Jaarverslag 2007 VOGELWERKGROEP OUDERKERK WEIDEVOGELBESCHERMINGSGROEP AMSTERDAM ZUIDOOST WERKGROEP WEIDEVOGELBESCHERMING IVN-AMSTELVEEN AGRARISCHE NATUURVERENIGING DE AMSTEL
Inhoudsopgave pag. 1. Voorwoord van de voorzitter 1 2. Samenstelling van het bestuur 1 3. Ontwikkelingen agrarisch natuurbeheer en vereniging 2 4. Wat doet een natuurvereniging in het ILG? 2 5. Ecologische commissie 3 6. Weidevogelreservaat/ Ronde Hoep 4 7. Activiteiten van de vereniging 4 8. Weidevogelbeheer en -bescherming 6 8.1 Werkgebied ANV De Amstel 6 8.2 Polder De Ronde Hoep 9 8.3 Bovenkerkerpolder 11 8.4 Duivendrechterpolder 12 8.5 Overige polders 13 8.6 Alarmtellingen 14 9. Slootkantbeheer 16 10. Erfbeplanting en steenuilproject 16 11. Verslag veldmedewerkers 17 Bijlage 1 Tabellen 19 Bijlage 2 Adreslijsten vrijwilligers 23 Colofon 25
1 1. Voorwoord van de voorzitter Bij het afsluiten van 2007 vallen enkele zaken op: sinds dit jaar heeft de vereniging voor het aanvragen van contracten en andere zaken hieromheen te maken met de provincie Noord- Holland. Op zich is dit een goede ontwikkeling, aangezien de provincie voor de goede weidevogelgebieden extra geld beschikbaar heeft, dat door middel van goede maatregelen weg gezet kan worden. Ook onze koepelorganisatie Natuurlijk Platteland West wordt via een prestatieovereenkomst goed beloond. Dit geeft wel aan dat de provincie positief tegenover natuurbeheer door agrariërs staat. Het afgelopen jaar is het wat het weer betreft toch ook wel apart geweest. April is vrij droog en zonnig geweest, waardoor de weidevogels er wel waren, maar lang niet allemaal tot broeden zijn gekomen. Dit zien we dan ook terug in de hoeveelheid uit te betalen geld voor nestbescherming. Hierdoor is er voor het komende jaar ook geld beschikbaar voor maatregelen die het weidevogelbeheer extra kunnen stimuleren. Het is wel belangrijk dat deze contracten daar afgesloten worden, waar het voor de vogels het meest effectief is. Om het bestuur hierin te ondersteunen, is er vorig jaar een ecologische commissie ingesteld, die het bestuur adviseert. Bij de slootkanten zien wij dat door de aangepaste lijst van planten er meer slootkanten voor beloning in aanmerking komen. Positief is ook dat er voor 2008 via een aanvraag bij de ILG-commissie geld beschikbaar is gesteld voor een gebiedscoördinator, die mensen met vragen over verbreding te hulp kan staan. Daarnaast kunnen ook andere zaken die bijvoorbeeld met de bereikbaarheid van het gebied te maken hebben, aangepakt worden. Verder zien we dat andere partijen, zoals Groengebied Amstelland en de Stichting beschermers Amstelland, het buitengebied graag in stand willen houden. Op zich is dit een positieve ontwikkeling, maar hiervoor is het zeer belangrijk dat de agrariërs de ruimte in het gebied krijgen en een inkomen kunnen behalen met soms een iets aangepaste bedrijfsvoering Barend Koster 2. Samenstelling van het bestuur Het bestuur is het afgelopen jaar niet van samenstelling gewijzigd. Peter de Nooij was aftredend en is herkozen als bestuurslid. Voor 2008 is Barend Koster aftredend en niet herkiesbaar. Het bestuur stelt Kees Lambalk voor als nieuw bestuurslid. Leden die zich beschikbaar willen stellen als tegenkandidaat, kunnen dat tot de aanvang van de jaarvergadering op 3 maart 2008 melden bij de voorzitter. Tegenkandidaatstelling dient te geschieden op voordracht van tien leden. Conform de statuten zullen de bestuursleden tijdens hun eerstvolgende bestuursvergadering een nieuwe voorzitter kiezen vanuit de dan zittende bestuursleden. Huidige samenstelling van het bestuur: Voorzitter Barend Koster Penningmeester Wes Korrel Secretaris Peter de Nooij Bestuurslid Ton Rewijk Bestuurslid en PR-functionaris Henk van Schaik
2 Ondersteuning: Adviseur van het bestuur Veldmedewerkers Secretariaat Aad van Paassen Mark Kuiper, Ton Rewijk, Floor van der Vliet Edith Kuiper Edith Kuiper 3. Ontwikkelingen agrarisch natuurbeheer en vereniging De vereniging Via ANV De Amstel hebben tachtig agrariërs deelgenomen aan natuurbeheer. Dit is een vrijwel gelijk aantal ten opzichte van het voorgaande jaar. Het totale aantal gecontracteerde hectares is in 2007 nagenoeg hetzelfde gebleven. De reden hiervoor is dat er via het Programma Beheer nauwelijks aanvullende contracten konden worden afgesloten. Voortgang Programma Beheer Het is u vast opgevallen dat in de brieven van de Dienst Regelingen over de SAN staat namens uw provincie. Per 1 januari 2007 heeft het ministerie van LNV het Programma Beheer namelijk overgedragen aan de provincies. De reden om de provincie weer in de regeling te betrekken, is de wens om tot een gebiedsgerichte aanpak te komen. Met de invoering van het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) per 1 januari 2007 wordt per provincie bepaald hoe het geld over het landelijk gebied wordt verdeeld. Regelingen waarvoor geen bestaand SAN-pakket geldt, moesten voorheen worden goedgekeurd door Brussel. Nu kan er direct met de provincie worden onderhandeld over de inzet van een gebiedsgericht pakket, zoals een natuurvriendelijke oeverbescherming of houtwal. De provincie Noord-Holland streeft ernaar per 1 januari 2009 een nieuwe, eenvoudige regeling gereed te hebben. Gelukkig zijn de natuurverenigingen via Natuurlijk Platteland Nederland en NPW betrokken bij de ontwikkeling van een nieuwe regeling. Vast staat dat vooral op het gebied van het weidevogelbeheer het één en ander gaat veranderen. Het ziet ernaar uit dat er meer aandacht gaat naar kansrijke weidevogelgebieden. Ook zal er meer worden ingezet op de bescherming van pullen. Dit laatste houdt in dat pakketten met alleen nestbescherming niet meer geaccepteerd worden. In combinatie met uitgestelde maaidatum, voorweiden of vluchtheuvelbeheer is betaalde nestbescherming waarschijnlijk nog wel mogelijk. Een andere optie die wordt onderzocht, is de ontwikkeling van weidevogelkringen. Dit houdt in dat voor kansrijke polders een gezamenlijk plan gemaakt wordt met voldoende variatie in de beheersvormen. Eigenlijk het mozaïekmodel zoals we dat kennen van de Bovenkerkerpolder en de Ronde Hoep. Peter de Nooij 4. Wat doet een natuurvereniging in het ILG? Vanaf de oprichting van het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) op 1 januari 2007 zijn ANV De Amstel en ANV De Vechtvallei samen vertegenwoordigd in de ILG-commissie. Deze commissie is bedoeld om Gedeputeerde Staten (GS) te adviseren inzake ontwikkelingen aangaande de verbreding van agrarische bedrijven en toeristische mogelijkheden.
