Inleiding De gemeente De gemeente van Schouwerzijl is geïnstitueerd in het jaar 1899 en bestond uit leden uit de dorpen Schouwerzijl, Mengingeweer en Warfhuizen. In 1902 was de gemeente zoveel gegroeid dat er een kerk kon worden gebouwd. In 1903 werd de pastorie gebouwd en in 1904 werd de eerste predikant, ds. W.F. Geerds bevestigd. De gemeente van Schouwerzijl is in de loop van de tijd gediend door: ds. W.F. Geerds (1904-1911), ds. T.L. Kroes (1912-1925), ds. U. Buwalda (1915-1918), ds. H. Knoop (1920-1923), ds. M. Janssens (1926-1947), ds. C. van Kalkeren (1947-1951), ds. J.R. Wiskerke (1953-1957), ds. H. den Boeft (1958-1961), ds. P.P. Goossens (1961-1967), ds. J.M. de Jong (1978-1986). De kerk groeide uit tot 356 leden in 1926 en 442 leden vlak voor de vrijmaking. De vrijmaking vond plaats op 30 december 1944. Van de 422 leden hebben zich toen 146 leden vrijgemaakt. In de jaren vijftig is het ledental van de gemeente gaan dalen. Jonge mensen vertrokken en nieuwe leden kwamen er niet bij. In 1978 kon de gemeente van Schouwerzijl geen eigen predikant meer beroepen. Ds. De Jong is toen in combinatie met de gemeente van Pieterburen beroepen. In 1986 was het ledental nog maar zestig mensen. De gemeente is op 1 mei 1986 opgeheven. De leden zijn verspreid over de zusterkerken in Baflo, Leens en Winsum-Obergum. Het archief Het archief is in 1986 geschonken aan het toenmalige Deputaatschap voor de Documentatie van de geschiedenis van de vrijmaking. De oud-predikant van Schouwerzijl, ds. C. van Kalkeren, heeft het archief als deputaat in ontvangst genomen. Het archief is toen opgeslagen geweest in de Theologische Hogeschool aan de Broederweg 15. In 1993 is het overgedragen aan het Archief- en Documentatiecentrum van de Gereformeerde Kerken in Nederland (vrijgemaakt) aan de Broederweg 16 te Kampen. Het archief is geordend door de deelnemers van de eerste archiefcursus Cursus Kerkelijk archiefbeheer, die plaatsvond in september-oktober 1997 op het ADC in Kampen. Deze cursus is een initiatief van de archiefdiensten van de Gereformeerde Kerken in Nederland, de Gereformeerde kerken in Nederland (vrijgemaakt) en de Nederlandse Hervormde Kerk. Tijdens het ordenen kwamen de volgende zaken aan het licht: Het notulenboek van jan. 1962-juni 1974 is niet aanwezig. Uit de ingekomen stukken blijkt dat dit notulenboek wel in 1986 is overgedragen aan het deputaatschap. Navraag gaf aan dat het eventueel in het archief van de classis Warffum aanwezig kon zijn. Dit is niet het geval. Voor het geval het toch nog gevonden wordt, is er een inventarisnummer opgelaten in de plaatsingslijst. Bij de gedeponeerde archieven bevindt zich het archief van de Gereformeerde Schoolvereniging van Schouwerzijl. Waarom en door wie dit archief is gedeponeerd is niet bekend. In het archief bevond zich ook het archief van het Deputaatschap ter onderzoek naar de positie der praeadviserende leden, 1945-1946. Dit is gedeponeerd in het Generaal Synodearchief van de GKV op het ADC. Het archief van de Vereniging Schoolhulp, afd. Overijssel, 1907-1921, bevond zich ook in het archief van de gemeente van Schouwerzijl. Dit is als een zelfstandig archief opgenomen in de verzameling van het ADC. 1
INVENTARIS ARCHIEF GEREFORMEERDE KERK (VRIJGEMAAKT) TE SCHOUWERZIJL Archief- en Documentatiecentrum van de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) in Nederland Broederweg 16 8261 GT Kampen 2
PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF VAN DE GEREFORMEERDE KERK (VRIJGEMAAKT) TE SCHOUWERZIJL Archiefnummer: 3 Plaats: E1-3 ARCHIEF KERKENRAAD Stukken van algemene aard 1-15 Notulen, 1899-1990 1. 19 november 1899-27 februari 1911 2. 28 april 1911-4 juli 1919 3. 30 juli 1919-16 januari 1930 4. 13 februari 1930-18 juli 1935 5. 22 augustus 1935-21 juli 1943 6. 19 augustus 1943-31 december 1944 7. 11 januari 1945-21 maart 1946 8. 16 april 1946-26 april 1948 9. 21 mei 1948-15 december 1950 10. 26 januari 1951-13 september 1956 11. 4 januari 1956-14 december 1961 13. 20 juni 1974-27 maart 1986 14. 4 april 1986-29 januari 1990 N.B. 12. jan 1962 - juni 1974 mist 15. notulen (duplicaat) 19 november 1899-31 december 1944 16 Ingekomen stukken, 1937-1984 17 Uitgaande stukken, 1961-1986 18-26 Kanselafkondigingen, 1957-1984 18. 