Besluitenlijst van de overlegvergadering van de Commissie Sociaal Domein, dinsdag 30 september 2014, 20.15 uur Definitief vastgesteld d.d. 28 oktober 2014 Voorzitter: mw Huijpen Griffier: A.P. Oostdijk Leden: mw Bel (D66), mw Bos (D66), mw Derksen (STIP), Bentvelsen (STIP), De Koning (Onafhankelijk Delft), mw Lips (GroenLinks), mw Norbruis (GroenLinks), Damen (PvdA), Maanaoui (PvdA), mw Sorel (SP), Hamelink (SP), mw Van der Woude (VVD), Lek (VVD), Van Woudenberg (CDA), Stoop (Stadsbelangen), mw De Koning (Stadsbelangen), mw Gooijer (CU), mw Kuijper (CU) College: wethouder Brandligt 1. Opening De voorzitter opent de vergadering en heet alle aanwezigen van harte welkom. 2. Openstaande punten uit de voorafgaande procedurevergadering Stand van zaken motie 2014-5 (behoud spoedeisende hulp en IC in Delft) Wethouder Brandligt meldt dat dit, voorzover hem bekend, geregeld is. Hij zal dit echter nog laten navragen. Stand van zaken toezegging 13-38 (buurtsportcoaches); Wethouder Brandligt zegt toe om deze vraag door te geven aan de collega-wethouder. Stand van zaken toezegging 13-40 (verordening inburgering organiseren bijeenkomst); Wethouder Brandligt meldt dat de raad in oktober 2014 zal worden geïnformeerd over de wijze waarop dit ingevuld zal worden. Stand van zaken toezegging 14-11 (eigen-bijdrage-beleid bij Maatsch.Opvang), Wethouder Brandligt zegt toe om deze vraag door te geven aan de collega-wethouder. Rondvraag SP m.b.t. het Jeugd Sport- en Cultuurfonds Wethouder Brandligt antwoordt dat het bekend is bij het college dat de samenwerking met de intermediairs nog niet optimaal is. De fondsen zijn de eerst verantwoordelijken hiervoor, maar het college is in overleg met hen om dit te verbeteren. Planning evaluatie budgetbeheer/schuldhulpverlening Wethouder Brandligt meldt dat deze evaluatie in het 4 e kwartaal 2014 naar de raad zal worden gezonden. 3. Vaststellen besluitenlijst van de overlegvergadering van 9 september 2014 Tekstueel: mw De Koning vraagt aandacht voor een punt dat genoemd staat op blz 2: de communicatie richting de burger en de mogelijkheid van een klachtenprocedure; Zij mist in het verslag van de 1 e termijn college de reactie van het college hierop. De voorzitter antwoordt dat zij begrepen heeft dat de wethouder in de vergadering van 9 september niet op dit punt is ingegaan en dat er daarom niets over vermeld staat. Ze adviseert mw De Koning om, indien gewenst, andere instrumenten te gebruiken voor het vragen van een reactie van het college op dit punt (bij voorbeeld rondvraag of schriftelijke vragen). N.a.v.: geen opmerkingen. Het verslag wordt ongewijzigd vastgesteld. Besluitenlijst cie Sociaal Domein 30 september 2014 1 / 5
4. Inventarisatie insprekers Er zijn geen insprekers. 5. Vaststellen agenda Dhr Van Woudenberg stelt namens diverse fracties voor om het raadsvoorstel materiële financiële gelijkstelling onderwijs (agendapunt 7) vanavond niet te behandelen. De reden hiervoor is dat er nog diverse punten openstaan met een relatie tot dit voorstel. Het betreft de - behoud maatschappelijke stage (motie 2014-6 en toezegging 14-07); - vakleerkracht bewegingsonderwijs (motie 2013-6); - schoolzwemmen (motie 2013-8); - verkeersexamen (motie uit oktober 2013) De voorzitter stelt voor om dit agendapunt aan te houden tot de volgende vergadering. De commissie stemt hiermee in. (vanuit de ondersteuning van het college wordt desgevraagd aangegeven dat doorschuiven geen problemen oplevert). 