Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2002 2003 28 704 Wijziging van de sstaat van het Ministerie van Financiën (IXB) voor het jaar 2002 (Wijziging samenhangende met de Najaarsnota) Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL Wetsartikel 1 (uitgaven/verplichtingen en ontvangsten) De sstaten die onderdeel uitmaken van de Rijks, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om de sstaat van het ministerie van Financiën (IXB) voor het jaar 2002 te wijzigen. De in die sstaat opgenomen sartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. stoelichting). De Minister van Financiën, J. F. Hoogervorst KST64982 ISSN 0921-7371 Sdu Uitgevers s-gravenhage 2002 Tweede Kamer, vergaderjaar 2002 2003, 28 704, nr. 2 1
B. BEGROTINGSTOELICHTING 1. Leeswijzer De voorliggende bevat de voorgestelde wijzigingen ten opzichte van de 1e 2002. Deze is conform het VBTB-gedachtegoed opgesteld en bestaat uit 8 beleidsartikelen en 2 nietbeleidsartikelen. Hiermee wordt het werkterrein van het Ministerie van Financiën afgedekt, met uitzondering van het beheer van de staatsschuld en het kasbeleid, zoals opgenomen in de IX-A. In paragraaf 2.1 is een overzicht opgenomen van de belangrijkste mutaties na opstelling van de 1e. Daarbij wordt zoveel mogelijk aangesloten bij de toelichting in de Najaarsnota. Als criterium geldt niet alleen het min of meer beleidsmatige karakter maar ook de omvang van de mutatie. Daarbij is een grensbedrag van 10 mln. gehanteerd. Paragraaf 2.2 bevat de toelichting per beleidsartikel, waarbij zoveel mogelijk wordt aangesloten bij de operationele doelstellingen. Er wordt onderscheid gemaakt in beleidsmatige mutaties en overige mutaties. Het accent bij de toelichting ligt op die bijstellingen die een beleidsmatig karakter hebben. De overige mutaties hebben een meer financieel-technische achtergrond en betreffen vooral algemene ramingbijstellingen, overboekingen e.d. die conform de VBTB-gedachte niet uitgebreid worden toegelicht. De apparaatuitgaven zijn doorgaans niet eenduidig toe te rekenen. De toelichting op de mutaties in de belastingontvangsten zijn in een bijlage opgenomen. 2. Het beleid 2.1. Overzicht belangrijkste uitgaven- en ontvangstenmutaties De belangrijkste mutaties zijn in onderstaande tabellen samengevat (uitgaven en ontvangsten apart) en worden daarna toegelicht. Tabel: overzicht belangrijkste uitgavenmutaties (x 1000) Uitgaven artnr. ontwerp- 2002 3 394 377 2002 3 683 071 Belangrijkste mutaties: 1) Exportkredietverzekering 10 000 5 2002 3 776 299 Toelichting 1. De lagere raming voor schade-uitkeringen wordt verklaard doordat sommige dreigende schades toch binnen de wachttermijn zijn opgelost en daarom niet tot een schade-uitkering hebben geleid. Tweede Kamer, vergaderjaar 2002 2003, 28 704, nr. 2 2
Tabel: overzicht belangrijkste ontvangstenmutaties (x 1000) artnr. ontwerp- 2002 97 175 990 98 885 782 Belangrijkste mutaties: 1) Belastingontvangsten (na aftrek voor afdracht gemeente- en provinciefonds) 2 709 329 1 2) Heffings- en invorderingsrente 50 000 1 3) Opbrengst vermogenstitels + 13 763 3 4) Afdracht SENS 10 589 6 5) Agrarische verkopen en overige verkopen 13 367 7 6) Beheersontvangsten 16 476 7 7) Overige programma-ontvangsten + 13 047 7 2002 96 135 209 Toelichting 1. De lagere belastingontvangsten zijn onder meer het gevolg van lagere ramingen van de omzetbelasting ( 1,1 mld.) en vennootschapsbelasting ( 1,4 mld.) en een hogere raming van de accijnzen (+ 0,6 mld.). Voor een nadere toelichting op de belastingontvangsten wordt verwezen naar de bijlage. 2. Vooral bij de vennootschapsbelasting worden minder hoge positieve aanslagen opgelegd. 3. Dit betreft de verkoop van de aandelen Internationale Nederlanden Groep. 4. De lagere afdracht van de SENS is het gevolg van een bijstelling van de omzetverwachting. 5. Betreft het niet doorgaan van agrarische verkopen en overige verkopen. 6. De mutatie heeft 3 oorzaken: 1) tegenvallende zandleveranties voor diverse grote projecten, 2) lagere ontvangsten door wijziging in de vergoedingssystematiek voor benzinestations en 3) lagere ontvangsten uit huur musea (de huur wordt rechtstreeks aan de RGD betaald). 7. Betreft de lening van de directie Vastgoed voor anticiperende aankopen, hogere ontvangsten uit agrarische verrekenbedingen en hogere terugontvangsten OZB. Tweede Kamer, vergaderjaar 2002 2003, 28 704, nr. 2 3
