Bijlage 2 bij Raamovereenkomst Biologie. Meetnetbeschrijvingen perceel 2, Ecologische monitoring Flora en/of Fauna

Vergelijkbare documenten
Biotamonitoring door RWS

Ecologische kennisregels rijkswateren KRW-Verkenner. Mijke van Oorschot, Gertjan Geerling, Gerben van Geest, Joost van den Roovaart, Tom Buijse

Samen werken aan waterkwaliteit. Voor schoon, voldoende en veilig water

Quickscan natuuronderzoek bouwblok Kolenbranderweg Haaksbergen

Een vegetatieopname maken 6 Een flora-inventarisatie uitvoeren 9 Een natuurtoets uitvoeren 11

Adviesrapport. N203 groot onderhoud (Nesdijk) Aanvullend Natuuronderzoek

Bijlage 2 behorende bij Raamovereenkomst Hydrografie met zaaknummer

Delta Talent themadag: Oude Maas

Bijlage 2 bij Raamovereenkomst Biologie. Meetnetbeschrijvingen perceel 3, Ecologische kartering op basis van stereo luchtfotografie

Effect van maatregelen BPRW-2 voor de KRW. Vergelijking van berekeningswijzen

Quickscan natuuronderzoek en aanvullende rapportage verbouwing monumentaalpand Lammerinkweg 102 Enschede

KRW en Gedragscode: Houvast of last? Janneke van Goethem Platform beek- en rivierherstel17 april 2014

Natuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater,

Hydrobiologische Monitoring

Inventarisatie van ecologische waarden van het agrarisch natuurbeheer in Zeeland juni 2014

Plan van aanpak. Kigo project: CoP Valorisatie Biomassa uit Natuur & Landschap

Meetstrategie en methodiek macrofyten 1 METHODIEK

Natuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater,

Opdrachtgever: Gemeente Bodegraven projectnummer:

Leidraad Flora- en faunawet

Factsheet: NLGWSC0004 Zout grondwater in ondiepe zandlagen

Nader onderzoek vissen polder t Hoekje

Quickscan natuuronderzoek Dwarsdijk

Rapportage: Eric Verkaik Veldwerk: Elmar Prins. Quickscan. Spankerenseweg 20 Dieren

~ Stroomgebied KAARTENATLAS. beheerplan. 0abcdefgh

Notitie resultaten Aanvullend onderzoek kleine modderkruiper Plangebied: Wetenschappersbuurt, Schiedam

Monitoring, maatlatten, toetsen en beoordelen: wat een toestand. Gert van Ee 15 februari 2017

Natuurkwaliteit en monitoring in het Natuurnetwerk en Natura 2000 / PAS

Bijlage 3: Natuurtoets Westhavendijk (KuiperCompagnons)

HOOFDSTUK 3. Oppervlaktewater

Toepassing van de KRW- Verkenner in de Rijkswateren. Maatregelenpakket Kaderrichtlijn Water doorgerekend

Inwinning, verwerking en adviseren Fysische Metingen ten behoeve van:

Quickscan. Een. Projectnummer 018. Opdrachtgever. Opdrachtnemer. Scholtenhagenweg 10

Nieuwe bedrijfslocaties

6 Flora- en fauna quickscan

Werkprotocol visbemonsteringen FF-wet

Natuurkwaliteit en monitoring in de EHS

QUICKSCAN FLORA EN FAUNA

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Vooraankondiging. ten behoeve van de aanbesteding Vast Onderhoudscontract DVM-keten (VODK) in het beheersgebied West Nederland Noord

De aanpassing van de maatlatten. Eddy Lammens, RWS WVL Roelf Pot. De evaluatie van de maatlatten in 2010

Natuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater,

Natuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater,

* * Omgevingsvergunning * * Aanvraagnummer (OLO) :

Notitie. 1 Aanleiding

Ecologische quickscan. gebied Nieuweweg-Reinaldstraat

Orientatieavond VBC-Veluwe 7 oktober Andre Nooteboom (heemraad)

Voorbereidende onderzoeken. Baggeren Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder

Ecologische monitoring

Beverwijkerstraatweg 44 - Castricum

Vogels en Vleermuizen

Waarom windenergie? Wind is (relatief) goedkope techniek

Flora- en fauna-inspectie Gelderdijk 15 te Sevenum (Gemeente Horst aan de Maas) door ir. Hans Hovens, Paul op het Veld en ir. G.

