als voorlopende indicatoren aanwijzingen geven of en wanneer herstel in de verschillende branches van de bouw te verwachten is.
|
|
- Oscar Meijer
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Bouw - Sector update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs juni 213 Bodem bouw wordt niet voor 214 bereikt Na een slecht 212 en eerste kwartaal van 213 is de vraag die de bouwsector beheerst wanneer het herstel van de sector in gaat zetten. Afgaand op voorlopende indicatoren zoals het aantal afgegeven vergunningen en de orderportefeuille van bouwbedrijven zal de bodem op zijn vroegst in de loop van 214 bereikt worden. Ook sentimentindicatoren geven dit aan. De bouwsector heeft in 212 een slecht jaar achter de rug waarin de omzet met 6,9% daalde en de productie met 8,4%. De cijfers van de eerste drie maanden in 213 zijn ook niet bemoedigend. De omzet daalde met 8,8% j-o-j en de productie daalde met 11,6%. Het winterweer heeft zeker bijgedragen aan deze slechte cijfers in het eerste kwartaal, maar het geeft ook aan dat de bouw er nog lang niet is. Om meer inzicht te krijgen hoe lang deze situatie nog voortduurt, kan naar een aantal voorlopende indicatoren worden gekeken. Het consumentenvertrouwen en de Economischsentimentindicator voor de bouwsector (ESI) zijn goede voorspellers voor de ontwikkeling van de omzet van de bouwsector. De orderportefeuille en het aantal afgegeven vergunningen kunnen als voorlopende indicatoren aanwijzingen geven of en wanneer herstel in de verschillende branches van de bouw te verwachten is. Sentimentindicatoren verklaren omzetontwikkeling bouw Uit de grafiek op de volgende pagina blijkt dat het consumentenvertrouwen en de ESI voorlopen op het 12-maands voortschrijdend gemiddelde van de omzet van de bouwsector (uitgezonderd projectontwikkeling). De omzet van de bouwsector reageert met een vertraging van ongeveer 1-1,5 jaar op de ontwikkeling van de sentimentindicatoren. Het consumentenvertrouwen lijkt op een laag niveau enigszins te stabiliseren. De ESI laat eenzelfde beeld zien. De laatste maanden Verwachtingen 213 en 214 Op basis van het aantal afgegeven vergunningen en de orderportefeuille is er voor bouwers actief in de b&u het komende jaar geen verbetering te verwachten. Mogelijk dat in de loop van 214 enig herstel zichtbaar zal worden. Dit zal niet het geval zijn voor de woningbouw. De utiliteitsbouw kan in 214 profiteren van de aantrekkende bedrijfsinvesteringen. Voor de gww is niet duidelijk aan te geven wanneer de bodem in zicht komt. De sector is sterk afhankelijk van overheidsprojecten waarop bezuinigd wordt. De verwachting is daarom dat de sector in 213 en 214 zal krimpen. Voor de bouwsector als geheel verwachten wij dat de lichte economische groei in 214 in combinatie met de stijgende bedrijfsinvesteringen een positief effect kan hebben. Omdat het herstel pas op zijn vroegst in de loop van 214 zal optreden, verwachten wij per saldo een stabilisatie in 214. Omdat de prijzen in de bouw onder druk staan, verwachten wij in 214 nog een lichte daling van de omzet. Productie en omzetmutaties bouw v 214v % mutaties Productie woningbouw 5,3-9,2-7 -1,5 Productie utiliteitsbouw 3-7,5-2 3 Productie gww 5,4 2,7-4,5-1 Productie bouw 4,5-8,6-5 Omzet bouw 4,1-7,2-4,5 -,5 Bron: CBS, verwachtingen ABN AMRO Economisch Bureau Nederland
2 Ontwikkeling sentimentindicatoren en omzet Bouw jan 27jul 29jan 21jul 212jan Omzet bouw (l.a.) Consumentenvertrouwen (r.a.) ESI Bouw (r.a.) Bron: CBS, Eurostat, ABN AMRO Economisch Bureau Nederland stijgen beide sentimentindicatoren, maar het is nog te vroeg om een duidelijke verbetering te zien. Het lage consumentenvertrouwen wordt voor een groot deel veroorzaakt door de onzekere situatie op de woningmarkt. Op dit moment lijkt de rust op de woningmarkt enigszins teruggekeerd wat een positief effect lijkt te hebben op het consumentenvertrouwen. Consumenten zijn vooral positiever over het economische klimaat en hun eigen financiële situatie. De koopbereidheid daalt nog. Voor de bouwsector resulteert dit het komende jaar in een onzekere situatie. Wanneer het herstel van de sentimentindicatoren doorzet, geeft dit een basis voor een eerste herstel van de bouwsector in de loop van 214. Dit kan zomaar veranderen wanneer bijvoorbeeld de overheid nieuwe bezuinigingsmaatregelen aankondigt om het begrotingstekort terug te dringen. Zowel lastenverzwaringen als minder overheidsuitgaven raken de bouwsector. De orderportefeuille b&u laat zien dat herstel op zijn vroegst in 214 komt Ook voor de verschillende branches in de bouw kan op basis van voorlopende indicatoren een inschatting worden gemaakt hoe de omzet zich in de toekomst gaat ontwikkelen. Uit de grafiek hieronder blijkt dat de ontwikkeling van de omzet van de burgerlijke en utiliteitsbouw (b&u) ongeveer een half jaar achterloopt op de ontwikkeling van de orderportefeuille. Orderportefeuille en omzet b&u , 28mrt29mrt21mrt211mrt212mrt213mrt Omzet b&u (l.a.) Bron: CBS, EIB, ABN AMRO Economisch Bureau Nederland In de grafiek is het 12-maands voortschrijdend gemiddelde opgenomen om te corrigeren voor 1, 8, 6, 4, 2, Orderportefeuille b&u (r.a.) seizoensinvloeden. Op basis hiervan wordt het komende half jaar nog geen verbetering van de omzet verwacht. De orderportefeuille daalt nog steeds en heeft in maart 213 een historisch dieptepunt bereikt van 5,1 maanden. In april verbeterde de orderportefeuille iets, maar dit is nog niet voldoende om van herstel te spreken. Hoe laag de orderportefeuille op dit moment is blijkt wel uit het feit dat de orderportefeuille van de b&u in maart 28 9,1 maanden bedroeg. net als het aantal afgegeven vergunningen Het aantal afgegeven vergunningen geeft perspectief voor een langere termijn dan de orderportefeuille, omdat de vergunning eerder wordt afgegeven dan het werk in de orderportefeuille van een bouwer wordt opgenomen. In de grafiek op de volgende pagina is op basis van het 12-maands voortschrijdend gemiddelde te zien dat er een periode van circa een jaar zit tussen het afgeven van een vergunning en het behalen van omzet. Omdat het aantal afgegeven vergunningen op dit moment nog sterk daalt zonder zicht op verbetering, is het mogelijk dat de omzet eerst nog sterker daalt voordat de bodem in zicht komt. Aan de onzekere periode voor de b&usector komt voorlopig geen einde, omdat niet duidelijk is of het aantal afgegeven vergunningen op korte termijn zal verbeteren. Dit voedt