2.2. De beleidsartikelen Budgettaire gevolgen beleid beleidsartikel 1 Belastingen (x 1000) Algemene beleidsdoelstelling: Het zo optimaal mogelijk vorm en uitvoering geven aan de fiscale politiek van de regering ontwerp Verplichtingen 2 754 234 2 971 591 77 064 3 048 655 Uitgaven 2 754 166 2 971 523 77 803 3 049 326 Correctie euroconversie 1 0 0 Programma-uitgaven 431 228 578 284 578 284 doelst. 4 Intensief en effectief toezicht en opsporing Programma 47 784 28 284 28 284 doelst. 5 Optimalisatie bedrijfsprocessen Heffings- en invorderingsrente 383 444 550 000 550 000 Apparaatuitgaven 2 322 939 2 393 239 77 803 2 471 042 95 329 110 96 873 346 2 751 280 94 122 066 Correctie euroconversie 1 1 1 Programma-ontvangsten 95 305 129 96 826 998 2 751 280 94 075 718 Algemene doelstelling Belastingontvangsten 94 519 000 95 851 047 2 709 329 93 141 718 doelst. 4 Intensief en effectief toezicht en opsporing Programma 196 215 225 951 8 049 234 000 doelst. 5 Optimalisatie bedrijfsprocessen Heffings- en invorderingsrente 589 914 750 000 50 000 700 000 Apparaatontvangsten 23 982 46 349 46 349 Toelichting (bedragen x 1000) Overige mutaties Verplichtingen en uitgaven +77803 De mutatie betreft naast de toedeling loon- en prijsbijstelling (totaal 72,9 mln.), overboekingen en kleine technische mutaties ( 4,9 mln.). De verplichtingenmutatie bedraagt 77,1 mln. Algemene doelstelling Belastingontvangsten 2 709 329 Voor de toelichting op de mutaties wordt verwezen naar de bijlage. Doelstelling 5 Optimalisatie bedrijfsprocessen Bij de renteontvangsten laten de realisaties een tegenvaller zien van 50 mln. Deze tegenvallende ontwikkeling speelt vooral bij de heffingsrente en hangt samen met het algemene beeld bij de aanslagoplegging in 2002, waarbij vooral bij de vennootschapsbelasting relatief minder hoge positieve aanslagen worden opgelegd. 50 000 Tweede Kamer, vergaderjaar 2002 2003, 28 704, nr. 2 4
Budgettaire gevolgen beleid beleidsartikel 2 Financiële Markten (x 1000) Algemene beleidsdoelstelling: Bijdragen aan condities voor goed functionerende en internationaal concurrerende financiële markten ontwerp Verplichtingen 66 838 69 475 89 077 158 552 Uitgaven 109 040 108 977 87 707 196 684 Correctie euroconversie 1 0 0 Programma-uitgaven 104 471 102 641 87 137 189 778 doelst. 2 Bevorderen consumentenpositie Overige programma-uitgaven 0 4 300 4 300 doelst. 5 Bevorderen integriteit financieel stelsel Bijdrage toezicht 4 500 4 100 400 Caribbean Financial Action Taskforce 32 32 32 Afname munten in circulatie 0 0 101 100 101 100 doelst. 6 Zorgdragen chartaal betalingsverkeer Muntcirculatie 27 744 30 114 30 114 doelst. 7 Bevorderen soepele overgang euro Voorlichting 32 890 17 890 4 890 13 000 Publiekssets euromunten 43 805 45 805 4 973 40 832 Apparaatuitgaven 4 568 6 336 570 6 906 1 048 631 1 231 631 13 057 1 218 574 Programma-ontvangsten 1 048 631 1 231 631 13 057 1 218 574 doelst. 4 Bevorderen stabiel financieel stelsel Winstuitkering DNB 1 002 854 1 198 854 1 856 1 196 998 doelst. 6 Zorgdragen chartaal betalingsverkeer muntwezen 25 442 6 442 6 442 Toename munten in circulatie 20 012 20 012 20 012 0 Budgetten met meer dan 1 doelstelling Overige programmaontvangsten 323 6 323 8 811 15 134 Toelichting (bedragen x 1000) Beleidsmatige mutaties Verplichtingen en uitgaven Doelstelling 5 Bevorderen integriteit financieel stelsel Bijdrage toezicht: Het toezicht op de naleving van de meldplicht in het kader van de wet Melding Ongebruikelijke Transacties en de Wet Identificatie bij dienstverlening heeft vertraging opgelopen in verband met de latere inwerkingtreding van het besluit waarmee de beroepsgroepen meldplichtig worden. 4 100 Budgetten met meer dan 1 doelstelling Overige programma-ontvangsten: door de periodieke verlenging van de luchtvaartverzekering wordt voor 6 mln. meer premies geïnd. Tevens wordt een bedrag van 2,8 mln. van de Europese Commissie ontvangen als bijdrage in de kosten voor eurovoorlichting. + 8 811 Tweede Kamer, vergaderjaar 2002 2003, 28 704, nr. 2 5
