Het jaar 2013 verslagen 4 december 2014
Ruud Vergoossen Directeur Vaktechniek BDO en hoogleraar Externe Verslaggeving aan Nyenrode Business Universiteit en Universiteit Maastricht
Frans van der Wel Hoogleraar Externe Verslaggeving Vrije Universiteit
Het Jaar 2013 Verslagen Welkom Belangstelling voor en kritiek op de verslaggeving Standaardteksten Geen bedrijfseconomische analyse Weinig informatie vanuit RvC Verslaggeving kan en moet beter Maar geen extra regeldruk De afzonderlijke artikelen
Backhuijs en Roelofsen Kritische grondslagen en schattingsonzekerkheden in de jaarrekening Onderwerp wordt geadresseerd in de verslaggeving Samenvattend overzicht ontbreekt Kwantitatieve toelichting ontbreekt ook
Arnold, Van Santen en Ossenblok De wijziging van IFRS inzake pensioenen en de invloed daarvan op de jaarrekening Vervolg op artikel in het Jaar Verslagen 2011 Grotere negatieve gevolgen van IAS 19 R op het eigen vermogen dan verwacht Toegenomen disclosurevereisten maken analyse rentegevoeligheid mogelijk Geen wijziging van classificatie naar bedrijfstakpensioenregeling
Korf en Van der Lof Fair value waardering bij banken Focus op financiële instrumenten IFRS op juiste wijze door de banken in de jaarrekening verwerkt Verschillen in toelichting en in waardering
Uitreiking eerste exemplaar HET JAAR 2013 VERSLAGEN
Merel van Vroonhoven Voorzitter AFM
Marijn van Daelen verbonden aan Tilburg University en werkzaam bij Deloitte Risk Services B.V. Jos de Groot Senior director in de Assurance praktijk van PwC
Risicoverslaggevingin het directieverslagin beweging Marijn van Daelen Deloitte / UvT Jos de Groot PwC HJV 2013 Amsterdam 4 December 2014
Risicoverslaggeving in het directieverslag in beweging -Agenda Agenda Introductie: aanleiding en onderzoeksopzet Onderzoeksresultaten Discussie stellingen
Risicoverslaggeving in het directieverslag in beweging -Introductie Aanleiding en onderzoeksopzet Risicoverslaggeving staat in de schijnwerpers Kritieken en verwachtingen van stakeholders Nieuwe regelgeving(rj 400 en UK Combined Code) Nieuwe controleverklaring externe accountants Integrated reporting Onderzoeksopzet 50 beursgenoteerde ondernemingen(aex en Midcap) Risicoparagraaf in het directieverslag in de jaarverslagen 2013 Thematisch onderzoek(actuele thema s) Identificeren van aanbevelingen voor opstellers en commissarissen
RP.1 Risicoverslaggeving in het directieverslag in beweging -Resultaten Strategische dimensie onderbelicht: strategie en risico vaak niet expliciet gekoppeld Best practice voorbeeld Ahold
Risicoverslaggeving in het directieverslag in beweging -Resultaten RP.2 Het blijft zoeken naar de echte toprisico s Best practice voorbeeld PostNL
RP.3 Risicoverslaggeving in het directieverslag in beweging -Resultaten Kwantificering: relevant maar makkelijker gezegd dan gedaan Best practice voorbeeld ING
Risicoverslaggeving in het directieverslag in beweging -Resultaten RP.4 De risicohouding blijft vaak onbenoemd of onderbelicht Best practice voorbeeld TNT Express
RP.5 Risicoverslaggeving in het directieverslag in beweging -Resultaten De risicorespons per voornaamste risico maakt duidelijk wat het antwoord op dat risico is Best practice voorbeeld SBM Offshore
RP.6 Risicoverslaggeving in het directieverslag in beweging -Resultaten Wordt de risicotrend de nieuwe trend? Best practice voorbeeld Ziggo
RP.7 Risicoverslaggeving in het directieverslag in beweging -Resultaten Black-box risico s die het bestaansrecht van de onderneming kunnen raken worden zelden genoemd Best practice voorbeeld Akzo
RM.1 Risicoverslaggeving in het directieverslag in beweging -Resultaten Het blijft zoeken naar wijzigingen en geplande verbeteringen in de interne risicobeheersings- en controlesystemen Best practice voorbeeld Heijmans
RM.2 Risicoverslaggeving in het directieverslag in beweging -Resultaten Tekortkomingen worden niet onder de mat geschoven maar je moet wel een goede lezer zijn Best practice voorbeeld DSM