3 Bedrijven, gemeenten en verenigingen kunnen voor hun plannen om subsidie vragen bij de Provincie Noord-Holland aan de hand van door de provincie gestelde criteria. De ILG-commissie beslist welke aanvragen ze indient bij GS om voor subsidie in aanmerking te komen. Het ILG is ingesteld op 1 januari 2007 voor de duur van zeven jaar. Na dit eerste jaar komt er enige duidelijkheid in de te voeren strategie. In Noord-Holland zijn zeven gebieden met een ILG-commissie. De Amstelstreek valt onder het gebied Amstel, Gooi en Vecht (ANV s). Ieder commissielid is voor zeven jaar benoemd en heeft bij verhindering één vaste vervanger, zodat er wel enige duidelijkheid is in de samenstelling. In 2007 is er elf keer vergaderd met één werkbezoek, maar het ligt in de bedoeling jaarlijks circa acht maal te vergaderen en twee werkbezoeken af te leggen. De vergaderlocatie is meestal Restaurant de Molen te Ankeveen, wat redelijk centraal in het gebied gelegen is. Ton Rewijk 5. Ecologische commissie In december 2003 heeft het bestuur van de vereniging een commissie in het leven geroepen om de kwaliteit van het agrarisch natuurbeheer bij de vereniging te bevorderen. Dat hield toen vooral de toetsing in van de beheercontracten die eind 2003 werden afgesloten in het kader van de SAN. Daarna heeft de commissie een vooral sluimerend bestaan geleid. Daaraan is in 2007 een eind gekomen, door het toetreden van twee nieuwe leden en een schriftelijk vastgelegde taakomschrijving. De commissie bestaat uit vier personen: Geert Timmermans, Fons Bongers, Ton Rewijk en Aad van Paassen. In 2007 is de commissie door het bestuur van de vereniging tijdens de ledenvergadering in maart formeel geïnstalleerd en draagt sindsdien de naam Ecologische commissie. De commissie adviseert het bestuur gevraagd en ongevraagd ten aanzien van de kwaliteit van het agrarisch natuurbeheer. Het bestuur beoordeelt hoe om te gaan met deze adviezen en heeft dus een besluitvormende rol. In het verslagjaar is de commissie eenmaal bijeen geweest om te spreken over het slootkantbeheer en het systeem van nestbeloning bij de vereniging. Daaruit zijn twee adviezen voor wijziging van beloningssystemen voortgekomen, die in 2007 ook zijn toegepast. Verder hebben de commissieleden zich in mei 2007 laten informeren over aanleg en beheer van enkele terrastaluds in de Duivendrechtse polder en hebben zij daar een veldbezoek afgelegd. Daarbij was ook Henk van Schaik aanwezig als vertegenwoordiger namens het bestuur. Aad van Paassen
6. Weidevogelreservaat / Ronde Hoep 4 Wat het reservaat betreft, hebben we een lastig seizoen achter de rug: veel werkzaamheden voor het waterbeheerplan. Door de vele regenval kon er op uitgesteld-maaidatumland pas laat in de zomer gemaaid worden. Wat de nesten betreft, doet het reservaat goed mee met het gemiddelde van de Ronde Hoep, met uitzondering van percelen dicht bij bosjes - de weidevogels houden flink afstand van bomen. Het reservaat speelt een zeer belangrijke rol als het gaat om het opgroeien van jonge pullen. Dankzij het late maaien, de vluchtstroken en het voorweiden vinden kuikens hier een veilige haven als er elders wordt gemaaid. Ook de veldleeuwerik gedijt goed in lang gras. Na twee seizoenen moeten we concluderen dat de extensief-weidenpercelen weinig bijdragen aan de overleving van de kuikens. Daarom zullen we dit beheerpakket in 2008 minder inzetten. Wat de organisatie betreft kunnen we melden dat Staatsbosbeheer in december 2007 de resterende reservaatgronden (120 ha) heeft overgedragen aan Landschap Noord-Holland (LNH). Wanneer al het kadastrale werk voltooid is, kan LNH een pachtcontract opstellen voor de agrarische natuurvereniging. Voor dit seizoen is geen beheerssubsidie SN aan te vragen, wat een financiële beperking betekent voor LNH en de agrarische natuurvereniging. Er wordt gezocht naar een oplossing. Voor het uitrijden van ruige mest wordt in ieder geval wel een vergoeding betaald van 150 euro per ha in het voorjaar en 100 euro per ha in de zomer en het najaar. Dit komt overeen met de nieuwe regeling van de vereniging. In het seizoen 2008 moet nog een aantal relatief kleine werkzaamheden uitgevoerd worden, omdat bijvoorbeeld het dijkje op een aantal plaatsen niet op hoogte is. Verder moet een aantal greppelafvoerpijpen verlegd worden en moeten hakhoutbosjes kortgezet worden. Ik hoop dat we wat betreft het weer in juni een beter seizoen tegemoet gaan dan 2007! Wes Korrel 7. Activiteiten van de vereniging Streekmarkten ANV De Amstel stond twee keer met een stand op de streekmarkt Proef de streek van Wijkopbouworgaan Oud zuid te Amsterdam (http://proefdestreekinoudzuid.wocvondelpark.nl). Op 21 april was dat op het Olympiaplein en op 22 september op het Stadionplein. Doel van de streekmarkt is de burgers in Amsterdam te laten zien wat het buitengebied te bieden heeft. De eerste keer was het wat rustig, maar de tweede keer was het druk op de markt, waar ook diverse individuele onder-nemers uit Amstelland aanwezig waren. We hebben leuke gesprekken gevoerd over agrarisch natuurbeheer. We proefden biologische kazen en noten en hebben enkele vrijwilligers geworven voor de weidevogelbescherming. Excursie ILG De commissie Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) bezocht Amstelland op 3 oktober op uitnodiging van het bestuur van De Amstel. Het doel van de excursie was de leden van de commissie en andere genodigden kennis te laten maken met het gebied en de actuele zaken die hier op dit moment spelen. De excursiedeelnemers waren vertegenwoordigers van de gemeenten Diemen, Ouderkerk en Uithoorn en verder van Natuurmonumenten, Landinrichting, LTO en natuurverenigingen De Amstel en de Vechtvallei. De gemeente Amstelveen was, ondanks de uitnodiging, niet vertegenwoordigd. Na een commissievergadering in het kantoor van Wester-Amstel in de ochtend, voegden zich
5 s middags de overige genodigden bij het gezelschap en maakten zij per bus een rondrit door het gebied. De eerste stop was op het bedrijf van Henk van Schaik. Hier was een half uur ingeruimd om iets te horen over de Bovenkerkerpolder, het bedrijf en actuele zaken zoals landinrichting, golfbaan en infrastructuur. Na een geanimeerde discussie reden de deelnemers verder via de Nesserlaan en de Middenweg. Onderweg werd het één en ander verteld over Amstelgroen en de N201. Vervolgens stonden een bezoek aan de Thamerpolder - waar ook Amstelgroen moet komen - en aan de Mijdrechter polder en de Ronde Venen op het programma. Tot slot bezocht de groep in de Ronde Hoep het bedrijf van de familie van Gerard Korrel. Onder het genot van een kop koffie spraken de aanwezigen daar onder meer over verbreding in de landbouw. Bezoek aan Koningshoeve-Ettingen Vijftien leden van De Amstel bezochten op 27 april een groot biologisch veeteeltbedrijf in recreatiegebied Spaarnwoude. Bedrijfsleider Gert Jan van Tunen ontving het gezelschap op de Koningshoeve. Tijdens de koffie gaf hij een presentatie over de bedrijfsvoering, waarin veel aandacht wordt gegeven aan de weidevogels. Na afloop lunchten de deelnemers in het lokale restaurant De Stal. Barbecue voor leden en vrijwilligers De jaarlijkse