Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Maart 216
Stand van Transport: Een aantal vragen beantwoord Groei in Nederland boven gemiddelde eurozone 3 ECB verlaagt de rente: wat betekent dit voor T&L? 4 Wat gebeurt er in de retailsector? 5 Een Brexit? Wat zijn de gevolgen voor T&L? 6 Omzet van T&L sector met 2,4% gestegen in 215 7 Volumes over spoor met 6% gestegen 8 Vervoerstarieven: Gemengd signaal 1 Olieprijs gestegen sinds dieptepunt 11 Sentiment: Omzetverwachtingen iets lager 12 Faillissementen onder lange termijn gemiddelde 13 2
Groei Nederland boven gemiddelde eurozone 5,% 4,% Ierland 216 3,% 2,% 1,%,% Finland Duitsland Oostenrijk Italie Nederland Spanje VS Belgie Noorwegen Zwitserland VK Zweden Waar de eurozone gemiddeld op een groei van 1,2% zit, verwacht ABN AMRO voor Nederland een groei van 1,7%. Vooral de bouw en met name de woningbouw doet het in Nederland beter dan in andere landen. -1,% -2,% Griekenland -3,%,%,5% 1,% 1,5% 2,% 2,5% 3,% 3,5% 217 3
EUR/USD Industriele productie (index) Percentage omzet (mln euro) rente/netto omzet ECB verlaagt de rente: Wat betekent dit voor T&L ondernemers De ECB verlaagde deze maand de herfinancieringsrente naar,% en de depositorente naar -,4%. Met deze lage rente hoopt de ECB de bestedingen te stimuleren en de economie te laten groeien. Met lagere kredietkosten voor zowel consumenten (hypotheek) als ondernemers (rentelasten) blijft er meer geld over voor bestedingen, is de gedachte. Een lagere rente zorgt over het algemeen voor een lagere euro. Dat is na dit keer niet gebeurd, maar ABN AMRO verwacht de komende periode een lichte daling naar 1,5 EUR/USD Een lagere euro is over het algemeen gunstig voor de export van de industrie. Wat weer een opwaarts effect op de vrachtvolumes geeft. Maar dit keer zijn de verwachtingen wat minder hoog gespannen. Een rentedaling kan leiden tot lagere rentelasten voor ondernemers 1,2,9,6,3, -,3 jan-15 mrt-15 jun-15 sep-15 dec-15 feb-16 1-m Euribor 3-m Euribor 1-jr Staat De euro is de afgelopen tijd gedaald en ABN AMRO verwacht slechts een lichte verdere daling. 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 1,,9,8 1-2-212 1-2-213 1-2-214 1-2-215 1-2-216 Het vervoer over water zou relatief gezien het meest kunnen profiteren van een rentedaling 9 6 3 Landvervoer Vervoer over water rente/omzet (r.as) 18 16 14 12 1 98 Luchtvervoer Dienstverlening Post en Koeriers rentelasten (l.as) Daardoor zal het gunstige effect op de industriele productie in de komende periode ook minder zijn. 5% 4% 3% 2% % 96 jan-13 jan-14 jan-15 jan-16 4
mln ton vertrouwensindicator: economisch klimaat Index (21=1) mrd euro Wat gebeurt er in de retailsector? De verkoop van non-food artikelen heeft de afgelopen jaren een klap gekregen. Partijen zoals V&D en Perry Sport ondervinden hier de gevolgen van. Hoewel er nu sprake is van een verbetering liggen de volumes nog op een laag niveau. Daarnaast is het retaillandschap structureel veranderd door verkopen via internet. De online bestedingen van consumenten zijn flink gestegen in de afgelopen jaren. 15 18 16 1 14 12 95 1 9 8 6 85 4 2 8 29 21 211 212 213 214 215* 27 29 211 213 215 Voor het binnenlands wegvervoer maken handelsgoederen ongeveer uit van de vervoerde volumes. Schokken in de retailbranche treffen vooral het nationale distributie /groupage vervoer. Uit het conjunctuurbericht van TLN blijkt dat deze groep, ondanks de onzekerheden in delen van de retailbranche positiever zijn over het economisch klimaat waarin ze opereren. ABN AMRO verwacht per saldo ook groei voor de retailsector. 6. 5. 4. 3. 2. 1. 9 8 7 6 5 4 3 2 1 21 211 212 213 214 handelsgoederen overig 5
mln euro mln euro Een Brexit? Wat zijn de gevolgen voor T&L De Britten gaan naar de stembus om ja of nee tegen de EU te zeggen. Het Economisch Bureau van ABN AMRO schat de kans op een Brexit in op 35%. Mocht dit gebeuren dan kan de economische groei in de VK, afhankelijk van hoe de Brexit plaatsvindt, met 1 tot 3% terugvallen. Hieronder is in kaart gebracht in hoeverre de transportsector hierdoor geraakt kan worden. Tussen Nederland en het VK wordt er 6 mrd EUR in en uitgevoerd. Dit is 7% van de totale im- en export. Vooral het wegtransport en de zee-en kustvaart dragen zorg voor het vervoer van de goederen van en naar het VK. Het Nederlandse wegtransport vervoert 6 mln ton, dat is 4% van het totale grensoverschrijdende wegvervoer. Voor de kustvaart is het VK met 3% aandeel een belangrijke bestemming Daarnaast voeren een groot aantal logistieke bedrijven diensten uit naar de VK. In het derde van 215 werd er 73 mln EUR aan Nederlandse logistieke diensten door de VK ingevoerd. Dat was 15% van het totaal aan logistieke diensten uitvoer. 7. 8 6. 7 5. 4. 3. 2. 1. 27 29 211 213 215 Invoerwaarde Totale uitvoerwaarde Weg transport Kustvaart Totaal bestemming Verenigd Koninkrijk 6 5 4 3 2 1 215 1e 215 2e 215 3e zeevaart luchtvaart Overig Post en koerier 6