ICS.1 Risicoverslaggeving in het directieverslag in beweging -Resultaten Bewust of onbewust worden In-control verklaringen afgegeven met een bredere scope dan de Code verlangt Best practice voorbeeld KPN
Contactgegevens Marijn van Daelen MvanDaelen@deloitte.nl T 06 83 33 93 73 Jos de Groot Jos.de.Groot@nl.pwc.com T 06 53 14 95 34 Deloitte Risk Services / Tilburg University PricewaterhouseCoopers
Ineke Kuiper werkzaam in de Assurance praktijk van PwC en docent Externe Verslaggeving aan de Rijksuniversiteit Groningen Ralph ter Hoeven partner op het vaktechnisch centrum van Deloitte Accountants en hoogleraar Externe Verslaggeving aan de Rijksuniversiteit Groningen
faculteit economie en bedrijfskunde accountancy Datum 04-12-2014 Toepassing IFRS 13 Fair Value Measurement door corporates HJV 2013 Ineke Kuiper en Ralph ter Hoeven 4 december 2014 26
faculteit economie en bedrijfskunde accountancy Agenda Datum 04-12-2014 1) IFRS 13 2) Fair value hiërarchie 3) IFRS 13 disclosures 4) Onderzoeksresultaten 5) Conclusies 6) Stellingen 27
faculteit economie en bedrijfskunde accountancy Joint project IASB en FASB. 1) IFRS 13 Datum 04-12-2014 Als fair value wordt toegepast, dan bepaalt IFRS 13 hoe de fair value bepaald dient te worden en welke toelichtingen daarbij horen. Fair value: The price that would be received to sell an asset or paid to transfer a liability in an orderly transaction between market participants at the measurement date. Naast financiële instrumenten bij corporates veelal: vastgoedwaarderingen (IAS 40), waardering van af te stoten onderdelen (IFRS 5), waardering van agrarische activa (IAS 41). 28
faculteit economie en bedrijfskunde accountancy 2) Fair value Hiërarchie Datum 04-12-2014 Level 1 Quoted prices Active market Quoted market prices Level 2 Observable inputs Level 3 Unobservable Inputs Valuation technique based on observable data Valuation technique based on unobservable inputs 29
faculteit economie en bedrijfskunde accountancy O.a. IFRS 13.93: 3) IFRS 13 disclosures Datum 04-12-2014 a) Fair value op balansdatum b) Level in hiërarchie c) Transfers tussen levels d) Waarderingsmethoden en inputfactoren e-h)toelichtingen bij level 3 instrumenten (e.g.: verloopoverzicht, waarderingsproces en gevoeligheidsanalyses) En toelichtingen bij activa en verplichtingen op andere grondslagen. 30
faculteit economie en bedrijfskunde accountancy 4a) Onderzoeksresultaten Datum 04-12-2014 > FTSE Eurotop 100 IFRS excl. financiële instellingen (n=54). > In de hele populatie wordt fair value toegepast (m.n. recurring). > Omvang van fair value waarderingen tov totaal aan activa/verplichtingen is 6-7% in 2013. 31
faculteit economie en bedrijfskunde accountancy 4b) Onderzoeksresultaten Datum 04-12-2014 > Veelal wel waarderingsmethoden (e.g. DCF) en inputs toegelicht (e.g. interestvoet), echter kwantitatieve informatie over de gebruikte inputs is beperkt (17%). > Level 3 waarderingen: Gevoeligheidsanalyses, indien toegelicht, duiden meestal op significantie (26%). Verloopoverzichten bevatten met name de W&V-resultaten en aan- en verkopen. Een derde van de verloopoverzichten vermeldt transfers, echter aanleidingen worden - op 1 na - niet vermeld. 32
faculteit economie en bedrijfskunde accountancy Datum 04-12-2014 5) Conclusies >Relatieve omvang van financiële activa en verplichtingen gewaardeerd op fair value bij corporates is beperkt: 6-7%. >Nauwelijks level 3 waarderingen bij corporates: <1%. >Lastig om uitspraken te doen over kwaliteit van naleving. Level 3 lijkt vaak niet van toepassing te zijn, maar nog vaker ontbreekt deze informatie. >Materialiteitsoverwegingen kunnen een rol hebben gespeeld. >Aanbeveling om onderzoek te herhalen na voorgenomen aanpassing IAS 1 (materialiteitscriterium). 33
Lianne Suurland senior manager bij Bureau Vaktechniek Accountants van Baker Tilly Berk NV en lid van de vaktechnische staf van de Raad voor de Jaarverslaggeving André van Vliet senior manager bij het vaktechnisch centrum van Deloitte Accountants B.V. en lid van de werkgroep Onderwijsinstellingen van de Raad voor de Jaarverslaggeving