3 de gedachte dat wanneer de bodem in de b&u sector bereikt wordt, de omzet voor een langere periode blijft kabbelen op een laag niveau voordat er echte verbetering zichtbaar zal zijn. Vergunningen en omzet b&u jan 27jul 29jan 21jul 212jan Herstel begint bij de utiliteitsbouw Het aantal afgegeven vergunningen voor de woningbouw daalt sterker dan het aantal afgegeven vergunningen voor de utiliteitsbouw. Daarnaast staat de renovatie er beter voor dan de nieuwbouw, al is het verschil in de utiliteitsbouw klein. De woningbouw en dan vooral de nieuwbouw heeft nog teveel last van de stagnerende woningmarkt om herstel te kunnen laten zien. Daarnaast zorgt de verhuurdersheffing ervoor dat woningcorporaties hun nieuwbouwprojecten (tijdelijk) bevriezen. Herstel wordt daarom als eerste op het gebied van de utiliteitsbouw verwacht. Belangrijk hiervoor zijn de aantrekkende bedrijfsinvesteringen in 214. Het herstel zal het eerste optreden in de bouw van scholen, agrarische gebouwen en winkels. Het aantal vergunningen dat is afgegeven voor deze gebouwen is over langere tijd het meest stabiel geweest. Vergunningen woningen en utiliteit Vergunningen b&u (l.a.) Omzet b&u (r.a.) 26jan28jan29jan211jan212jan213jan Bron: CBS, ABN AMRO Economisch Bureau Nederland Nieuwbouw woningen Renovatie woningen Nieuwbouw utiliteit Renovatie utiliteit Bron: CBS, ABN AMRO Economisch Bureau Nederland Kanttekening is dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor de huisvesting van scholen in het basisonderwijs, voortgezet- en speciaal onderwijs. Door de overheidsbezuinigingen kan nieuwbouw of renovatie van deze scholen af- of uitgesteld worden. Wel krijgen deze scholen vanaf 214 meer zeggenschap over investeringen aan de buitenkant van het gebouw. Instellingen actief in het beroepsonderwijs, volwasseneneducatie en hoger onderwijs zijn zelf verantwoordelijk voor Woningmarkt zit nog muurvast Een van de belangrijkste oorzaken dat de woningbouw zo slecht presteert is de onzekerheid die heerst bij consumenten over de woningmarkt. Het aantal transacties ligt op dit moment nog erg laag, al is de daling de laatste maanden minder sterk. Door de minder gunstige fiscale behandeling van de eigen woning en de terughoudende kredietverlening van de banken is de verwachting dat deze situatie nog zal voortduren. Wel wordt de betaalbaarheid van woningen steeds beter wat een positief effect kan hebben op de woningmarkt. Ook de steeds krapper wordende woningvoorraad door de beperkte woningbouw draagt bij aan mogelijk herstel van de woningmarkt. hun huisvesting en krijgen alleen geld om hun huisvesting in stand te houden. Hier spelen de bezuinigingen een minder grote rol. Dat er wel potentieel in de scholenbouw zit, blijkt uit het feit dat de scholen in Nederland gemiddeld 35 jaar oud zijn. Het stabiele aantal vergunningen voor het bouwen van winkels is opvallend. De leegstand van centrale winkelgebieden bedroeg in 212 8,3% door het online winkelen niet veel lager zal worden. Daarom moeten vraagtekens worden gezet of het bij dergelijke leegstandcijfers verstandig is in te blijven zetten op de bouw van nieuwe winkelgebieden. maar de regionale ontwikkeling is divers In alle provincies daalt het aantal vergunningen voor de nieuwbouw van woningen nog. In de
4 meeste provincies daalt ook het aantal vergunningen voor renovatie, maar in Drenthe, Overijssel en Noord-Holland stabiliseert dit aantal. De regionale utiliteitsbouw stabiliseert. Alleen het aantal vergunningen in Friesland, Overijssel, Flevoland, Gelderland en Zeeland daalt nog. Of de stabilisatie in de nieuwbouw of renovatie plaatsvindt is per provincie wel sterk verschillend. De gww gaat gevolgen overheidsbeleid voelen in 214 De ontwikkeling van de omzet in de grond-, water- en wegenbouw (gww) vertoont minder gelijkenis met de ontwikkeling van de orderportefeuille dan in de b&u-sector het geval is. In de grafiek rechts is de omzet en orderportefeuille op basis van het 12-maands voortschrijdend gemiddelde weergegeven. De omzet laat vanaf december 21 een sterke groei zien, terwijl de orderportefeuille daalt. Wel vertaalt de daling van de orderportefeuille in de periode maart 28 - mei 21 zich in een daling van de omzet in de periode november 29 - januari 211. Echter, na deze daling stijgt de omzet weer, maar blijft de orderportefeuille schommelen tussen de 6,3 en 6,5 maanden. Door de langere doorlooptijd van infrastructurele projecten is de vertraging tussen het moment dat projecten in de orderportefeuille worden opgenomen en het behalen van omzet groter dan in de b&u. Omzet en orderportefeuille gww ,5 28mrt 29mrt 21mrt 211mrt 212mrt 213mrt Omzet GWW (l.a.) Orderportefeuille GWW (r.a.) Bron: CBS, EIB, ABN AMRO Economisch Bureau Nederland Vooral wegenbouwers hebben het moeilijk. Hun orderportefeuille daalt sterk, terwijl de orderportefeuille van bouwers actief in de grond- en waterbouw nog wel lange tijd is gestegen. De orderportefeuille van wegenbouwers is met 4,6 maanden in maart 213 de laagste in de bouw. De orderportefeuille voor de grond- en waterbouw daalt sinds medio 211 ook, maar bedraagt in maart 213 nog 6,3 maanden. Daarmee hebben de grond- en waterbouwers de grootste werkvoorraad van de bouw. De ontwikkeling