PESTPROTOCOL WILLIBRORD GYMNASIUM (conceptversie 2016)
WAT IS PESTEN Pesten is een vorm van grensoverschrijdend gedrag en zeer bedreigend. We spreken van pestgedrag als een leerling regelmatig en systematisch bedreigd en geïntimideerd wordt. Het kan gaan om verbaal of lichamelijk geweld, maar ook uitsluiten, stelen en vernielen, afpersen of achtervolgen zijn vormen van pestgedrag. Een klimaat waarin gepest wordt, tast iedereen aan. In een klas waar gepest wordt, kunnen alle leerlingen slachtoffer worden. Pestgedrag moet dan ook door iedereen serieus worden genomen. Docenten en onderwijsondersteunend personeel hebben een belangrijke taak (samen met de ouders en de leerlingen zelf) bij het tegengaan van pesten. Leerlingen moeten weten dat ze hulp kunnen krijgen van volwassenen in de school en moeten hierom durven vragen. Volwassenen dienen oog te hebben voor de signalen van leerlingen. Ze dienen interesse te tonen en te luisteren naar wat leerlingen te vertellen hebben. De gepeste leerling Sommige leerlingen lopen meer kans gepest te worden dan anderen. Dat kan met hun uiterlijk, gedrag, gevoelens en sociale uitingsvormen te maken hebben. Bovendien worden kinderen gepest in situaties, waarin pesters de kans krijgen om een slachtoffer te pakken te nemen, dus in onveilige situaties. Een kind dat wordt gepest, praat er thuis niet altijd over. Redenen hiervoor kunnen zijn: Schaamte Angst dat de ouders met de school of met de pester gaan praten en dat het pesten dan nog erger wordt De schijnbare onoplosbaarheid van het probleem Het idee dat het om klikken gaat De pester Pesters lijken vaak de sterkeren in hun groep. Zij zijn of lijken populair, maar zijn dat uiteindelijk niet. Ze dwingen hun populariteit af door stoer en onkwetsbaar gedrag. Pesters krijgen vaak andere kinderen mee, want wie meedoet, loopt zelf de minste kans om slachtoffer te worden. Doorgaans voelen pesters zich niet schuldig want het slachtoffer vraagt er immers om gepest te worden. De meelopers Meelopers zijn leerlingen die meedoen met het pesten. Dit gebeurt meestal uit angst om zelf in de slachtofferrol terecht te komen, maar het kan ook zo zijn dat meelopers stoer gedrag wel interessant vinden en dat ze denken in populariteit mee te liften met de pester. De stille getuigen: De stille getuigen zijn omstanders die het pesten passief meemaken. DE VIJFSPORENAANPAK De algemene verantwoordelijkheid van de school De school zorgt dat de directie, de mentoren, docenten en het onderwijsondersteunend personeel voldoende informatie hebben over het pesten in het algemeen en het aanpakken van pesten De school werkt aan een goed beleid rond pesten, zodat de veiligheid van leerlingen binnen de school zo optimaal mogelijk is Het bieden van steun aan de jongere die gepest wordt Het probleem wordt serieus genomen Er wordt uitgezocht wat er precies is gebeurd Er wordt overlegd over mogelijke oplossingen Het aanbieden van hulp door de vertrouwenspersoon Het bieden van steun aan de pester Het confronteren van de jongere met zijn gedrag en de gevolgen hiervan voor de
pester De achterliggende oorzaken boven tafel proberen te krijgen Het betrekken van de middengroep bij het probleem De mentor bespreekt met de klas het pesten en benoemt de rol van alle leerlingen hierin Er wordt gesproken over mogelijke oplossingen en wat de klas kan bijdragen aan een verbetering van de situatie De mentor komt hier in de toekomst op terug Het bieden van steun aan de ouders Ouders die zich zorgen maken over pesten worden serieus genomen De school werkt samen met de ouders om het pesten aan te pakken De school geeft adviezen aan de ouders in het omgaan met hun gepeste of pestende kind De school verwijst de ouders zo nodig naar deskundige hulpverleners De ouders van leerlingen die gepest worden, hebben er soms moeite mee, dat hun kind aan zichzelf zou moeten werken. Hun kind wordt gepest en dat moet gewoon stoppen. Dat klopt, het pesten moet stoppen. Echter een gepest kind wil zich niet alleen veilig voelen op school; het wil ook geaccepteerd worden. De leerling wil zich prettig en zelfverzekerder voelen. Daar kan begeleiding of een training aan bijdragen. PREVENTIEVE MAATREGELEN In de leerjaren 1 t/m 3 wordt aandacht besteed aan pesten in één of meerdere Studielessen. Activiteiten De leerlingen van klas 1 maken aan het begin van het jaar samen een aantal afspraken en ondertekenen