Onderzoek geurhinder veehouderijbedrijven Herinrichting Batterij Poederoijen Gemeente Zaltbommel Datum: 13 april 2015 Projectnummer: 150158
INHOUD 1 Inleiding 3 1.1 Aanleiding 3 1.2 Doel van het onderzoek 3 2 Wet- en regelgeving 5 2.1 Woon- en Leefklimaat 5 2.2 Normen uit de Wet geurhinder en veehouderij 6 2.3 Woonkwaliteit 7 2.4 Rekenmethodieken 7 3 Onderzoek 8 3.1 Onderzoeksopzet 8 3.2 Uitgangspunten 8 3.3 Afstandsnormen 8 3.4 Geurnormen 9 4 Conclusie 10 4.1 Toetsing aan de Wet geurhinder en veehouderij 10 Bijlagen Bijlage A Bijlage B Situatietekening Gegevens veehouderijen voor bepaling achtergrondbelasting
1 Inleiding 1.1 Aanleiding De Batterij bevindt zich in het buitengebied van Zaltbommel en vormt een onderdeel van De Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW). Het betreft een Rijksmonument en staat op de voorlopige lijst van Unesco Werelderfgoed. Stichting Behoud Waterlinie Bommelerwaard heeft tot doel de bouwwerken te reconstrueren, zodat het oorspronkelijke inrichtingsplan hersteld kan worden. Daarnaast is men voornemens nieuwe functies op het plangebied te ontwikkelen ten behoeve van horeca, wonen, dagrecreatie, winkelfunctie voor streekproducten en een vergaderfunctie. De fortwachterswoning en de bergloods binnen het plangebied worden op de oorspronkelijke locaties gereconstrueerd. Naast een informatief platform behuisd de fortwachterswoning een horecagelegenheid. In de kelder zijn additionele voorzieningen ondergebracht, evenals een expansieruimte voor activiteiten. Op de eerste verdieping wordt een bovenwoning gecreëerd voor de beheerder/gebruiker van het terrein. De functie van de nieuw te realiseren bergloods krijgt een veelzijdig karakter. Naast expansieruimte voor het bomvrij gebouw kan het dienst doen als landwinkel en educatieve doeleinden. Het plangebied is gelegen nabij het plaatsje Poederoijen in de gemeente Zaltbommel, Provincie Gelderland. De Batterij is gelegen ten noorden van de Maasdijk en ten zuiden van de Hoekseweg. Op de navolgende afbeeldingen is de globale ligging en begrenzing van het plangebied weergegeven Figuur 1. Locatie van het plangebied 1.2 Doel van het onderzoek Binnen het bestaande bestemmingsplan is de realisatie van het plan niet mogelijk. Om voornoemde ontwikkeling juridisch-planologisch mogelijk te maken wordt gebruikt gemaakt van een wijzigingsbevoegdheid. De nieuwe woning in het fortwachtersgebouw en de nieuwe winkel in de bergloods worden in de Wet geurhinder en veehouderij (Wgv) aangemerkt als een geurgevoelige object. Voor de realisatie SAB 3
van nieuwe geurgevoelige objecten nabij veehouderijen moet aan twee voorwaarden worden voldaan: een goed woon- en leefklimaat wordt gegarandeerd voor de nieuwe geurgevoelige objecten; geen van de bestaande veehouderijen wordt onevenredig in zijn belangen geschaad. Dit onderzoek heeft tot doel inzicht te geven in deze twee voorwaarden. Leeswijzer Hoofdstuk 2 geeft een korte samenvatting van de relevante wet- en regelgeving. In hoofdstuk 3 zijn onder andere de onderzoeksopzet en de onderzoeksresultaten weergegeven. Tot slot zijn in hoofdstuk 4 de conclusies van het onderzoek opgenomen. SAB 4