barbecue vond plaats op zaterdag 30 juni op het bedrijf van Barend Koster. Ondanks de dreiging van donkere wolken bleef het die avond bij een paar spetters. De resultaten van het weidevogelbeheer en de alarmtellingen gedurende het afgelopen seizoen kwamen aan de orde en de aanwezigen konden hun kennis van slootkanten testen en daarmee meedoen aan een prijsvraag. Deelname aan de Amstellanddag De stichting Beschermers Amstelland heeft als doel om Amstelland in stand te houden als een vitaal agrarisch gebied met belangrijke natuur- en cultuurhistorische waarden. Op 10 juni organiseerde de stichting haar eerste Amstellanddag. Honderden mensen maakten van de gelegenheid gebruik om één of meer boerderijen in Amstelland te bezoeken. Die bedrijven waren speciaal voor deze gelegenheid opengesteld voor publiek. Ook leden van De Amstel ontvingen geïnteresseerde bezoekers om hen over hun melk- of vleesveebedrijf te vertellen en rond te leiden. Andere activiteiten waar leden van De Amstel zich op die dag voor inzetten: workshops landschap schilderen en landschapsfotografie, excursie erfvogels, excursie weidevogel- en slootkantbeheer, vertellingen over familiehistories, life-opnames van een steenuilengezin, fotocollage, kunstroute en poldersport. Het was een zeer geslaagde dag. Aad van Paassen / Henk van Schaik / Edith Kuiper
8. Weidevogelbeheer en -bescherming We geven eerst de omvang en de trend van nestbescherming, het aantal gevonden nesten en de uitkomstresultaten en verliesoorzaken voor het hele gebied, daarna per polder. 8.1 Werkgebied van ANV De Amstel Omvang en ontwikkeling oppervlakte beheerovereenkomsten In 2007 zijn geen nieuwe PSAN-contracten afgesloten binnen het werkgebied van de vereniging. Wel werd in het kader van het project Nederland Weidevogelrijk 2007 op ongeveer 82 ha. weer aanvullende eenjarige contracten voor met name uitgesteld maaien afgesloten. 6 Omvang en ontwikkeling nestbescherming In 2007 hebben 46 agrariërs samen met 102 vrijwilligers nesten beschermd op 1.183 ha. Dat betekent een geringere omvang van nestbescherming dan in 2006. Oorzaken zijn het wegvallen van 20 vrijwilligers, het niet meer zoeken naar nesten door enkele boeren zelf en het stoppen van enkele bedrijven. De belangrijkste oorzaken van het wegvallen van vrijwilligers is het oppakken van een andere hobby (10x), lichamelijk te zwaar (6x) en verhuizen (3x). Daar staat tegenover dat er ook weer 10 nieuwe vrijwilligers bij zijn gekomen.
7 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Grasland Bouwland Figuur 1. Oppervlakte nestbescherming in het werkgebied van De Amstel 1992 2007 140 120 100 80 60 40 20 0 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Agrariërs Vrijwilligers Figuur 2. Aantal vrijwilligers en agrariërs in het werkgebied van De Amstel 1992 2007 Gevonden legsels en uitkomstresultaat In 2007 zijn 1.001 legsels van weidevogels gevonden. Dat is circa 380 minder dan in 2006 en ruim 600 minder dan in 2005. De oorzaak ligt enerzijds in de kleinere oppervlakte waarop in 2007 naar nesten is gezocht, maar de belangrijkste oorzaak is de grote droogte in maart en april geweest. Daardoor is een aantal kieviten na het sneuvelen van jongen in april niet aan de gebruikelijke tweede leg begonnen. Een deel van de grutto s is zelfs helemaal niet aan het leggen van eieren begonnen. Dat geldt ook voor de andere soorten weidevogels.
Aantal nesten Aantal nesten per 100 ha 8 Tabel Aantal gevonden legsels in werkgebied van de Amstel 1997 2007 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Oppervlakte in ha 505 874 973 1.147 1.004 1.187 1.198 1.269 1.331 1.345 1.183 Fazant 0 0 0 0 0 0 0 1 1 - - Fuut 0 1 0 0 0 0 0 0 - - - Graspieper* 0 1 2 0 2 0 0 0 2 2 1 Grauwe gans 0 0 0 0 1 0 1 0 - - - Grutto* 81 120 224 234 115 238 237 287 309 300 223 Kievit 161 323 656 661 389 745 600 721 854 680 498 Knobbelzwaan 0 0 2 2 2 10 10 8 18 4 12 Krakeend* 0 0 1 3 0 0 0 0 - - - Kuifeend* 0 0 1 0 3 1 3 1 3-1 Meerkoet 13 26 46 27 6 49 48 43 56 55 41 Nijlgans - - - - - - - - 1 - - Patrijs* 0 0 0 0 0 1 0 0 - - - Scholekster 25 71 112 106 97 105 92 134 169 160 108 Slobeend* 1 11 20 13 5 7 7 18 23 8 8 Tureluur* 15 46 88 98 43 105 98 137 152 160 91 Veldleeuwerik* 1 1 1 6 0 0 0 0 3 4 4 Visdief* 0 0 0 0 1 0 0 0 - - - Waterhoen 0 0 0 2 0 2 0 0 1 2 - Watersnip* 0 1 1 0 1 0 0 0 - - - Wilde eend 10 19 39 25 18 36 46 33 37 39 14 Wintertaling - - - - - - - - 1 - - Witte kwikstaart 1 0 0 0 0 0 0 0-1 - Zomertaling* 1 3 3 1 1 0 1 0 1 - - Nesten alle soorten 309 623 1.196 1.178 684 1.299 1.143 1.383 1.631 1.377 1001 Nesten per 100 ha 61 71 123 103 109 96 109 123 102 85 ========================================================================================== Kritische soorten* 102 182 341 355 352 346 443 493 436 328 Nesten per 100 ha 20 21 35 31 30 29 32 37 32 28 ========================================================================================== * kritische soorten, 2001 is niet volledig vanwege de MKZ-uitbraak. 1800 1600 1400 1200 140 120 100 1000 80 800 600 400 200 0 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 60 40 20 0 Gevonden nesten Nesten per 100 ha Figuur 3. Aantal gevonden legsels totaal en per 100 ha. in werkgebied van ANV De Amstel 1992-2007
Oppervlakte in ha Aantal legsels per 100 ha 9 Ontwikkeling in aantal legsels per 100 ha 1400 70,0 1200 60,0 1000 50,0 800 40,0 600 30,0 400 20,0 200 10,0 0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 0,0 Oppervlakte nestbescherming Kievitlegsels per 100 ha Gruttolegsels per 100 ha Tureluurlegsels per 100 ha Scholeksterlegsels per 100 ha Slobeendlegsels per 100 ha Figuur 4. Aantal gevonden legsels per 100 ha per vogelsoort in werkgebied van ANV De Amstel 1996-2007 Uitkomstresultaat en verliesoorzaken 100% 80% 12 10 10 7 17 20 11 18 60% 40% 77 74 78 88 76 71 80 75 20% 0% 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Uitgekomen legsels Verloren gegaan door predatie Overig verlies Figuur 5. Uitkomstresultaat en verliesoorzaken van nesten in werkgebied van ANV De Amstel 1999-2007 8.2 Polder Ronde Hoep Totale oppervlakte 1.111 ha. Aantal bedrijven: 38 Oppervlakte met nestbescherming in 2007: 536 ha. Aantal deelnemende bedrijven in 2007: 17
Oppervlakte in hectares Aantal gevonden legsels 10 Oppervlakte nestbescherming en gevonden legsels Ronde Hoep 1100 400 880 320 660 240 440 160 220 80 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 0 Oppervlakte beschermd Kievit Grutto Scholekster Tureluur Uitkomstresultaat gevonden legsels Ronde Hoep 100% 80% 60% 16 17 17 6 10 21 10 20 40% 20% 71 60 70 88 84 71 79 73 0% 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Uitgekomen legsels Verloren gegaan door predatie Overig verlies Conclusies: het aantal gevonden legsels is dalende de laatste jaren, maar de afgezochte oppervlakte ook; 73% van de legsels is uitgekomen en dat is goed; het verlies door predatie is met 20% twee keer zo hoog als in 2006, maar gelijk aan 2005; op circa 40% van de oppervlakte vindt nestbescherming plaats; de oppervlakte kuikenland (optelsom van alle percelen met beheer gericht op overleving van kuikens) is 285 ha (25%) en 1,3 ha. per gruttopaar..