dit aan het eind van deze les(sen) (het omgangscontract). Tijdens studiedagen voor klas 1 t/m 3 wordt aandacht besteed aan pesten en sociale veiligheid op onze school. Bovendien wordt er door externe specialisten een training verzorgd die aansluit op de eventuele problematiek van de jongeren betreffende pesten en sociale media. Verder wordt er een training rots en water aangeboden zodat de jongeren bewust worden van hun houding en sterker worden. Halverwege het jaar zal er een ouderavond plaatsvinden voor alle belangstellenden met als thema pesten en hoe signaleer ik het. HET STAPPENPLAN NA EEN MELDING VAN PESTEN Actie van mentor en coördinator Indien een mentor (ook van andere jaren) of docent daartoe aanleiding ziet, besteedt hij expliciet aandacht aan pestgedrag in een groepsgesprek. Hierbij worden de rol van de pester, het slachtoffer, de meelopers en de stille getuigen benoemd. Stappenplan mentor, docent en/of coördinator: Hij heeft zo nodig een gesprek met de gepeste en de pester apart of organiseert direct een gesprek tussen hen beiden. In het contact met de pester is het doel drieledig, namelijk: confronteren, mogelijke achterliggende problematiek boven tafel krijgen, helderheid geven over het vervolgtraject. In het contact met de gepeste wordt gekeken of hij/zij sociaal gedrag vertoont, waardoor hij een gemakkelijke doelwit vormt voor pesters. Hij adviseert zo nodig, zowel aan de pester als de gepeste. Hij stelt alle betrokken ouders op de hoogte wanneer er sprake is van recidive en verzoekt hun om met hun kind te praten en stelt hen op de hoogte van het vervolgtraject Hij bespreekt de mogelijkheden tot hulp met de ouders
Hij koppelt alle informatie terug naar de coördinator Van de gesprekken rond pesten worden aantekeningen gemaakt, die door de mentor worden bewaard in SOMToday van zowel de pester als het slachtoffer. De coördinator neemt de rol van de mentor over, bij herhaling van het pestgedrag en wanneer het pesten het klassenverband overstijgt. Schorsing Wanneer ook de aanpak van de mentor en coördinator geen blijvende vruchten afwerpt, volgt een (interne) schorsing. De taak van docenten en onderwijsondersteunend personeel De docenten en het onderwijsondersteunend personeel hebben vooral een signalerende rol. Wanneer zij pesten waarnemen of redenen hebben om pesten te vermoeden, wordt er van hen verwacht dat zij hierop adequaat reageren en melding doen bij de mentor of de coördinator om hulp en overleg in gang te zetten. CYBERPESTEN Wat is Cyberpesten? Cyberpesten (of digitaal pesten) is het pesten of misbruiken via het internet en via mobiele telefoon. Cyberpesten kan nog veel harder zijn dan pesten in het gewone, dagelijkse leven. Dit komt doordat de daders gemakkelijk anoniem kunnen blijven en doordat de reikwijdte van het internet veel groter is. Kinderen komen er op steeds jongere leeftijd mee in aanraking. Hoe wordt er gepest? Pest-mail (schelden, beschuldigen, roddelen en beledigen)/app/social media/facetime/snapchat etc Stalking: het stelselmatig lastig vallen van iemand door het blijven sturen van hate-mail of het dreigen met geweld Webcam-seks: beelden die ontvangen worden kunnen worden opgeslagen en misbruikt worden Hacken: gegevens stelen of instellingen aanpassen. Ook het uit naam van een ander versturen van pest-mail Effecten Cyberpesten De effecten van cyberpesten kunnen erger zijn dan bij traditioneel pesten. Opnames die via de webcam worden gemaakt, worden vastgelegd door een ander. Deze opnames verdwijnen nooit meer. Foto s die eenmaal op internet staan zijn soms niet meer te verwijderen. Het stappenplan na een melding van cyberpesten 1. Bewaar de berichten. Probeer de berichten waarin het pestgedrag voorkomt te bewaren. Vertel leerlingen hoe ze dat kunnen doen (afdrukken, selecteren en kopiëren, chatgesprekken opslaan). 2. Blokkeren van de afzender. Leg de leerling zo nodig uit hoe hij/zij de pestberichten kan blokkeren. 3. Probeer de dader op te sporen. Soms is de dader te achterhalen door uit te zoeken van welke computer op school het bericht is verzonden. Neem contact op met de ICT-coördinator of de systeembeheerder. Het is mogelijk om van het IP adres van de e-mail af te leiden van welke computer het bericht is verzonden. 4. Neem contact op met de ouders van de gepeste leerling. Geef de ouders voorlichting over welke maatregelen zij thuis kunnen nemen.
