Groene energie via samenwerking landbouw & natuur NCBL Studiedag voor leraars land- en tuinbouwscholen Dinsdag 20 december 2016 De Melkerij Zemst Bart Schoukens
voorstelling Koepelorganisatie van agrobeheergroepen in Vlaanderen Kenniscentrum agrarisch natuurbeheer Innovatieve projecten initiëren Beleidsadvies Weidevogels Botanische graslanden Erosiebestrijding Houtkanten Stuwpeilbeheer Met de steun van Boerenbond, ABS, agro bedrijfshulp, VLM, ANB en ADLO Beekranden Beheer holle wegen, graften
Voorstelling Vormt samen met agro bedrijfshulp en agro services de agro diensten Coöperatief aannemingsbedrijf Zelfstandige land- tuinbouwers Werken in landschaps- en natuurbeheer winterdiensten
Groene energie via samenwerking Uitgangspunten : Landschapsbeheer als economische activiteit Ecologische win creëren landbouw & natuur beheerresten valoriseren (worden nu meestal als afval gecatalogeerd)
Houtkanten als bron voor biodiversiteit aantrekkingspool toerisme vergeten bron van perceelsafbakening Materieel Brandstof sta in de weg
Achtergrond ons KLE-landschap staat stil of gaat achteruit: geen economische functie meer wel een ecologische, landschappelijke functie geen betaalbare vorm van beheer vraag naar nieuwe duurzame energiebronnen lokale voorziening (EEA 2006) Natura 2000 netwerk IHD beheerde KLE vormen een belangrijk onderdeel verbindingen -> provinciale natuurverbindingen
Dynamiek en afwisseling: mozaïekstructuur
KLE-landschap staat stil
Opnieuw gebruik van houtkanten Op een moderne manier Op een economisch interessantere manier Voor en door lokale mensen Met respect voor streekidentiteit, biodiversiteit, cultuurhistorie Bijdragend aan CO 2 neutrale energie Geld uitgegeven aan verwarming investeren in eigen regio/mensen
Het voorbeeld van Bocholt Interreg project Twecom : In samenwerking met regionaal landschap lage Kempen Boerenbond Innovatiesteunpunt
De 5 F en van ons landschap Herintroduceren Energiek landschap Evenwicht tussen 5 F en
Landschapsvisieplan WAT? = gezamenlijke visie over welke doeltypes houtkant er in verschillende zones in de gemeente gewenst zijn = richtlijn = basis voor concrete keuzes aan ingrepen aan houtkanten kan in de loop van de jaren aangepast worden DOEL? neuzen in dezelfde richting vóór de start van de werken globaal, geen details!
Doeltypes gekozen voor 4 doeltypes werkbaar! bouwstenen zijn: aantal overstaanders/100m aantal hakhoutstoven/100m keuze van doeltypes per zone: rekening met bosgebieden verbinding rekening met weidevogelgebieden open
Bocholt Doeltype 1. Enkel hakhout Doeltype 2. Hakhout met 2-3 overstaanders /100m Doeltype 3. Hakhout met 4-5 overstaanders /100m Doeltype 4. Enkel overstaanders
Bocholt
Bocholt
Aan het werk!