Oppervlakte in hectares Aantal gevonden legsels 11 8.3 Bovenkerkerpolder Totale oppervlakte 875 ha. Aantal bedrijven: 24 Oppervlakte met nestbescherming in 2007: 439 ha. Aantal deelnemende bedrijven in 2007: 18 Oppervlakte nestbescherming en gevonden legsels Bovenkerkerpolder 800 400 600 300 400 200 200 100 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 0 Oppervlakte Kievit Grutto Scholekster Tureluur Uitkomstresultaat gevonden legsels Bovenkerkerpolder 100% 80% 8 5 4 8 24 24 13 20 60% 40% 84 84 87 88 68 66 80 73 20% 0% 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Uitgekomen Verloren gegaan door predatie Overig verlies Conclusies: het aantal gevonden legsels is bij alle soorten lager dan in 2006, de afgezochte oppervlakte is ook iets lager; 73% van de legsels is uitgekomen en dat is goed; het verlies door predatie is 20%, dat is hoger dan in 2006, maar lager dan in 2005 en 2004; op circa 50% van de oppervlakte vindt nestbescherming plaats; de oppervlakte met kuikenland is 104 ha. (12%) en 0,9 ha.per gruttopaar.
Oppervlakte in hectares Aantal gevonden legsels 12 8.4 Grote en kleine Duivendrechterpolder Totale oppervlakte 256 ha. Aantal bedrijven: circa 10 Oppervlakte met nestbescherming in 2007: 121 ha. Aantal deelnemende bedrijven in 2007: 6 Oppervlakte nestbescherming en gevonden legsels Duivendrechterpolder 200 150 150 120 100 90 60 50 30 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 0 Oppervlakte beschermd Kievit Grutto Scholekster Tureluur 100% 80% 60% 40% 20% 17 63 Uitkomstresultaat gevonden legsels Grote en Kleine Duivendrechterpolder 27 33 4 11 8 10 84 84 81 81 6 94 0% 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Uitgekomen legsels Verloren gegaan door predatie Overig verlies Conclusies: het aantal gevonden legsels is lager dan in 2006, ondanks dat er evenveel ha is afgezocht; het uitkomstresultaat is met 94% zeer goed te noemen; op iets meer dan 50% van de oppervlakte vindt nestbescherming plaats; de oppervlakte met kuikenland is 10 ha. (8%).
13 8.5 Overige polders Middelpolder Totale oppervlakte: 260 ha. Aantal bedrijven: 2 Oppervlakte met nestbescherming in 2007: 11 ha. Aantal deelnemende bedrijven in 2007: 1 Oppervlakte met uitgesteld maaien: 60 ha. Oppervlakte reservaat Landschap Noord-Holland: 60 ha. Conclusies: het aantal kievitlegsels op boerenland is constant, de andere soorten worden weinig gevonden; het uitkomstresultaat is met 80% goed te noemen; verliezen door predatie zijn laag ondanks de beslotenheid door huizen, bomen en rietkragen; op circa 5% van de oppervlakte vindt nestbescherming plaats; op 25% vindt reservaatbeheer gericht op weidevogels plaats; de oppervlakte met kuikenland is ca. 80 ha. (rond 30%). Holendrechter- en Bullewijkerpolder Totale oppervlakte 171 ha. Aantal bedrijven:7 Oppervlakte met nestbescherming in 2007: 49 ha. Aantal deelnemende bedrijven in 2007: 3 Oppervlakte met uitgesteld maaien: 1 ha. Oppervlakte plasdras: 9 ha. Conclusies: het aantal gevonden legsels is hoog gezien de relatief kleine oppervlakte; het uitkomstresultaat is met 86% zeer goed; op circa 30% van de polder vindt nestbescherming plaats; de oppervlakte kuikenland e.d. is 10 ha. (7 %). Uithoornse en Kalslagerpolder Totale oppervlakte 329 ha. Aantal bedrijven: 5 Oppervlakte met nestbescherming in 2007: 27 ha. Aantal deelnemende bedrijven in 2007: 1 Oppervlakte met uitgesteld maaien: een zeer groot deel van de Uithoornse polder. In de Kalslagerpolder 16 ha. Conclusies: het aantal gevonden legsels is relatief gering; het uitkomstresultaat is met 94% zeer goed te noemen; op circa 8% van de oppervlakte vindt nestbescherming plaats; de oppervlakte met uitstel van maaien e.d. is relatief groot.