van de orderportefeuille geeft aan dat de gww-sector in 214 onder druk komt te staan. Een belangrijke oorzaak hiervan zijn de overheidsbezuinigingen op infrastructurele 7,1 6,9 6,7 6,5 6,3 6,1 5,9 5,7 projecten. Dit zal vooral de nieuwbouw treffen, op onderhoud en beheer wordt niet bezuinigd. Circa 5% van de bezuinigingen worden toebedeeld aan de modaliteit wegen. Slechts een aantal projecten worden geschrapt, de meeste worden uitgesteld. Hoe zwaar de bezuinigingen gaan wegen op de sector is op basis van de orderportefeuille lastig te voorspellen. terwijl de installatiesector mogelijk eerder herstel kan verwachten De installatiesector is voor circa 8% van haar werkzaamheden afhankelijk van de b&u- en gww-sector. Gezien de vooruitzichten van deze branches lijkt het herstel voor de installatiebranche ook pas in de loop van 214 in te gaan zetten. Omdat circa 2% van de werkzaamheden van de installatiebranche industrie gerelateerd zijn, kan het herstel wel eerder optreden omdat de vooruitzichten voor de industrie gunstiger zijn. Links Sector update Bouw februari 213 Publicatie ABN AMRO over omzet- en productiecijfers bouw 212 Sector prognoses Publicatie ABN AMRO over vooruitzichten 213 en 214 Faillissementen blijven hoog Publicatie ABN AMRO over faillissementen in mei 213
5 Economisch Bureau Sector & Commodity Research Contactgegevens ABN AMRO Economisch Bureau Sector & Commodity Research: Aandachtsgebied Telefoonnummer: adres: Jacques van de Wal (hoofd) Algemeen jacques.van.de.wal@nl.abnamro.com Eric Huliselan Industrie eric.huliselan@nl.abnamro.com Casper Burgering Delfstoffen & dienstverlening casper.burgering@nl.abnamro.com Nadia Menkveld Transport & logistiek nadia.menkveld@nl.abnamro.com Thijs Pons Food, agribusiness &, agri-grondstoffen thijs.pons@nl.abnamro.com Mathijs Deguelle Detailhandel, horeca, recreatie, sport & cultuur mathijs.deguelle@nl.abnamro.com Hans van Cleef Energie hans.van.cleef@nl.abnamro.com Madeline Buijs Bouw & onroerend goed madeline.buijs@nl.abnamro.com Theo de Kort Informatieanalist, autohandel theo.de.kort@nl.abnamro.com Ingrid Kroeze Research ondersteuning ingrid.kroeze@nl.abnamro.com Disclaimer This document has been prepared by ABN AMRO. It is solely intended to provide financial and general information on the energy market. The information in this document is strictly proprietary and is being supplied to you solely for your information. It may not (in whole or in part) be reproduced, distributed or passed to a third party or used for any other purposes than stated above. This document is informative in nature and does not constitute an offer of securities to the public, nor a solicitation to make such an offer. No reliance may be placed for any purposes whatsoever on the information, opinions, forecasts and assumptions contained in the document or on its completeness, accuracy or fairness. No representation or warranty, express or implied, is given by or on behalf of ABN AMRO, or any of its directors, officers, agents, affiliates, group companies, or employees as to the accuracy or completeness of the information contained in this document and no liability is accepted for any loss, arising, directly or indirectly, from any use of such information. The views and opinions expressed herein may be subject to change at any given time and ABN AMRO is under no obligation to update the information contained in this document after the date thereof. Before investing in any product of ABN AMRO Bank N.V., you should obtain information on various financial and other risks and any possible restrictions that you and your investments activities may encounter under applicable laws and regulations. If, after reading this document, you consider investing in a product, you are advised to discuss such an investment with your relationship manager or personal advisor and check whether the relevant product considering the risks involved- is appropriate within your investment activities. The value of your investments may fluctuate. Past performance is no guarantee for future returns. ABN AMRO reserves the right to make amendments to this material. ABN AMRO, 213
Bouw - regionale update
Bouw - regionale update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 19 februari 2016 Bouw Gelderland leunt op koopwoningen De productie van gebouwen in Gelderland bleef in de eerste 10
Nadere informatieoperationele marges bleven hierdoor onder druk staan. Ontwikkeling productie en omzet bouw
% Bouw - sector update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 2 383 82 1 12 juni 214 Zachte winter zorgt voor mooi eerste kwartaal bouw De bouwsector liet aan het eind van 213 de eerste tekenen
Nadere informatieBouw - regionale update
Bouw - regionale update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 19 februari 2016 Op korte termijn positieve vooruitzichten bouw Flevoland De productie van gebouwen blijft op dit moment
Nadere informatieBouw - sector prognose
Bouw - sector prognose Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 23 januari 2015 Nieuwbouw groeimotor voor bouw in 2015 In 2014 is het herstel van de bouwsector ingezet. Wij verwachten
Nadere informatieOntwikkeling productie per kwartaal. kw1 kw2 kw3 kw Bron: CBS (2010=100)
Bouw - Sector update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 2 383 82 1 25 september 213 Grote onderlinge verschillen tekenen bouwsector Nu Prinsjesdag achter de rug is en de beoogde invulling van
Nadere informatieBouw - regionale update
Bouw - regionale update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 19 februari 2016 Goed vooruitzicht bouw Limburg ondanks krimpgebieden De economie van Limburg groeide harder dan de economie
Nadere informatiebouwsector als geheel; er worden geen uitspraken gedaan over de financiële situatie van individuele bouwbedrijven.