Vermelding bezoldiging in jaarrekening 2013 van semipublieke instellingen Auteurs: Lianne Suurland en André van Vliet Het jaar 2013 verslagen 4 december 2014
Agenda Aanleiding voor het onderzoek Belangrijkste bevindingen Toekomstige ontwikkelingen
Aanleiding onderzoek Inwerkingtreding Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semi-publieke sector (WNT) Doelstelling WNT Toelichten WNT-informatie in jaarrekening naast artikel 2:383(c) BW informatie Onderzoekspopulatie Vijf universiteiten betalen hoogleraren boven norm topinkomens Nationale onderwijsgids Het aantal mensen binnen de omroepwereld dat meer verdient dan een minister, is flink geslonken. Vier van de vijf bestuurders hebben dit jaar vrijwillig hun salaris onder de nieuwe norm voor topinkomens gebracht. Ook het aantal veel verdienende televisiepresentatoren is flink gedaald: van 31 naar zes. NRC
WNT-informatie in jaarrekening? WNT-informatie opgenomen in jaarrekening 5% 3 zorginstellingen (6%) 5 woningcorporaties (10%) Wel opgenomen Niet opgenomen 95%
Toelichting overschrijding bezoldigingsmaximum Overschrijding bezoldigingsmaximum topfunctionarissen 15% 85% geen overschrijding overschrijding Toelichting overschrijding maximum 4% 96% toegelicht niet toegelicht Overschrijding bezoldigingsmaximum commissarissen 9% 91% geen overschrijding overschrijding Toelichting overschrijding maximum 46% 54% toegelicht niet toegelicht
De WNT en art. 2:383(c) BW 161 instellingen Componenten: Werkgeversdeel sociale lasten Reservering vakantietoeslag/dagen Door rechter vastgestelde ontslaguitkering Tijdstip verantwoording: Ontslaguitkering 86 instellingen hebben informatie art. 383 opgenomen 27 instellingen: WNT-bezoldiging = art. 383 bezoldiging 59 instellingen: WNTbezoldiging art. 383 bezoldiging
De WNT en art. 2:383(c) BW
Aanbevelingen Model voor WNT-informatie voorschrijven: Totaalbedrag bezoldiging Van toepassing zijnde bezoldigingsmaximum Bezoldigingsbegrippen WNT en art. 383 op elkaar laten aansluiten
Ontwikkelingen Reparatiewet WNT recent aangenomen: Kan al bij jaarrekening 2014 worden gehanteerd Vermelden bezoldigingsinformatie functionarissen zonder dienstbetrekking geschrapt Extrapolatie bezoldiging naar jaarbasis voor functionarissen geschrapt Bezoldiging tijdens non-activiteit = uitkering wegens beëindiging van dienstverband Wet verlaging bezoldigingsmaximum WNT: Door Tweede Kamer, nog niet door Eerste Kamer Bezoldigingsmaximum van 130% 100% bezoldiging minister Bezoldigingsmaximum commissarissen wordt verdubbeld Overgangsregeling Bezoldigingsmaxima onderwijs, woningcorporaties, zorginstellingen in december vastgesteld
Paneldiscussie Onder leiding van Ruud Vergoossen
Risicoverslaggeving in het directieverslag in beweging -Stellingen Stellingen(risicoverslaggeving) Vorm en stijl doen er echt toe. De risicotrend wordt de nieuwe trend. Ondernemingen lijken slordig te zijn in het formuleren van de In-control verklaring. De door stakeholders gewenste informatie verstrekken in de risicoparagraaf is vooral een kwestie van willen.
faculteit economie en bedrijfskunde accountancy Stellingen (fair value) Datum 04-12-2014 >Stelling 1: IFRS 7 en 13 illustreren de noodzaak van een aparte standaard voor banken. Dat voorkomt dat alle ondernemingen worden opgezadeld met reparaties die vooral banken aangaan. >Stelling 2: Als IFRS gaat gebieden om niet-materiële informatie weg te laten uit de toelichting, dan zal dat bijdragen aan de kwaliteit van externe verslaggeving. 46
Stellingen (WNT) 1. Het is wenselijk dat instellingen in de semipublieke sector zowel de bezoldigingsinformatie op grond van artikel 2:383(c) BW als de WNT in de toelichting van de jaarrekening opnemen. 2. In de jaarrekening zou de informatie over de bezoldiging en uitkeringen wegens beëindiging van het dienstverband moeten worden opgenomen volgens een voorgeschreven model.
Dank voor uw aandacht! Internet: www.nba.nl www.accountant.nl Twitter: @accountant_nl @nbacc @nbayoungprofs LinkedIn: Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants