Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2003 2004 29 200 XII Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat (XII) voor het jaar 2004 Nr. 152 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN Vastgesteld 14 juli 2004 De vaste commissie voor Verkeer en Waterstaat 1 heeft een aantal vragen voorgelegd aan de minister van Verkeer en Waterstaat over de brief d.d. 26 mei 2004 inzake verkeersinformatie, advies commissie Laan (kamerstuk 29 200 XII, nr. 134). De minister heeft deze vragen beantwoord bij brief van 13 juli 2004. Vragen en antwoorden zijn hierna afgedrukt. De voorzitter van de commissie, Atsma De griffier van de commissie, Roovers 1 Samenstelling: Leden: Duivesteijn (PvdA), Dijksma (PvdA), Hofstra (VVD), ondervoorzitter, Atsma (CDA), voorzitter, Van Gent (GL), Timmermans (PvdA), Van Bommel (SP), Van der Staaij (SGP), Oplaat (VVD), Geluk (VVD), Dijsselbloem (PvdA), Depla (PvdA), Van As (LPF), Mastwijk (CDA), Duyvendak (GL), Koopmans (CDA), Gerkens (SP), Bruls (CDA), Van Lith (CDA), Van der Ham (D66), Haverkamp (CDA), Boelhouwer (PvdA), Dubbelboer (PvdA), De Krom (VVD), Hermans (LPF), Dezentjé Hamming (VVD) en Van Hijum (CDA). Plv. leden: Heemskerk (PvdA), Samsom (PvdA), Snijder-Hazelhoff (VVD), Hessels (CDA), Vos (GL), Smeets (PvdA), De Ruiter (SP), Slob (CU), Aptroot (VVD), Szabó (VVD), Van Dijken (PvdA), Waalkens (PvdA), Herben (LPF), Van Winsen (CDA), Halsema (GL), Jager (CDA), Vergeer (SP), Ten Hoopen (CDA), van Haersma Buma (CDA), Giskes (D66), De Pater-van der Meer (CDA), Van Dam (PvdA), Verdaas (PvdA), Van Beek (VVD), Van den Brink (LPF), Luchtenveld (VVD) en Buijs (CDA). KST78581 0304tkkst29200XII-152 ISSN 0921-7371 Sdu Uitgevers s-gravenhage 2004 Tweede Kamer, vergaderjaar 2003 2004, 29 200 XII, nr. 152 1
1 Welke zin heeft het om over dagelijkse files te spreken? Zijn dat geen files die oponthoud leveren? De term «dagelijkse files» wordt gehanteerd door de marktpartijen die verkeersinformatie aan de weggebruiker leveren, de zogenoemde service providers. De gedachte hierachter is, dat de dagelijkse weggebruiker weet waar de reguliere en dagelijkse files staan en met name geïnteresseerd is in de afwijkingen. Daarnaast is de zendtijd te beperkt om een uitputtende lijst aan de weggebruiker door te geven. 2 Is er een eenduidige indeling van weggedeelten naar landsdelen? Hoe kan het bijvoorbeeld dat files op het traject Assen Zwolle worden gemeld onder het midden van het land? Ja, er is een eenduidige indeling van weggedeelten naar landsdelen. Bij mij is niet bekend dat het traject Assen Zwolle wordt gemeld als het midden van het land. Service Providers die verkeersinformatie voor het midden van het land verzorgen kunnen dit traject wel melden. Immers voor een deel van de weggebruikers kan deze file melding wel degelijk relevant zijn (lange afstandsverkeer). 3 Is er geen behoefte aan een veel eenduidiger methode van weg-, knooppunt- en aansluitingnummering? Waarom wordt er geen gebruik gemaakt van het Amerikaanse systeem: dat wil zeggen wegnummer + noord/zuid of oost/west en voorts alleen de knooppuntnummers? Onderzoek heeft aangetoond dat de Nederlandse situatie aansluit bij de wens van de weggebruiker. Het Amerikaanse systeem is niet één op één toepasbaar in de Nederlandse situatie, met zijn vele op- en afritten en knooppunten. 4 Is bekend hoeveel procent van de weggebruikers beschikken over navigatie, en met name over interactieve navigatie dan wel interactieve informatie via de autoradio? Hoe zal dit percentage de komende jaren toenemen? Dit percentage is op dit moment niet exact bekend. Uit het Gebruikersonderzoek Nederlandse Autosnelwegen van 2002 blijkt dat ongeveer 1% van de weggebruikers toen de beschikking had over een navigatiesysteem in de auto. Inmiddels is het aantal nieuwe auto s dat standaard van zo n navigatie systeem is voorzien, sterk toegenomen. Indien de huidige situatie zich onverminderd voortzet wordt ingeschat dat in 2006 circa 7% tot 10% van het totale auto-park voorzien zal zijn van dergelijke systemen. Voor het zakelijk verkeer zal dit percentage beduidend hoger liggen (orde 15% 20%). 5 Zijn er onderzoeken gedaan naar de beleving van weggebruikers over de huidige verkeersinformatie? Zo ja, wat zijn de resultaten? In 2002 is er een groot gebruikersonderzoek uitgevoerd door het NIPO in opdracht van Verkeer & Waterstaat waarin onder meer ook naar de mening van de weggebruiker over de verkeersinformatie werd gevraagd. Uit dit onderzoek bleek dat over het gebruik van radio voorafgaande aan de reis, 66% tevreden of zeer tevreden is. Over het gebruik van Teletekst (voorafgaande aan de reis) is 71% tevreden of zeer tevreden en voor Tweede Kamer, vergaderjaar 2003 2004, 29 200 XII, nr. 152 2
internet geldt dat 75% tevreden is. Tijdens de rit is 76% tevreden over de verkeersinformatie via de radio. 6 Is het u bekend dat de ontvangst van het Radio 1, met name in de Randstad, veel technische kennis en vaardigheden vergt? Ja, dat is mij bekend. Na de herverdeling van de radiofrequenties in 2003 heeft de Minister van Economische Zaken (EZ) een aantal klachten van burgers ontvangen inzake een slechte ontvangst van Radio 1. Zoals per brief van 23 maart 2004 aan uw Kamer gemeld is, is in juni 2004 voor alle vastgestelde ontvangstproblemen van de publieke omroepen een oplossing geïdentificeerd. De Minister EZ zal begin september 2004 de Tweede Kamer informeren over het eindresultaat. 7 Waarom komt er in Nederland niet een vaste radiofrequentie voor verkeersinformatie? In Frankrijk is verkeersinformatie overal te ontvangen op radiofrequentie 107,7 FM. Waarom kan dat in Nederland niet? Het ontvangen van informatie via een vaste frequentie is een zeer goed idee. In Nederland wordt via Radio 1, onderdeel van het publieke bestel, hier eigenlijk al invulling aan gegeven. Radio 1 is echter niet overal in Nederland op dezelfde frequentie te ontvangen. Moderne autoradio s kunnen bij frequentiewisseling de betreffende zender (Radio 1) wel automatisch volgen. Essentieel hierbij is uiteraard dat Radio 1 overal goed ontvangen moet kunnen worden. 8 Is overwogen om een speciale verkeerszender in het leven te roepen? Zo ja, waar heeft dat toe geleid? Bent u bereid om een dergelijke zender met uitvoerige en frequente verkeersinformatie te overwegen? Dat medium zou dan tevens met succes kunnen worden gebruikt voor algemene informatie over verkeer en onderwerpen als veiligheid en milieu. Bent u bereid om ook de snelheidscontroles daar te melden, zoals nu al in de kranten en via specifieke radiozenders? Aangezien de verantwoordelijkheid voor de distributie van verkeersinformatie conform de Beleidsnota Reisinformatie bij marktpartijen ligt, in casu de service providers, kan ik mij niet op dit terrein begeven. Mij is bekend dat de ANWB enige tijd geleden een onderzoek heeft gedaan naar een dergelijke zender in Nederland. De conclusie van dit onderzoek was dat een verkeersinformatiezender in Nederland niet haalbaar is. 9 Wordt het systeem van de DRIP s verder uitgebreid? Zo ja, in welk tempo? Is het niet wenselijk om deze systemen ook meer in te richten voor het verkeer op langere afstanden, bijvoorbeeld Almere Amersfoort naar Rotterdam/Den Haag of Eindhoven/Den Bosch naar Rotterdam/Den Haag? Het systeem van DRIP s wordt nog uitgebreid. Op dit moment zijn er 103 DRIP s in Nederland. In 2008 zijn dat er 128. Deze DRIP s worden met name gebruikt voor regionale trajecten. Dit is zeer wenselijk omdat 70% van het verkeer op de rijkswegen regionaal is. Voor de informatiebehoefte van het lange afstandverkeer wordt nu al rekening gehouden met de berichtgeving op de DRIP s. 10 Wordt ook overwogen om de DRIP s niet alleen statische informatie te laten verschaffen (filelengte nu) maar ook dynamisch, met verwachting Tweede Kamer, vergaderjaar 2003 2004, 29 200 XII, nr. 152 3
over 15 à 30 minuten, en vertraging over een totaal traject? Ja, rijkswaterstaat overweegt in plaats van filelengten reistijden te gaan vermelden op DRIP s. Het betreft de reistijd over kortere trajecten. De reistijden hebben geen voorspellend karakter, maar zijn een betrouwbare inschatting van de actuele doorstroming op het hoofdwegennet. Op dit moment vindt er in dit kader in de regio Utrecht een proef plaats waarin de actuele reistijd op 2 routes (die een alternatief zijn van elkaar) zo nauwkeurig mogelijk wordt geschat. En wordt op de A 13 richting Rotterdam ter hoogte van Ypenburg al enige tijd de actuele reistijd tot de ring Rotterdam aangegeven, hetgeen door de weggebruikers positief wordt ervaren. Projecten met betrekking tot reistijdvoorspelling c.q.verwachting bevinden zich in een onderzoeksstadium en zijn nog niet zover dat resultaten via DRIP s aan de weggebruiker kenbaar gemaakt kunnen worden. 11 In hoeverre werkt de indeling in: dagelijkse files, actuele wegwerkzaamheden, ernstige incidenten en ernstige calamiteiten door in de activiteiten van politie en andere hulpdiensten. Wilt u bevorderen dat bij ernstige incidenten en calamiteiten niet alleen het aanrijdende verkeer wordt omgeleid maar vooral ook het vaststaande verkeer met behulp van politie van de weg wordt gehaald, door terug te rijden en eventueel provisorische aansluitingen te gebruiken? De indeling files, actuele wegwerkzaamheden, ernstige incidenten en ernstige calamiteiten werkt sterk door in de werkprocessen van de door u genoemde hulpdiensten. Vandaar dat het ministerie van Verkeer en Waterstaat op vele niveaus samenwerking zoekt met de hulpdiensten in het kader van Incident Management. Over de afhandeling van calamiteiten en incidenten bestaan al jaren afspraken tussen Rijkswaterstaat en de hulpdiensten in het kader van Incident Management. Het wegleiden onder politiebegeleiding van vaststaand verkeer, voor zover mogelijk, is onderdeel van het huidig beleid. 12 De indruk bestaat dat veel sneller dan vroeger besloten wordt om een wegvak volledig af te sluiten, met alle gevolgen voor de verkeersafwikkeling. Zijn hier statistische gegevens over? Volgens welke regels wordt tot dergelijke afsluitingen besloten? Wegvakken afsluiten bij calamiteiten gebeurt op last van de hulpdiensten (openbare orde en veiligheid). Dit gebeurt met in achtneming van de toegenomen verkeersdrukte naar verhouding niet vaker dan vroeger. Wegvakken afsluiten voor grootschalig onderhoud gebeurt wel vaker dan vroeger. Dit vindt zijn oorsprong in de verscherpte ARBO regelgeving (beveiliging wegwerkers) en uit het oogpunt van efficiency. Om het fileleed, dat noodzakelijk wegonderhoud nu eenmaal met zich meebrengt voor de weggebruiker zoveel mogelijk te beperken, kiest Rijkswaterstaat voor bundeling van wegwerkzaamheden en de werkzaamheden zoveel mogelijk in verkeersluwe periodes, zoals s nachts in de weekeinden en vakantieperioden uit te laten voeren. 13 Moderne technieken, zoals GSM, bieden de mogelijkheid van nauwkeurige en relatief goedkope verkeersinformatie, niet alleen voor de A-wegen maar voor alle wegen. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van telefoongesprekken van en naar auto s. Inmiddels zijn proeven positief verlopen (met name in Brabant). Waarom stranden dergelijke prima initiatieven in de Haagse bureaucratie in plaats van goede en snelle invoering op grotere schaal? Tweede Kamer, vergaderjaar 2003 2004, 29 200 XII, nr. 152 4
Ik ben bekend met de door u genoemde ontwikkelingen, die mede door initiatieven vanuit mijn ministerie, in het kader van het project «Intermezzo», mogelijk zijn gemaakt. In mijn brief aan u geef ik aan dat de uitbreiding van het inwinnen van basisinformatie op het onderliggende wegennet in de nabije toekomst met dergelijke technieken gaat plaatsvinden. De mede wegbeheerders, met name provincies en gemeenten, spelen hierbij een initiërende rol, omdat de verantwoordelijkheid voor het onderliggend wegennet primair bij deze partijen ligt. Van mijn kant juich ik deze ontwikkelingen toe en zal ik de samenwerking actief bevorderen in het kader van Gebiedsgerichte Samenwerking. Op deze wijze wordt de informatievoorziening voor de weggebruiker verbeterd en zal op een «van deur tot deur» service mogelijk worden. 