Overige mutaties Verplichtingen en uitgaven Doelstelling 6 Zorgdragen chartaal betalingsverkeer Afname munten in circulatie: de nominale waarde van in circulatie gebrachte euromunten is een ontvangst voor de Staat, de nominale waarde van retourontvangen guldenmunten is een uitgave. Doordat de retourontvangst van guldenmunten het in circulatie brengen van euro s overtreft is per saldo sprake van een uitgave. Deze uitgave is niet relevant voor de uitgavenijklijn en het EMU-saldo. + 101 100 Doelstelling 7 Bevorderen soepele overgang euro Voorlichting: De voorlichtingsuitgaven zullen in verband met de succesvol verlopen introductie van de euro lager uitvallen. 4 890 Publiekssets euromunten: Het project publiekssets euromunten is afgerond. Het ophaalpercentage is 90 geworden in plaats van de geraamde 93,5%. De definitieve afrekening brengt de realisatie in 2002 op 40,8 mln. De verplichtingenmutatie bedraagt 3 605. 4 973 Apparaatuitgaven De mutatie heeft betrekking op de toedeling van de loon- en prijsbijstelling ( 0,2 mln.), lagere uitgaven onderzoek evaluatie europroject ( 0,3 mln.) en herschikking van de apparaatbudgetten binnen IXB ( 0,7 mln., dit betreft de overboeking van artikel 9 betreffende Financieel Expertise Centrum uit de terrorismegelden) en IXA ( 0,1 mln.). + 570 Doelstelling 4 Bevorderen stabiel financieel stelsel De mutatie is het gevolg van de definitieve vaststelling van de winstuitkering DNB ( 1 197 mln.). 1 856 Doelstelling 6 Zorgdragen chartaal betalingsverkeer Toename munten in circulatie: doordat de retourontvangst van guldens het in circulatie brengen van euro s overtreft is per saldo sprake van een afname van munten in circulatie. Dit betekent per saldo een uitgavenpost voor de Staat (zie ook toelichting «afname munten in circulatie»). 20 012 Tweede Kamer, vergaderjaar 2002 2003, 28 704, nr. 2 6
Budgettaire gevolgen beleid beleidsartikel 3 Financieringsactiviteiten publiek-private sector (x 1000) Algemene beleidsdoelstelling: wegnemen van knelpunten voor ondernemingsfinanciering, beheer overheidsdeelnemingen, totstandkoming van overheidsinvesteringen en meerwaarde door pps ontwerp Verplichtingen 82 416 82 867 10 885 93 752 Uitgaven 18 886 19 337 5 457 24 794 Correctie euroconversie 1 0 0 Programma-uitgaven 15 883 15 883 429 15 454 doelst. 1 Verhelpen knelpunten in ondernemingsfinanciering Regeling BF 15 429 15 429 5 429 10 000 PPM 454 454 454 doelst. 2 Aangaan, beherenen afstoten staatsdeelnemingen Overig 0 0 5 000 5 000 Apparaatuitgaven 3 004 3 454 5 886 9 340 160 400 160 400 26 199 186 599 Correctie euroconversie 1 1 1 0 Programma-ontvangsten 160 399 160 399 26 200 186 599 doelst. 1 Verhelpen knelpunten in ondernemingsfinanciering BF/PPM 9 529 9 529 9 529 doelst. 2 Aangaan, beheren en afstoten staatsdeelnemingen Dividend staatsdeelnemingen 47 919 47 919 7 178 55 097 Opbrengst vermogenstitels 0 0 13 764 13 764 Overige programma-ontvangsten 0 0 4 700 4 700 Rente en aflossing diverse leningen 102 951 102 951 558 103 509 Toelichting (bedragen x 1000) Overige mutaties Verplichtingen en uitgaven Doelstelling 2 Aangaan, beheren en afstoten staatsdeelnemingen De mutatie heeft betrekking op de overdracht aandeelhouderschap in de Nederlandse Pijpleiding Maatschappij (NPM) van EZ naar Financiën. De overboeking is ter compensatie van uitgaven die samenhangen met de beëindiging van de exploitatie en opruiming van de pijpleiding. + 5 000 Apparaatuitgaven De mutatie heeft vooral betrekking op advieskosten in verband met de verkoop van staatsdeelnemingen ( 5,6 mln.), de toedeling van de loon- en prijsbijstelling ( 0,1 mln.) en een overboeking van V&W ( 0,1 mln.) in verband met de overgang van staatsdeelnemingen naar Financiën. + 5 886 Uitgaven Doelstelling 1 Verhelpen knelpunten in ondernemingsfinanciering De ervaring leert dat het merendeel aan schades in het kader van de regeling BF door de NIB aan het eind van het jaar worden gedeclareerd. Tweede Kamer, vergaderjaar 2002 2003, 28 704, nr. 2 7
