Rondje door groot Leeuwarden Fietsroute vanuit het oude stadcentrum (ongeveer 22 km.) Dit fietsrondje kan ook bij andere kerken langs de route worden gestart op alle zaterdagen, als de kerkdeuren openstaan voor Tjerkepaad. >> << Leeuwarden is in 1435 ontstaan door de samenvoeging van de terpdorpen Oldehove, Nijehove en Hoek. De stad ligt op de grens van twee vroegere streken: Westergo en Oostergo. Tegen het einde van de 15 e eeuw werd een stadsgracht met (water)poorten aangelegd. Dit was vooral ter bescherming van de stedelingen. De poorten werden in de 19 e eeuw gesloopt, maar de grachten bleven bestaan. Het stedelijk grondgebied heeft zich steeds verder uitgebreid over de omgeving. Religieuze gemeenschappen bouwden er hun eigen ruimten: voor stilte en voor activiteit. Dorpen met dorpskerken werden in de stad opgenomen. Er is meer ruimte voor groen en ook water tussen de bebouwing. 1
è Start bij de Grote of Jacobijnerkerk (= Jacobijnerkerkhof 95). Vanuit de Kosterij (= Bredeplaats 4) RA, EW RA (= Groeneweg), bij rotonde LA (= Noorderweg), voor brug RA (= Eebuurt), pad volgen, LA over bruggetje, RA (= Eestraat), RA (= Eestraat), LA (= Oldegalileën). De straatnaam Oldegalileën is een herinnering aan het vroegere klooster Aldegaliën of Galileaklooster dat hier eind 15 e eeuw stond. Dit werd in 1472 gesticht door de edelman Tjomme Oenes Wiarda en zijn adellijke vrouw Ath Bonnema op een stuk land langs de Ee. Zij sloten zich aan bij de orde van de Franciscanen. Een gemeenschap die de leefregels van Franciscus van Assisi (ca 1182 1226) navolgde: gericht op persoonlijke medemenselijkheid. Zij noemden zich ook wel minderbroeders. Na enkele overvallen door Saksische benden werd het klooster in 1498 verplaatst naar binnen de stadswallen. 2
è EW LA (= Goudenregenstraat). Bij rotonde RA( = Prof. Gerbrandyweg). 2 e weg LA (= Verzetstraat, RA = (L. Twijnstrastraat), bij rotonde LA (= Lekkumerweg), weg blijven volgen, wordt Buorren, bij kruispunt LA (= Tsjerkepaed), wordt Tsjerkelânspaad, rechts staat de Sint Cecilia kerk. De Sint Cecilia kerk heeft een Van Dam orgel uit 1828 en is niet alleen in gebruik bij de protestantse gemeente, maar ook de plaats van samenkomst van de Oud-Katholieken in Fryslân en de NOP. è Vervolg het Tsjerkelânspaad, EW RA (= Mearsterpaed), LA (= Oan e Dyk), LA (= Heechhout Bonkefeart), RD en RD (= Fam. vd Weystraat), RA (= Krijn vd Helmstraat), RD en naar links op pad langs water, EW RA (= Dokkumertrekweg), na bruggetje RA en pad langs water (aan je rechterhand) volgen, onder gebouw NHL Hogeschool doorlopen, aan het einde van de campus de weg oversteken en LA (= Rengerslaan), in 3
bocht van weg RA (= fietspad) en direct LA, de bordjes van de route door het Rengerspark volgen. Aan de overkant van het water, verscholen tussen de bomen, is een begraafplaats. Hier stond tot 1510 het Klooster Fiswert of St. Annaklooster, een vrouwenklooster van de Zusters van het Gemene Leven. Zij verdienden de kost met spinnen en weven. Deze begijnen vormden in de 14e en 15e eeuw een religieuze groepering, onafhankelijk van kerk of rijkdom. Zij volgden de leefregels van Geert Grote (1340-1384). Hij streefde naar eenvoud en preekte in de landstaal. Door het vertalen en verspreiden van zijn boeken, mogelijk gemaakt door de boekdrukkunst, werden zijn humanistische ideeën door Europa verspreid. Geert Grote wordt beschouwd als de grondlegger van de Moderne Devotie, een spirituele beweging binnen de Katholieke kerk. Het was een hervormingsbeweging binnen kerk en maatschappij, met aandacht voor een persoonlijke levensheiliging en praktische levenswijsheid. De bewoners hier vonden vanaf 1510 bescherming binnen de stadswallen, in de tegenwoordige Bagijnestraat, waar nu de voormalige Westerkerk staat. In het park staan diverse bijzondere bomen, o.a. een kaukasische vleugelnoot, een moerascypres en een honingboom. Een monument herinnert aan de Friese jongemannen, die tussen 1945 en 1962 in Indië zijn gesneuveld. è Bij uitgang park LA (= Spanjaardslaan), 5 e weg RA (= Singelstraat), RD (= Noordersingel), EW LA, bij rotonde RD, bij rotonde RA en direct RA (= Harlingerstraat). Nr 26 = Sint Dominicuskerk. 4
è Terug richting rotonde en RA (= P.Panderstraat), RD (= Westersingel), LA over brug en LA (= Snekerkade), weg volgen (= Willemskade), LA over brug en RA (= Willemskade), LA (= Beursplein) EW RA (= Zaailand), RD (= Nieuweweg) blijven volgen, RA over brug, LA (= Zuidergrachtswal), RA (= Achter de Hoven). Nr. 2c = kerk Gereformeerde Gemeente. Er is veel te zien in het leven Als we ons aan de aarde geven 5
De Wirdumerpoort rond 1830 è Terug naar Zuidergrachtswal en RD (= Zuiderplein), over spoor naar Schrans, wordt Verlengde Schrans en aan het einde naar het oostelijke fietspad. Âldlânsdyk oversteken, via Hempenserweg en over brug, LA en RD (= Boksumerdyk, RA en RA (= Stripepaad), bij rotonde RD en LA fietspad blijven volgen (= Van Emingaleane), RD en LA (= Buorren). Nr. 23 Agneskerk Goutum. è Vervolg de Buorren, RD (= Tearnserdyk), bij rotonde RD, over viaduct en RD ( = Het Hop), bij rotonde RA en EW LA (= Himpenserdyk, RD (= Skoalledyk). Nr. 40 = Martinuskerk Hempens. 6
Deze kerk werd in 1806 gebouwd op de plek van een voorganger. Na een brand in 1945 kon de kerk worden hersteld. De toren kreeg zijn huidige vorm in 1872. è Terug op de Skoalledyk en de Himpenserdyk, RA en bij rotonde RD (= Wiardaplantage), EW LA (= Krommezijl), naar fietspad en Drachtsterweg blijven over brug en door tunnels, bij rotonde LA (= Tijnjedyk), LA (= Huizum-dorp). Nr 67 = Dorpskerk Huizum. è Terug naar de doorgaande weg, LA wordt Huizumerlaan, EW RA (= Oostergoweg), blijven volgen, RA (=Zuiderplein), RD over brug en RD naar Wirdumerdijk. 7
De Tuinsterpoort rond 1790 * * * Gebruikte afkortingen: è = routebeschrijving EW = einde weg LA = linksaf RA = rechtsaf RD = rechtdoor 8