Doel. Wat is jullie voorkennis? Natuurwetgeving verbindt

Notitie Quickscan flora en fauna

Ordito Gilze B.V. t.a.v. dhr. C. van Kuijk Postbus ZH GILZE

Bijlage Geodetische werkzaamheden en areaalgegevens voor RWS

III.1. Algemeen Deze bijlage is een detaillering van de beschrijving van de actuele waterkwaliteit die in paragraaf 2.10.

Vermesting in meren en plassen,

Ruimtelijke ontwikkelingen en de Flora- en faunawet

Definitief ontwerp. Rapportage. Stroomlijn perceel 5 - IJssel Zaaknummer:

1 NATUUR. 1.1 Natuurwetgeving & Planologie

Nieuw Beheerplan voor de Rijkswateren

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. A.H.K. van Viegen (PvdD) (d.d. 18 april 2017) Nummer 3288

Bodemsanering. 45 humane spoedlocaties zijn niet volledig gesaneerd. De bodem en het (grond)water zijn schoon MILIEU MARKT. Staat van Utrecht 2014

Quick scan ecologie Jan Vermeerstraat te Rucphen

Rekenmodule Natuurkwaliteit NNN Gebruikersdag: Minimal Viable Product (MVP)

Protocol van Overdracht Lijnen bestand waterkeringen met normen

Aquo-kit Transparantie in gebruik én beheer

Kwaliteit oppervlaktewater, 2009

Gedragscode Flora- en faunawet voor de Waterschappen

Begrenzing van het Natuurnetwerk en de Natura 2000-gebieden

Opbouw. Het belang van natuurvriendelijke oevers. EU Kaderrichtlijn Water (KRW) Waterbeleid. Doel KRW voor oevers. EU Kaderrichtlijn Water Maatregelen

Soortskartering. Rijn/Maasmonding 2001

Wat gaan we tijdens deze sessie doen?

memo INLEIDING GEBIEDSBESCHERMING ZAND/ZON/ c.c.: datum: 22 augustus 2013 Achterweg 48, Lisse

Flora- en faunawet. Gedragscode Bestendig beheer groenvoorziening

- er sprake is van een wettelijk geregeld belang (waaronder het belang van land- en bosbouw,

E c o l o g i e D i c h t e r s k w a r t i e r H a r d e r w i j k

Visie Water en Ruimtelijke Ontwikkeling bijlage 1

(ON)MOGELIJKHEDEN JAARROND BAGGEREN

Uitgangspunten inzake gebiedsbescherming (Natura 2000), soortenbescherming, faunabeheer en bescherming houtopstanden

ONTWERP-PROJECTPLAN WATERWET ex art. 5.4 Waterwet

P a r a g r a a f e c o l o g i e N i e u w b o u w w o n i n g S c h a p e n d r i f t t e N o r g

Uw aanvraag van de verbodsbepalingen genoemd in artikel 11 van de Flora- en faunawet wijs ik af

Eindrapport DAGVLINDERS OP HET ZEEHOSPITIUMTERREIN TE KATWIJK

BIJ12. Meerjarenagenda & Jaarplan 2015 Versie 0.6 (10 juli 2016)

edna als alternatief voor de Passieve Vismonitoring

Zandwinputten. Baggernet Thema-ochtend over Zandwinputten. Een overzicht. Afdelingsoverleg Bodem & Water 22 juni John Maaskant.

Waterkwaliteit KRW, 2015

WERKPROTOCOLLEN VOOR WERKZAAMHEDEN IN HET KADER VAN BESTENDIG BEHEER EN ONDERHOUD.

Procedure Valideren en Opslaan van hoogtedata

Factsheet: NLGWSC0004 Zout grondwater in ondiepe zandlagen

Memo. Figuur 1 Ligging Planlocatie (rode ster) (Bron: Google Maps)

Vismigratie waterschap Brabantse Delta. Reinier van Nispen

Gemeente Purmerend. 16 december Dit is een automatisch gegenereerd document.