Uitgaande van het realisatieniveau van 2001 van 10 mln. kan de raming neerwaarts worden bijgesteld met 5,4 mln. De verplichtingenmutatie is nihil. 5 429 Doelstelling 2 Aangaan, beheren en afstoten staatsdeelnemingen Dividend staatsdeelnemingen: de mutatie betreft enerzijds hogere dividenden bij Bank Nederlandse Gemeenten in 2002, anderzijds is er een structurele dividendderving bij Internationale Nederlanden Groep. + 7 178 Opbrengst vermogenstitels: de mutatie heeft betrekking op de verkoop van aandelen Internationale Nederlanden Groep in 2002. + 13 764 Overige programma-ontvangsten: de mutatie hangt samen met de uitbreiding van het aandelenbezit van de Staat in COVRA van 10% naar 100%. De betaling is gedaan door de uittredende aandeelhouders en vloeit voort uit de afkoop van de toekomstige exploitatieverliezen van COVRA. + 4 700 Rente en aflossing: deze mutatie heeft betrekking op de rente en aflossing van de lening die door SZW aan de staatsdeelneming KLIQ is verstrekt. Door de overdracht van KLIQ zal Financiën de rente en aflossing ontvangen. + 558 Budgettaire gevolgen beleid beleidsartikel 4 Internationale Financiële Betrekkingen (x 1000) Algemene beleidsdoelstelling: duurzame internationale financieeleconomische ontwikkeling en monetaire stabiliteit, en beheerste ontwikkeling van EU-uitgaven ontwerp Verplichtingen 678 955 538 173 144 066 682 239 Uitgaven 179 185 155 621 97 155 718 Programma-uitgaven 176 851 152 989 152 989 doelst. 4 Fin.-econ. ontwikkeling, structuurversterking en armoedebestrijding 176 851 152 989 152 989 Apparaatuitgaven 2 334 2 632 97 2 729 5 163 5 163 2 700 7 863 doelst. 4 Fin.-econ. ontwikkeling, structuurversterking en armoedebestrijding Programma-ontvangsten 5 163 5 163 2 700 7 863 Tweede Kamer, vergaderjaar 2002 2003, 28 704, nr. 2 8
Toelichting (bedragen x 1000) Beleidsmatige mutaties Verplichtingen Doelstelling 4 Bevorderen financieel-economische ontwikkeling, structuurversterking en armoedebestrijding De onderhandelingen over twee nieuwe middelenaanvullingen zijn afgerond, waardoor de volgende mutaties in de verplichtingen worden gemeld: Afrikaanse Ontwikkelingsfonds: de uitkomst van de onderhandelingen van AfDF-9 leidt tot een aanpassing van het in de 1e verwerkte bedrag. De Tweede Kamer is c.q. wordt bij brief, kenmerk BFB 2002 00 926M over de onderhandelingen geïnformeerd. + 46 493 Internationale Ontwikkelingsassociatie: de uitkomst van de onderhandelingen van IDA-13 leidt tot een aanpassing van het in de ontwerp- verwerkte bedrag. De Tweede Kamer is bij brief van 15 oktober, kenmerk BFB 2002 00 916M over de onderhandelingen geïnformeerd. + 97 476 Voor beide verplichtingen is in ontwerp- c.q. als stelpost de verplichtingenraming opgenomen van het bedrag van de voorgaande middelenaanvulling. De totale onderhandelingsovereenkomst is in beide gevallen hoger uitgevallen, waardoor ook het Nederlandse aandeel daarin hoger is uitgevallen. Voor AfDF-9 geldt daarnaast ook dat het procentuele aandeel is verhoogd. Overige mutaties Verplichtingen en uitgaven Apparaatuitgaven De mutatie heeft vooral betrekking op de toedeling van de loon- en prijsbijstelling ( 0,1 mln.) + 97 Doelstelling 4 Bevorderen financieel-economische ontwikkeling, structuurversterking en armoedebestrijding De mutatie betreft hogere terugontvangsten van de EIB betreffende de overeenkomsten van Lomé. Het betreft alsnog terugontvangen bedragen (aflossing en rente) van reeds in het verleden ingeroepen garanties; de in verband hiermee gedane uitgaven betreffende de overeenkomsten van Lomé zijn eveneens op dit artikel geboekt. + 2 700 Tweede Kamer, vergaderjaar 2002 2003, 28 704, nr. 2 9
