MLV Meutzner Light Vision Rapport Rapportnummer A 2016-2-CM d.d. 01-08-2016 Lichtmetingen onderzoek diffuse reflectiefactoren Product: ThermoShield Lumen Opdrachtgever Coateq BV Tappersweg 8a 2031 ET HAARLEM Rapportnummer A 2016-2-CM Datum 01-08-2016 Ref. CM/MLV/ A 2016-2-CM Auteur Adres C. Meutzner Roerdompstraat 3, 3471 XL Kamerik Tel. 06 41594705 Fax 084 7354035 E-mail: info@meutznerlightvision.nl A 2016-2-CM Pagina 1
Inhoud 1. Inleiding 3 2. Normstelling 4 3. Onderzochte constructie 5 4. Metingen 6 4.1 Meetmethode en meetapparatuur 6 4.2 Meetnauwkeurigheid 7 4.3 Omgevingscondities 7 4.4 Meetresultaten 8 5. Conclusies 10 A 2016-2-CM Pagina 2
1. Inleiding In opdracht van Coateq te Haarlem zijn reflectiemetingen uitgevoerd aan: ThermoShield Lumen RAL 9010 Zuiver wit De metingen zijn op 10 maart 2016 verricht in Woonzorgcentrum Burgemeester van Randwijckhuis in één leegstaande ruimte aan de Diamantweg 9 in Amersfoort. ThermoShield Lumen RAL 1016 Zwavelgeel RAL 2004 Zuiver oranje RAL 3020 Verkeersrood RAL 4008 Signaalviolet RAL 5017 Verkeersblauw RAL 6024 Verkeersgroen RAL 7004 Signaalgrijs RAL 8002 Signaalbruin RAL 9004 Signaalzwart RAL 9016 Verkeerswit De metingen zijn op 27 juni 2016 verricht in Woonzorgcentrum Burgemeester van Randwijckhuis in één leegstaande ruimte aan de Diamantweg 9 in Amersfoort. Doelstelling van de lichtmetingen is om de correcte diffuse reflectiefactor van de muren en plafond vast te stellen. Met aanvullende lichtmetingen is deze reflectiefactor tevens bepaald van de vloer en het meubilair. De metingen zijn uitgevoerd door C. Meutzner, directeur van Meutzner Light Vision te Kamerik. A 2016-2-CM Pagina 3
2. Normstelling De metingen zijn uitgevoerd conform de herziene NEN 1891 1 1 NEN 1891 (2016) Licht en verlichting Meten van verlichtingsprestaties is een basisnorm voor iedereen die lichtmetingen uitvoert. De herziene NEN 1891 geeft bovendien eisen voor de meetopdracht en het meetrapport en omschrijft hierbij de geldende procedures. A 2016-2-CM Pagina 4
3. Onderzochte constructie Onderstaande gegevens zijn verstrekt door de opdrachtgever en/of verkregen uit eigen waarnemingen. De onderzochte ThermoShield Lumen is in een laagdikte van ca. 330 µm aangebracht op de wanden en plafond. Er zijn t.b.v. de reflectiefactoren vier varianten onderzocht: A. Plafond B. Wand C. Vloer D. Meubilair Afmetingen in de testruimte Het bovenvlak van de bureautafel in de gemeten werkplekken zijn De pendelhoogte van het armatuur lichtpunthoogte naar bureaublad is De afstand van de gemeten muren bedraagt De afstand van het gemeten plafond bedraagt De hele ruimte is gemeten op vloerniveau. 760 mm + vloer; 1860 mm + vloer; 1000 mm + muur; 1000 mm + plafond; Randvoorwaarden testruimte De testruimte was leeg; De afmetingen van de testruimte waren in overeenstemming met de lichtberekeningen; De positionering van de werkplek(ken) kwamen overeen met de lichtberekeningen; Er is geen daglicht toetreding geweest; Eventuele lichtregelingen zijn uitgeschakeld; De netspanning is gemeten; LED verlichting is minimaal 50 uur ingebrand; De positionering en het type nr. van de armaturen kwamen overeen met de lichtberekeningen; De reflectiefactoren van de testruimte waren in overeenstemming met de theoretische onderbouwing; De rekenrasters waren gelijk aan de meetrasters; De gebruikte luminantiemeter voldoet aan de gestelde eisen voor de maximaal toelaatbare, specifieke foutenmarges en de maximaal toelaatbare, totale foutenmarge. De gebruikte luminantiemeter voldoet aan klasse A volgens DIN 5032. A 2016-2-CM Pagina 5
