University of Groningen Opvoeding op school en in het gezin. Onderzoek naar de samenhang tussen opvoeding en de houding van jongeren ten opzichte van sociale grenzen Mooren, Francisca Catharina Theodora van der IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version Publisher's PDF, also known as Version of record Publication date: 2006 Link to publication in University of Groningen/UMCG research database Citation for published version (APA): Mooren, F. C. T. V. D. (2006). Opvoeding op school en in het gezin. Onderzoek naar de samenhang tussen opvoeding en de houding van jongeren ten opzichte van sociale grenzen s.n. Copyright Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Take-down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum. Download date: 05-11-2017
Opvoeding op school en in het gezin Onderzoek naar de samenhang tussen opvoeding en de houding van jongeren ten opzichte van sociale grenzen
Colofon Opvoeding op school en in het gezin. Een onderzoek naar de samenhang tussen opvoeding en de houding van jongeren ten opzichte van sociale grenzen. F.C.T. van der Mooren Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen ISBN: 90-367-2749-9 Grafisch ontwerp cover: Strik Design Drukwerk: Print Partners Ipskamp
RIJKSUNIVERSITEIT GRONINGEN OPVOEDING OP SCHOOL EN IN HET GEZIN ONDERZOEK NAAR DE SAMENHANG TUSSEN OPVOEDING EN DE HOUDING VAN JONGEREN TEN OPZICHTE VAN SOCIALE GRENZEN Proefschrift ter verkrijging van het doctoraat in de Gedrags- en Maatschappijwetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen op gezag van de Rector Magnificus, dr. F. Zwarts, in het openbaar te verdedigen op donderdag 19 oktober 2006 om 14:45 uur door Francisca Catharina Theodora van der Mooren geboren op 2 januari 1977 te Leiden
Promotor : Prof. dr. J.E. Rink Copromotor : Dr. J. Strijker Beoordelingscommissie : Prof. dr. M. Deković Prof. dr. A.E.M.G. Minnaert Prof. dr. Tj. Zandberg
Inhoudsopgave HOOFDSTUK 1 INLEIDING 9 1.1 Aanleiding 9 1.2 Positie van het onderzoek 11 1.3 Doelstellingen en onderzoeksvragen 15 1.4 Indeling van het proefschrift 16 HOOFDSTUK 2 THEORETISCHE UITEENZETTING 17 2.1 Een algemeen theoretische beschouwing 17 2.1.1 Het sociaal-ecologisch model van Bronfenbrenner 17 2.1.2 Het opvoedproces volgens Kok 19 2.1.3 Het 4-variabelenmodel 25 2.1.4 Opvoeding, opvoedingsdimensies en ouderschapsstijlen 27 2.2 Specifiek theoretische beschouwing per onderzoeksvraag 28 2.2.1 Onderzoeksvraag 1 29 2.2.2 Onderzoeksvraag 2 45 2.2.3 Onderzoeksvraag 3 49 2.2.4 Onderzoeksvraag 4 55 HOOFDSTUK 3 METHODE 59 3.1 Onderzoeksgroepen 59 3.1.1 De Docenten 60 3.1.2 De Jongeren 62 3.1.3 De Ouders 63 3.2 Instrumentarium en psychometrische eigenschappen 65 3.2.1 Attitudeschaal Sociale Limieten 66 3.2.2 Vragenlijst Opvoedingstaken Voor Ouders 70 3.2.3 Vragenlijst Opvoedingstaken Voor Leerkrachten 72 3.2.4 Gezinsklimaatschaal 73 3.3 Dataverzameling 75 3.3.1 De Scholen 75 3.3.2 De Docenten 75 3.3.3 De Leerlingen 76 3.3.4 De Ouders 77 3.4 Data-Analyse 78 3.4.1 Onderzoeksvraag 1 78 3.4.2 Onderzoeksvraag 2 80 3.4.3 Onderzoeksvraag 3 82 3.4.4 Onderzoeksvraag 4 83 HOOFDSTUK 4 RESULTATEN 85 4.1 Onderzoeksvraag 1 85
4.1.1 Beleid op school inzake opvoeding 85 4.1.2 Opvoeding in de klas 88 4.1.3 Beleidsvoorschriften en de opvoeding in de klas 92 4.1.4 Conclusie 94 4.2 Onderzoeksvraag 2 95 4.2.1 De opvoedingstaken van docenten en de docentstijlen 95 4.2.2 De houding van jongeren ten opzichte van sociale grenzen 100 4.2.3 Opvoeding in de klas en de houding van jongeren 108 4.2.4 Conclusie 113 4.3 Onderzoeksvraag 3 115 4.3.1 De opvoedingstaken van ouders en de ouderschapsstijlen 115 4.3.2 Opvoeding in de thuissituatie en de houding van jongeren 117 4.3.3 Conclusie 120 4.4 Onderzoeksvraag 4 121 4.4.1 Docenten en ouders 121 4.4.2 Conclusie 124 HOOFDSTUK 5 TEST-HERTEST BETROUWBAARHEID VAN DE ASL 127 5.1 Test-hertest betrouwbaarheid 127 5.2 Methode 128 5.2.1 Onderzoeksgroep 128 5.2.2 Dataverzameling 128 5.2.3 Data-analyse 129 5.3 Resultaten 130 5.4 Conclusie 131 HOOFDSTUK 6 BEGRIPSVALIDITEIT VAN DE VOVO 133 6.1 Begripsvaliditeit 133 6.2 Methode en resultaten 134 6.2.1 De VOVO en de GKS-II 134 6.2.2 Vervolgonderzoek naar de begripsvaliditeit 138 6.3 Conclusie 143 HOOFDSTUK 7 CONCLUSIE EN DISCUSSIE 145 7.1 Conclusies en interpretatie 145 7.1.1 Beleid en opvoeding in de klas 145 7.1.2 Opvoeding in de klas en de houding van jongeren 146 7.1.3 Opvoeding thuis en de houding van jongeren 148 7.1.4 Opvoeding op school en thuis 149 7.1.5 Test-hertest betrouwbaarheid van de ASL 150 7.1.6 Begripsvaliditeit van de VOVO 151 7.2 Discussie 151 7.2.1 Betrouwbaarheid en validiteit van het instrumentarium 151 7.2.2 Betrouwbaarheid en validiteit van het onderzoeksdesign 153 7.2.3 Data-analyse 155
7.3 Aanbevelingen 158 7.3.1 Optimaliseren van het instrumentarium 158 7.3.2 Inhoudelijke aanbevelingen 159 SAMENVATTING 161 SUMMARY 167 LITERATUUR 173 DANKWOORD 183 BIJLAGEN 185 Bijlage 1 187 Bijlage 2 205 Bijlage 3 207