*Z0177559055* documentnr.: INT/G/16/26104 zaaknr.: Z/G/16/33325 Raadsinformatiebrief Onderwerp : Zonnepanelen op gemeentelijke daken Aard : Motie raad Portefeuillehouder : H.A.W.M. Daandels Datum college : 25 oktober 2016 Openbaar : Ja Afdeling : Ontwikkeling In te vullen door de griffie Nummer brief : 2016-57 Datum verzending : 17 november 2016 Nummer weekbericht : 22-2016 Aanleiding Naast alle aandacht voor klimaat en duurzame ontwikkeling op internationaal niveau (Parijs 2015), nationaal niveau (het Energieakkoord) en provinciaal niveau (Brabant Woont Slim), zijn ook op het niveau van de gemeente Grave mooie ambities uitgesproken ten aanzien van energiebesparing en duurzame energie. Een daarvan is de wens om gemeentelijke daken te voorzien van zonnepanelen. Enerzijds om daarmee meer in de eigen stroombehoefte te voorzien, anderzijds om de voorbeeldfunctie te vervullen. Door uw raad is verzocht om de mogelijkheden van zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen in beeld te brengen en deze ook daadwerkelijk te realiseren. In eerste instantie is daarbij gekeken naar het gemeentehuis, de gemeentewerf en verenigingsgebouw Esterade Inhoud In deze RIB gaan wij eerst in op de technische mogelijkheden en mogelijke opbrengsten van de zonnepanelen. Vervolgens gaan wij verder in op de diverse exploitatiemogelijkheden. Tenslotte schetsen wij welke voorkeur wij hebben.. Technische mogelijkheden Hoewel deskundig locatieonderzoek (zoals bekabeling, draagconstructie, afzekering) nog moet worden uitgevoerd, bieden de gemeentewerf en het gemeentehuis mogelijkheden voor zonnepanelen. Of ook verenigingsgebouw Esterade geschikt is voor zonnepanelen moet nog onderzocht worden. De gemeentewerf heeft een dak van ruim 100 meter lang en zo n vijf meter hoog. Op dit dak zouden daarmee drie rijen van 95 panelen (á 270 Wp = 76.950 Wp) geplaatst kunnen worden. Dit levert in totaal ongeveer 65.000 kwh op, goed voor het stroomverbruik van zo n 20 huishoudens. Wel moet opgemerkt worden dat het een zinken dak betreft. Een zinken dak is zwaarder dan een standaarddak, de balken 1
eronder moeten wel extra gewicht kunnen dragen. Op een zinken dak is de montage van de panelen complexer, wat (beperkte) meerkosten met zich brengt. Ook kan plaatsing op zinken dak allen bij droog weer geschieden (in verband met gladheid). Het dak van het gemeentehuis wordt middels een Vve gedeeld met anderen, waaronder woningcorporatie Mooiland Maasland. Ook dit dak, dat gedeeltelijk zuidwaarts gericht is, biedt mogelijkheden voor zonnepanelen. Het aanwezige sedumdak verbetert het rendement (vanwege het verkoelende effect) van de zonnepanelen met ongeveer 15% ten opzichte van een normaal dak zonder sedum. De voorlopige inschatting is dat op het dak van het gemeentehuis 200 panelen geplaatst kunnen worden. Dit levert jaarlijks ongeveer 46.000 kwh op, goed voor het stroomverbruik van ruim 13 huishoudens. Exploitatiemogelijkheden 1: Zelfstandige financiering. Er valt veel voor te zeggen om, indien de gemeente zelf de middelen heeft, voor deze mogelijkheid te gaan. Deze mogelijkheid valt overigens te combineren met de SDE+. Het valt relatief gauw te organiseren en het rendement van de exploitatie, zelfs als de gemeente besluit het bedrag te lenen bij de BNG, is hierbij het grootst. Het nadeel van deze mogelijkheid is dat je burgers niet betrekt bij het investeren in zonne-energie. 2: SDE+ subsidie. De kans hierop is voorlopig heel gering, omdat er geen ruimte is in de subsidiepot voor zonneprojecten. SDE+ is alleen voor grootverbruikaansluitingen en minimaal 15 kwp. De exploitant van de installatie moet de subsidie aanvragen. Dus als je wilt crowdfunden dan moet een entiteit (zoals een lokale energiecoöperatie) de subsidie aanvragen. Die moet dan wel een opstalrecht hebben verkregen van de dakeigenaar, de gemeente in deze. De gemeente kan er ook voor kiezen om (een deel van) de investering te crowdfunden onder de inwoners van de gemeente. De rentelasten zijn dan wel hoger dan financiering bij de BNG maar op deze manier betrekt de gemeente de burgers wél bij het investeren in zonne-energie. 