QUICKSCAN FLORA EN FAUNA

: Quickscan Flora en Fauna, Dijkstraat 23 te Gendt

Bomencheck Dorpsstraat 192-A (Lunteren)

Steenuil en ontheffingsaanvragen van de Flora- en faunawet. Martijn van Opijnen (Dienst Regelingen) Wouter van Heusden (Dienst Landelijk Gebied)

Transcriptie:

Bijlage 2 bij Raamovereenkomst Biologie Meetnetbeschrijvingen perceel 2, Ecologische monitoring Flora en/of Fauna Zaaknummer: 31113959 Datum: 30 juni 2016 Versie: 1.0

Inhoud 1 Meetnetbeschrijving Water- en Oeverplanten 2 Meetnetbeschrijving Zeegraskartering 3 Meetnetbeschrijving Inwinning informatie Beschermde Soorten 4 Meetnetbeschrijving Bermflora Pagina 2 van 16

1 Meetnetbeschrijving Water- en Oeverplanten. Inleiding Het inventariseren van water- en Oeverplanten geeft een beeld van het voorkomen van plantensoorten. De meetpunten bevinden zich in de regel in het beheergebied van Rijkswaterstaat. De rapportage van de aangetroffen soorten op vooraf vastgelegde meetpunten maakt dat gegevensvergelijking in de tijd mogelijk is. Omschrijving van de werkzaamheden De werkzaamheden bestaan uit het inventariseren van water- en oeverplanten op vastgestelde meetpunten. Verschillende plantensoorten worden ter controle/determinatie of voor validatie verzameld. De mogelijkheid bestaat dat ter validatie een derde partij moet worden ingeschakeld. In de nadere overeenkomst worden details benoemd en wordt verwezen naar de geldende Rijkswaterstaat Standaard Voorschriften (RWSV). De veldwerkzaamheden voor de stagnante wateren vinden plaats in de periode 15 juni 31 juli en voor de stromende wateren 15 juli 31 augustus. De meetlocaties zijn in de regel bereikbaar per boot, maar zijn soms ook per auto via de openbare weg te bereiken, soms via een onverhard pad. Soms dient over landbouwgrond gelopen te worden of door ondiep water gewaad. De opdrachtnemer dient hiermee in zijn werkplanning rekening te houden. Bij de vegetatiekartering kan het dus nodig zijn gebruik te maken van een boot aangezien de locatie per auto / te voet niet bereikbaar is. Dit geldt vooral voor stagnante wateren, maar in sommige gevallen ook voor de stromende wateren. Opdrachtnemer dient er rekening mee te houden dat eigen passend transport kan worden ingezet. Over materialen die specifiek voor deze kartering nodig zijn zoals een werphark (conform bemonsteringseisen), onderwaterkijker, snorkelapparatuur, Secchi schijf en dgps dient de opdrachtnemer zelf te kunnen beschikken (in RWSV vastgelegd) De opdrachtnemer dient er tijdens de planning rekening mee te houden dat ze te maken krijgt met getijdenwerking. Voorschriften De werkzaamheden dienen te worden uitgevoerd volgens de specificaties opgenomen in de RWSV welke op de RWS-site kan worden geraadpleegd. http://www.rijkswaterstaat.nl/water/waterdata-enwaterberichtgeving/metingen/meten-bij-rijkswaterstaat/rijkswaterstaat-standaardvoorschriften.aspx Eindproducten Volgens door de opdrachtgever beschikbaar gestelde formats worden de resultaten middels een Excel databestand en een logboek opgeleverd. De door de opdrachtnemer op te leveren producten zijn: - Excel databestand - Logboek Pagina 3 van 16