14 8.6 Alarmtellingen In het kader van het mozaïekbeheer werden ook dit jaar weer alarmtellingen gehouden in zowel de Bovenkerkerpolder als de Ronde Hoep. Bij deze tellingen werd nauwkeurig in beeld gebracht waar grutto s met jongen liepen en hoe het gras in de hele polder er bij lag. In de tweede helft van mei bleek dat in de Ronde Hoep 50% van de grutto s die zich in het voorjaar hadden gevestigd nog kuikens had. In de Bovenkerkerpolder was dat 33%. Een mogelijke verklaring voor dit verschil ligt in het grotere areaal kruidenrijk grasland in de Ronde Hoep. Dit type grasland blijkt, wanneer het niet wordt gemaaid, tot diep in het voorjaar zijn aantrekkelijkheid voor gruttokuikens te behouden. Een dichte grasmat zonder kruiden wordt sneller onbruikbaar voor de kuikens. Als we de kaart waarop de percelen staan ingekleurd waar boeren contracten hebben afgesloten voor kuikenland (uitgesteld maaien, voorbeweiden, vluchtstroken laten staan), vergelijken met de kaart waarop gruttogezinnen eind mei in beeld zijn gebracht, dan zien we hoe belangrijk deze contracten dit jaar zijn geweest. In 2006 waren de weersomstandigheden zodanig dat maaien in mei beperkt was. In 2007 waren de gruttokuikens echter voor een belangrijk deel aangewezen op de percelen waar vergoedingen werden uitgekeerd om kuikenland te creëren. De belangrijkste constatering die het onderzoek dit jaar heeft opgeleverd is : Zonder de vergoedingen voor kuikenlandbeheer zou het aantal kuikens dat vliegvlug was geworden slechts een fractie zijn van het aantal dat nu is bereikt! Aad van Paassen / Mark Kuiper
15
16 9. Slootkantbeheer De lijst met planten op basis waarvan de vergoedingen zijn uitbetaald, is op voorstel van de Ecologische adviescommissie aangepast. Een aantal soorten die in ons gebied niet voorkomen is geschrapt. Daarvoor in de plaats kwam een aantal nieuwe namen. Deze verandering had tot gevolg dat het bedrag dat aan slootkantvergoeding is uitgekeerd met 30% is gestegen. De meest voorkomende soorten waren pinksterbloem (98), vergeet-mij-nietje (90), waterkers (66) en nieuwkomer watereppe (58). Zeldzaam waren brunel (1) en margriet (1). Bij een klein deel van de slootkanten is in de afgelopen jaren een duidelijke verrijking van de flora te constateren. Op veel plaatsen is van een positieve verandering echter niet of nauwelijks sprake. Soms zijn de mogelijkheden voor verbetering beperkt, doordat de grondslag (zware klei bijvoorbeeld) de mogelijkheden beperkt. Elders lijkt er nog goed winst te behalen door de verschraling van de oevers (geen mest uiteraard, maar ook geen bagger!) verder door te zetten. Ook zal het positief werken wanneer schralere slootkanten bij de eerste snede of beweiding worden ontzien. Bij onze buren in de Utrechtse venen zijn prachtige voorbeelden van bloemrijke slootkanten te zien. De vereniging zal komend voorjaar een bezoek aan de polder Bosdijk bij Vinkeveen organiseren. We hopen dat veel van onze leden hier inspiratie komen opdoen! Mark Kuiper 10. Erfbeplanting en steenuilenproject In 2007 konden we meedoen met het landelijke project Steenuil onder de pannen. Op vijf erven werden maatregelen genomen die aantrekkelijk zijn voor steenuilen. Uiteraard werden er nestkasten opgehangen. Maar veel aandacht ging ook uit naar het maken van een aantrekkelijk biotoop voor deze vogels: hoogstambomen en knotwilgen werden aangepland, bestaande bomen werden gesnoeid en geknot en er werden takkenrillen aangelegd. Juist nu veel oude fruitboomgaardjes in de versukkeling raken en oude schuren vervangen worden, is het nodig extra maatregelen te nemen om deze dieren voor onze omgeving te behouden. Voor het eerst zijn er ook oude en jonge steenuilen van ringen voorzien. In de komende jaren willen we hiermee doorgaan, zodat we een beeld krijgen van hoe de vogels zich in de regio verspreiden. Op die manier krijgen we ook een duidelijk beeld van het soort erven dat voor deze vogels geschikt is. Mensen die belangstelling hebben zelf iets op hun erf te doen voor de uilen, kunnen contact opnemen met het secretariaat. Een bezoekje aan een voorbeelderf, waar de maatregelen voor de uilen succesvol zijn uitgevoerd, kan heel inspirerend zijn! Mark Kuiper
17 11. Verslag veldmedewerkers 2007 was een 'rustig' jaar. Er was nauwelijks pakketuitbreiding mogelijk, doordat de SAN goeddeels gesloten was. De overheveling van pakketten wegens de herverkaveling in met name de Ronde Hoep is nog steeds niet geregeld. Financieel is daar nauwelijks een probleem, omdat leden hun pakket op grond die aan het reservaat midden in de polder is afgestaan compenseren op toegedeelde grond meer naar de rand, waarop in een aantal gevallen al een overeenkomst voor nestbeloning rust. De moeilijkheid zit hem in het feit dat het pakket nestbeloning per 2006 gesloten is voor nieuwe aanvragen. Overigens is een aantal boeren gestart met het reservaatbeheer in de Ronde Hoep. Dit werd echter belemmerd door de nog niet afgeronde werken voor de herverkaveling en de waterbeheersing. Dit beheersmodel lijkt wel goed te werken. Ook wat de vogels betreft was 2007 'rustig'. Het broedsucces was over het algemeen lager dan in 2006 (er waren minder vogels, maar er kwamen er ook minder tot broeden). Het regenachtige weer vanaf mei tot ver in de zomer zal iedereen heugen. Mozaïekbeheer kwam daardoor niet erg uit de verf. Er werd nog enigszins gespreid gemaaid, maar er waren ook periodes dat het weer eenvoudigweg te slecht was. Er werd goed geëxperimenteerd met beschermingsmaatregelen waarvoor De Amstel uit eigen middelen geld beschikbaar stelt: 'ad hoc' vluchtstroken en ruim maaien om nesten van hooggrasbroeders. Ook wordt meer en meer nagedacht over een bedrijfsvoering waarbij variatie in grashoogte wordt bereikt, bijvoorbeeld door voorbeweiden en het ongemoeid laten van percelen waar op dat moment grutto's broeden of met hun jongen verblijven. Het broedsucces van de grutto is in 2007 weer onderzocht door middel van tellingen van alarmerende vogels met jongen. De percelen met verlate maaidatum hebben extra aandacht gekregen om vast te kunnen stellen in hoeverre deze daadwerkelijk van waarde zijn voor weidevogels. De meeste voldoen, vooral die met een afwisselende grashoogte, maar er zijn er ook enkele waar geen weidevogels gebruik van maken. Dit is een punt van aandacht bij het afsluiten van vervolgcontacten. De indruk is dat het uitrijden van ruige mest niet altijd is gemeld en er was helaas toch weer onduidelijkheid over de periode waarin het uitrijden voor subsidie in aanmerking komt. Verwarrend is dat de mest op klei- en veengrond tot 15 september mag worden uitgereden, maar dat de subsidieperiode geldt tot 1 september. Het plasdras gezette land in de Holendrechterpolder trok wederom een massa vogels, zoals de gebruikelijke groep grutto's (tot meer dan drieduizend), die er vooral in het vroege voorjaar pleisteren. De inventarisatie van slootkanten met het pakket bonte weiderand is in 2007 door niet zo heel veel leden die dit pakket hebben afgesloten uitgevoerd. Dit ondanks de vergroting van het aantal plantensoorten dat voor beloning in aanmerking komt. Er zijn diverse onderzoeksrapporten verschenen. Daaruit blijkt dat enige begrazing en betreding door vee - niet te frequent en te intensief - een meer gevarieerde en soortenrijke vegetatie bewerkstelligt. Het deponeren van waterplanten en wat slib is over het algemeen ook gunstig. De polders langs de Amstel hebben een tamelijk rijke grond. Verschraling haalt hier niet echt veel uit. Belangrijker is het de kanten rust te gunnen, geen mest of een dikke laag bagger op te brengen, en planten de kans te geven op te groeien, te bloeien en zaad te zetten.