Bouw - sector focus Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 12 juni 2015 Hoge kosten struikelblok voor bouwbedrijven Ontwikkeling bedrijfsresultaat Ondanks dat de bouwproductie op dit
Nadere informatieBouw - regionale update
Bouw - regionale update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 19 februari 2016 In Friesland trekt woningbouw de kar Terwijl de economie en woningmarkt in Friesland minder snel herstellen
Nadere informatieStand van Food. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Sector Advisory Nadia Menkveld Februari 2017
Stand van Food Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Sector Advisory Nadia Menkveld Februari 217 Stand van Food: Gunstig klimaat foodsector Productie food gestegen 3 Omzet groothandel groente en
Nadere informatieWoningbouw - sector focus
Woningbouw - sector focus Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 8 december 2014 Herstel woningbouw ligt in het verschiet In deze sector focus wordt stilgestaan bij het herstel van
Nadere informatieInstallatie - branche update
Installatie - branche update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 22 januari 2014 Effect huidige btw-verlaging op installatiesector nihil De installatiebranche heeft net als de rest
Nadere informatieblijven, omdat daar geen vergunning voor hoeft te worden aangevraagd. Vergunningen renovatie minder volatiel Bron: CBS, ABN AMRO Economisch Bureau
Bouw - sector focus Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 9 september 2015 Woningrenovatie heeft de toekomst De renovatie van woningen is belangrijk voor de woningbouw. Renovatie
Nadere informatieOntwikkeling woning- en utiliteitsbouw Oost Nederland eerste halfjaar 2014. Bron: CBS, ABN AMRO Economisch Bureau
Bouw - sector update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 12 september 2014 Renovatie heeft de toekomst in Oost Nederland De ontwikkelingen in de oostelijke provincies lopen uiteen.
Nadere informatieSchriftelijke vragen van de PvdA Statenfractie Noord-Brabant
Schriftelijke vragen van de PvdA Statenfractie Noord-Brabant Betreft: Bouwen voor Leegstand Netersel, 1 maart 2016 Geacht college, Leegstand is in Brabant een grote maatschappelijke opgave. In "Beweging
Nadere informatieBouw - sector update. Bouwbedrijven in Noord Nederland moeten meer inspelen op bevolkingskrimp en vergrijzing
Bouw - sector update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 12 september 2014 Bouwbedrijven in Noord Nederland moeten meer inspelen op bevolkingskrimp en vergrijzing De woning- en
Nadere informatieBouw - sector update. Randstad bepaalt ontwikkelingen Nederlandse bouwsector
Bouw - sector update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 12 september 2014 Randstad bepaalt ontwikkelingen Nederlandse bouwsector De Randstad is het grootste en belangrijkste landsdeel
Nadere informatielast van prijsdruk. Schoonmaak- en beveiligingsbedrijven hebben niet alleen te Omzet overige diensten groei p. kw, joj, in %
Zakelijke dienstverlening - prognoses Economisch Bureau Nederland Eric Huliselan +31 2 628 21 38 26 september 214 Nieuwe bedrijfsmodellen bieden onvoldoende compensatie aan structurele marktdruk De opleving
Nadere informatieBouw - branche update
Bouw - branche update Sector Advisory Madeline Buijs +31 6 10 97 17 86 24 januari 2017 Nieuwbouw woningen in lagere versnelling Na records in 2015, zette de stijgende lijn op de woningmarkt in 2016 door.
Nadere informatieBouw - sector prognose
Bouw - sector prognose Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 10 maart 2016 Eenzijdig herstel in de bouwsector De bouwsector herstelde in 2015 sterk. Ook in 2016 en 2017 is groei van
Nadere informatieSector Update: Uitzendbranche
Sector Update: Uitzendbranche Economisch Bureau Nederland Eric Huliselan 9 september 2013 Uitzendmarkt geen graadmeter voor economisch herstel Resultaten uitzendbranche dalen al zes kwartalen op rij Zeer
Nadere informatieDe halfgeleiders hebben in de eerste helft van dit jaar een stijging laten zien van 10% j-o-j. Dit is dus goed nieuws voor de luchtvrachtsector.