4. Metingen De metingen zijn op 10 maart en 27 juni 2016 tussen 9.00 en 12.00 uur verricht in Woonzorgcentrum Burgemeester van Randwijckhuis te Amersfoort. Als meetruimte is een leegstaande kamer geselecteerd op de bovenste laag van het gebouw met als afmetingen 5700 x 3500 mm. 4.1 Meetapparatuur en meetmethode In de testruimte is door de firma Elektrob Installaties te Woerden een speciaal pendelarmatuur geplaatst: Belenux, type Luceo H CDP LED6300-840 ETDD 03 4000K 55 Watt CRI 82,81 (Leverancier Trilux). Type apparatuur 2 Lichtsterkte: Minolta luxmeter, type CS-500, laatste ijkdatum oktober 2015; Luminantie: Minolta luminantiemeter, laatste ijkdatum februari 2016; Lichtmeting: Cosinus-phi-gecorrigeerde luxmeter (speciaal voor ledverlichting). Meetmethode MLV, deskundig op het gebied van het meten van lichtprestaties, heeft de aanleiding van het onderzoek vastgelegd. In de regel is dit wanneer er twijfel is of de verlichtingssterkte voldoet aan de gestelde eisen, om inzicht te verkrijgen in de prestatie van de verlichtingsinstallatie met betrekking tot de planning voor het onderhoud of dat er klachten zijn van gebruikers. Bij klachten van gebruikers moet ook gedacht worden aan hinderlijke piekluminanties op het werkvlak en van verlichtingsarmaturen. In dit geval ging het dus om het bepalen van de diffuse reflectiefactoren. De relatie tussen verlichtingssterkte op een vlak en daardoor resulterende luminantie van dat vlak, wordt hieronder uiteengezet. Een ideaal wit vlak heeft een diffuse reflectiefactor Rd = 1. Primair kunnen hiervoor een luxmeter en een luminantiemeter worden gebruik en kan met behulp van onderstaande formule de diffuse-reflectiefactor worden bepaald: Rd = E / 0,3 x L Een referentieoppervlak voor een relatieve meting van de diffuse reflectiefactor van diffuus reflecterende oppervlakken moet neutraal reflecteren. De reflectiefactor van dit oppervlak moet bekend zijn met een onnauwkeurigheid van maximaal 0,5%. 2 Kalibratierapporten zijn opvraagbaar. A 2016-2-CM Pagina 6
4.2 Meetnauwkeurigheid De maximale uitslag op het gevoeligste meetgebied mag niet groter zijn dan 10 cd/m2 voor een analoge luminantiemeter. Voor een digitale luminantiemeter (minimaal 2,5 digit) mag de maximale aflezing op het gevoeligste meetgebied 19,9 cd/m2 zijn; Voor het meten van de luminantie van kleine oppervlakken (plaatselijke luminanties) mag de meethoek ten hoogste 2 zijn; Voor het meten van de gemiddelde luminantie van grote oppervlakken is een overeenkomstig grotere meethoek toelaatbaar; De luminantiemeter moet daarbij geschikt zijn voor een starre bevestiging, bijvoorbeeld op een statief; Hulpstukken die voor de meting van de luminantie worden bevestigd op de fotospanningscel van een luxmeter, hebben gewoonlijk een zodanig grote meethoek, dat zij alleen voor meting van de luminantie van grote oppervlakken bruikbaar zijn; Er zijn - rekening houdend met de toen aanwezige daglichtomstandigheden telkens meerdere metingen gerealiseerd. Dit om eventuele meetfouten zo veel mogelijk uit te sluiten. De geanalyseerde waarden zijn in dat kader bij de uiteindelijke beoordeling gewogen. Opmerking: Het meten van de exacte diffuse-reflectiefactor vergt meetinstrumenten die gewoonlijk slechts in gespecialiseerde laboratoria aanwezig zijn, in dit kader kunnen reflectiefactoren in de praktijk iets afwijken. Bij toepassing van meetinstrumenten met de vereiste nauwkeurigheid en een zorgvuldige uitvoering van de meting, is een onnauwkeurigheid in de voorhanden meetwaarden per meetpunt mogelijk van ca. 5% voor de verlichtingssterkte en ca. 7,5% voor de luminantie. Eventuele correcties op de voorhanden waarden voor afwijkende netspanning ofwel temperatuur en vervuiling moeten in het toetsingsrapport worden vermeld. 4.3 Omgevingscondities Tijdens de meetsessies was de buitensituatie een warme zonnige dag, de omgevingstemperatuur op armatuurhoogte varieerde tussen de 15 Celsius en 19 Celsius. Er is géén daglicht toegetreden door het, door MLV, verduisteren van de ruimte. De gemeten netspanning varieerde tussen de 224 Volt en 228 Volt. A 2016-2-CM Pagina 7