Budgettaire gevolgen beleid beleidsartikel 5 Exportkredietverzekering en investeringsgaranties (x 1000) Algemene beleidsdoelstelling: gezonde concurrentiepositie voor het bedrijfsleven wat betreft export- en investeringsrisico s die niet door de markt kunnen worden gedragen ontwerp Verplichtingen 11 799 632 11 799 697 403 11 800 100 Uitgaven 112 189 112 254 9 597 102 657 Programma-uitgaven 98 613 98 613 10 000 88 613 doelst. 1 Herverzekeren door de Staat EKV-schades 98 613 98 613 10 000 88 613 RHI-schades 0 0 0 Apparaatuitgaven 13 576 13 641 403 14 044 Personeel en materieel 881 946 493 1 439 Kostenvergoeding NCM 12 695 12 695 90 12 605 172 890 135 890 8 564 144 454 Correctie euroconversie 1 0 0 Programma-ontvangsten 172 891 135 890 8 564 144 454 doelst. 1 Herverzekeren door de Staat Premies EKV 34 034 39 034 39 034 Premies RHI 454 454 454 doelst. 4 Recupereren schades Schaderestituties EKV 138 403 96 402 8 564 104 966 Toelichting (bedragen x 1000) Overige mutaties Verplichtingen en uitgaven Doelstelling 1 Herverzekeren door de Staat Schade-uitkeringen EKV: er wordt dit jaar minder schade uitgekeerd dan oorspronkelijk verwacht. Dit wordt verklaard doordat sommige dreigende schades toch binnen de wachttermijn zijn opgelost en daarom niet tot een schadeuitkering hebben geleid. De verplichtingenmutatie is nihil. 10 000 Apparaatuitgaven De mutatie heeft naast de toedeling voor loon- en prijsbijstelling vooral betrekking op een verschuiving binnen het apparaatbudget ( 0,4 mln.). + 493 Doelstelling 1 Herverzekeren door de Staat Een aantal debiteurlanden betaalt beter dan verwacht, waardoor de provenuramingen worden verhoogd. + 8 564 Budgettaire gevolgen beleid beleidsartikel 6 Staatsloterij (x 1000) Algemene beleidsdoelstelling: Het mede-reguleren van de kansspelmarkt door het uitvoeren van de Staatsloterij. Hiermee wordt een opbrengstenstroom voor de schatkist gerealiseerd. ontwerp 134 589 134 589 10 589 124 000 Tweede Kamer, vergaderjaar 2002 2003, 28 704, nr. 2 10
Toelichting (bedragen x 1000) Overige mutaties De aanpassing van de afdrachtraming vloeit voort uit een bijstelling van de omzetverwachting van de SENS over 2002. Budgettaire gevolgen beleid beleidsartikel 7 Beheer materiële activa (x 1000) Algemene beleidsdoelstelling: doelmatig beheren en verkopen van roerende en onroerende zaken en optimale allocatie van onroerende zaken voor het Rijk ontwerp Verplichtingen 119 279 123 162 5 013 128 175 Uitgaven 119 279 123 162 5 013 128 175 Programma-uitgaven 89 267 89 489 1 225 90 714 doelst. 1 Bewaring/vervreemding Roerend Beheerskosten 1 564 1 564 1 564 doelst. 2 Beheer/verkoop Onroerend Onderhoud en beheerskosten 7 144 7 366 7 366 Zakelijke lasten 46 525 46 525 5 575 40 950 doelst. 3 Optimaal handelen in vastgoed Anticiperende aankopen 34 034 34 034 34 034 Overige programma-uitgaven 6 800 6 800 Apparaatuitgaven 30 012 33 673 3 788 37 461 316 120 335 676 13 243 322 433 Programma-ontvangsten 314 389 333 945 16 617 317 328 doelst. 1 Bewaring/vervreemding Roerend Verkoop roerende zaken 64 117 64 117 979 65 096 doelst. 2 Beheer/verkoop Onroerend Verkoop onroerende zaken 82 406 124 406 11 933 112 473 Beheersontvangsten 101 139 107 729 16 476 91 253 Overige programma-ontvangsten 32 693 37 693 13 047 50 740 doelst. 3 Optimaal handelen in vastgoed Anticiperende aankopen 34 034 0 0 Apparaatontvangsten 1 731 1 731 1 140 2 871 Toelichting (bedragen x 1000) Overige mutaties Verplichtingen en uitgaven Doelstelling 2 Beheer/verkoop Onroerend Zakelijke lasten: zowel bij de OZB als bij de waterschapsbelasting is meer duidelijkheid ontstaan over de aanslagen van oude aanslagjaren. Hierdoor kan de raming worden verlaagd met 5,6 mln. 5 575 Overige programma-uitgaven De mutatie heeft betrekking op de anticiperende aankoop van Domeinen. Tweede Kamer, vergaderjaar 2002 2003, 28 704, nr. 2 11