De specificaties van de eindproducten zijn benoemd in de RWSV s en de productspecificaties welke verstrekt wordt bij de offerteaanvraag van de nadere opdracht. Programma Jaarlijks wordt van een groot deel van alle stilstaande en stromende Rijkswateren volgens de KRW en N2000 informatiebehoefte binnen het project MWTL de Wateren Oeverplanten gekarteerd (drie-jaarlijkse cyclus). Ook kan bijvoorbeeld vanuit regionale informatiebehoefte projectmatige kartering gevraagd worden welke, conform RWSV, uitgevoerd dient te worden. Een voorbeeld hiervan is het project Natuurvriendelijke oevers Maas waarbij om het jaar de wateren oeverplanten van de linker en rechter Maasoever gekarteerd moeten worden. In de bijlage is het voorlopige schema van de bemonstering weergegeven. Vermeld is het aantal locaties per waterlichaam en het bemonsteringsjaar (periode 2017 t/m 2020). Uitdrukkelijk wordt gesteld dat aan het overzicht geen rechten kunnen worden ontleend. Rijkswaterstaat behoudt zich het recht voor om wijzigingen in het programma door te voeren. Wijzigingen in bijvoorbeeld de informatiebehoefte kunnen hieraan ten grondslag liggen. Bijvoorbeeld het karteren van enkele waterlichamen in een jaarlijks programma. In de nadere opdracht wordt het programma afgesproken. Stakeholders De opdrachtnemer dient zelf tijdig zorg te dragen voor de ontheffing voor de Natuurbeschermingswet. De inventarisatie valt meestal onder bestaand gebruik van Rijkswaterstaat. Daarom is meestal geen ontheffing nodig voor de Flora- en Faunawet. Daarnaast kan er afstemming met Terrein beherende organisaties een rol spelen i.h.k.v. specifieke terreinbetreding. De opdrachtnemer dient alle relevante beheerders in te lichten. Belang voor RWS Rijkswaterstaat dient te beschikken over ecologische waterkwaliteitsgegevens om aan haar verplichtingen te voldoen voor: - Trends en toestandsbeschrijving van watersystemen; - Toetsing aan de waterkwaliteitsdoelstellingen (normen) van het nationale beleid; - Nakomen van nationale en internationale afspraken en verplichtingen betreffende het meten van de waterkwaliteit. Daarnaast valt monitoring om het effect van beheersmaatregelen te volgen tot de taken van de waterkwaliteitsbeheerder. De gegevens worden ingewonnen in het kader van centraal gecoördineerde monitoringsprogramma s, dan wel op projectbasis. Inventarisaties van water- en oeverplanten maken hiervan deel uit. Dit zijn een belangrijke kwaliteits-indicatoren voor oppervlaktewater. Het monitoren van veranderingen in de verspreiding van Water- en Oeverplanten is onderdeel van de rapportage in het kader van de Kaderrichtlijn Water aan de Europese Commissie. Water- en Oeverplanten zijn een belangrijke indicator voor de waterkwaliteit van de zoete watersystemen. Het monitoren van veranderingen in de verspreiding is Pagina 4 van 16

daarom onderdeel van de rapportage in het kader van de Kaderrichtlijn Water en N2000 en voor projectrapportages. Pagina 5 van 16

Bijlage Meetnet Oever en Waterplanten aantal locaties per Waterlichaam Uitvoering 2017 aantal PQ s/loc. IJsselmeer (NL92IJSSMR) - ondiep (0 m- 1.0 m) 80 - diep (1.0 m-6.0 m) 80 - N2000 grid 3032 locaties Zoommeer / Eendracht(NL89_ZOOMMEDT) - ondiep (0 m.-1.0 m.) 80 - diep (1.0 m.- 6.0 m.) 100 Rivieren_Arnhem. (Rivieren, Oost- en Zuid Ned.). Grensmaas (MWTL) (NL91GM) 23 Zandmaas (MWTL) (NL91ZM) 26 Bedijkte Maas (MWTL) (NL91BM) 13 Beneden Maas (MWTL) (NL94_5) (AfgMS tot Lith) 13 Bovenmaas (MWTL) (NL91BOM) 6 Twentekanalen (NL93_TWENTKNLN) 6 Midden-Limburgse en Noord-Brabantse kanalen (NL90_1) 6 * Zandmaas (NVO Maas) 6 * Bedijkte Maas (NVO Maas) 5 * Beneden Maas (NVO Maas) 4 * Grensmaas (NVO Maas) 1 Rivieren_Rhoon (Rivieren,West Ned.). Hollandsche IJssel (NL94_7) 6 Beneden Maas (NL94_5) (Afged. Maas-Zuid tot Lith) 7 Noordwaard (NL94_10) 20 Totaal locaties MWTL: 482 Totaal locaties N2000: 3032 Uitvoering 2018 aantal PQ s/loc. Zwartemeer(NL92_ZWARTMR) - ondiep 84 - diep 40 Ketelmeer/Vossemeer (NL92_KETELMR+VOSSEMR) - ondiep 40 - diep 48 Randmeren-Oost (NL92RANDMR-OOST) - ondiep 80 - diep 80 Randmeren-Zuid (NL92_RANDMR-ZUID) - ondiep 80 - diep 80 - N2000 grid 2651 Pagina 6 van 16