3: Salderen. Salderen is het verrekenen van verbruikte stroom met de over diezelfde aansluiting zelfgeleverde stroom. Hierdoor ontvangt de afnemer dezelfde prijs (inclusief belastingen: energiebelasting, Opslag Duurzame Energie en BTW) voor de teruggeleverde energie als die hij betaalt voor de energie die hij op een ander tijdstip van de energieleverancier afneemt. Met de huidige, lage energieprijs en de verlaagde energiebelasting is de case voor zonnepanelen op een gemeentewerf of het gemeentehuis erg dun geworden als je met meer dan 1% rente wil werken. De kans dat de energiebelasting nog een keer verlaagd wordt is aanzienlijk (groter dan 50%) en dan ontstaan er problemen als derden de installatie in bezit hebben. Er moet fors wat geregeld worden. Belangrijkste is dat de eigenaar van de installatie geen stroom mag leveren omdat er dan weer energiebelasting betaald moet worden. Er moet dan ook sprake zijn van verhuur of lease tegen een vaste of variabele prijs. Deze constructie is veel te risicovol. 4: Regeling Verlaagd Tarief (RVT). Kansrijk onder voorwaarden. Het is zeker haalbaar om alle gemeentelijke daken vol te krijgen met zonnepanelen via de postcoderoos. Rendement 5-6% voor de deelnemers, mits zeer goed georkestreerd (zie uitleg bijlage 1). 2
Voorkeur College Wij hebben de verschillende mogelijkheden van exploitatie van een zonne-installatie op een rijtje gezet en hebben een voorkeur voor de zogenaamde postcoderoosregeling, ook wel de Regeling Verlaagd Tarief (RVT) genoemd. Deze regeling lijkt het meest kansrijk en kosteninteressant, zeker bij het gemeentehuis, waar sprake is van een Vereniging van Eigenaren. Bij deze constructie ontvangt de eigenaar van het dak jaarlijks 1,- per paneel als dakhuur. Daarnaast kan de gemeente tot maximaal 10.000 kwh participeren en zelf de stroom afnemen waardoor ze een goed rendement (6-8%) op haar investering haalt. In de postcoderoosconstructie is het mogelijk dat inwoners van Grave kunnen participeren in rendabele zonneprojecten. De locaties gemeentehuis, gemeentewerf en verenigingsgebouw Esterade lijken zulke rendabele zonneprojecten. Samen met een externe partij, de landelijk opererende stichting Greencrowd is een locatieonderzoek (Quick-scan) uitgevoerd en onderzocht of een haalbare businesscase mogelijk is bij de drie gebouwen. Voor het gemeentehuis is SDE-subsidie aangevraagd. De Quick-Scans laten zien dat een investering in zonnepanelen, met hulp van de SDE+ subsidie zich in de komende jaren laat terugverdienen. Als er geen SDE wordt toegekend, kunnen het heel mooie "postcoderoosprojecten" worden. De SDE aanvraag is het vangnet om, wanneer er geen of te weinig deelnemers aan de Postcoderoos zijn, altijd een mooi rendabel project te kunnen realiseren. De komende maanden worden de volgende stappen gezet die o.a. bestaan uit het inzicht krijgen in de prijzen (van de netbeheerder), voor de werf een bestek maken en installateurs uitnodigen een offerte te maken. Voor het gemeentehuis is het nog even afwachtend of de SDE subsidie wordt toegekend. In tussentijd vindt verder overleg plaats met de Vereniging van Eigenaren. Voor Esterade is geen SDE subsidie aangevraagd, de aansluiting van het wijkgebouw is een kleinverbruik aansluiting en hiervoor kan geen subsidie worden aangevraagd. Als het wijkgebouw van panelen wordt voorzien, zal de opgewekte stroom in mindering worden gebracht op de energienota (salderen). Als laatste stap kan Greencrowd de financiering middels crowdfunding organiseren, waarbij de bewoners van Grave kunnen participeren. Het inschakelen van Greencrowd en de daarmee gepaard gaande kosten (enkele duizenden euro s) wordt in de businesscase meegenomen. Als op deze wijze (dvm crowdfunding en SDE subsidie gemeentehuis) de financiering van zonnepanelen op gemeentewerf, gemeentehuis en Esterade gaat lukken zijn er vanuit de gemeente geen investeringskosten nodig. Redenen om voor stichting Greencrowd te kiezen is dat zij de projecten zo ontwikkelen dat zij er ook in kunnen en willen investeren (o.a. in Arnhem, Tiel en Neder-Betuwe). Hierdoor is de gemeente gewaarborgd van niet alleen een rendabele business case, maar ook nog eens van een kwalitatief hoogwaardig ontwerp van de installaties waarbij de laagste total cost of ownership centraal staat. Hier komt bij dat zij ook nog eens een eigen crowdfundingplatform (www.greencrowd.nl) hebben dat onder toezicht staat van de AFM waardoor ze de koppeling kunnen maken tussen lokale duurzame opwek, lokale afname en financiering met lokaal geld. Ook heeft Greencrowd ervaring met de ontwikkeling van Zonneweides) een concept dat ook onze aandacht heeft. In 2017 zullen we ook hier de mogelijkheden van in beeld brengen. 3
Procedurele informatie nvt Hoogachtend, burgemeester en wethouders van Grave, J.J.L. Heerkens secretaris A.M.H. Roolvink burgemeester 4
5