2 Wet- en regelgeving De Wgv vormt in eerste instantie het wettelijk kader voor de geurhinder veroorzaakt door dierenverblijven bij de beoordeling van de aanvraag van de milieuvergunning voor een veehouderij. De Wgv geeft hiervoor geurbelastings- en afstandsnormen in relatie met geurgevoelige objecten in de nabijheid van de (geprojecteerde) veehouderij. De geurbelastingsnormen uit de Wgv is de acceptabele geurhinder afkomstig van een individuele veehouderij (zogenaamde voorgrondbelasting). 2.1 Woon- en Leefklimaat In het kader van een goede ruimtelijke ordening wordt onderzocht of bij de geprojecteerde geurgevoelige objecten een goed woon- en leefklimaat is gegarandeerd. Het geurbeleid in Nederland is erop gericht geurhinder te beoordelen die veroorzaakt wordt door veehouderijen. Hoewel het algemene geurbeleid dit niet expliciet aangeeft, wordt dit tevens gebruikt om de planologische aanvaardbaarheid van geurgevoelige bestemmingen te beoordelen in situaties waarin geurgevoelige bestemmingen gerealiseerd worden in de buurt van geuremitterende inrichtingen. Nieuwe geurgevoelige objecten worden dus beoordeeld op hun aanvaardbaarheid in verband met omliggende veehouderijen. Dit wordt de zogenaamde omgekeerde werking genoemd. De reden hiervoor is duidelijk: een geurnorm is bedoeld om mensen te beschermen tegen overmatige geurhinder, omgekeerd moet het bevoegd gezag dan ook niet toestaan dat mensen zichzelf blootstellen aan die overmatige hinder. Op basis van de geurnormen moet er sprake zijn van: 1. een voldoende woon- en leefklimaat bij de nieuwe geurgevoelige bestemmingen en; 2. het niet schaden van de bestaande rechten van de veehouderijbedrijven nabij de ontwikkeling. Indien voldaan wordt aan de normen mag er in principe van uitgegaan worden dat een voldoende woon- of verblijfsklimaat gegarandeerd is en bestaande rechten van de inrichting niet worden geschaad. SAB 5
2.2 Normen uit de Wet geurhinder en veehouderij De voorgrondbelasting is de geurbelasting veroorzaakt door de veehouderij welke de meeste geurhinder bij het geurgevoelige object veroorzaakt. De achtergrondbelasting is de geurbelasting van alle veehouderijen in de omgeving van een geurgevoelig object. Op dit moment is er vanuit de Wgv en jurisprudentie nog geen duidelijkheid ontstaan over de beoordeling van de achtergrondbelasting. In de Wgv worden alleen normen genoemd voor de voorgrondbelasting. Door middel van een gemeentelijke geurverordening kan worden afgeweken van de vaste afstand van het emissiepunt tot geurgevoelig object voor dieren zonder vastgestelde geuremissiefactor en de normen voor de geurbelastingen. In de onderstaande tabel zijn de normen voor geurgevoelige objecten uit de Wgv weergegeven. In deze tabel staat tussen haakjes de minimale afstand weergegeven, welke mogelijk is bij het toepassen van een gemeentelijke geurverordening. A B C D E Gevoelig object Ruimte voor ruimte woning of geurgevoelig object Bedrijfswoning (of geurgevoelig object) behorende bij een andere veehouderij Voormalige bedrijfswoning (of geurgevoelig object) die op of na 19 maart 2000 is opgehouden onderdeel uit te maken van een andere veehouderij Voormalige bedrijfswoning (of geurgevoelig object) al voor 19 maart 2000 is opgehouden onderdeel uit te maken van een andere veehouderij Alle woningen en geurgevoelige objecten die niet onder categorie A t/m D vallen Dieren met geuremissiefactor waarde geurbelasting afstand emissiepunt tot geurgevoelig object binnen buiten bebouwde bebouwde kom kom Dieren zonder geuremissiefactor afstand emissiepunt tot geurgevoelig object binnen buiten bebouwde bebouwde kom kom Alle dieren afstand dierverblijf tot geurgevoelig object binnen buiten bebouwde bebouwde kom kom n.v.t. 100 m 50 m 100 m 50 m n.v.t. n.v.t. n.v.t. 100 m 50 m 100 m ( 50 m) 50 m ( 25 m) 50 m 25 m n.v.t. 100 m 50 m 100 m 50 m 50 m 25 m Conform artikel 3, lid 1 Conform artikel 3, lid 1 n.v.t. n.v.t. Tabel 1. Overzicht