provinsje fryslân provincie fryslân b postbus 20120 8900 hm leeuwarden tweebaksmarkt 52 telefoon: (058) 292 59 25 telefax: (058) 292 51 25 rj ii.i Provinciale Staten van de provincie Fryslân Postbus 20120 8900 HM LEEUWARDEN ww.fryslan.n1 provincie@fryslan.nl www.twitter.com/provfryslan. Leeuwarden, 18juli 2017 19JULI2017 Ons kenmerk : 01434844 Afd./Opgave : Natuur, water en bodem Behandeld door : G. Mensink / (058) 292 89 55 of g.mensinkfryslan.frl Uw kenmerk Bijlage(n) Onderwerp : Hobbyjacht Geachte statenleden, In de brief van 14 april 2017 van het presidium wordt ons College verzocht om over het bur gerinitiatief hobbyjacht de Staten een brief te sturen met de volgende inhoud: 1. Achtergrondinformatie over het beleid van de provincie op het gebied van natuur en fau nabeheer; 2. Wie speelt welke rol in dat beleid (rijk, provincie, faunabeheereenheid, en mogelijke andere stakeholders); 3. Wat zijn de specifieke bevoegdheden van de provincie op dit gebied; 4. Welke mogelijkheden hebben de Staten om de zorgen van het burgerinitiatief in het provinciaal faunabeleid te adresseren. U geeft aan deze brief graag zo spoedig mogelijk, maar uiterlijk voor de zomer tegemoet zien. N.a.v. vragen van de dienst over de breedte van vraag 1 heeft de griffie aangegeven dat bovenstaande vragen als volgt moeten worden lezen: Achtergrondinformatie over het beleid van de provincie op het gebied van natuur en fauna beheer, en dan ingezoomd op de volgende aspecten: 1. Wie speelt welke rol in dat beleid (rijk, provincie, faunabeheereenheid, en mogelijke andere stakeholders); 2. Wat zijn de specifieke bevoegdheden van de provincie op dit gebied; Ons kenmerk: 01434844
- 2 Ons provinsje fryslân provincie fryslân b rj) 3. Welke mogelijkheden hebben de Staten om de zorgen van het burgerinitiatief in het provinciaal faunabeleid te adresseren. 1. Algemeen Op 1januari 2017 is de Wet natuurbescherming in werking getreden. De wet vervangt de Natuurbeschermingswet 1998, de Flora- en faunawet en de Boswet. Onderdeel hiervan is ook de wetgeving op het gebied van faunabeheer (jacht, beheer en schadebestrijding). De provincies zijn grotendeels belast met de uitvoering van de Wet natuurbescherming. Dit geldt ook voor de onderdelen beheer en schadebestrijding. Jacht is en blijft een bevoegdheid van het Rijk. Wel stelt de wet dat populatiebeheer, schadebestrijding en jacht zoveel mogelijk in samen hang én in afstemming met elkaar moeten plaatsvinden. Deze samenhang en afstemming wordt geborgd via het wettelijk verplichte faunabeheerplan. Met de inwerkingtreding van de nieuwe wet op 1januari 2017 moeten alle vormen van het faunabeheer planmatig plaatsvin den, ook de jacht en schadebestrijding.,, ci) Er zijn vijf soorten (konijn, haas, wilde eend, houtduif en fazant) waar volgens de wet de jacht op geopend kan worden. De opening van de jacht op deze soorten gedurende de jachtperio de zou voldoende moeten zijn om ook schade aan economische belangen in en rond het jachtveld te voorkomen of te beperken tot een acceptabel niveau. De wet zegt het als volgt: de jachthouder doet wat een goed jachthouder betaamt om schade door in zijn jachtveld aanwezig wild te voorkomen (art. 23 lid 3 Wnb). 