14 Is de verzorging van (interactieve) verkeersinformatie niet bij uitstek geschikt voor een PPS-aanpak? Ja, de verzorging van interactieve verkeersinformatie is goed geschikt voor een PPS-aanpak. De basis hiervoor wordt in mijn brief aan u neergelegd. Via het spoor van Partnership wordt hier door partijen invulling aan gegeven. 15 Ziet u mogelijkheden van internationale en/of Europees coördinatie, bijvoorbeeld ten aanzien van het bevorderen van eenduidige wegnummering, uitwisseling van verkeersinformatie, verkeersdruktekalenders en dergelijke? De huidige verkeersinformatie is op Europese protocollen gebaseerd (RDS/TMC, DATEX) en bevordert daarmee de door u gewenste uitwisseling. Verder geeft mijn ministerie door middel van het Centrico project (samenwerkingsproject tussen 6 Europese wegbeheerders) op onderdelen verder invulling aan Europese coördinatie. Ten aanzien van de wegnummering meld ik u dat er reeds sprake is van een eenduidige E nummering. Zo is bijvoorbeeld de rijksweg A2 de E25 die doorloopt tot in Italië. 16 Er wordt een Raad voor Verkeersinformatie geformeerd om de ontwikkeling op verkeersinformatiegebied te sturen. In hoeverre is dit een uitwerking van het advies van de commissie Laan? Welke kosten zijn gemoeid met de instelling van dit nieuwe orgaan en uit welk budget is dit afkomstig? De Raad voor Verkeersinformatie moet gezien worden als een uitwerking van het advies van de commissie Laan, zoals in mijn brief aan u aangegeven. De kosten hebben betrekking op een onafhankelijk secretariaat en voorzitterschap. Momenteel wordt met betrokkenen van overheden en bedrijfsleven overleg gevoerd over de verdere invulling, taakstelling en vergaderfrequentie van de commissie, waardoor een exacte kosten calculatie nog niet gegeven kan worden. Wel kan ik u vertellen dat de kosten door mijn ministerie begroot zijn in de orde van 45 000,- per jaar. Het budget is opgenomen in het beheer en onderhoudsartikel Rijkswegen. 17 Kunt u een overzicht geven van de verschillende Service Providers die nu op de markt opereren? Als dat niet mogelijk is, kunt u een indicatie van de aantallen geven? Wat voor organisaties vallen onder het begrip Service Provider? Tweede Kamer, vergaderjaar 2003 2004, 29 200 XII, nr. 152 5
De huidige Service Providers zijn in alfabetische volgorde: Andes, ANWB, ARS Traffic and Transport Technology, Eurotraffic, Locatienet, Fileplan Regio Rotterdam, Infospace, Planet Internet, Route 66, RTV Gelderland, TMC4U, Vialis, Youri en VerkeersInformatieDienst. Onder het begrip Service Providers vallen diverse organisaties. Dit varieert van internetbedrijven, omroepstichtingen, ICT bedrijven tot belangenbehartigers. 18 Wat voor garanties zijn er dat de uiteindelijk aangeboden informatie wel correct en degelijk is? Kan de nieuwe Raad van Advies Verkeersinformatie bijvoorbeeld handhavend optreden? Of kan een informatiewinnende klant ergens een klacht indienen Het Verkeerscentrum Nederland stelt de basisverkeersinformatie ter beschikking aan de service providers. Verder worden kwaliteitseisen aan de keten van verkeersinformatie gesteld. Om dat te ondersteunen gaan partijen elkaar daarop, meer dan nu het geval is, aanspreken. Dit past ook binnen het beoogde «partnership», zoals dat in mijn brief is aangegeven. De taak Raad van Advies voor Verkeersinformatie is mij gevraagd en ongevraagd te adviseren over verkeersinformatie en aanverwante zaken. De Raad van Advies heeft geen handhavende functie en moet ook niet gezien worden als een meldpunt voor klachten. Wat dit laatste punt betreft kunnen klachten en suggesties gemeld worden bij het informatieloket van Rijkswaterstaat 0800 8002. 