Overige mutaties Domeinen doet hierbij een beroep op anticiperende aankopenpost van de Directie Vastgoed. De anticiperende aankoop betreft de afkoop van de erfpacht van de Minderhoudshoeve (zie ook overige programma-ontvangsten). + 6 800 Apparaatuitgaven De mutatie betreft naast de toegedeelde loon- en prijsbijstelling ( 1,1 mln.) vooral de extra uitgaven voor huisvesting van Roerende Zaken door een gewijzigde locatie van een nieuwe opslagplaats in Hoogeveen ( 2,7 mln.). + 3 788 Doelstelling 1 Bewaring/vervreemding Roerend De mutatie heeft betrekking op meevallende verkopen op de IXB- + 979 Doelstelling 2 Bewaring/verkoop Onroerend Verkoop onroerende zaken: de mutatie heeft betrekking op een tegenvaller voor IXB die voornamelijk wordt veroorzaakt door het niet doorgaan van agrarische verkopen en overige verkopen ( 13 367) en een meevaller voor de middelenafspraak die veroorzaakt wordt door hogere ontvangsten met betrekking tot ambassadeverkopen (+1 434). 11 933 Beheersontvangsten: de mutatie heeft vnl. betrekking op een tegenvaller voor IXB die veroorzaakt wordt door lagere zandleveranties voor diverse grote projecten. Tevens doen zich lagere ontvangsten voor door wijziging in de vergoedingssystematiek voor benzinestations ( 8 904). Voorts betreft het lagere huur musea die nu rechtstreeks aan de RGD wordt betaald ( 7 572). 16 476 Overige programma-ontvangsten: de mutatie heeft enerzijds betrekking op de anticiperende aankoop van Domeinen. Domeinen doet hierbij een beroep op de anticiperende aankopenpost van de directie Vastgoed. De ontvangst heeft betrekking op de lening van de directie Vastgoed die bij Domeinen binnenkomt (+6 800) (zie ook overige programmauitgaven). Anderzijds wordt de opwaartse bijstelling veroorzaakt door hogere ontvangsten uit agrarische verrekenbedingen en meer terugontvangsten OZB (+6 247). + 13 047 Apparaatontvangsten De mutatie heeft betrekking op meer opgelden door meer verkopen bij roerende zaken. + 1 140 Tweede Kamer, vergaderjaar 2002 2003, 28 704, nr. 2 12
Budgettaire gevolgen beleid beleidsartikel 8 Financieel-economisch beleid van de overheid (x 1000) Algemene beleidsdoelstelling: vormgeven en uitvoeren van het financieeleconomische beleid van de overheid, doelmatigheid en doeltreffendheid van de overheidsuitgaven en waarborgen van de rechtmatigheid ontwerp Verplichtingen 22 950 29 323 1 155 30 478 Apparaatuitgaven 22 950 29 323 1 155 30 478 Uitgaven 22 950 29 323 1 155 30 478 Apparaatuitgaven 22 950 29 323 1 155 30 478 2 656 2 656 133 2 789 Apparaatontvangsten 2 656 2 656 133 2 789 Toelichting (bedragen x 1000) Overige mutaties Verplichtingen en uitgaven Apparaatuitgaven De mutatie heeft betrekking op de toedeling van de loon- en prijsbijstelling ( 1 mln.) en een aantal kleinere mutaties. 1.3 De niet-beleidsartikelen Budgettaire gevolgen beleid niet-beleidsartikel 9 Algemeen (x 1000) Verplichtingen Uitgaven ontwerp- 2002 77 983 77 983 6 431 2002 89 056 89 056 6 431 Programma-uitgaven Mutatie 2e : 348 348 Apparaatuitgaven Mutatie 2e. 2 958 2 958 2002 85 750 85 750 6 431 Toelichting (bedragen x 1000) Programma-uitgaven De mutatie betreft grotendeels een verschuiving van uitgaven in het kader van WOII naar 2003. Apparaatuitgaven De mutatie heeft betrekking op de toedeling van loon- en prijsbijstelling ( 2,4 mln.), overboekingen van andere departementen ( 0,1 mln.), de definitieve toerekening van terrorismebestrijdinggelden ( 2,3 mln.; dit betreft 1,6 mln. naar Justitie en 0,7 mln. voor het Financieel Expertise Centrum naar artikel 2) en diverse interne overboekingen ( 3,2 mln.). Tweede Kamer, vergaderjaar 2002 2003, 28 704, nr. 2 13