22 september 1957-29 december 1963 19. 1 januari 1964-6 oktober 1968 20. 13 oktober 1968-4 april 1971 21. 4 april 1971-24 juni 1973 22. 1 juli 1973-3 augustus 1975 23. 10 augustus 1975-20 november 1977 24. 27 november 1977-14 oktober 1979 25. 21 oktober 1979-3 januari 1982 26. 10 januari 1982-7 oktober 1984 27 Jaarverslag 1960 28 Overzicht inhoud van het archief, 1967 Stukken betreffende bijzondere onderwerpen 29 Acte van splitsing van Winsum en Schouwerzijl, 4 maart 1901 30 Stukken betreffende de grenswijziging met Winsum, 1942-1943 31 Stukken betreffende de Vrijmaking in Schouwerzijl, 1943-1947 3
32 Stukken betreffende het proces om de kerkelijke goederen, 1945-1950 33 Stukken betreffende de opheffing van de kerk in Schouwerzijl, 1985-1988 34 Ondertekeningsformulier van ambtsdragers, 1950-1985 35 Stukken betreffende de samenwerking van de kerken in de classis Warffum inzake het beroepen van een predikant, 1968, 1985 36 Plaatselijke reglementen/instructies, 1901-1962 37-39 Ledenregisters, 1899-1982 37. 1899-1944 38. (1944) - 1961 39. (c. 1961) - c. 1982 40 Lijst van mutaties in de kerkelijke stand, 1962-1971 41 Ledenlijst, zj 42 Attestaties, 1971-1983 43 Presentielijsten en kort verslag van de catechisaties, 1941-1948 44 Presentielijsten bij verkiezingen, 1940-1975 45 Preekvoorziening, 1967-1978, 1981-1982 46-50 Stukken betreffende de predikanten, 46. M. Janssens, 1926 47. H. den Boeft, 1961, 1984 48. P.P. Goossens, 1968 49. J.R. Wiskerke, 1968 50. J.M. de Jong, 1977 51 Stukken betreffende de kosters, 1948-1964, 1987-1990 52 Stukken betreffende het schoolbestuur, 1950-1951, 1971 53 Stukken betreffende de organisten, 1961-1967 54-57 Stukken betreffende de zending 54. Schouwerzijl en ds. S.J.P. Goossens, 1953-1967 55. Stukken samenwerkende kerken, 1967-1972 56. Correspondentie met gemeenteleden, 1967-1972 57. zending in Brazilië, 1964,1970 58 Visitatierapporten, 1972-1985 ARCHIEF DIACONIE 59 Correspondentie 1908, 1909, 1936, 1940, 1945, 1951, 1962-1966, 1980 4
60-63 Kasboeken van ontvangsten en uitgaven, 1936-1990 60. 1936-1944 61. 1940-1944 (tabellarisch) 62. 1947-1961 63. 1961-1990 (tabellarisch) 64-66 Kasboeken Ondersteuningen, 1929-1986 64. 1929-1937 65. 1945-1946 66. 1970-1986 67 Kasboek Contraboekhouding, 1923-1943 68 Kasboek Algemene Christelijke doeleinden, 1959-1963 69-70 Collecten 69. Voor derden 1972-1978 70. Roosters, 1946-1950, 1961-1964, 1981-1983 ARCHIEF COMMISSIE VAN BEHEER 71 Notulen 1917-1927 72 lijst van schulden 1901-1932 kasboek 1945-1966 N.B. Contrakasboek 1951-1966 N.B. bijgeschreven lijst van ontvangsten kasfonds kerkverfraaiing 1945-1946 73-74 Kasboeken van ontvangsten en uitgaven, 1942-1990 73. 1942-1944, 1951-1952, 1951-1967 (tabellarisch) 74. 1967-1990 75 Overzicht afrekening eigendom, 1940-1943 76 Financiële jaaroverzichten, 1940, 1960-1961, 1977-1986 77 Stukken betreffende kerkrestauratie, 1965 78 Bijzondere rekeningen en eigendomspapieren 1902, 1906, 1917, 1979, 1950-1966 GEDEPONEERDE ARCHIEVEN Archief Zendingscommissie 79-80 Kasboeken, 1915-1971 79. 1915-1944 80. 1963-1971 81 Overzicht van inkomsten en uitgaven, 1948-1964 Archief Orgelcommissie 82 Notulen, 1912 5
Archief kleine jeugdvereniging "Samuël" 83 Notulen, 1968-1969 Archief meisjesvereniging "Wees een zegen" 84-87 Notulen, -1967 84. z.j. 85. 1947-1954 86. 1954-1960 87. 1960-1967 88 reglement zj Archief jeugdvereniging "Onze hulp zij in de naam des Heren" (OHZIDNDH) 89-94 Notulen, 1939-1982 89. 1939-1945 90. 1946-1948 91. 1948-1951 92. 1959-1971 93. 1971-1976 94. 1978-1982 95 kasboek, 1954-1982 96 reglement, 1970 Archief mannenvereniging Paulus 97 Notulen, 1951-1959 Archief Gereformeerde Schoolvereniging Schouwerzijl 98 Register van notulen van bestuursvergaderingen 7 april 1955-14 april 1964 99 Register van notulen van de ledenvergaderingen 27 januari 1928-27 februari 1963 100 Financiën, 1903-1956, 1961-1966 101 Stukken betreffende de bouw van de school, 1951-1959 DOCUMENTATIE 102 Mededelingenbladen 1979-1986 103 Jaarboekjes 1964, 1965, 1967 104 Verslag van de herdenking van het 30-jarig bestaan van de gemeente, 1929 105 Preken, 1910, 1915, 1917, 1925 6
106 Foto's 18 november 1997 IvdL 7