6. Jaarverslag Instituut Sociaal Raadslieden (wk 33, nr. 1687075) Namens het ISR zijn aanwezig: - mw Rieme Wouters (vice-voorzitter ISR); - mw Marleen Holscher, raadsvrouw - mw Renate Wolf, raadsvrouw 1 e termijn commissie In de eerste termijn maakt de commissie opmerkingen en stelt vragen over ondermeer de - complimenten voor het werk van ISR en het jaarverslag; - de signaalfunctie van het ISR; - de krappe bezetting bij het ISR; - de positie van ISR ten opzichte van de ombudsman, het juridisch loket en, vanaf 2015, het sociaal team; - de verhouding van de ISR-medewerkers tot de ambtelijke organisatie; - de financiering van het ISR; - de verhouding tot instituten in andere gemeenten; - het wel of niet verplicht zijn van een ISR; - de bestuurlijke reactie van het college; - het overleg met de gemeente; - de aandachtspunten die door het ISR worden aangegeven; - de ruimte voor coulance en overleg bij de gemeente bij het toepassen van de regels; - het grote aantal procedures bij de bezwaarschriftencommissie; - de gevolgen van de digitalisering bij de gemeente; - de mogelijkheid om vaste lasten in te houden op de uitkering; - het belang van goed budgetbeheer; - het probleem van de kinderopvangtoeslag; - de naamsbekendheid van het ISR; - de mogelijkheid om bepaalde problemen structureel op te lossen; - de slechte bereikbaarheid van het centrale nummer (14015); - de groei aan hulpvragen door buitenlandse studenten; - de menselijke maat in relatie tot de task-force WWB; - de zelfredzaamheid in relatie tot de kwetsbaarheid van mensen; - de roep om participatie in relatie tot het risico van verlies van de uitkering; Beantwoording door ISR Mw Wouters en Wolf gaan in op de vragen die aan het ISR zijn gesteld. Men is blij met de complimenten die gemaakt zijn. Het ISR volgt de ontwikkeling van het sociale team en men verwacht dat er ook wel meer naar doorverwezen zal worden. De kracht van het ISR zit met name in de onafhankelijke positie. De samenwerking tussen het ISR en de gemeente/ Besluitenlijst cie Sociaal Domein 30 september 2014 2 / 5
ambtenaren verloopt op zich goed. Het blijft zoeken naar het op een goede manier omgaan met het grote aantal ingewikkelde regels en het hanteren van coulance. De gemeente verplicht mensen in sommige gevallen tot budgetbeheer, maar soms blijkt na een paar maanden dat dit beheer niet goed gedaan wordt. Dit is echt een aandachtspunt. Het inhouden van vaste lasten op de uitkering wordt ondersteund door het ISR. Dit kan namelijk ook psychische rust geven bij mensen. De raadslieden landelijk hebben veel overleg en bepaalde lokale signalen worden zo mogelijk ook doorgegeven richting Tweede Kamer of landelijke organisaties. Het digitaal verstrekken van uitkeringsspecificaties gebeurt nog maar kort, maar het ISR heeft wel het idee dat het voor de meeste mensen lastig is om mee om te gaan. Daarbij spelen soms ook hele praktische punten als het ontbreken van een DigiD of een printer een rol. Een punt van zorg blijft de zogeheten buiten behandeling stelling. Dit levert heel vaak extra schulden op, terwijl het soms slechts gaat om het ontbreken van 1 afschrift. Juist in die gevallen kan een beetje coulance van grote waarde zijn. Er is nog steeds een wachtlijst bij het ISR en een grote werkdruk. De naamsbekenheid is wat het ISR betreft groot genoeg. Er wordt niet bijgehouden hoe clienten bij het ISR terecht zijn gekomen. Het ISR heeft via het landelijk overleg contact met de belastingdienst over de toeslagen en men kan inloggen op een toeslagen servicepunt. Maar dit blijft een punt van aandacht. Het ISR heeft niet de middelen om de digitalisering en de gevolgen ervan te monitoren 1 e termijn college Wethouder Brandligt gaat in op de vragen en opmerkingen die zijn ingebracht. Een ISR is niet verplicht, maar het college vindt een onafhankelijke juridische ondersteuning wel belangrijk. De raadslieden zijn formeel ambtenaar, maar hebben wel een onafhankelijke positie. De casus van de grootmoeder is een voorbeeld van de doorwerking van landelijke regels, maar waarbij het college juist oplossingen heeft gezocht door lokaal die regels op te rekken. In die zin pleit de wethouder ervoor om juist niet nog meer in de geest van de wet te handelen omdat deze wet behoorlijk hardvochtig is. De