van de normen uit de Wgv n.v.t. n.v.t. 100 m ( 0 m) 100 m ( 50 m) 50 m ( 0 m) 50 m ( 25 m) 50 m 25 m 50 m 25 m De normen voor de geurbelasting afkomstig uit artikel 3 lid 1 van de Wgv zijn weergegeven in de onderstaande tabel. Tussen haakjes staat de afwijkmogelijkheid van de norm uit de Wgv door middel van het opstellen van een gemeentelijk geurbeleid. Niet-concentratiegebied Concentratiegebied Tabel 2. Normen voor de geurbelasting Binnen bebouwde kom 2,0 ou E/m 3 (0,1-8,0 ou E/m 3 ) 3,0 ou E/m 3 (0,1-14,0 ou E/m 3 ) Normen geurbelasting Buiten bebouwde kom 8,0 ou E/m 3 (2,0-20,0 ou E/m 3 ) 14,0 ou E/m 3 (3,0-35,0 ou E/m 3 ) SAB 6
2.2.1 Normen voor nieuwe geurgevoelige objecten Door de gemeente Zaltbommel is een gemeentelijk geurverordening vastgesteld 1. Hierin staan een aantal afwijkende geurnormen ten opzichte van de Wgv. De normstelling vindt dan plaats op basis van de Wgv én de gemeentelijke geurverordening. In het gemeentelijke geurbeleid zijn verschillende deelgebieden binnen de gemeente Zaltbommel aangegeven waarbinnen afwijkende normen (geurnormen en/of afstandsnormen) gelden. Voor het gebied waarin het voorliggend plangebied is gelegen geldt de volgende afwijkende norm (art. 11 geurverordening): In afwijking van de waarde (de afstand), genoemd in artikel 4, eerste lid onder a Wet geurhinder en veehouderij voor een geurgevoelig object gelegen binnen de bebouwde kom (100 meter) is als waarde (afstand) van toepassing 50 meter. In voorliggende situatie is het plangebied gelegen buiten de bebouwde kom. Er gelden dus geen afwijkende normen voor voorliggend plan. 2.3 Woonkwaliteit Met behulp van de berekende geurbelasting kan door middel van bijlage 6 van de Handreiking bij de Wet geurhinder en veehouderij, het aantal geurgehinderden worden bepaald. In deze bijlage wordt onderscheid gemaakt tussen geurhinder afkomstig van de maatgevende veehouderij (voorgrondbelasting) en de geurhinder van alle veehouderijen (achtergrondbelasting) nabij het geurgevoelige object. Uit deze bijlage blijkt dat de achtergrondbelasting twee keer zo hoog kan zijn om dezelfde geurhinder te veroorzaken ten opzichte van de voorgrondbelasting. Uit de tabel in bijlage 7 van de Handreiking bij de Wet geurhinder en veehouderij kan daarna de verwachte milieukwaliteit worden afgelezen. 2.4 Rekenmethodieken Voor de berekening van de achtergrondbelasting is gebruikgemaakt van het rekenmodel V-Stacks Gebied (versie 2010.1). Voor de berekening van de voorgrondbelasting wordt gebruikgemaakt van het rekenmodel V-Stacks Vergunning (Versie 2010.1.). Beide modellen zijn ontwikkeld door KEMA in opdracht van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM). 1 Geurverordening gemeente Zaltbommel 2010. Op 13 januari 2012 is de Verordening tot eerste wijziging van de Geurverordening vastgesteld. Deze wijziging is vanaf 1 oktober 2012 in werking getreden. SAB 7
3 Onderzoek 3.1 Onderzoeksopzet In het geuronderzoek zijn twee soorten normen van belang: de afstandsnormen en de geurnormen. Onderzoek aan de hand van de afstandsnormen Binnen de afstandsnormen zijn geen nieuwe geurgevoelige objecten toegestaan. Daarom wordt eerst inzichtelijk gemaakt of er nieuwe geurgevoelige bestemmingen worden mogelijk gemaakt binnen deze afstandsnomen. Onderzoek aan de hand van de geurnomen De achtergrondbelasting (geurbelasting van alle veehouderijen) in het plangebied wordt eerst bepaald met behulp van het rekenmodel V-Stacks Gebied. Tevens wordt de bijbehorende milieukwaliteit bepaald. Daarnaast wordt, indien nodig, de hoogste voorgrondbelasting (geurbelasting van de individuele veehouderij) bepaald met behulp van V-Stacks Vergunning. 