Luchtvracht - Update Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Oktober 2014 Het tij zit mee, maar structurele trends werken tegen De wereldhandel neemt toe en ook de verzending van halfgeleiders laat
Nadere informatieBouw - sector prognose
Bouw - sector prognose Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 6 februari 2014 2015 jaar van herstel voor de bouwsector De lichte economische groei en aantrekkende bedrijfsinvesteringen
Nadere informatieBouw - sector update. Bouwsector Noord-Brabant heeft beste vooruitzichten in Zuid Nederland
Bouw - sector update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 12 september 2014 Bouwsector Noord-Brabant heeft beste vooruitzichten in Zuid Nederland De bouw in Zuid Nederland daalde
Nadere informatieLagere zuivelprijs in 2018 drukt op omzet
Stand van Food Foodbedrijven in economisch perspectief Lagere zuivelprijs in 8 drukt op omzet Nadia Menkveld Maart 8 Stand van Food Zuivelprijs bepalend in 7 en 8 maart 7 Inhoudsopgave sheet Macro-economie
Nadere informatiePrognoses Economie & Sectoren
Prognoses Economie & Sectoren augustus 2015 Sectoren groeien gestaag verder.. en 7 andere feiten die je moet weten over sectoren en de Nederlandse economie De laatste tijd heeft het positieve nieuws over
Nadere informatiesteeg met 5,4% j-o-j. In de overige leeftijdsgroepen was een daling te zien. Vooral meer uitzendkrachten % groei j-o-j eerste halfjaar 2016
ZZP - focus Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 28 oktober 2016 Zzp er geen oplossing voor vergrijzing Het aantal zzp ers is in het eerste halfjaar van 2016 opnieuw toegenomen.
Nadere informatieBouw - branche update
Bouw - branche update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 2 augustus 2016 Stuivertje wisselen in de infrastructuur De gww blijft achter bij de ontwikkelingen in de bouwsector. De
Nadere informatieTransport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Maart 2015
Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Maart 2015 Stand van Transport overwegend positief Wereldexport: 4% (dec) PMI Nederland: 53,9 (feb) PMI
Nadere informatieZZP - focus. Opmars zzp ers zet door ondanks nieuwe regelgeving
ZZP - focus Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 28 juni 2016 Opmars zzp ers zet door ondanks nieuwe regelgeving Ondanks dat het merendeel van de Nederlandse beroepsbevolking nog
Nadere informatieThema: faillissementen in de Retail
Thema: faillissementen in de Retail Economisch Bureau Nederland Sonny Duijn +31 (0) 65 1186389 +31 (0) 20 3436535 11 oktober 2016 Faillissementen in Retail op laagste niveau sinds 2008 Het aantal faillissementen
Nadere informatieBiologische voeding groeit verder
Stand van Food Foodbedrijven in economisch perspectief Biologische voeding groeit verder Nadia Menkveld Mei 218 Stand van Food Hoge arbeidsproductiviteit Foodsector Mei 218 Inhoudsopgave sheet 1 Macro-economie
Nadere informatieBranche update - Advocatenkantoren
Branche update - Advocatenkantoren Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting +31 () 2 6437684 September 216 Omzetgroei advocatuur houdt aan. De groei van het aantal advocaten vlakt af, maar de omzetgroei
Nadere informatieDeurwaarders en incassobureaus: lage groei en grote uitdagingen
Branche update Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting +31 (0) 20 634 36 87 Juli 2016 Deurwaarders en incassobureaus: lage groei en grote uitdagingen Verschillende factoren beperken de groeimogelijkheden
Nadere informatieZakelijke dienstverlening - prognoses
Groei per kw in %, joj 2= Zakelijke dienstverlening - prognoses Economisch Bureau Nederland Eric Huliselan +31 2 628 21 38 September 215 Eric Huliselan +31 2 628 21 38 Niet alle branches zijn de klap van
Nadere informatieRetail - sectorupdate
Retail - sectorupdate Economisch Bureau Sector & Commodity Research Mathijs Deguelle +31 23 442179 18 februari 213 Herstel balans huishoudens doet volumes retail dalen Besteedbaar inkomen Nederlandse huishoudens
Nadere informatieAutoretail - sector update
Autoretail - sector update Economisch Bureau Nederland Theo de Kort +31 20 628 0489 1 februari 2016 Positief sentiment, maar structureel nog veel te doen De autoretail was in 2015 de laatste sector die
Nadere informatieBouw - focus op sociale woningbouw
Bouw - focus op sociale woningbouw Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 2 november 2015 Sociale woningbouw in een spagaat De sociale huursector is in verhouding tot andere Europese
Nadere informatieSector Update - Foodretail
Sector Update - Foodretail Sector Advisory Nadia Menkveld 020 62 86 441 Sonny Duijn 020 343 65 35 Madeline Buijs 020 38 38 201 27 september 2017 Voedingsspeciaalzaak belangrijk voor aantrekkelijkheid winkelgebied
Nadere informatiePrognoses Economie & Sectoren
Prognoses Economie & Sectoren 28 januari 2015 Economisch Bureau Nederland Jacques van de Wal +31 20 6280499 Bedrijfsleven gaat spannend jaar tegemoet Groei in alle sectoren, maar structurele veranderingen
Nadere informatieZomer in zakelijke dienstverlening
Stand van de Zakelijke Dienstverlening Zomer in zakelijke dienstverlening Kasper Buiting Senior Sectoreconoom augustus 17 Inhoudsopgave sheet 1 Macro-economie: Eurozone en NL Groei versterkt 3 3 Voorlopende
Nadere informatieHoogconjunctuur stuwt dienstensector
