Toolbox: Veilig werken met een heftruck Inleiding Er gebeuren elk jaar ongeveer 4000 incidenten en ongevallen met heftrucks in Nederland waarvan 6 met dodelijke afloop. Uit gegevens van de Arbeidsinspectie blijkt dat onveilig werken een belangrijke oorzaak is van ongevallen met ernstig letsel of zelfs dodelijke afloop. Verkeerd werken met een heftruck lijkt op het eerste gezicht vaak aan de bestuurder te liggen. Maar dat is lang niet altijd zo. Er moet gekeken worden naar het 'waarom' van het verkeerd werken. Enkele oorzaken van onveilig werken: - verkeerde werkmethoden; - bravoure en onderschatting van de gevaren; - te weinig manoeuvreerruimte op de werkplek; - haastige spoed; - ontbreken van de juiste hulpmiddelen; - verkeerde aanwijzingen; - gebrek aan overleg en contact met collega's Definitie heftruck Onder heftruck wordt verstaan: motorisch of elektrisch aangedreven arbeidsmiddel voor het heffen van lasten. ARBO-wet De werkgever is verantwoordelijk voor: een veilige en gezonde werkomgeving; de instandhouding van de veiligheid van de heftruck. Hierdoor moet u de heftruck (verplicht) periodiek laten keuren door deskundigen; dat deskundige en bekwame bedieners worden aangesteld voor het bedienen van de machine of truck het geven van voorlichting & instructie. De werknemer is verplicht voor: zich te houden aan de bedrijfsregels over veilig werken met heftrucks om aan het begin van zijn dienst een controle uit te voeren op de goede staat van de heftruck. Als bestuurder van een heftruck moet je goed weten waar je mee bezig bent. Je moet dus kennis hebben van gevaren en van veilige werkmethoden; vaardig zijn in de besturing en bediening van het apparaat en zorgvuldig en geconcentreerd werken. Risico s Het werken met en berijden van heftrucks valt volgens de gids risicovolle werken onder hoogrisicovolle werkzaamheden. Dit komt doordat er ernstige risico s kunnen ontstaan bij niet juist gebruik. Het betreft de volgende risico s: Aangereden worden Overreden worden (met name voetletsel); Botsen tegen stellingen of andere voertuigen (onveilige werkomgeving); Kantelgevaar; Beknellinggevaar; Fysieke overbelasting door schokken en trillingen op het lichaam; Getroffen worden door een vallende lading; Getroffen worden door vallende goederen uit een stelling; Valgevaar bij staan op de lepels, al dan niet op een pallet; Letsel bij het monteren van lepels en andere hulpmiddelen; Ongevallen als gevolg van roekeloos rijgedrag (gebruik als hoogwerker of laten meerijden van derden); Storingen of ongevallen door technische mankementen;
Maatregelen Ter voorkoming van kantel- en knelgevaar: Voorkom te grote hoogteverschillen, zorg voor hellingbanen of laadperrons; Vermijd (te) steile hellingen; Keer nooit op een helling; Onderhoud het werkterrein goed, voorkom ongelijkmatige bestrating; Leg vloersparingen dicht of zet ze doelmatig af; Plaats geen drempels in het werkgebied en voorkom oneffenheden; Zorg ervoor dat er geen obstakels in de weg staan; Vestiging Brabant Vestiging Limburg Voor een veilig gebruik: Draag altijd een (goedgekeurde) veiligheidsgordel op de heftruck; Draag altijd veiligheidsschoenen en indien nodig overige PBM; Rijd niet over natte, gladde vloeren; Voorkom dat derden het werkgebied van de heftruck kunnen betreden, leg voetgangerspaden aan; Hef niet meer dan de maximaal toelaatbare heflast; Controleer of de last stabiel is geplaatst en geborgd is tegen vallen / kantelen; Na het pikken van de last, dient de last direct omlaag gebracht te worden; Goederen dienen stabiel opgeslagen te worden en (om)valgevaar voorkomen; Ben er van overtuigd dat de lepels vergrendeld zijn; Laat geen passagiers meerijden; Gebruik de heftruck niet voor het heffen van personen, dit is nadrukkelijk verboden; Heftruckchauffeurs moeten een heftruckopleiding / instructie hebben; Jeugdigen onder de 16 mogen geen heftruck besturen, jeugdigen tussen 16 en 18 mogen enkel onder scherp toezicht een heftruck besturen; Bij het parkeren van de heftruck: Stel de heftruck op een veilige plaats buiten de directe transportroute op; Stel de heftruck nooit op een helling op; Stel de heftruck altijd op met neergelaten lepels, zonder last en enigszins voorovergebogen mast; Verwijder bij het verlaten van de heftruck de contactsleutel en neem deze mee; Zet de heftruck op de handrem en / of plaats wielblokken; Stel de heftruck niet in vluchtroutes op;