Rivieren_Arnhem. (Rivieren, Oost- en Zuid Ned.) Oude Maas (Bovenstrooms Hartelkanaal) (NL94_4) 1 Nederrijn / Lek (NL93_7) 28 IJssel (NL93_IJSSEL) 26 Waal (NL93_8) 30 Vecht / Zwarte Water (NL99_VechtZwWater)) 11 Twentekanalen (NL93_TWENTKNLN) 6 Midden-Limburgse en Noord-Brabantse kanalen (NL90_1) 6 * Zandmaas (NVO Maas) 6 * Bedijkte Maas (NVO Maas) 4 * Beneden Maas (NVO Maas) 3 * Grensmaas (NVO Maas) n.v.t. Rivieren_Rhoon (Rivieren,West Ned.). Boven- en Beneden Merwede (NL94_3) 25 Dordtsche Biesbosch (NL94_2) 22 Oude Maas (bovenstrooms Hartelkanaal) (NL94_4) 27 Noordwaard (NL94_10) 20 Totaal locaties MWTL: 747 Totaal locaties N2000: 2651 Uitvoering 2019 aantal PQ s/loc. Markermeer(NL92MARKMR) - ondiep (0 m.-1.0 m.) 80 - diep (1.0 m-6.0 m) 80 - N2000 grid 4648 Volkerak (NL89_VOLKRK) - ondiep (0 m.-1.0 m.) 80 - diep (1,0 m.-6,0 m.) 100 Twentekanalen (NL93_TWENTKNLN) 6 Midden-Limburgse en Noord-Brabantse kanalen (NL90_1) 6 * Zandmaas (NVO Maas) 6 * Bedijkte Maas (NVO Maas) 5 * Beneden Maas (NVO Maas) 4 * Grensmaas (NVO Maas) 1 Rivieren_Rhoon (Rivieren,West Ned.). Haringvliet Oost / Hollands diep (NL94_1) 20 Brabantse Biesbosch/Amer (NL94_10) 20 Bergsche Maas (NL94_6) 8 Totaal locaties MWTL: 416 Totaal locaties N2000: 4648 Pagina 7 van 16

Uitvoering 2020 aantal PQ s/loc. IJsselmeer(NL92IJSSMR) - ondiep (0.0 m-1.0 m) 80 - diep (1.0 m-6.0 m) 80 - N2000 grid 3032 Uitvoering 2020 Zoommeer / Eendracht(NL89_ZOOMMEDT) - ondiep (0 m.-1.0 m.) 80 - diep (1,0 m.- 6,0 m.) 100 Rivieren_Arnhem. (Rivieren, Oost- en Zuid Ned.) Grensmaas (MWTL) (NL91GM) 23 Zandmaas (MWTL) (NL91ZM) 26 Bedijkte Maas (MWTL) (NL91BM) 13 Beneden Maas (MWTL) (NL94_5) (AfgMS tot Lith) 13 Bovenmaas (MWTL) (NL91BOM) 6 Twentekanalen (NL93_TWENTKNLN) 6 Midden-Limburgse en Noord-Brabantse kanalen (NL90_1) 6 * Zandmaas (NVO Maas) 6 * Bedijkte Maas (NVO Maas) 5 * Beneden Maas (NVO Maas) 4 * Grensmaas (NVO Maas) 1 Rivieren_Rhoon (Rivieren,West Ned.) Hollandsche IJssel (NL94_7) 6 Beneden Maas (NL94_5) (AfgMaas-Zuid tot Lith) 7 Totaal locaties MWTL: 462 Totaal locaties N2000: 3032 Pagina 8 van 16

2 Meetnetbeschrijving Zeegraskartering Inleiding Aan de hand van Zeegraskarteringen wordt de ruimtelijke spreiding van droogvallend Zeegras in beeld gebracht. Zeegras wordt hier gebruikt als algemene aanduiding van groot en klein Zeegras en Ruppia (Snavelruppia en Spiraalruppia). Omschrijving van de werkzaamheden Het in kaart brengen van Zeegras gebeurt adhv veldwerk. In gebieden waar op basis van historische gegevens bekend is dat er potentieel zeegras velden aanwezig zijn, worden deze geïnventariseerd in een 20x20 meter grid. Per gridcel wordt van de aanwezige soorten de bedekking ingeschat. De gridcellen worden automatisch gegenereerd middels voorgeschreven software obv het RD stelsel. Deze software wordt gebruikt op handheld computers. Na het veldwerk worden de bestanden met bedekkingen verwerkt tot het gewenste format. De bevindingen worden gerapporteerd in een Toelichting bij de kartering en verwerkt in Trendgrafieken. Voorschriften De werkzaamheden dienen te worden uitgevoerd volgens de Productspecificatie Zeegraskartering, welke verstrekt wordt bij de offerte aanvraag van de nadere opdracht. Naast deze specificaties stelt RWS ook het software programma Monitor beschikbaar. Eindproducten: - GIS bestanden (shape) - Toelichtende rapportage (word en pdf) - Trendgrafieken (excel) De specificaties van de eindproducten zijn benoemd in de productspecificaties van dit meetnet. Programma: -Waddenzee en Eems Dollard 2017 en 2020 (aantal ingemeten cellen 2014 =21140) -Zeeuwse Delta 2019 (aantal ingemeten cellen in 2013=10428) Afhankelijkheden: MWTL Meetlocatie Hond en paap is (onderdeel van Eems Dollard) is alleen bereikbaar via een schip. Betreding van het gebied is risicovol. Dit gebied is tot en met 2014 in samenwerking met RWS gekarteerd. RWS verzorgde toen het vervoer per RWS vaartuig. Stakeholders Bij de Zeegras kartering wordt gebruik gemaakt van de inzet van schepen voor transport naar platen of plaat- delen die niet vanaf de dijk bereikbaar zijn. Opdrachtnemer dient er rekening mee te houden dat wanneer er geen schepen van de Rijksrederij beschikbaar zijn er zelf passend transport naar de platen moet worden gereserveerd. Daarnaast kan er afstemming met Terrein beherende Organisaties een rol spelen i.h.k.v. specifieke terreinbetreding. Belang voor RWS Zeegras is een belangrijke indicator voor de waterkwaliteit van de zoute systemen. Het monitoren van veranderingen in de verspreiding van zeegras is daarom Pagina 9 van 16