Stand van de Zakelijke Dienstverlening Hoogconjunctuur stuwt dienstensector Kasper Buiting Senior Sectoreconoom Januari 18 Inhoudsopgave pagina 1 Macro-economie: Eurozone en NL Groei houdt aan 3 3 Voorlopende
Nadere informatieStand van Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Februari 2016
Stand van Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Februari 216 Stand van Transport: Risico s toegenomen Macro-economie: prognoses naar beneden bijgesteld
Nadere informatieSector Update - Industrie
Sector Update - Industrie Economisch Bureau Nederland Casper Burgering +31 2 383 26 93 26 november 213 Bedrijvigheid in de blijft gunstig Na een lange periode van krimp lijken de meeste indicatoren voor
Nadere informatieSectorupdate voeding- & drankenindustrie
saldo pos./neg. antwoorden (%) Sectorupdate voeding- & drankenindustrie Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers +31 () 2 628 64 37 november 215 Gezonde voedingsbodem voor de toekomst van de levensmiddelenindustrie
Nadere informatieTransport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld November 2015
Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld November 215 Inhoudsopgave Economie Consumptie zorgt voor economische groei VS en eurozone 3 Afkoeling China
Nadere informatieAgrifood - Update. Forse groei voor biologisch, maar ook achterblijvende productie
X EUR miljoen Agrifood - Update Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers 2 628 64 37 Sector econoom Agrarisch, Food en Agrarische Grondstoffen Juni 216 Forse groei voor biologisch, maar ook achterblijvende
Nadere informatieLeisure Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting +31 (0) Juli 2016
Leisure Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting +31 (0) 20 343 7684 Juli Minder Britse toeristen door Brexit Het aantal bezoekers dat vanuit het Verenigd Koninkrijk naar Nederland komt, neemt af door
Nadere informatieBouw - sectorprognose
Bouw - sectorprognose Sector Advisory Madeline Buijs +31 6 10 97 17 86 30 maart 2017 De bouwsector komt in evenwicht De bouwsector zal naar verwachting verder groeien in 2017 en 2018. De groei zal wel
Nadere informatieTransport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld December 2015
Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld December 215 Inhoudsopgave 217 in beeld 3 Consument trekt economische groei Nederland 5 Overslag haven Hamburg
Nadere informatieAgrarisch branche update
Agrarisch branche update Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers +31 20 628 64 37 05 november 2014 Keuzes maken in de Phalaenopsisteelt De markt voor Phalaenopsis is een relatief jonge markt. Toch is
Nadere informatieEconomisch Bureau - Sector Advisory 1 augustus Update faillissementen - Minder ontsporingen: economie loopt als een trein
Economisch Bureau - Sector Advisory augustus Update faillissementen - Minder ontsporingen: economie loopt als een trein Update faillissementen Inhoudsopgave Minder ontsporingen: economie loopt als een
Nadere informatieKasper Buiting Senior Sectoreconoom. Stand van TMT. Sector Advisory. September Sector Advisory september 2017
Stand van TMT September 217 Kasper Buiting Senior Sectoreconoom september 217 Inhoudsopgave pagina 1 2 3 4 5 6 7 Macro-economie: Eurozone en NL Groei versterkt 3 Voorlopende economische indicatoren Economisch
Nadere informatieAutoretail - sector update
Autoretail - sector update Economisch Bureau Nederland Theo de Kort +31 20 628 0489 Bescheiden groei in 2014 De sterk gestegen omzet in het laatste kwartaal van 2013, de verwachte hogere economische groei,
Nadere informatieZakelijke dienstverlening - prognoses
groei per kw, in %, joj Zakelijke dienstverlening - prognoses Economisch Bureau Nederland Eric Huliselan +31 20 628 21 38 10 maart 2015 Eric Huliselan +31 20 628 21 38 Economisch herstel geen garantie
Nadere informatieBranche update - Glasgroenten
Branche update - Glasgroenten Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers +31 20 628 64 37 20 november 2014 Russische boycot dwingt tot strategische herijking De export van groenten is van groot belang voor
Nadere informatieTransport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Maart 2016
Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Maart 216 Stand van Transport: Een aantal vragen beantwoord Groei in Nederland boven gemiddelde eurozone
Nadere informatieThema update - Leegstand in de winkelstraat
Thema update - Leegstand in de winkelstraat 17 juni 2016 Ingreep noodzakelijk in veranderend winkellandschap Het bezoek van de winkelstraat daalde sinds 2004 met meer dan 20%. Er waren in 2015 op een koopzaterdag
Nadere informatieAgrarisch/Food sector update
Agrarisch/Food sector update Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers +31 20 628 64 37 02 september 2014 In de ban van de Russische boycot Op woensdag 6 augustus kondigde de Russische premier Dmitri Medvedev
Nadere informatieWachten op herstel. Sector Advisory. Maandupdate Grondstoffen prijsvooruitzichten grondstoffen. ABN AMRO Economisch Bureau ABN AMRO Sector Advisory
Wachten op herstel Sector Advisory ABN AMRO Economisch Bureau ABN AMRO Sector Advisory mei Maandupdate prijsvooruitzichten grondstoffen Maandupdate 15 mei Inhoudsopgave 3 mnds vooruitzicht Vooruitzicht
Nadere informatieinformatietechnologie een nog belangrijker onderdeel binnen de bedrijfsprocessen wordt.