innovatie in het sociaal domein is erop gericht om te proberen problemen juist te voorkomen. Het sociaal team is geen vervanger voor het ISR. Enerzijds is er verschil in werkzaamheden en anderzijds behandelt het sociaal team veel minder mensen. In 2014 zijn er tot nu toe beduidend minder bezwaarschriften aan de orde dan in voorgaande jaren. De bezetting van het ISR is inderdaad krap. Voor 2015 zal de bezetting zeer waarschijnlijk in ieder geval niet minder worden. Ten aanzien van de vragen over budgetbeheer stelt hij voor om deze te behandelen bij de bespreking van de evaluatie budgetbeheer (volgt in 4 e kwartaal 2014). Het probleem van de kinderopvangtoeslag is bekend en is nog steeds een zeer groot probleem. Vanuit de ambtelijke organisatie wordt maximaal geprobeerd om mensen goed te informeren. Het lastige is wel dat regelgeving regelmatig wijzigt. Het is nog niet bekend in hoeverre de digitalisering extra problemen oplevert ten opzichte van het gebruik van papieren formulieren. Vrijwilligers kunnen zeker een rol spelen in de begeleiding van mensen bij de digitalisering. De problematiek van het slecht bereikbaar zijn van het nummer 14015 zal doorgegeven worden aan wethouder Hekker (dienstverlening). Het inhouden van vaste lasten op uitkeringen wordt nog niet gedaan. Dit lijkt verstandig om te doen, maar er zitten ook nadelen aan. Er kan gewenning optreden en dat kan een nadeel zijn als de uitkering stopt. Dan moeten mensen ineens weer alles zelf regelen. Het is een afweging tussen mensen enerzijds zoveel mogelijk zelfredzaamheid aan leren tegenover het zaken regelen voor mensen. Budgetbeheer is in die zin anders dat dit per definitie tijdelijk is. De wethouder zegt toe om te inventariseren hoe andere steden omgaan met het inhouden van vaste lasten op een uitkering en deze informatie te betrekken bij de evaluatie Budgetbeheer. Afronding discussie De voorzitter rondt de discussie af. Zij dankt de vertegenwoordigers van het ISR hartelijk voor hun aanwezigheid en inbreng. Zij memoreert de toezegging van wethouder Brandligt om te inventariseren hoe andere steden omgaan met het inhouden van vaste lasten op een uitkering en deze informatie te betrekken bij de evaluatie Budgetbeheer. Er is geen behoefte bij de commissie om dit onderwerp te bespreken in de raad van 16 oktober 2014. Besluitenlijst cie Sociaal Domein 30 september 2014 3 / 5
7. Raadsvoorstel inzake verordening materiële financiële gelijkstelling onderwijs (wk 28, nr. 1641519) Dit voorstel wordt aangehouden tot de volgende vergadering (zie ook bij agendapunt 5 hiervoor). 8. Wijzigingen participatiewetgeving a. concept-informatienotitie college over de hoofdlijnen van de Participatiewet; b. brief college inzake voortgangsrapportage MAU 2013 (wk 26, nr. 1656848); c. brief college inzake beantwoording aanvullende vragen inspectie SZW over rapportage MAU 2013 (wk 28, nr. 1666092) Namens het college wordt eerst een presentatie geven door de heer Den Hertog en mw Hoekman over de aanstaande wijzigingen in de participatiewetgeving (deze presentatie is toegevoegd op het RIS bij de vergadering van 30 september 2014). 1 e termijn commissie In de eerste termijn maakt de commissie opmerkingen en stelt vragen over ondermeer de - de mogelijkheid van individuele studietoeslag voor mensen met een beperking; - de mogelijkheid voor gemeenten om coulance toe te passen bij het opleggen van maatregelen; - het evalueren van de verplichting van de 4 weken zoektermijn; - de duur van de job-coaching; - de individuele inkomenstoeslag; - de mogelijkheid van een revolving fund bij de categoriale bijzondere bijstand; - de aandacht voor de nieuwe instromers; - de mogelijk negatieve klank van bepaald vakjargon; - het toepassen van tegenprestatie en wederkerigheid; - de krappe tijdsplanning en de onzekerheid over de uitwerking; - de positie van de wajong-jongeren; - het