19 Er wordt op hoofdlijnen ingestemd met de 10 aanbevelingen. Aanbeveling 1 betreft de beëindiging van de gratis levering van verkeersgegevens per 1 januari 2004. In verband met het verstrijken van deze termijn, welke termijn zal nu worden gehanteerd? Resteert er voldoende tijd voor betrokken partijen om tot afspraken te komen over teruglevering op vrijwillige basis of heeft dit inmiddels al plaatsgevonden in reactie op het rapport? Als termijn waarbinnen aanbeveling 1 uiterlijk zal moeten zijn geëffectueerd wordt nu 1 januari 2005 aangehouden. Overigens, in nieuwe overeenkomsten met het Verkeerscentrum Nederland is de verplichte (terug)- levering van informatie reeds geschrapt. 20 Aanbeveling 8 wordt in aangepaste vorm bij de nieuwe Raad voor Verkeersinformatie gelegd. Waarom is gekozen voor een adviserende en geen toetsende rol? Met verwijzing naar -en in aanvulling op het antwoord op vraag 18, meld ik u dat ik ervoor gekozen heb de Raad van Advies een bredere en adviserende functie te geven. Binnen deze adviserende rol wordt ook aandacht geschonken aan kwaliteitsaspecten en wordt tevens een vorm van toetsing op deze kwaliteitsaspecten gedaan. Op deze wijze wordt een goede invulling gegeven aan de uitwerking van het «Partnership» en de gelijkwaardigheid van partijen in dit proces. 21 De beoogde taakverdeling tussen de Service Providers en Rijkswaterstaat wijkt op een aantal punten af van de huidige situatie. Wat is hiervan de reden? Dit heeft enerzijds te maken met de ontwikkeling naar een volwassen markt voor verkeersinformatie, maar anderzijds ook de verantwoordelijkheid en belang van Rijkswaterstaat als wegbeheerder en netwerkmanager. Tweede Kamer, vergaderjaar 2003 2004, 29 200 XII, nr. 152 6
De mogelijkheden die Rijkswaterstaat heeft om in het geval van maatschappelijk ontwrichtende verkeerssituaties in te kunnen grijpen, zijn nu expliciet vermeld. 22 Waarom staat er niet vermeld over de rol bij informatieverstrekking in filebestrijding als een toekomstmogelijkheid? Informatieverstrekking is wel degelijk een ondersteunend middel bij filebestrijding. Dit is ook al in de Nota Reisinformatie onderkend. Het is niet alleen een toekomstmogelijkheid maar wordt nu ook al ingezet als middel voor het bestrijden van files. Vanuit verkeersmanagement oogpunt wordt verkeersinformatie gezien als een belangrijk hulpmiddel om verkeer te managen en dus ook om files te bestrijden en de gevolgen van verkeersopstoppingen zoveel mogelijk te verminderen. 23 Er wordt geïmpliceerd dat informatie in de vorm van reistijden beter is dan in de vorm van filelengte, waar is dit op gebaseerd? Hoe wordt geborgd dat informatie wordt geleverd die de consument verlangt? In 1996 is uitvoerig onderzoek gedaan naar de informatiebehoefte van weggebruikers (Rijkswaterstaat, Adviesdienst Verkeer en Vervoer; UNEVA rapport, september 1996). Hieruit blijkt dat de weggebruiker zowel behoefte heeft aan goede en betrouwbare file-informatie (lengte, plaats en oorzaak) alsook aan betrouwbare reistijden. Beide sporen, zowel fileinformatie als reistijden, zijn door mijn ministerie opgepakt en er heeft een substantiële kwaliteitsverbetering plaatsgevonden. In de tussentijd is de weggebruiker meerdere malen gevraagd (bijvoorbeeld; Gebruikersonderzoek Nederlandse Autosnelwegen 2002; Gebruikersbehoeften Reisinformatie 2003) naar zijn behoefte aan verkeersinformatie. De verwachting is dat naarmate er meer reistijden beschikbaar komen, de weggebruiker deze ook steeds meer zal gaan gebruiken om in zijn informatiebehoefte te voorzien. In de Hoofdlijnennotitie Nota Mobiliteit die ik u op 28 mei 2004 heb toegezonden, wordt deze ontwikkeling ondersteund en verder uitgebreid. In de Hoofdlijnennotitie wordt onder andere aangegeven dat er meer aandacht moet komen voor betrouwbare informatie van deur tot deur met een voorspelling van de reistijd. Dit zijn zaken die binnen mijn ministerie momenteel al zijn opgepakt, maar die naar de nabije toekomst geïntensiveerd moeten worden om aan de geschetste ambities te kunnen voldoen. Tweede Kamer, vergaderjaar 2003 2004, 29 200 XII, nr. 152 7