Groei j.o.j. in % Branche update - TMT Economisch Bureau Nederland Sonny Duijn +31 () 2 3436535 25 november 215 Meer stimulering voor omscholing nodig Figuur 1: IT-bedrijven en de economie Bron: CBS 6
Nadere informatieStabiele Sector Advisory grondstofprijzen op korte termijn, maar opwaartse trend blijft intact in 2017
Stabiele Sector Advisory grondstofprijzen op korte termijn, maar opwaartse trend blijft intact in ABN AMRO Economisch Bureau ABN AMRO Sector Advisory maart Maandupdate prijsvooruitzichten grondstoffen
Nadere informatieTransport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Augustus 2015
Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Augustus Prijs Index BBP Groei China (% j.o.j.) jan-05 aug-05 mrt-06 okt-06-07 dec-07 jul-08 feb-09 sep-09
Nadere informatieIndustrie - Sector prognoses
Industrie - Sector prognoses Economisch Bureau Nederland Casper Burgering +31 20 383 26 93 21 mei 2014 Groei industriële productie houdt aan in 2014 De industrie is dit jaar goed uit de startblokken gekomen,
Nadere informatieBranche update - Glasgroenten
Branche update - Glasgroenten Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers +31 20 628 64 37 20 november 2014 Russische boycot dwingt tot strategische herijking De export van groenten is van groot belang voor
Nadere informatieBouwbedrijven blijven positief over de toekomst
Stand van de Bouw de bouwsector in economisch perspectief Madeline Buijs Sector Econoom Bouw mei 7 Bouwbedrijven blijven positief over de toekomst Stand van de Bouw Bouwbedrijven blijven positief over
Nadere informatieIndustrie - Sector prognoses
Industrie - Sector prognoses Economisch Bureau Nederland Casper Burgering +31 20 383 26 93 12 februari 2015 Sentiment industriële ondernemers is goed De industrie (exclusief food) heeft 2014 positief afgesloten,
Nadere informatieBranche update - Beveiliging
Branche update - Beveiliging Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting +31 () 2 6437684 Juni 217 Beveiligingsbranche op slot? De beveiligingsbranche heeft te maken met een beperkte omzetgroei. Ook in
Nadere informatieStand van Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld November 2016
Stand van Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld November 216 Stand van Transport: Gunstig ondernemerssentiment Derde kwartaalcijfers overstijgen
Nadere informatieBranche-update: Reclamebureaus
Branche-update: Reclamebureaus Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting +31 () 2 6437684 217 December Reclamebureaus op drift De economische crisis en digitalisering van de samenleving hebben het reclamewezen
Nadere informatieBranche update - Drukkerijen
Branche update - Drukkerijen Economisch Bureau Nederland Sonny Duijn +31 (0) 6 51186389 22 september 2016 Export door drukkerijen neemt flink toe Eén zwaluw maakt geen zomer. Toch is de omzetgroei van
Nadere informatieStand van Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Juni 2016
Stand van Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Juni 216 Stand van Transport: Vooral wegtransport presteert Brexit grootste risico voor EU 3 Onrust
Nadere informatieDe bouwsector stoomt door
Stand van de Bouw de bouwsector in economisch perspectief De bouwsector stoomt door Madeline Buijs Sector Econoom Bouw Oktober 17 Stand van de Bouw De bouwsector stoomt door oktober 17 Inhoudsopgave sheet
Nadere informatie29 april Stand van de Bouw. de bouwsector in economisch perspectief. Sectoranalist Bouw en Vastgoed
29 april 219 Stand van de Bouw de bouwsector in economisch perspectief Madeline Buijs Casper Wolf Sectoreconoom Bouw en Vastgoed Sectoranalist Bouw en Vastgoed Stand van de Bouw Rustiger vaarwater voor
Nadere informatieAgrifood - sector prognoses
Agrifood - sector prognoses Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers 26 februari 2015 Bestendige groei voor het agrifood-complex Volumemutaties naar (sub)sector Het zogenoemde agrifood-complex, bestaande
Nadere informatieFocus op consumptie. Balansherstel consument drukt consumptie
Focus op consumptie Economisch Bureau Nederland Mathijs Deguelle Nico Klene 24 januari 214 Balansherstel consument drukt consumptie Consumptie in derde kwartaal 213 teruggevallen naar niveau midden 24
Nadere informatieTransport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Januari 2016
Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Januari 216 Stand van Transport: Groeipad zet voort Herstel zet door in VS en eurozone 3 Opkomende markten
Nadere informatieEconomisch Bureau - Sector Advisory 5 februari Update faillissementen - Aantal faillissementen op weg naar de bodem
Economisch Bureau - Sector Advisory februari 1 Update faillissementen - op weg naar de bodem Update faillissementen Inhoudsopgave 1 op weg naar de bodem Transport en Logistiek Agrarisch 9 TMT 3 Food (industrie
Nadere informatieAgrarisch/Food sector update
Agrarisch/Food sector update Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers +31 20 628 64 37 07 augustus 2014 Russische importbeperkingen zorgen voor hoofdpijn Nadat er eind vorige week bekend werd gemaakt
Nadere informatieRobotisering in de sector Food
Robotisering in de sector Food Sector Advisory Nadia Menkveld +31 6 13 54 51 47 17 oktober 2018 Robots in de foodsector: een razendsnelle inhaalslag De voedingsmiddelenindustrie loopt achter in de robotiseringsslag
Nadere informatieIndustriële Metalen Monitor