onderscheid maken tussen de verschillende doelgroepen; - de sluitende aanpak met de scholen; - het integraal afwegen van de ondersteuning op WWB en Wmo-gebied; - het integreren van de diverse instrumenten voor de toegang; - de positie van Delft ten opzichte van het landelijk gemiddelde op het gebied van verstrekking van uitkeringen - de kosten van initiatieven om mensen hoger op de participatieladder te krijgen; - de mate waarin TIC banen oplevert voor inwoners van Delft; - het aantal dakloze jongeren; - de mate waarin getest wordt op laaggeletterdheid; - de kosten en opbrengsten van het regionaal werkbedrijf; - de afspraken die gemaakt zijn met scholen over schooluitval; - de afspraken ten aanzien van de participatieladder; - het verzoek om een duidelijke samenvatting in een paar a4-tjes; - de financiële bandbreedte van de onzekerheid; - de mogelijkheid om de diverse onderdelen na ontschotting goed te kunnen blijven volgen 1 e termijn college Wethouder Brandligt gaat in op de vragen en opmerkingen die zijn ingebracht. De individuele toeslag wordt regionaal uitgewerkt en afgestemd. Bij het handhaven wordt de maximale ruimte benut om mensen zo goed mogelijk van dienst te zijn. De 4 weken zoektermijn is feitelijk nooit verplicht geweest. Voor mensen met tijdelijke banen is een oplossing gezocht zodat zij niet geconfronteerd worden met de 4 weken zoektermijn. De wethouder stelt voor om dit aspect mee te nemen in de evaluatie schuldhulpverlening. Er is ondersteuning voor mensen met een laag inkomen. De ziektekosten blijven vallen onder de categoriale bijstand. De kosten van handhaving zijn over het algemeen hoger dan de baten, maar het rijk stelt handhaving nu eenmaal verplicht. Het kader m.b.t. tegenprestatie is eerder Besluitenlijst cie Sociaal Domein 30 september 2014 4 / 5
vastgesteld door de raad en blijft van toepassing. Er worden diverse pilots uitgevoerd, maar vanwege de beperkte financiën zal alleen met de meest succesvolle worden doorgegaan. TIC moet in het algemeen zorgen voor groei van werkgelegenheid bij de laagopgeleiden. Dit is ook niet beperkt tot Delft, maar geldt voor de regio. Ten aanzien van de jongeren belooft hij om aan zijn collega-wethouder de vraag door te geven in hoeverre het aantal dakloze jongeren is toegenomen. Er wordt getest op laaggeletterdheid en op rekenen. Er geldt een verplichting om een regionaal werkbedrijf op te zetten en Delft heeft ervoor gekozen om een lichte variant op te zetten in de vorm van een platform. Dit werkbedrijf krijgt een aantal specifieke taken. De groeimogelijkheden van de participatieladder wordt meegenomen in reguliere evaluaties. De financiële bandbreedte bij uitkeringen in 2014 varieert van 45 tot 50 miljoen. Afronding bespreking De voorzitter rondt de bespreking af. Dit onderwerp komt op een later moment nog terug. Er is op dit moment geen behoefte om het te bespreken in de raad van 16 oktober 2014. 9. Rondvraag Mevrouw Gooijer stelt een rondvraag over extra middelen die door de Tweede Kamer beschikbaar worden gesteld voor huishoudelijke hulp. Dit gaat om een bedrag van 40 miljoen euro bovenop de al eerder beschikbaar gestelde 75 miljoen. Gemeenten moeten voor 15 oktober bij het ministerie van VWS een verklaring indienen waarin ze aangeven dat ze voor 1 december een plan zullen indienen. Na indiening van het plan zal dan een bedrag voor 2015 worden ontvangen. Ze wil graag weten of het college hiermee bekend is en of er een verklaring zal worden ingediend. Verder verzoekt ze om de raad hierover vóór 13 oktober te informeren. Wethouder Brandligt antwoordt dat dit bekend is bij het college en dat er samen met partners een aanvraag zal worden ingediend. Hij zal collega-wethouder De Prez vragen om de raad hierover nader te informeren. 10. Sluiting De vergadering wordt gesloten om 23.20 uur. Besluitenlijst cie Sociaal Domein 30 september 2014 5 / 5