18 De toekomst voor het agrarisch natuurbeheer is wat onzeker. In 2009 lopen de huidige overeenkomsten af. Het is niet duidelijk of tot die tijd nog pakketuitbreidingen kunnen plaatsvinden. Het lijkt erop dat de nestbeloning niet wordt voortgezet, zodat al na tien jaar de subsidie voor het beheer van boerennatuur ingrijpend wordt gewijzigd. Als er ruimte ontstaat voor de agrarische natuurverenigingen om subsidiegeld naar eigen inzicht en toegepast op de omstandigheden van elk jaar te besteden, zien wij goede mogelijkheden om het beschermingswerk met minstens dezelfde inzet voor een mogelijk beter resultaat voort te zetten. Mark Kuiper / Ton Rewijk / Floor van der Vliet
19 Bijlage 1. Tabellen Tabel 1. Aantal nesten, uitkomstresultaten en verliesoorzaken in 2007 Soort Totaal Bekend Uit Niet uit % uit Pred. Bew. Werk. Verl. Onb. Graspieper 1 0 0 0 0.00 0 0 0 0 0 Grutto 223 138 104 34 75.36 26 0 2 4 2 Kievit 498 321 242 79 75.39 53 3 4 8 11 Knobbelzwaan 12 7 6 1 85.71 0 0 0 0 1 Kuifeend 1 1 1 0 100.00 0 0 0 0 0 Meerkoet 41 31 26 5 83.87 5 0 0 0 0 Scholekster 108 75 56 19 74.67 15 3 0 0 1 Slobeend 8 4 3 1 75.00 0 0 1 0 0 Tureluur 91 46 35 11 76.09 11 0 0 0 0 Veldleeuwerik 4 1 1 0 100.00 0 0 0 0 0 Wilde eend 14 9 4 5 44.44 4 0 1 0 0 Totaal 1001 633 478 155 75.51 114 6 8 12 15 Percentage 75.5% 24.5% 18.0% 1.0% 1.3% 1.9% 2.4%
20 Tabel 2 Aantal legsels, uitkomstresultaat en verliesoorzaken per polder Bovenkerker- Polder Soort Totaal Bekend Uit Niet % uit Pred. Bew. Werk. Verl. Ov. Onb. Grutto 86 62 52 10 83.87 8 0 2 0 0 0 Kievit 201 158 108 50 68.35 36 1 3 4 0 6 Knobbelzwaan 5 3 2 1 66.67 0 0 0 0 0 1 Meerkoet 17 12 10 2 83.33 2 0 0 0 0 0 Scholekster 42 36 26 10 72.22 8 1 0 0 0 1 Slobeend 3 1 1 0 100.00 0 0 0 0 0 0 Tureluur 27 17 14 3 82.35 3 0 0 0 0 0 Wilde eend 9 5 3 2 60.00 1 0 1 0 0 0 Subtotaal 390 294 216 78 73.47 58 2 6 4 0 8 Percentage 73.47 26.53 19.73 0.68 2.04 1.36 0.00 2.72 Middelpolder Soort Totaal Bekend Uit Niet % uit Pred. Bew. Werk. Verl. Ov. Onb. Grutto 2 0 0 0 0.00 0 0 0 0 0 0 Kievit 23 17 14 3 82.35 2 0 0 1 0 0 Meerkoet 11 10 9 1 90.00 1 0 0 0 0 0 Slobeend 1 1 0 1 0.00 0 0 1 0 0 0 Tureluur 2 0 0 0 0.00 0 0 0 0 0 0 Wilde eend 2 1 0 1 0.00 1 0 0 0 0 0 Subtotaal 41 29 23 6 79.31 4 0 1 1 0 0 Percentage 79.31 20.69 13.79 0.00 3.45 3.45 0.00 0.00 Holendrechter- Bullewijkerpolder Soort Totaal Bekend Uit Niet % uit Pred. Bew. Werk. Verl. Ov. Onb. Grutto 24 0 0 0 0.00 0 0 0 0 0 0 Kievit 33 2 2 0 100.00 0 0 0 0 0 0 Scholekster 3 0 0 0 0.00 0 0 0 0 0 0 Tureluur 9 0 0 0 0.00 0 0 0 0 0 0 Subtotaal 69 2 2 0 100.00 0 0 0 0 0 0 Percentage 100.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00
21 Duivendrechter Polder Soort Totaal Bekend Uit Niet % uit Pred. Bew. Werk. Verl. Ov. Onb. Grutto 27 17 15 2 88.24 2 0 0 0 0 0 Kievit 34 10 10 0 100.00 0 0 0 0 0 0 Meerkoet 3 1 1 0 100.00 0 0 0 0 0 0 Scholekster 8 3 3 0 100.00 0 0 0 0 0 0 Slobeend 3 1 1 0 100.00 0 0 0 0 0 0 Tureluur 3 2 2 0 100.00 0 0 0 0 0 0 Subtotaal 78 34 32 2 94.12 2 0 0 0 0 0 Percentage 94.12 5.88 5.88 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 Ronde Hoep Soort Totaal Bekend Uit Niet % uit Pred. Bew. Werk. Verl. Ov. Onb. Graspieper 1 0 0 0 0.00 0 0 0 0 0 0 Grutto 83 58 36 22 62.07 16 0 0 4 0 2 Kievit 205 132 106 26 80.30 15 2 1 3 0 5 Knobbelzwaan 4 3 3 0 100.00 0 0 0 0 0 0 Meerkoet 5 4 2 2 50.00 2 0 0 0 0 0 Scholekster 49 30 22 8 73.33 6 2 0 0 0 0 Slobeend 1 1 1 0 100.00 0 0 0 0 0 0 Tureluur 48 26 18 8 69.23 8 0 0 0 0 0 Veldleeuwerik 4 1 1 0 100.00 0 0 0 0 0 0 Wilde eend 3 3 1 2 33.33 2 0 0 0 0 0 Subtotaal 403 258 190 68 73.64 49 4 1 7 0 7 Percentage 73.64 26.36 18.99 1.55 0.39 2.71 0.00 2.71 Uithoornsche Polder en Kalslagerpolder Soort Totaal Bekend Uit Niet % uit Pred. Bew. Werk. Verl. Ov. Onb. Grutto 1 1 1 0 100.00 0 0 0 0 0 0 Kievit 2 2 2 0 100.00 0 0 0 0 0 0 Knobbelzwaan 3 1 1 0 100.00 0 0 0 0 0 0 Kuifeend 1 1 1 0 100.00 0 0 0 0 0 0 Meerkoet 5 4 4 0 100.00 0 0 0 0 0 0 Scholekster 6 6 5 1 83.33 1 0 0 0 0 0 Tureluur 2 1 1 0 100.00 0 0 0 0 0 0 Wilde eend 0 0 0 0 0.00 0 0 0 0 0 0 Subtotaal 20 16 15 1 93.75 1 0 0 0 0 0 Percentage 93.75 6.25 6.25 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 Totaal 1001 633 478 155 75.51 114 6 8 12 0 15 Percentage 75.51 24.49 18.01 0.95 1.26 1.90 0.00 2.37