6. Adviseer aangifte. In het geval dat een leerling stelselmatig wordt belaagd is er sprake van stalking en dan kunnen de ouders aangifte doen. Ook wanneer het slachtoffer lichamelijk letsel of materiële schade is toegebracht, kan de politie worden ingeschakeld. Zo nodig kun je verwijzen naar Bureau Slachtofferhulp (www.slachtofferhulp.nl, tel: 0900-0101) 7. De vertrouwenspersoon. Verwijs de pester en/of de gepeste door naar de vertrouwenspersoon wanneer verdere begeleiding nodig is. TIPS VOOR LEERLINGEN Wat kun je doen om digitaal pesten en misbruik te voorkomen? Bedenk dat niet alles waar is, wat je op het internet tegenkomt. Gebruik een apart hotmail adres om jezelf te registreren op websites. Kies een e-mailadres dat niet je eigen voor- en achternaam volledig weergeeft. Gebruik altijd een bijnaam als chat(bijvoorbeeld bij Snapchat) Zorg dat je wachtwoorden geheim blijven en niet makkelijk te raden zijn. Als anderen wel binnen zijn gekomen, neem dan contact op met de beheerder van de site. Als je een vervelend gevoel hebt over iets wat je hebt gezien of meegemaakt, vertrouw dan op je gevoel en vertel het aan iemand die je vertrouwt. Blijf zelf respectvol naar anderen, scheld niet terug. Ga weg uit de chatroom als er iets vervelends gebeurt. Verwijder onbekende mensen uit je contactlijst. Bel of mail niet zomaar met personen die je alleen van internet kent, spreek niet met ze af zonder dat je ouders dit weten. Verstuur zelf geen flauwe grappen, dreigmail of haatmail Geef geen persoonlijke informatie aan mensen die je alleen van chatten kent. Let vooral op bij foto s van jezelf. Als je een foto op internet zet, kan deze gemakkelijk gekopieerd en op een andere website geplaatst worden. Zo kan hij jarenlang terug te vinden zijn. Foto s kunnen ook bewerkt worden. Wees zeer voorzichtig met het gebruik van je webcam. Jouw beelden kunnen worden opgeslagen en gebruikt worden om ze aan andere personen te laten zien of voor doeleinden gebruikt worden die jij niet wilt. Wat kun je tegen cyberpesten en misbruik doen? Niet persoonlijk opvatten als het van mensen komt die je niet kent. De anonimiteit van internet maakt dat mensen makkelijker gaan schelden. Reageer niet op pestmails of andere digitale pesterijen. Verwijder de e-mail zomogelijk zonder hem te openen. Als je niet reageert, gaan pesters vaak op zoek naar iemand anders om te pesten. Blokkeer de afzender. Als het gaat om smsjes op de mobiele telefoon, dan heb je soms de mogelijkheid om nummers te blokkeren. Bewaar de bewijzen. Maak een print of sla ze op. Van het IP adres van de e-mail kan soms worden afgeleid, van welke computer de e-mail verzonden is. Een provider heeft vaak een helpdesk die klachten over nare mail aan kan nemen. Men heeft daar ook de technische mogelijkheden om na te gaan wie de mail heeft verstuurd. Bel de helpdesk op. Ga naar je mentor of onder/bovenbouwcoördinator toe op school. Deze zal je verder helpen om het pestgedrag te stoppen Bij stalken kun je aangifte doen bij de politie. Het is strafbaar.