Omzet van T&L sector met 2,4% gestegen in 215 Omzet binnenvaart gestegen door laag water Omzet zee- en kustvaart voor derde jaar op rij gedaald Omzet wegvervoer ziet spurt omhoog 125 12 115 11 15 1 95 9 85 8 26 4e 29 4e 212 4e 215 4e 14 13 12 11 1 9 8 26 4e 29 4e 212 4e 215 4e 115 11 15 1 95 9 85 8 26 4e 29 4e 212 4e 215 4e Ook logistieke dienstverleners profiteren van economische groei 12 115 11 15 1 95 9 85 8 26 4e 29 4e 212 4e 215 4e 115 11 15 1 Post en koeriersmarkt vooral profijt van e-commerce 95 9 85 8 26 4e 29 4e 212 4e 215 4e In 215 is de omzet van de T&L sector met 2,4% gestegen ten opzichte van 214. Nagenoeg alle branches hebben bijgedragen aan deze groei. De enige negatieve uitzondering hierop was de zee- en kustvaart die een omzetdaling van -,3% zag in 215. Ook in 214 en 213 daalde de omzet van deze branche. De zee- en kustvaart kampt voornamelijk met overcapaciteit waardoor het lastig is de tarieven naar een beter niveau te tillen. Daarnaast is dit een meer internationaal georienteerde sector, waardoor tegenvallers in de wereldeconomie eerder terug te zien zijn in de omzet. Alle grafieken zijn indexcijfers (21=1) en 12-maandsgemiddelden 7
' ton ton Volumes over spoor met 6% gestegen Daling van de volumes via de binnenvaart in tweede helft 215. Spoorvolumes stegen juist in tweede helft 215 1. 8. 6. 4. 2. 212 4e 213 4e 214 4e 215 4e Droge bulk Natte bulk Container 1.6 1.4 1.2 1. 9.8 9.6 9.4 9.2 9. 8.8 212 3e 213 2e 214 1e 214 4e 215 3e Bouwvolumes sterk gestegen in 215 15 1 95 9 85 8 dec-12 dec-13 dec-14 dec-15 Het CBS opende haar Transport bericht met de binnenvaart: meer omzetstijging, met minder vracht. In het derde en vierde daalde de vracht van de binnenvaart met respectievelijk 5 en 6%, terwijl de omzet met 9 en 8% steeg. Dit had alles te maken met het lage water. Opvallend is, dat de spoorvolumes in dezelfde periode (alleen derde, vierde nog niet bekend) met 6% stegen. Niet alleen de binnenvaartschippers hebben geprofiteerd van het lage water, ook de spoorvervoerders lijken een graantje te hebben meegepikt. 8
joj verandering dienstenprijzen joj verandering dienstenprijzen joj verandering dienstenprijzen Vervoerstarieven: Gemengd signaal Tarieven vervoer over water stabiliseren 2% 15% 5% % -5% - -15% -2% -25% 27 4e 29 4e 211 4e 213 4e 215 4e Tarieven vervoer over weg voor vierde op rij negatief 7% 6% 5% 4% 3% 2% % - -2% -3% -4% 27 4e 29 4e 211 4e 213 4e 215 4e Tarieven Opslagbranche blijven stijgen 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% % 27 4e 29 4e 211 4e 213 4e 215 4e Niets is wat het lijkt: een zinsnede die van toepassing is op de tarieven van het wegtransport. De tarieven ontwikkelden zich in 215 negatief ten opzichte van het jaar daarvoor. In het vierde van 215 was de daling,7% ten opzichte van het vierde in 214. En dit terwijl de volumes toenamen en de omzet steeg. Voornaamste reden voor deze ontwikkeling is dan ook de lagere dieselprijs die de ondernemers meer manoeuvreerruimte gaven voor scherpere tarieven. Voor de binnenvaart geldt dat de tarieven na een daling van 11 kwartalen, in het vierde van 215 zijn gestabiliseerd. De opslagbranche profiteert van toegenomen e- commerce activiteiten en de volatiele olieprijs. 9
EUR / liter $/ BBL $/Barrel - Brent Olie Olieprijs gestegen sinds dieptepunt Bodem lijkt bereikt 14 12 1 8 6 4 2 jan-13 jan-14 jan-15 jan-16 Olie Brent (r.as) Diesel (l.as) 1.6 1.4 1.2 1. 8 6 4 2 12 1 8 6 4 2 ABN AMRO verwacht lichte stijging van de olieprijs Q1 214 Q2 214 Q3 214 Q4 214 Q1 215 Q2 215 Q3 215 Q4 215 Q1 216 Q2 216* Q3 216* Q4 216* *Verwachting ABN AMRO (gemiddelde prijs) Bodem lijkt gelegd als gevolg van bevriezing olieproductie Medio februari spraken een aantal olieproducerende landen met elkaar af om de olieproductie te laten bevriezen op het huidige niveau. Hiermee hopen zij een einde te maken aan de daling van de olieprijzen. Iran en VS doen niet mee met deze bevriezingsafspraak, maar doordat de olieprijs zo laag is, is het voor een aantal partijen in de VS niet economisch rendabel om nog meer te produceren. Hierdoor is te verwachten dat de productie ook in dit land stabiliseert. Voor Iran geldt dat dit land graag weer marktaandeel wil terug winnen en dus de productie opschroeft. Per saldo zal de olieproductie dus beperken. Daarnaast verwacht ABN AMRO een groei van de BBP in de VS en de eurozone en hiermee ook een hogere vraag naar olie. Maar het aantal neerwaartse risico s blijft groot. 1