Budgettaire gevolgen beleid niet-beleidsartikel 10 Nominaal en onvoorzien (x 1000) Verplichtingen Uitgaven ontwerp- 2002 699 699 2002 73 818 73 818 0 Mutatie toedeling prijsbijstelling 7 237 7 237 Mutatie uitdeling loonbijstelling 71 101 71 101 Mutatie uitdeling prijsbijstelling 7 237 7 237 2002 2 717 2 717 0 Toelichting Bij 1e was reeds de loonbijstelling uit de aanvullende post aan de IXB- toegedeeld (71 101). In deze is de aan IXB- toegedeelde prijsbijstelling uit de aanvullende post verwerkt (7 237). De aan IXB toegedeelde bedragen van loon- en prijsbijstelling worden overgeboekt naar de loongevoelige respectievelijk prijsgevoelige artikelen volgens onderstaand overzicht. Verdeling loon- en prijsbijstelling, voor zowel verplichtingen als uitgaven (bedragen x 1000) Art.nr. Omschrijving Loonbijstelling Prijsbijstelling 1.1 Apparaat DGFZ 581 39 1.2 Apparaat Belastingdienst 66 430 5 278 1.3 Apparaat DG Belastingdienst 570 Artikel 1 Belastingdienst totaal 67 581 5 317 2.1 Apparaat Financiële Markten 214 14 3.1 Apparaat Financieringen 89 29 4.1 Apparaat Buitenl. Fin.Betrekkingen 108 6 5.1 Apparaat Exportkredietverzekering 40 3 7.1 Apparaat Domeinen 777 339 8.1 Apparaat DG Rijksb. en Alg.Fin.Ec.Pol. 901 102 9.1 Apparaat Centr.directies en alg. 1 391 1 117 Totaal van de verdeling 71 101 7 237 Nog niet verdeeld 0 0 Tweede Kamer, vergaderjaar 2002 2003, 28 704, nr. 2 14
BIJLAGE Belastingontvangsten 1. Algemeen Voor 2002 wordt het totaal van de belastingontvangsten geschat op 107,3 mld. Ten opzichte van de 1e zijn de ontvangsten 2,7 mld. lager. Dit is het gevolg van endogene mutaties. Endogene mutaties zijn het gevolg van veranderingen in het economisch beeld of in het gedrag van de belastingplichtigen. Er hebben zich sinds de 1e geen autonome mutaties voorgedaan. Autonome mutaties zijn het gevolg van fiscale maatregelen die het gevolg zijn van kabinetsbeleid of van wijzigingen in het belastingproces. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de bijgestelde ramingen per belastingsoort. Verschillen in tellingen worden veroorzaakt door afrondingen. Tabel: belastingontvangsten 2002 (x 1 mln.) ontwerp Kostprijsverhogende belastingen 54 805 57 482 872 56 610 Invoerrechten 0 1 525 116 1 410 Omzetbelasting 33 688 34 653 1 069 33 584 Belasting op personenauto s en motorrijwielen 2 865 2 950 57 2 894 Accijnzen 8 006 7 940 625 8 565 Accijns van lichte olie 3 092 3 210 294 3 504 Accijns van minerale oliën, anders dan lichte olie (1) 2 213 2 118 218 2 337 Tabaksaccijns 1 828 1 711 126 1 836 Alcoholaccijns 409 443 5 438 Bieraccijns 279 283 4 279 Wijnaccijns 186 174 4 170 Belastingen van rechtsverkeer 4 287 4 631 59 4 572 Overdrachtsbelasting 3 234 3 569 48 3 520 Assurantiebelasting 606 613 7 606 Kapitaalsbelasting 447 450 4 446 Beursbelasting 0 0 0 0 Motorrijtuigenbelasting 1 999 2 064 109 1 956 Belastingen op een milieugrondslag 3 630 3 420 108 3 312 Afvalstoffenbelasting 273 214 3 211 Grondwaterbelasting 178 225 54 170 Regulerende energiebelasting 2 428 2 324 40 2 283 Waterbelasting 100 102 1 100 Brandstoffenheffingen 652 556 9 547 Verbruiksbelasting van alcoholvrije dranken en andere producten 226 190 22 211 Belasting op zware motorrijtuigen 103 109 1 108 Belastingen op inkomen, winst en vermogen 52 961 52 463 1 858 50 605 lb/ib 28 315 28 118 237 27 882 Dividendbelasting 3 734 3 925 81 3 843 Kansspelbelasting 152 154 2 152 Vennootschapsbelasting 19 070 18 284 1 424 16 860 Gassector 1 951 1 800 50 1 850 Niet-gassector 17 118 16 484 1 474 15 010 Vermogensbelasting 0 5 1 5 Successierechten 1 689 1 978 115 1 863 Niet nader toe te rekenen belastingontvangsten 50 49 2 47 Totaal belastingen 107 815 109 993 2 732 107 262 Afdrachten aan de EU Invoerrechten 1 821 0 0 Omzetbelasting 1 289 0 0 Totaal inclusief afdrachten aan de EU in ontwerp- 2002 110 925 109 993 2 732 107 262 Bij het opstellen van de nieuwe raming is behalve naar endogene ontwikkelingen ook gekeken naar de ontwikkeling van de kasontvangsten tot en met oktober. Ten opzichte van de 1e is de raming van de kostprijsverhogende belastingen met 0,9 mld. neerwaarts bijge- Tweede Kamer, vergaderjaar 2002 2003, 28 704, nr. 2 15