3.2 Uitgangspunten Geuremissie Van alle veehouderijen in een straal van 2 km rondom het plangebied zijn de geuremissies geïnventariseerd. De geuremissies van de veehouderijen zijn afkomstig van de provincie Noord-Brabant (bvb.brabant.nl) en de provincie Gelderland (gelderland.vaa.com/bvb). De gegevens van de veehouderijen voor de bepaling van de achtergrondbelasting zijn weergegeven in bijlage B. Meteo Het gebruikte meteostation is Eindhoven. Maximale afstand tussen receptorpunten en bron De maximale afstand waarvoor nog een geurbelasting wordt berekend bedraagt 2.000 meter. Dit is conform de Gebruikershandleiding V-Stacks Gebied, versie 2010.01, d.d. 26 april 2010 Ruwheid De gebruikte ruwheid is berekend door V-Stacks Gebied en bedraagt 0,19 meter. Percentage rekenuren Voor de berekeningen in V-Stacks Gebied (achtergrondbelasting) is voor het percentage rekenuren 20% gebruikt. Dit is conform hoofdstuk 6 uit de Gebruikershandleiding V-Stacks Gebied, versie 2010.01, d.d. 26 april 2010. 3.3 Afstandsnormen In de Wgv zijn diverse afstandsnormen genoemd welke gelden voor geurgevoelige bestemmingen. SAB 8
Het voorliggende plangebied is gelegen buiten de bebouwde kom. Conform artikel 3, lid 1 van de Wgv geldt daarom een minimale afstandsnorm van 25 meter. In bijlage A, overzichtstekening 1, is het plangebied weergegeven met het omliggende gebied. Ten noorden van de planlocatie zijn een tweetal veehouderijen gelegen (aan de Hoekseweg 1 en Hoekseweg 2). De afstand van de bergloods tot de veehouderijen bedraagt minimaal 300 meter. De afstand van de nieuwe woning tot de veehouderijen bedraagt minimaal 460 meter. Hiermee wordt voldaan aan de geurafstand van 25 meter uit de Wet geurhinder en veehouderijen. 3.4 Geurnormen 3.4.1 Bepaling van de achtergrondbelasting Met behulp van V-Stacks Gebied is de achtergrondbelasting bepaald in het plangebied. Met behulp van bijlagen 6 en 7 van de Handreiking bij de Wet geurhinder en veehouderij wordt het leefklimaat bepaald. In de onderstaande tabel worden de achtergrondbelastingen weergegeven. De ligging van de waarneempunten is weergegeven in overzichtstekening 1, bijlage A. omschrijving Achtergrondbelasting (ou E/m 3 ) waarneempunten Geurgehinderden Milieu-kwaliteit Wnp.1 Bergloods (NO-hoek) < 0,1 < 4% Zeer goed Wnp.2 Bergloods (ZO-hoek) < 0,1 < 4% Zeer goed Wnp.3 Bergloods (ZW-hoek) < 0,1 < 4% Zeer goed Wnp.4 Bergloods (NW-hoek) < 0,1 < 4% Zeer goed Wnp.5 Woning (NO-hoek) < 0,1 < 4% Zeer goed Wnp.6 Woning (NW-hoek) < 0,1 < 4% Zeer goed Wnp.7 Woning (ZO-hoek) < 0,1 < 4% Zeer goed Wnp.8 Woning (ZW-hoek) < 0,1 < 4% Zeer goed Tabel 3. Berekende achtergrondconcentratie Conclusie Uit dit onderzoek blijkt dat de achtergrondbelasting lager is dan de norm van 8,0 ou E /m 3, welke geldt voor de voorgrondbelasting. De hoogste achtergrondbelasting op de woning bedraagt minder dan 0,1 ou E /m 3. De hoogste achtergrondbelasting ter plaatse van de bergloods (winkel) bedraagt eveneens minder dan 0,1 ou E /m 3. Dit komt overeen met een zeer goed woon- en leefklimaat. Aangezien de norm van 8,0 ou E /m 3 niet wordt overschreden (norm voorgrondbelasting) is een berekening van de voorgrondbelasting niet noodzakelijk en wordt verder buiten beschouwing gelaten. SAB 9