22 Tabel 3. Aantal malen dat nesten beschermd zijn bij agrarische activiteiten in 2007 Bij bemesten Soort Totaal Bekend Uit Niet uit % uit Pred. Bew. Werk. Verl. Onb. Grutto 5 2 2 0 100.00 0 0 0 0 0 Kievit 36 27 21 6 77.78 5 0 0 1 0 Scholekster 8 6 5 1 83.33 1 0 0 0 0 Subtotaal 49 35 28 7 80.00 6 0 0 1 0 Percentage 80.00 20.00 17.14 0.00 0.00 2.86 0.00 Bij gewasbescherming Kievit 8 8 5 3 62.50 2 0 0 1 0 Scholekster 3 2 2 0 100.00 0 0 0 0 0 Subtotaal 11 10 7 3 70.00 2 0 0 1 0 Percentage 70.00 30.00 20.00 0.00 0.00 10.00 0.00 Bij beweiden Grutto 3 3 2 1 66.67 1 0 0 0 0 Kievit 24 21 18 3 85.71 2 0 0 0 1 Scholekster 9 9 8 1 88.89 1 0 0 0 0 Tureluur 2 1 0 1 0.00 1 0 0 0 0 Subtotaal 38 34 28 6 82.35 5 0 0 0 1 Percentage 82.35 17.65 14.71 0.00 0.00 0.00 2.94 Bij maaien Grutto 29 20 17 3 85.00 1 0 1 1 0 Kievit 26 17 13 4 76.47 3 0 0 1 0 Meerkoet 2 1 1 0 100.00 0 0 0 0 0 Scholekster 12 9 7 2 77.78 1 1 0 0 0 Slobeend 2 1 1 0 100.00 0 0 0 0 0 Tureluur 9 8 8 0 100.00 0 0 0 0 0 Veldleeuwerik 1 0 0 0 0.00 0 0 0 0 0 Wilde eend 2 2 1 1 50.00 0 0 1 0 0 Subtotaal 83 58 48 10 82.76 5 1 2 2 0 Percentage 82.76 17.24 8.62 1.72 3.45 3.45 0.00 Bij ov. activiteiten Kievit 3 0 0 0 0.00 0 0 0 0 0 Subtotaal 3 0 0 0 0.00 0 0 0 0 0 Percentage 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 Bij ploegen/eggen Soort Totaal Bekend Uit Niet uit % uit Pred. Bew. Werk. Verl. Onb. Grutto 1 1 1 0 100.00 0 0 0 0 0 Kievit 3 3 0 3 0.00 3 0 0 0 0 Subtotaal 4 4 1 3 25.00 3 0 0 0 0 Percentage 25.00 75.00 75.00 0.00 0.00 0.00 0.00 Bij rollen/slepen Grutto 1 1 1 0 100.00 0 0 0 0 0 Kievit 8 8 6 2 75.00 1 0 0 1 0 Scholekster 1 1 1 0 100.00 0 0 0 0 0 Subtotaal 10 10 8 2 80.00 1 0 0 1 0 Percentage 80.00 20.00 10.00 0.00 0.00 10.00 0.00 Bij zaaien of poten Kievit 3 3 2 1 66.67 0 0 0 1 0 Scholekster 1 1 1 0 100.00 0 0 0 0 0 Subtotaal 4 4 3 1 75.00 0 0 0 1 0 Percentage 75.00 25.00 0.00 0.00 0.00 25.00 0.00 Totaal 202 155 123 32 79.35 22 1 2 6 1 Percentage 79.35 20.65 14.19 0.65 1.29 3.87 0.65
23 Bijlage 2 Adreslijsten Agrariërs Groep: NH03 Weidevogelbeschermingsgroep Amsterdam Zuidoost Geijsel, J. Holendrechterweg 64 1194 KX Ouderkerk a/d Amstel 0294-281616 Pouw, A.G. Holendrechterweg 64 1191 KX Ouderkerk a/d Amstel 0294-281500 Worm-Dubbelaar, A.H. Amstelweg 1a 1191 LJ Ouderkerk a/d Amstel 0294-4963717 Groep: NH05 Weidevogelbeschermingsgroep IVN Amstelveen Andriessen, W. Waver 3 1991 KE Ouderkerk a/d Amstel 0297-582251 Blaaderen, J. van vof Ringdijk bp 28 1188 WC Nes a/d Amstel 0297-582614 Blaaderen, A. van B ovenkerkerweg 100 1188 XM Amstelveen 0297-582593 Boer, H. den Binnenweg 18 1191 AA Ouderkerk a/d Amstel 020-4965296 Braam, R. Amsteldijk Noord 147 1183 TK Amstelveen 020-6431794 Franzen, E. en H.E., Mts. Waver 7 1191 KB Ouderkerk a/d Amstel 0297-582376 Groot en Zn, G. de Waver 33 1191 KH Ouderkerk a/d Amstel 0297-582283 Haan, A. de Ronde Hoep west 43 1191 KL Ouderkerk a/d Amstel 020-4961241 Heemskerk, C. en S. Mts. Jaagpad 15 1424 PT De Kwakel 0297-327124 Hoek, F. van de Ringdijk bp 29 1188 XH Amstelveen 0297-582308 Jansen-Vrolijk, T. Mts. Ouderkerkerdijk 225 1096 CR Amsterdam 020-6929991 Jong jr., N de Ringdijk bp 23 1188 WC Amstelveen 0297-582505 Kea, M. Waver 37a 1991 KH Ouderkerk a/d Amstel 0294-284882 Korrel, W. Ronde Hoep west 46a 1191 KL Ouderkerk a/d Amstel 0297-582325 Korrel, G. Polderweg 24 1191 JR Ouderkerk a/d Amstel 020-4964080 Koster, B. Middenweg 6 1188 WS Amstelveen 0297-582278 Koster, J. en C. Mts. Bovenkerkerweg 130 1188 XJ Amstelveen 0297-582233 Kroon, J. van de Polderweg 32 1191 JR Ouderkerk a/d Amstel 020-4964132 Lambalk, C. Ringdijk bp 26 1188 WC Amstelveen 0297-582369 Langeveld, H. Bovenkerkerweg 112 1188 XH Amstelveen 0297-582264 Nieuwendijk, J. vof Ronde Hoep west 50 1191 KM Ouderkerk a/d Amstel 0297-582344 Nooij, J. de Hornweg 312 1187 NN Aalsmeer 0297-325040 Nooij, G.P. de Binnenweg 4 1191 AA Ouderkerk a/d Amstel 020-4961904 Post, J. Rondehoep west 70 1191 KN Ouderkerk a/d Amstel 0297-582265 Schaik, A. en C. van. Ringdijk bp 11 1188 WC Amstelveen 0297-582521 Schaik, H. van Ringdijk 8 1186 WC Amstelveen 0297-582303 Schip, J. van 't Ringdijk bp 25 1188 WC Amstelveen 0297-582346 Schrama, E. Ronde Hoep west 53 1191 KM Ouderkerk a/d Amstel 0297-582487 Schrama, A.W. Rondehoep west 53a 1191 KM Ouderkerk a/d Amstel 0297-582619 Snelderwaard, J. Bovenkerkerweg 112a 1188 XH Amstelveen 0297-582643 Spengen, J. van Waver 23 1191 KG Ouderkerk a/d Amstel 0297-582726 Stam, G. Binnenweg 16 1191 AA Ouderkerk a/d Amstel 020-4961538 Straver Gebr. Rondehoep west 37 1191 KL Ouderkerk a/d Amstel 020-4964343 Timmer, G. Ronde Hoep oost 7 1191 KA Ouderkerk a/d Amstel 020-4961406 Timmer, J.A. Ronde Hoep west 41 1191 KL Ouderkerk a/d Amstel 0297-582854 Vink, G. Mts. Ronde Hoep west 65 1191 KN Ouderkerk a/d Amstel 0297-582130 Wees, M. van Bovenkerkerweg 104 1188 XH Amstelveen 0297-582984 Wees, C.J. van Bovenkerkerweg 106 1188 XH Amstelveen 0297-582854 Wees, R.H. van vof Amsteldijk noord 127a 1183 TJ Amstelveen 020-6431343 Wesselingh, J. Ringdijk bp 20a 1188 WC Amstelveen 0297-582620 Worners, G. Amstelweg 1 1191 LJ Ouderkerk a/d Amstel 020-4963717 Groep: NH23 Weidevogelbeschermingsgroep Ouderkerk Hogenhout, C. Korte