onderdeel van de rapportage in het kader van de Kaderrichtlijn Water, N2000 en Tmap. De bestanden worden opgenomen in de RWS database en ontsloten via services: http://www.rijkswaterstaat.nl/apps/geoservices/zeegras_groot Rapportages worden oa gepubliceerd via internet: http://publicaties.minienm.nl/documenten/zeegraskartering-mwtl-waddenzee-eneems-dollard-2014 Trendgrafieken worden opgenomen in de basisrapportage van RWS Water verkeer en leefomgeving. Pagina 10 van 16

3 Meetnetbeschrijving Inwinning informatie Beschermde Soorten Inleiding De Inwinning informatie Beschermde soorten houdt in dat in het gehele areaal langs de Rijkswegen en deels ook Rijksgebieden in het natte areaal de wettelijk beschermde soorten worden geïnventariseerd. Omschrijving van de werkzaamheden Het in kaart brengen van de beschermde soorten gebeurt door middel van veldonderzoek in de bermen van de rijkswegen. Hiertoe worden eerst de te onderzoeken gebieden visueel beoordeeld op geschiktheid als habitat voor de betrokken soorten. Daarna wordt op potentieel geschikte plaatsen de planten visueel opgespoord en de te verwachten diersoorten bemonsterd d.m.v. de geëigende methodes. De gegevens mogen om juridische redenen niet ouder zijn dan 5 jaar. Daarom worden ieder jaar die gegevens hernieuwd (i.c. bermtrajecten) onderzocht die ouder dan 5 jaar dreigen te worden. De resultaten worden ingevoerd in de Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF). NB. Met het per 1-1-2017 van kracht worden van de nieuwe Wet natuurbescherming zal de methode en de omvang van de werkzaamheden gaan wijzigen. De voorlopig opgestelde lijst van te beschermen soorten bevat een aantal algemeen voorkomende soorten. De provincies zijn in overleg over de mogelijkheid om voor bepaalde soorten een algemene vrijstelling te verlenen. Wat precies de uitkomst wordt van dit overleg is nog niet bekend. Het is mogelijk dat alle soorten van de lijst een beschermde status krijgen (zonder vrijstelling). Dan kan het betekenen dat in het hele areaal algemene soorten moeten worden onderzocht en bepaald hoe het beheer eventueel anders uitgevoerd zal moeten worden. Voorschriften De werkzaamheden dienen te worden uitgevoerd volgens de Productspecificatie, welke verstrekt worden bij de offerteaanvraag van de nadere opdracht. In de productspecificatie wordt verwezen naar de protocollen die zijn opgesteld voor opdrachtnemers die voor RWS soorten inventariseren in bermen e.d.. Per soortgroep is aangegeven in welke perioden moet worden gekeken, hoe veel keer per jaar en voor dieren welke methoden en technieken moeten worden toegepast. De protocollen zijn te raadplegen op: http://www.ndff.nl/overdendff/validatie/protocollen/ 104.001 RWS-Droog Flora- en faunawetsoorteninventarisatie 104.002 RWS-Droog biotoopkartering Eindproducten: - Soortgegevens die per inwinronde worden toegevoegd aan de NDFF - Biotoopgegevens van nieuwe weg trajecten wanneer van toepassing - Jaarlijks eindrapport voor de verschillende percelen. Pagina 11 van 16