2. Wie speelt welke rol in dat beleid (rijk, provincie, faunabeheereenheid, en mo gelijke andere stakeholders); Rijk Het Rijk, en in het bijzonder de Minister van EZ is bevoegd tot het openen van de jacht op soorten die in de wet zijn genoemd en tot het aanwijzen van soorten waarvoor een landelijke vrijstelling geldt. Soorten waarop de Minister de jacht heeft opengesteld zijn (zoals hiervoor aangegeven) fa zant, haas, houtduif, konijn, wilde eend. In de Regeling natuurbescherming worden een aantal soorten vrijgesteld van de verboden om te vangen, doden, opzettelijk te verontrusten, het beschadigen van nesten en holen en voor het rapen van eieren ter voorkoming van schade. Dit geldt m.i.v. 1januari voor konijn, houtduif, kauw, zwarte kraai, Vos en Canadese gans. Bestrijding van deze soorten is zonder meer mogelijk mits schade veroorzaakt door deze soorten wordt aangetoond en getracht is met preventieve maatregelen deze schade te voor komen of beperken. De middelen die hiervoor mogen worden gebruikt worden krachtens de wet beperkt. Op dit moment zijn alleen soorten bejaagbaar die algemeen voorkomen en bejaging kunnen verdragen. Van deze soorten is door de Minister van EZ beoordeeld dat de gunstige staat van instandhouding ervan niet in het geding is en dat benutting door middel van jacht geen 1 6. kenmerk: 01434844
provinsje fryslân provincie fryslân b d) negatieve gevolgen heeft voor hun staat van instandhouding. Op de jachthouder rust wel de (wettelijke) verplichting in zijn jachtveld een redelijke wildstand te handhaven of te bereiken. Provincie De provincie heeft geen bevoegdheid tot het maken van beleid op het gebied van jacht (zie voor nadere uitleg punt 3). Wel heeft de provincie beleid op het gebied van beheer en schadebestrijding. Dit is opgenomen in de Nota Libje en Libje Litte, de nota Natuer en Plattelân en in de nota Gans in Balans en in de Weidevogelnota. Voor ganzen is de uitvoering van het beleid vastgelegd in de Fryske Guozzeoanpak 2017-2020. Borging van dit beleid vind plaats via de Verordening Wet natuurbescherming Fryslân 2017. De provincie kan in het beleid aangeven onder welke voorwaarden van de wet afgeweken kan worden. Deze afwijking kan in de vorm van een vrijstelling, een ontheffing of een op dracht. Een afwijking is mogelijk als er belangen in het geding zijn, zoals landbouwschade, schade aan flora en fauna of veiligheid. Afwijking is mogelijk voor soorten maar ook voor in te zetten bestrijdingsmethoden (bijvoorbeeld lichtbak voor de vos). Bij verordening provinciaal vrijgestelde soorten zijn onder andere aardmuis, veldmuis, woel rat, roek, kokmeeuw, zilvermeeuw. Daarnaast geldt een provinciale vrijstelling voor het do den van kolgans, brandgans en grauwe gans buiten foerageergebieden (winterganzen). Ontheffingen zijn bijvoorbeeld verleend voor het schudden van eieren van zomerganzen en voor het reebeheer. Verder geldt in Frysln nog een opdracht cf. art. 3.18 Wnb (voorheen aanwijzing), afgegeven door Gedeputeerde Staten voor het kunnen doden van soorten die van nature niet thuis ho ren in Fryslân. Het betreft beverrat, gedomesticeerde grauwe gans, marterhond, muskusrat, nijlgans, rosse stekelstaart, verwilderde duif, verwilderde kat, wasbeer en wild zwijn. CJI) Faunabeheereenheid De Faunabeheereenheid Fryslân (FBE) is een samenwerkingsverband bestaande uit verte genwoordigers van agrariërs, jagers en terreinbeherende organisaties. De kerntaken van een FBE zijn vastgelegd in artikel 3.12 van de Wet natuurbescherming. De FBE heeft als kerntaken: 1. Het opstellen, evalueren en actualiseren van het Faunabeheerplan Fryslân 2. Het ondersteunen van de uitvoering van het faunabeheer zoals dat is vastgelegd in het faunabeheerplan. 3. Jaarlijks verslaglegging over de uitvoering van het faunabeheer. De FBE heeft als doel om op basis van een door de provincie goedgekeurd faunabeheerplan op planmatige wijze uitvoering te geven aan het beheer van inheems beschermde diersoor ten en aan het voorkomen van belangrijke schade aan landbouwgewassen, vee, bossen, bedrijfsmatige visserij en wateren of schade aan de fauna. Wildbeheereenheden Een wildbeheereenheid (WBE) is een vereniging van jachtaktehouders (jagers). Elke jacht aktehouder moet verplicht zijn aangesloten bij een WBE. De WBE heeft als taak het uitvoe ren van het door de faunabeheereenheid vastgestelde faunabeheerplan en om te bevorde ren dat een duurzaam beheer van populaties van in het wild levende dieren, bestrijding van Ons kenmerk: 01434844