Natuurlijke droging Droogsystemen
Kansen in Bocholt Nieuwe praktijkhal in Biotechnicum Nieuwe kleuter- en lagere school De Driehoek Aanwezigheid Proef- en Vormingscentrum voor de Landbouw mensen die durven springen! één warmtesysteem voor de ganse site
Ketel en warmtenet Bocholt
Ketel en warmtenet Bocholt
Ketel en warmtenet Bocholt
CVBA Landschapsenergie Cooperanten: Gemeente Bocholt RLLK Agro aanneming Scholen/klanten: Kleuterschool Basisschool Biotechnicum PVL Parochiehuis
Fijn stof en andere emissies? Onvolledige versus volledige verbranding: Verhouding zuurstof en brandstof optimaliseren dankzij Lambda sonde Temperatuur voldoende hoog: hout vergassen en gassen verbranden
Organisatieschema Bocholt Plannen-opvolgen -> Overkoepelend houtkantenplan -> Databank systeem DIPLA (meten, plannen, beheren, volumes, traceren, vergunnen, OVAM, stockbeheer ) Regionaal Landschap Samenwerkingsovereenkomst (charter) Oogsten-verhandelen -> Machine aankoop -> Jaarplanning : overleg lb-ers gem., NP, -> Werk: kappen, hakselen, transporteren, drogen, verkopen, leveren, -> (Groeps)BeheerOvereenkomsten, EAG, Verwarmen -> Instaleren warmtenet en kachels -> Beheren stookgebeuren -> Verkopen warmte Agro Aanneming LB er-vennoot Cvba Landschapsen ergie PVL Biot. Agrobeheer -groep LB er A A LB er RLLK Parochiehuis gemeente Lagere school Kleuterschool
Financieel plaatje School UIT CVBA Landschapsenergie IN UIT Investering ketel en warmtenet Kosten verwarming Verkoop warmte Onderhoud ketel Aankoop snippers Agro aanneming IN Verkoop snippers 90% UIT Uurloon landbouwers Gemeente UIT Bijdrage onderhoud houtkanten Onderhoud houtkant 10% Afschrijving machines Coördinatie Stockage en droging Transport
Evolutie brandstofprijzen
Evolutie brandstofprijzen
Kostprijs snippers prijs/ton oogsten 46,02 opslag 7,6 kost nat 53,62 50% vocht ==> kost droog 80,43 25% vocht Niet meegerekend: *vergunningen *tussentijds onderhoud: - bijplanten - snoeien transport klant 14,25 totaalkost 94,68 per ton droog
Voorbeeld Bocholt 75 kilometer houtkant 10 jaar omlooptijd 7,5 km/jaar 60 ton vers/km 450 ton vers per jaar 50% % vocht natte snippers 25% % vocht droge snippers 300 ton droge snippers per jaar 333 liter olie/ton snippers 99.900 liter olie/jaar 2000 liter/gezin 50 gezinnen 300 ton droge snippers per jaar marktprijs snippers: 85 /ton 25.500,00 57% 333 liter olie/ton snippers 99.900 liter olie/jaar marktprijs stookolie 0,45 /l 44.955,00
Gezinswoning Opslagruimte Prijs incl BTW CO2 uitstoot bij verbranding (niet meegerekend CO2 productie bij fabricage) 3.500 liter stookolie 3m³ 1643 (0,47 / liter) 3.500 m³ aardgas 0 1700 (0,48 / m³) 9.485 kg 7.210 kg 8.800 kg pellets 28m³ 2.050 (233 / ton) Co2 neutraal 10.000 kg houtsnippers 35m³ 1.000 (100 / ton) Co2 neutraal
Voorbeeld snipperketel landbouw Kalverhouder Bree Melk voor 900 kalveren 2x/dag 4500-5000 liter water van 80 C verwarming huis 100 kw ketel
Vragen?
Voorbeeld kalverhouder 16 kilometer houtkant 10 jaar omlooptijd 1,6 km/jaar 60 ton vers/km 96 ton vers per jaar 50% % vocht natte snippers 25% % vocht droge snippers 64 ton droge snippers per jaar 333 liter olie/ton snippers 21.312 liter olie/jaar 2000 liter/gezin 11 gezinnen 64 ton droge snippers per jaar marktprijs snippers: 85 /ton 5.440,00 57% 333 liter olie/ton snippers 21.312 liter olie/jaar marktprijs stookolie 0,45 /l 9.590,40
DON T FORGET draagvlak voor energiek landschap Mensen kennen het principe van hakhout niet (meer) Bomen kappen ligt gevoelig natuurvernieling Visies op/verwachtingen over hoe houtkanten eruit moeten zien, kan verschillen tussen stakeholders Landbouw, natuur, gemeente Kosten-baten verhaal
Communicatie Vóór de werken!! Verschillende doelgroepen: omwonenden, landbouwers, Infoavonden, demo s hakhoutbeheer, folders, werfborden, Lokale actoren groepen