Programma: De Inwinning Informatie Beschermde Soorten geschiedt volgens een vast programma per RWS regio zodat steeds een voldoende complete en up to date gegevensbestand beschikbaar is. De specifieke programma s zijn beschikbaar als bijlage in de onderstaande rapporten http://publicaties.minienm.nl/documenten/rapportage-inwinning-flora-enfaunawetgegevens-noord-holland-201 http://publicaties.minienm.nl/documenten/rapportage-inwinning-flora-enfaunawetgegevens-oost-nederland-20 http://publicaties.minienm.nl/documenten/rapportage-inwinning-flora-enfaunawetgegevens-noord-nederland-2 http://publicaties.minienm.nl/documenten/rapportage-inwinning-flora-enfaunawetgegevens-regio-zeeland-zui Het programma 2015 is van toepassing voor 2020. De uitvoering van werkzaamheden voor dit meetnet onder de Raamovereenkomst Biologie starten in 2018. Afhankelijkheden: Het programma dient uitgevoerd te worden conform de veiligheidsvoorschriften van RWS. Stakeholders De opdrachtnemer heeft te maken met de Verkeerscentrales van RWS; deze plannen het aangevraagde werk in en stellen waar nodig aanvullende voorwaarden, zoals aangepaste werktijden. In bepaalde gevallen kan het nodig zijn dat de opdrachtnemer bij een bedrijf een wagen met signaallichten moet huren (kosten worden verrekend in het project). De gegevens worden door de beheerder van de NDFF (dat is organisatie BIJ 12) gevalideerd. RWS stelt de gevalideerde natuurgegevens beschikbaar aan Opdrachtnemers Beheer en Onderhoud die werk voor RWS uitvoeren waarbij beschermde soorten mogelijk in het geding zijn. In voorkomende gevallen is communicatie met de Opdrachtnemers Beheer en Onderhoud in verband met de planning van de monitoringswerkzaamheden noodzakelijk. Belang voor RWS RWS heeft een goedgekeurde Gedragscode voor de Flora- en faunawet. Dit houdt in dat RWS de werkzaamheden behorende tot vast B&O en kleine ruimtelijke ingrepen kan doen onder de voorwaarden die gelden bij de ontheffing voor de Flora- en faunawet. Deze werkwijze levert RWS een grote besparing op aan administratieve handelingen m.b.t. het aanvragen van ontheffingen. De bestanden worden opgenomen in de RWS database en ontsloten via services: Geoweb. De opdrachtnemers Beheer en Onderhoud krijgen een account voor de duur en het areaal van het werk om de natuurgegevens te benaderen. De opdrachtnemer stelt aan de hand hiervan een Werkplan Flora en Fauna op. Dit wordt formeel goedgekeurd door de opdrachtgever, waarna de opdrachtnemer Beheer en Onderhoud gehouden is het werk uit te voeren conform het werkplan. Pagina 12 van 16