4 Conclusie Op de planlocatie de batterij te Poederoijen (gemeente Zaltbommel) worden onder andere een nieuwe woning en een winkelvoorziening gerealiseerd. Woningen en winkels zijn geurgevoelige objecten waarvoor onderzoek naar geurhinder moet worden verricht. Voor de realisatie van nieuwe geurgevoelige objecten nabij veehouderijen moet aan twee voorwaarden worden voldaan; een goed woon- en leefklimaat moet worden gegarandeerd voor de nieuwe geurgevoelige objecten; geen van de bestaande veehouderijen wordt onevenredig in zijn belangen geschaad. Dit onderzoek heeft tot doel inzicht te geven op deze twee voorwaarden. 4.1 Toetsing aan de Wet geurhinder en veehouderij 4.1.1 Woon- en leefklimaat Ten noorden van de planlocatie zijn een tweetal veehouderijen gelegen (aan de Hoekseweg 1 en Hoekseweg 2). De afstand van de bergloods tot de veehouderijen bedraagt minimaal 300 meter. De afstand van de nieuwe woning tot de veehouderijen bedraagt minimaal 460 meter. Hiermee wordt voldaan aan de geurafstand van 25 meter uit de Wet geurhinder en veehouderijen. Uit dit onderzoek blijkt dat de achtergrondbelasting minder dan 0,1 ou E /m³ in het plangebied bedraagt. Dit komt overeen met een zeer goede milieukwaliteit. De optredende achtergrondbelasting zorgt niet voor een overschrijding van de geurnorm van 8,0 ou E /m 3. Het aspect geurhinder vormt hiermee geen belemmering voor de realisatie van het plan. 4.1.2 Rechten van bestaande veehouderijen Ten behoeve van een zorgvuldige besluitvorming moet worden nagegaan of een partij niet onevenredig in haar belangen wordt geschaad. De relevante veehouderijen (Hoekseweg 1 en Hoekseweg 2) zijn gelegen ten noorden van het plangebied. Beide veehouderijen betreffen een melkveehouderij. Voor melkveehouderijen geldt alleen een afstandsnorm. Omdat de nieuwe geurgevoelige objecten buiten de afstandsnorm zijn gelegen, worden de bestaande veehouderijen niet in de huidige en toekomstige bedrijfsvoering aangetast. SAB 10
Bijlage A Situatietekening
Bijlage B Gegevens veehouderijen voor bepaling achtergrondbelasting
datum: 9 april 2015 Geuremissies van de veehouderijen voor de achtergrondbelasting project: 150158 Bron Adres X Y Schoor- Gem. Schoor- Uittree Vergunde (meter) (meter) steen- gebouw- steen- snelheid geurhoogte hoogte diameter (m/s) emissie (meter) (meter) (meter) (oue/s) 73976 Bevingweg 1 BRAKEL 133756 423607 6 6 0,5 4 0 74440 Bevingweg 3 BRAKEL 133371 423705 6 6 0,5 4 0 74813 Verdrietweg 2 BRAKEL 134380 423393 6 6 0,5 4 0 74788 Van Heemstraweg 6 BRAKEL 133166 423827 6 6 0,5 4 0 85705 Van Heemstraweg 8 BRAKEL 132893 423734 6 6 0,5 4 1560 75810 Leuvensveldseweg 0 BRAKEL 133566 423295 6 6 0,5 4 0 74560 Maarten van Rossumweg 1 POEDEROIJEN 133694 422274 6 6 0,5 4 0 74535 n.n. 134458 422414 6 6 0,5 4 0 74588 Maasdijk 69 POEDEROIJEN 133214 421743 6 6 0,5 4 1221 74592 Maasdijk 30 POEDEROIJEN 134126 421989 6 6 0,5 4 101 74596 Maasdijk 34 POEDEROIJEN 134000 421953 6 6 0,5 4 0 74497 Hoekseweg 1 POEDEROIJEN 132803 422941 6 6 0,5 4 0 74545 Hoekseweg 2 POEDEROIJEN 132643 423065 6 6 0,5 4 0 85707 Munnikenlandse Maaskade 4 POEDEROIJEN 131315 423656 6 6 0,5 4 0 74487 Egter van Wissekerkeweg 0 POEDEROIJEN 134238 422378 6 6 0,5 4 16 301081 n.n. 131545 421498 6 6 0,5 4 0 301087 n.n. 131545 421498 6 6 0,5 4 0 300623 Kammetweg 46 ANDEL 132653 420986 6 6 0,5 4 1424 33555 Hoefweg 12 ANDEL 133161 420869 6 6 0,5 4 0 33552 Hoofdgraaf 17 ANDEL 131794 421759 6 6 0,5 4 0 33556 Hoofdgraaf 59 ANDEL 131571 421962 6 6 0,5 4 0 300634 Hoofdgraaf 0 ANDEL 131276 422074 6 6 0,5 4 296 33557 Parallelweg 100 ANDEL 131278 421312 6 6 0,5 4 0 33558 Schoolstraat 3 GIESSEN 130696 422527 6 6 0,5 4 0
33559 n.n. 131495 421161 6 6 0,5 4 0 33561 Industrieweg 0 GIESSEN 130823 421681 6 6 0,5 4 546