steld. Dit wordt vooral veroorzaakt door een neerwaartse bijstelling van 1,1 mld. in de omzetbelasting als gevolg van de tegenvallende economische situatie en een opwaartse bijstelling van 0,6 mld. in de accijnzen. De belastingen op inkomen, winst en vermogen zijn 1,9 mld. neerwaarts bijgesteld. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door een neerwaartse bijstelling in de vennootschapsbelasting. Aansluiting met stoelichting De aansluiting met de bedragen in de stoelichting (beleidsartikel 1, tabel budgettaire gevolgen van beleid) is als volgt (verschillen in tellingen worden veroorzaakt door afrondingen). Tabel: aansluiting met stoelichting, beleidsartikel 1 (x 1 mln.) ontw.begr. suppl.begr. suppl.begr. suppl.begr. Totaal Belastingen excl. afdracht Gemeente- en Provinciefonds 107 815 109 993 2 732 107 262 Afdracht Gemeente- en Provinciefonds 13 296 14 142 + 22 14 120 Totaal belastingen incl. afdracht Gemeente- en Provinciefonds 94 519 95 851 2 709 93 142 Voor een toelichting op de afdracht Gemeente- en Provinciefonds wordt verwezen naar de 2e van het Gemeente- en Provinciefonds. Toelichting per belastingsoort Hieronder wordt een overzicht gegeven van de mutaties van de belastingsoorten in vergelijking met de 1e. De nieuwe ramingen zijn overeenkomstig de stand van de ramingen in de Najaarsnota. Mutaties van meer dan 25 mln. per belastingsoort worden nader toegelicht. Invoerrechten Op basis van de tegenvallende groei van de volume-invoer is de raming van de invoerrechten met 0,1 mld. neerwaarts bijgesteld. Omzetbelasting De omzetbelasting is 1,1 mld. neerwaarts bijgesteld. Deze bijstelling hangt samen met de achterblijvende ontvangsten tot en met oktober wat in lijn is met de tegenvallende economische ontwikkeling, waardoor de groei van de consumptie achterblijft. Belasting op personenauto s en motorrijwielen De raming voor de belasting op personenauto s en motorrijwielen is 0,05 mld. neerwaarts bijgesteld, voornamelijk als gevolg van een tegenvallende verkoop van motorvoertuigen. Accijnzen De raming van de accijns van lichte olie is 0,3 mld. opwaarts bijgesteld; de accijns van minerale oliën, anders dan lichte olie is met 0,2 mld. en de tabaksaccijns is met 0,1 mld. naar boven bijgesteld. Deze aanpassingen hebben plaatsgevonden op basis van endogene ontwikkelingen en meevallende kasontvangsten. Overdrachtsbelasting De raming voor de overdrachtsbelasting is 0,05 mld. neerwaarts bijgesteld als gevolg van een stabiliserende huizenmarkt. Tweede Kamer, vergaderjaar 2002 2003, 28 704, nr. 2 16
Motorrijtuigenbelasting Op basis van een geringere toename van het wagenpark is de raming voor de motorrijtuigenbelasting met 0,1 mld. neerwaarts bijgesteld. Belastingen op een milieugrondslag De belastingen op een milieugrondslag zijn 0,1 mld. neerwaarts bijgesteld. Dit is het saldo van neerwaartse bijstellingen van 0,05 mld. bij de grondwaterbelasting en 0,04 mld. bij de regulerende energieheffing. Beide bijstellingen hebben plaatsgevonden op basis van endogene ontwikkelingen en lagere kasontvangsten. Loon- en inkomstenbelasting De raming van de loon- en inkomstenbelasting is 0,2 mld. neerwaarts bijgesteld. Dit is het saldo van een opwaartse bijstelling van 0,1 mld. van de inkomstenbelasting en een neerwaartse bijstelling van 0,3 mld. van de loonbelasting in lijn met neerwaartse bijstelling van de geraamde contractloonstijging. Dividendbelasting De raming van de dividendbelasting is 0,1 mld. neerwaarts bijgesteld in verband met een neerwaartse bijstelling van de verwachte winstontwikkeling bij bedrijven. Vennootschapsbelasting De raming van de vennootschapsbelasting is 1,4 mld. neerwaarts bijgesteld. Deze bijstelling houdt verband met de tegenvallende winstontwikkeling van bedrijven over oude belastingjaren. Van de neerwaartse bijgestelde raming van de vennootschapsbelasting heeft 0,4 mld. betrekking op het belastingjaar 1998 en ouder en 0,6 mld. op belastingjaar 2001. Bijstellingen van dergelijke omvang zijn voor de vennootschapsbelasting vanwege het volatiele karakter niet ongebruikelijk. Successierechten De raming van de successierechten is 0,1 mld. neerwaarts bijgesteld wat verband houdt met de minder gunstige waardeontwikkeling van vermogenstitels. Tweede Kamer, vergaderjaar 2002 2003, 28 704, nr. 2 17