4 Meetnetbeschrijving Bermflora Inleiding Aan de hand van het Bermflorameetnet worden de ontwikkelingen in de vegetatie in de bermen langs Rijkswegen in beeld gebracht. Met deze informatie kan worden bepaald welk effect het toegepast beheer (en de wijzigingen hierin) heeft op de natuurkwaliteit van de bermvegetatie. Omschrijving van de werkzaamheden Het in beeld brengen van de vegetatie gebeurt aan de hand van een groot aantal (ca. 1500) steekproeven op vaste plaatsen in de bermvegetatie, door middel van vegetatieopnamen. De positie van de proefvlakken ligt vast met GPS, een metalen pen (metaaldetector) en een terreinbeschrijving incl. situatieschets. Deze vegetatieopnamen worden 1x per 4 jaar opgenomen; jaarlijks een kwart van het totaal, zodat na 4 jaar de hele set is bemonsterd. Het resultaat wordt elke 4 jaar gerapporteerd in een z.g. analyserapport, waarin de bevindingen in verband worden gebracht met eerdere rondes. Het resultaat wordt aan de RWS bermbeheerders getoond. Voorschriften De werkzaamheden dienen te worden uitgevoerd volgens de Productspecificatie van het Bermflorameetnet, welke verstrekt wordt bij de offerte aanvraag van de nadere overeenkomst. Een opsomming van de kopgegevens van de opnameformulieren staat in de bijlage van deze meetnetomschrijving. Van de opname wordt (naast diverse andere zaken) d.m.v. een formule de natuurbehoudswaarde toegekend. De Opdrachtnemer stelt zelf de planning van de vegetatieopnamen op aan de hand van de planning van eerdere ronden. Het maken van de opnamen is conform een (onder vakgenoten) algemeen bekende methodiek, de Braun-Blanquet methode. De gegevens worden volgens algemeen gebruikt format opgeleverd (Turboveg). Voor het werken langs de weg moeten de daarvoor geldende veiligheidsvoorschriften door de opdrachtnemer in acht worden genomen. Eindproducten: - Per jaar Turboveg bestand met alle opnamen - Jaarlijks voortgangsrapport (Word / pdf) - Analyserapport over de periode 2016-2019 (Word en pdf) oplevering in 2020 De specificaties van de eindproducten zijn benoemd in de productspecificaties van dit meetnet, welke verstrekt worden bij de offerteaanvraag van de nadere uitvraag. Programma: Het programma loopt sinds 1999 (pilot) en 2000 (echte start). Voor de jaren 2017, 2018, 2019 en 2020 zullen omstreeks 370 opname per jaar worden gemaakt. De steekproeven liggen evenredig over Nederland verdeeld, zodat er geen jaarlijkse biassen ontstaan doordat een regio is over- of ondervertegenwoordigd. In 2020 wordt de levering gevraagd van Analyserapport over de periode 2016-2019 (Word en pdf). Stakeholders De opdrachtnemer heeft te maken met de Verkeerscentrales van RWS; deze plannen het aangevraagde werk in en stellen waar nodig aanvullende voorwaarden, zoals aangepaste werktijden. Pagina 13 van 16

In bepaalde gevallen kan het nodig zijn dat ON bij een bedrijf een wagen met signaallichten moet huren (kosten worden verrekend in het project). Belang voor RWS RWS stelt in zijn missie dat Leefbaarheid en Duurzaamheid van groot belang zijn ( Het vierde Netwerk, aldus Directeur Generaal RWS, J.H.Dronkers). De natuurkwaliteit van de bermvegetatie is van belang voor het functioneren van de ecologische dooradering van het landschap: de bermen vormen leefgebied en doorgangsgebied voor een veelheid van wilde planten en dieren (het Natuurlijk kapitaal). Tevens vormt een goede natuurkwaliteit van het ecosysteem in bermen en andere groenvoorzieningen langs infrastructuur de basis voor et functioneren van de Ecosysteemdiensten. Inpassing in het werkproces van RWS De bestanden en rapporten worden opgenomen in de RWS database en ontsloten via de daarvoor beschikbare kanalen. Dit is nog niet geheel uitgevoerd. Hiervoor zal worden gebruikt via internet: http://publicaties.minienm.nl/documenten/. Pagina 14 van 16

Bijlage Meetnet Bermflora: Overzicht van de kopgegevens van de vegetatieopnamen. De rood weergegeven onderdelen worden in het veld ingevuld, de andere zaken worden automatisch gegenereerd. Pagina 15 van 16

RELEVE_NR 2664 REFERENCE COVERSCALE 02 PROJECT AUTHOR 0009 DATE 20150907 KM_HOK_X 227,524000 KM_HOK_Y 580,068000 BLOK 07425350 SYNTAXON NEW_SYNTAX LENGTH 3,00 WIDTH 3,00 SURF_AREA 9,00 EXPOSITION INCLINATIO COV_TOTAL 85 COV_TOTAL 0 COV_TOTAL 0 COV_TOTAL 30 COV_TOTAL 60 COV_TOTAL 0 COV_TOTAL 0 COV_TOTAL 0 COV_TOTAL 0 COV_TOTAL 0,0 COV_TOTAL 0,0 COV_TOTAL 10 COV_TOTAL 0 COV_TOTAL 0 MOSS_IDENT N PQ TRANSECT SBBCODE REMARKS Droge pioniers weg, natte PROVINCIE GR BEHEERDER RWS FGR LV BEGR_TYPE OG IPI 243 OPPERVLVEG 3 RELIEF WATERDIEP BEHEER1 06 BEHEER2 CRYPTOGAM BUITENDIJK VERSTORING EINDE PRO_NUMMER STRAAL 0,0 COV_ONBEGR 0 AANT_SRT 22 GEBIEDSNAA PQ_NR DW0894 STARTJAAR 2001 OPNAMENR 0 Pagina 16 van 16