Industriële Metalen Monitor Prijzen industriële metalen nemen toe Economisch Bureau Casper Burgering casper.burgering@nl.abnamro.com januari 2014 Huidige standen regionale industriële PMI s bieden goed
Nadere informatieBranche update - Fruitteelt
Branche update - Fruitteelt Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers +31 () 2 628 64 37 26 augustus 215 Hardfruitteelt branche heeft nog voldoende kansen om laaghangend fruit te plukken De hardfruitteelt
Nadere informatieESG en SDG s in beleggingsbeleid bij fiduciair beheer
ESG en SDG s in beleggingsbeleid bij fiduciair beheer Ambities en verwachtingen; Een pallet aan mogelijkheden Adrie Heinsbroek Principal Responsible Investment December 2018 www.nnip.com1 Ambities en verwachtingen
Nadere informatieFood - Sector prognoses
Food - Sector prognoses Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers 020 628 64 37 Sector econoom Agrarisch, Food en Agrarische Grondstoffen 05 februari 2016 Hongerige foodsector vindt het groeipad weer In
Nadere informatieRobotisering in de sector Food
Robotisering in de sector Food Sector Advisory Nadia Menkveld +31 6 13 54 51 47 17 oktober 2018 Heel langzaam en zorgvuldig beweegt een gigantische robotarm zich naar een flesje bier. De robotarm pakt
Nadere informatieStand van Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Sector Advisory Madeline Buijs Februari 2017
Stand van Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Sector Advisory Madeline Buijs Februari 2017 Stand van Transport: Divers beeld Stevige groei Nederlandse economie vierde kwartaal 3 Gunstige
Nadere informatieIndustrie - Sector prognoses
Industrie - Sector prognoses Economisch Bureau Nederland Casper Burgering +31 20 383 26 93 3 oktober 2014 Groei industriële productie houdt stand De industrie maakte na een goede start in het eerste kwartaal
Nadere informatieIndustriële Metalen Monitor
VS Eurozone Eurozone China VS China Industriële Metalen Monitor Hogere prijzen voor basismetalen volgend jaar Economisch Bureau Casper Burgering casper.burgering@nl.abnamro.com Terwijl overcapaciteit de
Nadere informatieBinnenvaart - sector update
Binnenvaart - sector update Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld +31 20 628 6441 20 mei 2016 Is er toekomst voor droge bulk? Waar de tankvaart vorig jaar nog flink groeide, namen de droge bulk volumes
Nadere informatieOVERZICHT DEEL I ONDERZOEK: DE BELGISCHE ONDERNEMER EN CROWDFUNDING DEEL II HELLO CROWD!, TWEE JAAR LATER: DE RESULTATEN
OVERZICHT DEEL I ONDERZOEK: DE BELGISCHE ONDERNEMER EN CROWDFUNDING DEEL II HELLO CROWD!, TWEE JAAR LATER: DE RESULTATEN 13 oktober 2017 hellocrowd.be @hellocrowdnl @hellobankbelgie METHODOLOGIE - Een
Nadere informatiePERSCONFERENTIE WOONKREDIETEN 2016
PERSCONFERENTIE WOONKREDIETEN 2016 SÉBASTIEN DEGAND GREET VAN CRIEKINGEN 2/02/2017 @BNPPFBelgie #BNPPFimmo AGENDA 1. VASTGOEDSECTOR IN BELGIË 2. BELANGRIJKSTE TENDENSEN 2016 A. Algemene tendensen: blijven
Nadere informatieStand van Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Juli 2016
Stand van Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Juli 216 Stand van Transport: Gevolgen Brexit voor transport beperkt Brexit geeft druk op economische
Nadere informatieIndustrie - Sector prognoses
Industrie - Sector prognoses Economisch Bureau Nederland Casper Burgering 020 383 26 93 Senior sector econoom Industrie & Industriële Metalen 23 december 2015 Industriële productie houdt groei vast in
Nadere informatieBeleggen met Impact. Didier Devreese, Head of Sales NN IP Belgium Didier Devreese NN Investment Partners Belgium.
Beleggen met Impact Didier Devreese, Head of Sales NN IP Belgium 20 June 2017 Didier Devreese NN Investment Partners Belgium www.nnip.com 1 Wat is impact beleggen? 2 Wat is impact beleggen? Financieel
Nadere informatieWat kost dat nou, dat klimaat?
Wat kost dat nou, dat klimaat? Marieke Blom 5 oktober 2018 Klimaat en economie gaan niet zo lekker samen 2 Maar we willen nu wel 3 Uitstoot broeikasgassen (CO 2 -equivalenten), in megaton 221-13% 193-41%
Nadere informatieAgrarisch - Sector prognoses
Agrarisch - Sector prognoses Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers 2 628 64 37 Sector econoom Agrarisch, Food en Agrarische Grondstoffen 3 december 215 Hogere prijzen voor agrarische producten in 216
Nadere informatieSeminar 360 on Renewable Energy
Seminar 360 on Renewable Energy Financieren van duurzame energie initiatieven ING Lease (Nederland) B.V. Roderik Wuite - Corporate Asset Specialist - Agenda I 1. Introductie 2. Financiering van duurzame
Nadere informatie19 juli Stand van Vastgoed. de vastgoedsector in economisch perspectief. Sectoranalist Bouw en Vastgoed
19 juli 219 Stand van Vastgoed de vastgoedsector in economisch perspectief Madeline Buijs Casper Wolf Sectoreconoom Bouw en Vastgoed Sectoranalist Bouw en Vastgoed Stand van Vastgoed In lijn met Nederlandse
Nadere informatieOVERZICHT DEEL I ONDERZOEK: DE BELG EN CROWDFUNDING DEEL II HELLO CROWD!, TWEE JAAR LATER: DE
hellocrowd.be @hellocrowdnl @hellobankbelgie OVERZICHT DEEL I ONDERZOEK: DE BELG EN CROWDFUNDING DEEL II HELLO CROWD!, TWEE JAAR LATER: DE RESULTATEN 13 oktober 2017 METHODOLOGIE - Een jaar na het eerste
Nadere informatieTransport & Logistiek - sectorprognose
Transport & Logistiek - sectorprognose Sector Advisory Madeline Buijs +31 6 10 97 17 86 13 april 2017 Transportsector op de goede weg De omzet van bedrijven in de transportsector daalde in 2016 licht met
Nadere informatie