% saldo antwoorden concurrentiepositie transportondernemingen % saldo antwoorden (12 maands voortschrijdend gemiddelden) Sentiment: omzetverwachtingen iets lager 15 1 5-5 -1-15 -2-25 213 augustus 214 februari 214 augustus 215 februari 215 aug 216 feb omzet tarieven orderpositie personeelssterkte economisch klimaat Meeste sentimentsindicatoren positiever Het ondernemerssentiment inzake omzet is vrij volatiel. In de eerste twee maanden was het sentiment negatief, maar als we kijken naar de 12-maandsgemiddelden, die we gebruiken om onder meer seizoenspatronen eruit te filteren, dan is het sentiment nog wel positief, maar zowel in januari als februari gedaald ten opzichte van de maand ervoor. De andere indicatoren laten een m.o.m. verbetering zien. 15 1 5-5 -1-15 213 1e 214 1e 215 1e 216 1e Nederlandse markt Buitenlandse markt binnen de EU Buitenlandse markt buiten de EU Zorgen om concurrentiepositie Wederom zien we dat ondernemers zich zorgen maken om hun concurrentiepositie in de EU. Deze is in het eerste van 216-2,. Daarentegen zijn de ondernemers met,6% weer iets positiever over hun binnenlandse concurrentiepositie. In het vierde van 215 was dit,1- procent punt lager. 11
Aantal faillissementen Failissementsgraad (Transport) Faillissementen onder lange termijn gemiddelde 5 4 3 2 1 2% 2% % % % 214 februari 214 augustus 215 februari* 215 aug 216 feb wegvervoer binnenvaart logistieke dienstverlening overig Aantal faillissementen jaar op jaar licht gedaald Zoals vorige maand al beschreven lijkt de daling van het aantal faillisementen te stabiliseren. In februari gingen er 23 ondernemingen failliet. Dat aantal ligt onder het lange termijn gemiddelde. In februari 215 gingen er 25 bedrijven failliet, dus is er sprake van een lichte daling (-8%). Er gingen 9 bedrijven in de wegtransport failliet en 3 in de dienstverlening. 12
Bronnen CBS Clarksons Thomson Reuters Datastream ABN AMRO Economisch Bureau Schiphol verkeer en vervoer cijfers PortofRotterdam CPB Panteia BOVAG TLN Disclaimer This document has been prepared by ABN AMRO. It is solely intended to provide financial and general information on the energy market. The information in this document is strictly proprietary and is being supplied to you solely for your information. It may not (in whole or in part) be reproduced, distributed or passed to a third party or used for any other purposes than stated above. This document is informative in nature and does not constitute an offer of securities to the public, nor a solicitation to make such an offer. No reliance may be placed for any purposes whatsoever on the information, opinions, forecasts and assumptions contained in the document or on its completeness, accuracy or fairness. No representation or warranty, express or implied, is given by or on behalf of ABN AMRO, or any of its directors, officers, agents, affiliates, group companies, or employees as to the accuracy or completeness of the information contained in this document and no liability is accepted for any loss, arising, directly or indirectly, from any use of such information. The views and opinions expressed herein may be subject to change at any given time and ABN AMRO is under no obligation to update the information contained in this document after the date thereof. Before investing in any product of ABN AMRO Bank N.V., you should obtain information on various financial and other risks and any possible restrictions that you and your investments activities may encounter under applicable laws and regulations. If, after reading this document, you consider investing in a product, you are advised to discuss such an investment with your relationship manager or personal advisor and check whether the relevant product considering the risks involved- is appropriate within your investment activities. The value of your investments may fluctuate. Past performance is no guarantee for future returns. ABN AMRO reserves the right to make amendments to this material. ABN AMRO, 216 13