provinsje fryslân provincie fryslân b schadeveroorzakende dieren en jacht worden uitgevoerd in samenwerking met en ten dien ste van grondgebruikers of terreinbeheerders. Overigens kunnen ook grondgebruikers en terreinbeheerders lid worden van de WBE. 1 1 BIJl 2/Faunafonds Als er sprake is van schade aan gewassen door beschermde inheemse dieren kunnen grondgebruikers bij BIJ 12/Faunafonds een tegemoetkoming in deze schade aanvragen. BIJ12/Faunafonds beoordeelt deze aanvragen, toetst deze aan de Beleidsregels tegemoet koming faunaschade en betaalt uit bij goedkeuring. Het fonds onderzoekt ook hoe schade voorkomen kan worden en geeft hierover advies. De bevoegdheid tot het verlenen van tegemoetkomingen is per 1januari 2017 toegekend aan Gedeputeerde Staten. In IPO-verband hebben de gezamenlijke provincies ervoor geko zen het verlenen van tegemoetkomingen in faunaschade te mandateren aan BIJ 12, de uit voeringsorganisatie van de gezamenlijke provincies. Uit het oogpunt van efficiëntie is een landelijke uitvoering met een loket en gebundelde kennis te prefereren. Tevens wordt met de mandatering uniformiteit in de uitvoering en rechtsgelijkheid over heel Nederland nage streefd. BIJ12/Faunafonds heeft weer raamovereenkomsten met taxatiebureaus die schade veroor zaakt door in het wild levende beschermde dieren taxeren. Voor het uitvoeren van taxaties gelden taxatierichtlijnen die worden gevolgd door de taxateurs. FUMO De FUMO houdt toezicht op de naleving van de Wet natuurbescherming en daarmee ook of het faunabeheer plaatsvindt conform het bepaalde in de Wet natuurbescherming. 3. Wat zijn de specifieke bevoegdheden van de provincie op dit gebied Het verzoek van het burgerinitiatief Van Vogeivrj naar KogeIvr/, stop de hobbyjachf leidt tot de vraag aan PS en of GS om alles in het werk te stellen teneinde een volledig einde te ma ken aan wat de indieners hobby-jacht noemen. Waarbij Vrij bejaagbare diersoorten zoals de houtduif, de haas, het konijn, de fazant en de wilde eend niet meer gedood hoeven te wor den. Kortom het verzoek heeft betrekking op; a. de inperking van de jacht op bejaagbare diersoorten zoals bedoeld in art. 3.20 twee de lid Wet natuurbescherming; b. toekenning van een gelijkwaardige bescherming aan de bejaagbare en niet bejaagbare soorten. Wetteijk regime jacht: bejaagbare soorten art 3.20 lid 1 en lid 2 Wet natuurbescherming jachtmiddelen art. 3.21 Wet natuurbescherming openen jacht seizoen art 3.22 Wet natuurbescherming de verplichte organisatie van jachthouders in een wildbeheer eenheid art 3.14 Wet natuurbescherming 4 / 6 - Ons kenmerk 01434844
- 5 provinsje fryslân provincie fryslân rj Dit wettelijk kader is in het Besluit natuurbescherming, in de regeling natuurbescherming en onze provinciale verordening verder uitgewerkt. Of de jacht wel of niet opengesteld wordt is een verantwoordelijkheid van het Ministerie van EZ. 1 PS noch GS hebben hiervoor een bevoegdheid toegekend gekregen. GS heeft enkel een adviesfunctie. Het openen van de jacht is afhankelijk van de instandhouding van de wildsoorten waar de jacht voor wordt geopend. Is de instandhouding van de soort niet goed, wordt er geen jacht geopend. Maar dat oordeel is enkel voorbehouden aan de Minister van EZ. GS heeft wel de mogelijkheid om