Veilig rijden met een heftruck Verkeersreglement: Voer een controle uit aan de heftruck of deze in goede staat verkeerd, zie CHECKLIST VOOR GEBRUIK. Houdt u aan de op het terrein geldende maximale snelheid; Vrachtwagens hebben te allen tijde voorrang; Het is niet toegestaan om zonder toestemming en aanvullende maatregelen met de heftruck de openbare weg te betreden; Het is niet toegestaan om over voetpaden (beveiligde zone) te rijden; Gebruik spiegels bij onoverzichtelijke situaties; Houdt de last bij het rijden laag aan de grond en begin pas met heffen op de plaats van bestemming; In normale situaties (goed zicht) rijdt u vooruit i.p.v. achteruit; Als de last het zicht belemmerd of bij onoverzichtelijke situaties rijdt u achteruit i.p.v. vooruit; met belading rijdt u vooruit tegen een helling op en rijdt u achteruit van een helling af; Wanneer u geen volledig zicht hebt, geeft u een geluidssignaal (claxon) en wacht u een ogenblik; Minder vaart in de nabijheid van voetgangerspaden en in bochten; Blokkeer geen vluchtwegen; Hoe worden heftrucks aangedreven? Steeds meer heftrucks zijn tegenwoordig elektrisch aangedreven. Er zijn echter meerdere aandrijvingen mogelijk op de heftruck. Hoe worden heftrucks aangedreven? Heftrucks zijn uitgerust met elektromotoren of met verbrandingsmotoren. De toegepaste brandstof is meestal LPG of diesel. De dieseltrucks mogen niet binnen worden gebruikt. Elektrische heftrucks zijn uitgerust met zware tractiebatterijen, die de elektrische rij- en hefmotoren aandrijven. De schone, elektrische aandrijving - zonder uitlaatgassen - maakt ze zeer geschikt voor intensieve toepassing in binnensituaties. De laatste jaren hebben we een trend gezien van verbranding naar elektrisch en van gelijkstroommotoren naar wisselstroommotoren. Heftrucks met een verbrandingsmotor zijn praktisch een 'must', als er een grote heftruck (met een hefvermogen van meer dan 6 ton) nodig is, of als de omstandigheden vragen om: lange, snelle ritten met last veelvuldig rijden op hellingen ononderbroken inzet van de heftruck korte stops voor bijtanken
CHECKLIST VOOR GEBRUIK Is de heftruck voorzien van een geldige keuring? Heeft u de heftruck voor gebruik gecontroleerd op gebreken? Zijn de veiligheidsvoorzieningen in goede staat (werkende handrem, claxon, noodstop, veiligheidsriem en achteruitrijdsignalering)? Vertoont de veiligheidskooi geen gebreken? Is de heftruck visueel in orde (vrij van schade, slijtage en mankementen)? Is er een gebruikershandleiding beschikbaar? Beschikt u over een certificaat of instructiebewijs Veilig werken met n heftruck? Beschikt u over de nodige ervaring in het besturen van heftrucks? Is de werkruimte geschikt voor het gebruik van een heftruck (vlakke vloer, geen obstakels, voldoende manoeuvreerruimte, borging van stellingen e.d.)? Kunnen werknemers te voet worden gescheiden van de werkzone van de heftruck? Zo niet, zijn er dan voorzieningen getroffen om de werknemers (te voet) te beschermen tegen aanrijd- en knelgevaar? Bent u op de hoogte van de geldende verkeersregels (verkeersreglement)? Draagt u veiligheidsschoenen? Draagt u werkkleding die beschermd tegen vuil werk, koude, natte of warme weeromstandigheden? Heeft u (indien nodig) op de heftruck de beschikking over aanvullende PBM zoals handschoenen en gehoorbescherming? Zijn hulpmiddelen (zoals lepels en / of vatenklem) goed bevestigd en vergrendeld? Bent u op de hoogte van de maximaal te heffen werklast (gewicht)? Is de lading bij heffen geborgd tegen vallen of kantelen? Bent u op de hoogte van de betekenis van de geldende gebods- en verbodsborden? U bent op de hoogte van de sancties (consequenties) bij roekeloos rijden en / of machogedrag? Ja Nee NVT Heeft u één of meer vragen negatief moeten beantwoorden, neem dan contact op met uw leidinggevende. Leg eventuele gebreken of knelpunten schriftelijk vast.
Vragen en antwoordformulier toolbox Veilig werken met een heftruck. Wat moet men doen bij het parkeren van de heftruck bij onderbreken van de werkzaamheden. A) Heftruck op de handrem, met neergelaten lepels en voor de vluchtroute; B) Heftruck op de handrem, met neergelaten lepels, buiten de directe transportroute, contactsleutel meenemen en niet op een helling; C) Heftruck op de handrem, met neergelaten lepels en op een helling; Hoe kan men kantel- en knelgevaar voorkomen: A) Zorg ervoor dat er geen obstakels in de weg staan, voorkom te grote hoogteverschillen, vermijd (te) steile hellingen en zet vloersparingen doelmatig af; B) Zorg ervoor dat er geen obstakels in de weg staan en keer op een helling; C) Zorg ervoor dat er geen obstakels in de weg staan, voorkom te grote hoogteverschillen, vermijd (te) steile hellingen, zet vloersparingen doelmatig af en draag een veiligheidsgordel; Geef 5 maatregelen om veilig te rijden met de heftruck: 1). 2). 3). 4). 5). Door ondertekening van dit formulier verklaart de medewerker de toolbox te hebben gelezen en begrepen. Retourneer het ondertekende antwoordenformulier aan de preventiemedewerker / V&G functionaris.. (Naam en Handtekening)