4.4 Meetresultaten ThermoShield Lumen RAL 9010 Werkplek ( eik licht gelakt tafelblad) Op de werkplek werd een meetgrit uitgezet van 20 punten. De afstand van de meetpunten onderling is 400 mm horizontaal en 200 mm verticaal. Grote van de werkplek Meetgrid werkplek 1.600 x 800 mm 500 x 200 mm Gevonden waarden 0mm 200mm 400mm 600mm 800mm 1 2 3 4 5 643 886 988 903 669 400mm 6 7 8 9 10 771 1025 1175 1080 822 800mm 11 12 13 14 15 735 946 1085 989 742 1200mm 16 17 18 19 20 646 900 1027 932 680 1600mm Vet gedrukt meetwaarden in lux op werkvlakhoogte van 760 mm+ Gemiddelde verlichtingssterkte: 882 lux 0mm 200mm 400mm 600mm 800mm 1 2 3 4 5 111,6 151,3 184,7 177,6 137,1 400mm 6 7 8 9 10 160,4 187,2 205,8 184,5 138,9 800mm 11 12 13 14 15 135,6 183,4 198,7 174,5 134,6 1200mm 16 17 18 19 20 118,4 181,7 193,6 168,2 130,4 1600mm Vet gedrukt meetwaarden in cd/m2 afstand van meubilair 1000 mm+ Gemiddelde luminantiesterkte: 162,91 cd/m2 162.91 cd/m2/ (882 lux x 0,3) = diffuse reflectiefactor 0,62 A 2016-2-CM Pagina 8
Wand en plafond ThermoShield Lumen RAL 9010 Op de werkplek werd een meetgrit uitgezet van 15 punten. De afstand van de meetpunten onderling is 1000 mm horizontaal en 1000 mm verticaal. Afmetingen van de ruimte Meetgrid van de ruimte 4.000 x 2.000 mm 1.000 x 1.000 mm Gevonden waarden Wand diffuse reflectiefactor 0mm 1000mm 2000mm 3000mm 4000mm 1 2 3 4 5 182 235 273 237 164 000mm 6 7 8 9 10 191 245 274 245 176 1000mm 11 12 13 14 15 197 262 287 248 182 2000mm Vet gedrukt meetwaarden in cd/m2 afstand van wand 1000 mm+ Gemiddelde verlichtingssterkte: 227 lux 0mm 1000mm 2000mm 3000mm 4000mm 1 2 3 4 5 53,45 66,61 76,84 67,54 48,19 000mm 6 7 8 9 10 57,24 74,43 78,96 72,6 50,29 1000mm 11 12 13 14 15 58,37 74,84 78,50 68,29 57,44 2000mm Vet gedrukt meetwaarden in cd/m2 afstand van wand 1000 mm+ Gemiddelde luminantiesterkte: 65,57 cd/m2 65,57 cd/m2/ (227 lux x 0,3) = diffuse reflectiefactor 0,96 A 2016-2-CM Pagina 9
Vervolgmeting Op basis van eerder beschreven testopstelling is op 27 juni 2016 een vervolgmeting gehouden naar de diffuse reflectiewaarden van o.a. het kleurenspectrum. Het kleurenspectrum bestaat uit de kleuren van de regenboog. In onderstaand tabel zijn de gevonden waardes van ThermoShield Lumen afgezet tegen de theoretische Dialux waarde. De keramische bolletjes welke zich in ThermoShield Lumen bevinden zorgen voor significante verschillen welke maar liefst oplopen tot een verschil van 425% (RAL 9004 signaalzwart). Gem. verlichtingssterkte Gem. luminantiesterkte ThermoShield Lumen Theoretische Dialux waarde RAL Kleur Lux cd/m2 Diffuse reflectiefactor Diffuse reflectiefactor Verschil 1016 Zwavelgeel 231,74 65,37 0,94 0,72 31% 2004 Zuiver oranje 179,48 34,53 0,64 0,25 156% 3020 Verkeersrood 176,55 24,81 0,47 0,14 235% 4008 Signaalviolet 188,62 22,39 0,40 0,14 183% 5017 Verkeersblauw 211,21 10,42 0,16 0,11 49% 6024 Verkeersgroen 210,52 29,78 0,47 0,20 136% 7004 Signaalgrijs 177,68 38,46 0,72 0,35 106% 8002 Signaalbruin 181,63 19,53 0,36 0,12 199% 9004 Signaalzwart 178,88 14,09 0,26 0,05 425% 9010 Zuiver wit 227,00 65,57 0,96 0,86 12% 9016 Verkeerswit 230,00 67,37 0,98 0,84 16% 5. Conclusies De gemeten waarden van de diffuse reflectiefactoren in de testruimte, behandeld met ThermoShield Lumen, zijn hoger dan de standaard waarden waarmee momenteel in Nederland in het lichtberekeningsprogramma Dialux EVO (versie 6) wordt gerekend. Dit geldt voor de diffuse reflectiefactoren van meubilair, wanden en plafond. De feitelijke hoogte van de besparing is afhankelijk van vele factoren en kan in een lichtberekeningsprogramma worden berekend. Meutzner Light Vision C. Meutzner Directeur A 2016-2-CM Pagina 10