Dwarsweg 8 1191 LE Ouderkerk a/d Amstel 020-4965609 Nooij, P. de VOF Binnenweg 5 1191 AA Ouderkerk a/d Amstel 020-4965040 Zeldenrijk Mts. Binnenweg 14 1191 AA Ouderkerk a/d Amstel 020-4961497 Pouw, A.G. Holendrechterweg 64 1191 KX Ouderkerk a/d Amstel 0294-281500 Worm, G. Amstelweg 1a 1191 LJ Ouderkerk a/d Amstel 020-4963717 Vrijwilligers Groep: NH03 Weidevogelbeschermingsgroep Amsterdam Zuidoost Amersfoort, C. Egelsdonk 726 1103 AK Amsterdam 020-6998108 Heijden, M. van der Weth. den Hertogstraat 56 1107 DA Amsterdam 020-6970094 Kamphorst, G.J. Korte Ouderkerkerdijk 10 1096 AC Amsterdam 020-6684487 Nannenga, N. Nieuwlandhof 17 1106 RG Amsterdam 020-6914084 Tilstra, A. Waterkant 17 1112 RA Diemen 020-6953906 Vroom, A. de Leerdamhof 162 1108 BP Amsterdam 020-6972959 Wit, J. de Veldhuizenstraat 82 1106 DH Amsterdam 020-6974518
Groep: NH05 Weidevogelbeschermingsgroep IVN Amstelveen Aalst, D. van Dr. W. Dreesweg 357 1188 KJ Amstelveen 020-6404857 Andriessen, M. Fideliolaan 78 1183 PN Amstelveen 020-6455207 Bergsma, A. Lexmondhof 71 1108 EP Amsterdam 020-6912658 Bogaers, Y. Pruimenlaan 120 1185 RZ Amstelveen 020-6470689 Brandeler, J.R. van de Twenthestraat 2 1079 PV Amsterdam 020-6449850 Brands, J. Vechtstraat 172-2 1079 JV Amsterdam 020-6426801 Chattel, T. du Buitenzorg 18 1181 PB Amstelveen 020-6451130 Deugd, P. Fuutlaan 21 1431 VN Aalsmeer 0297-321015 Dijkstra, F. I. Richaardstraat 108 1103 MH Amsterdam 020-6907292 Dorreboom, G. Jeanne d'arclaan 350 1183 BJ Amstelveen 020-6433790 Elzinga, M. R. Claeszenstraat 32hs 1056 WL Amsterdam 06-45106100 Feldmann, T. Punter 194 1186 RL Amstelveen 020-6434310 Gemeren, M. van Judith Leisterweg 14 1181 TC Amstelveen 020-4976247 Gerve-Prins, B. van Burg. Hogguerstraat 139 1064 CL Amsterdam Jansen, W. Marco Polostraat 270-2 1056 DR Amsterdam 020-6200619 Jansen, W. Sportlaan 53 1421 TE Uithoorn 0297-213367 Jong, J. de De Pauwentuin 6 1181 MR Amstelveen 020-6473253 Jong, P. de Amsteldijk noord 135 1183 TJ Amstelveen 020-6470458 Jongmans, R. P. Vlamingstraat 92 1h 1093 AK Amsterdam 020-4655120 Jonker, J. Fideliolaan 78 1183 PN Amstelveen 020-6455207 Knoop, J. Fuutlaan 33 1431 VN Aalsmeer 0297-326542 Kok, H. Dukdalf 44 1186 WT Amstelveen 020-6453734 Korrel, R. Ronde Hoep west 46 1191 KL Ouderkerk a/d Amstel 0297-582258 Koster, W. Middenweg 3 1188 WR Amstelveen 0297-340739 Kuijper, T. Dulongstraat 21 1097 RT Amsterdam 020-4630077 Kuiper, M. Oostermeerkade 6 1184 TV Amstelveen 020-4961620 Luykx, J. Smedemanplein 20 1182 HV Amstelveen 020-6437140 Paassen, A. van R.d. Beerenbroucklaan 44 1181 XT Amstelveen 020-6412548 Peijnenburg, H. Rentmeesterlaan 68 1181 DR Amstelveen 020-6431261 Porcelijn, H. Rio Grande 1 1186 JK Amstelveen 020-6419282 Pouwels, M. Olympiaweg 80 3h 1076 XD Amstelveen 020-6737536 Rijnders, T. Fideliolaan 254-1 1183 PN Amstelveen 020-6456441 Schenk, J. Grote Beer 112 1188 BD Amstelveen 020-6475489 Smissen, J. van der Thorbeckelaan 24 1181 VN Amstelveen 020-6454708 Smit, N. Vierlingsbeeklaan 40 1187 AT Amstelveen 020-6418540 Szabo, J. Jol 25 1186 SC Amstelveen 020-4418723 Tooren, I. van B. v. Dorenweerdelaan 16 1181 BK Amstelveen 020-6431248 Verburg, A. Elsschotlaan 10 1422 CK Uithoorn 0297-567675 Violier, G. Overtoom 546 1054 LM Amsterdam 020-6188255 Vliet, F. van der Spaarndammerstraat 660 1013 TJ Amsterdam 020-6828216 Voorn, M. van Kastelenstraat 101/1 1082 EA Amsterdam 020-6464735 Vos, M. Tuinbouwstraat 22 1097 XV Amsterdam 020-6658402 Voss, A. Vierlingsbeeklaan 61 1187 AV Amstelveen 020-6411347 Vries, J. de Burg. Hogguerstraat 307 1062 CP Amsterdam 020-6112122 Weetering, I. van de Stadionplein 67bel 1076 CJ Amsterdam 020-6793921 Wiersma, W. Stelvio 1 1186 EE Amstelveen 0172-605682 Zevenhoven, M. Vosholstraat 12 2461 AC Ter Aar 0172-602082 Zijlstra, W. Alphen aan de Rijn Zomers, E. Kleine Leeuw 40 1188 AL Amstelveen 020-6427474 Groep: NH23 Weidevogelbeschermingsgroep Ouderkerk Berg, E. van der Sluisvaart 150 1191 HH Ouderkerk a/d Amstel 020-4964696 Keijzer, M. Ouderkerk a/d Amstel Roebersen, G.J. Ouderkerk a/d Amstel Roos, P. Ouderkerk a/d Amstel Schram, R. Ouderkerk a/d Amstel Stronks, H. Ouderkerk a/d Amstel Verkerk, K. Ouderkerk a/d Amstel Vogels, A. Ouderkerk a/d Amstel Williams, A. Ouderkerk a/d Amstel 24
25 COLOFON Redactie: Wes Korrel Mark Kuiper Edith Kuiper Barend Koster Peter de Nooij Aad van Paassen Ton Rewijk Floor van der Vliet Fotografie: Mark Kuiper Edith Kuiper Aad van Paassen Eindredactie van het jaarverslag en secretariaatvoering van Agrarische Natuurvereniging De Amstel: Edith Kuiper, Oostermeerkade 6, 1184 TV Amstelveen Tel. 020 496 16 20 / 020 47 20 777, fax 020 47 20 778 e-mail: mark@anvdeamstel.nl / edith@natuurbeleven.nl website: www.anvdeamstel.nl