in geval van extreme en zeer uitzonderlijke klimaatomstan digheden de jacht te sluiten voor een beperkte periode. Maar daar gaat het burgerinitiatief niet over. En GS is bevoegd om regels te stellen in het faunabeheerplan en moet het faunabeheerplan goedkeuren. Het faunabeheerplan moet de ruimte bieden aan de jachthouder om invulling te geven aan de wettelijke plicht om een redelijke wildstand te handhaven of te bereiken Deze bevoegdheid kan niet opgerekt worden om de jacht te beperken op een wijze die de indie ners van het burgerinitiatief graag willen bereiken. Dat zou namelijk een strijdigheid opleve ren met de Wet natuurbescherming. 2 3. CJI). De Wet natuurbescherming biedt nergens duidelijke aanknopingspunten voor de provincie om de jacht te beperken op een wijze die het burgerinitiatief voorstelt. Inmiddels hebben zich er een aantal juridisch geschoolde hoogleraren over het vraagstuk gebogen, maar dat biedt geen andere koers. Punt is dat het faunabeheerplan de ruimte moet bieden aan de jachthouder om invulling te geven aan een redelijke wildstand op zijn jachtveld. In eerste instantie gaat de Wet natuurbescherming er van uit dat het faunabeheer over gelaten wordt aan de faunabeheereenheid. Het wettelijk recht om te mogen jagen heeft de jachthouder. Dit recht op het uitoefenen van de jacht mag niet verregaand beperkt worden of zelfs ontzegd worden door de provincies. 4 In een provinciale verordening mag PS regels stellen, maar ook die kunnen niet opgerekt worden om daarmee het doel van het voornoemde burgerinitiatief te bereiken. 4. Welke mogelijkheden hebben de Staten om de zorgen van het burgerinitiatief in het provinciaal faunabeleid te adresseren? Het burgerinitiatief Stop de hobbyjacht bestaat uit een groep bezorgde burgers die het zat zijn dat dieren zonder reden doodgeschoten kunnen worden puur voor het plezier van de jager (tekst van de site stopdehobbyjacht.nl). Dit noemen de initiatiefnemers hobbyjacht. Op 9 november 2016 heeft de groep ingesproken in een vergadering van uw Staten. 1 Art. 3.22 tweede lid Wet natuurbescherming 2 Art. 3.12, negende lid Wet natuurbescherming Art. 3.20 derde lid Wet natuurbescherming / 6 - Ons kenmerk: 01434844
- 6 provinsje fryslîn provincie frys1n b 1 1 De initiatiefnemers gebruiken de leus van vogelvrij naar kogelvrij. In een artikel in het Alge meen Dagblad (27 oktober 2016) geeft een lid van Stop de hobbyjacht aan niet tegen elke vorm van jacht te zijn, maar tegen doden van dieren die niemand tot last zijn (konijnen, ha zen, fazanten, wilde eenden en houtduiven). Hieruit kan afgeleid worden dat de zorgen van het burgerinitiatief feitelijk gericht zijn op een verbod op jacht om te oogsten. Jagers zelf noemen dit overigens geen hobbyjacht, maar benuttingsjacht. 1 t: It 1 Zoals hiervoor al is aangegeven heeft de provincie geen bevoegdheid om de jacht te beper ken of te ontzeggen. De Minister heeft deze bevoegdheid aan zich gehouden. GS noch PS heeft de bevoegdheid om hier beleid op te maken, er regels aan te stellen of de jacht te be perken. In die zin kan het onderwerp jacht ook niet in het provinciaal faunabeleid worden opgenomen en kunnen de staten de zorgen ook niet weg nemen. In 2018 start evaluatie van het Faunabeheerplan Fryslân 2014-2019. Het is wellicht mogelijk om in deze evaluatie na te gaan hoe de communicatie en de transparantie rond jacht, indien nodig, verbeterd zou kunnen worden.. 0 Wij hopen u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben. Gedeputeerde Staten van Fryslân, van Elsacker, secretaris Staatssecretaris van Dam in een brief aan de Eerste Kamer DGAN/16148813 van 07 oktober 2016 / 6 - Ons kenmerk: 01434844