De bouw van een Kreeftlier met Schorpioen als ring Na meerdere jaren rust kreeg ik weer de opdracht om een persoonlijke lier te bouwen, van iemand met zonneteken Kreeft en Ascendant Schorpioen. Wel heb ik tussendoor op de Wereldwerf in Olen, België cursus in lierenbouw gegeven, maar er zelf weer actief ingaan bracht een hoop enthousiasme teweeg. Ik beschrijf hieronder het proces van wording. 1 Als eerste de bouwtekening, die na enige aanpassingen akkoord was voor de opdrachtgeefster. Op basis hiervan ging ik aan de slag. Het dubbele klanklichaam bestaat uit kersenhout, wat de houtsoort is van de door de maan beheerste boom, en de maan is astrologisch de heerser over de Kreeft. De ring is van eikenhout, en deze boom is een uitdrukking van de planeet Mars, welke astrologisch heerst over de Schorpioen. Daar was ik blij om. aangezien dit hout veel harder en taaier is dan kersenhout, waardoor de lier steviger in zijn structuur wordt. De vorm van de klankkast in kersenhout is gebaseerd op het vormgebaar van de Kreeft, die een inwikkelende tendens laat zien naar het centrum, dat is de lichtzwakke sterrenhoop Presaepe, en vervolgens een schuin opstrevende lijn naar het licht. Dit is het oerbeeld voor onze borstkas, waarbinnen de longen en het hart liggen omsloten, tussen welks beide de gevoelens ontvonken en aan het licht komen. In de lier de in elkaar passende doos, waarbinnen de door de snaren opgewekte trillingen de lucht in beweging brengen en doen rondgaan, 1 Voor mijn lieren zie http://runework.eu/morele-techniek/runeinstrumenten/. 42
zonder dat die er goed uit kunnen komen. Dat geeft een inhullende, koesterende klank als beleving, overeenkomstig de moederlijke kwaliteiten van de Kreeft. De ring van eikenhout geeft de vormtendensen weer van de Schorpioen, die samenhangt met de zuigende klankether, de vorming in het waterige vanuit de bijnieren (Pluto, ook heersend over de Schorpioen), vandaar de speelse indeukende vormen op de ring. Dit alles volgens de theorie. Belangrijk zijn ook de afmetingen, want de grootte van de klankruimte bepaalt welke toon of tonen er het beste tot klinken komen, en elk dierenriemgebied heeft zijn eigen klankruimte (majeurtoonaard), elke planeet die dat beheert zijn eigen kerktoonaard. 2 Tijdens de voorbereidingen herinnerde ik me eraan dat ik ooit een elementwezen, dat op een jongetje was afgestuurd als voodoo, de opdracht heb gegeven om een instrument te gaan bezielen. Tot die tijd heb ik hem naar het Amsterdamse Bos gestuurd. Nu heb ik hem weer teruggeroepen en deze hielp mee bij het instrument. De bouw in onderdelen Nu de praktijk. Eerst worden de vormen uitgezaagd in tweeduims dik hout op de lintzaag. Dan zie je al de eerste contouren ontstaan. Bij dit model komt het heel nauw kijken hoe de klankkast binnen de ring past, dus heb ik eerst de ring passend gemaakt en vergrendeld met dubbele pinnen op de hoeken, zodat er minimaal beweging in zit. Vervolgens zijn de twee klankbladen passend op elkaar gemaakt. Hiernaast zie je het eerste resultaat. 2 Zie mijn boekje Lieren in de Vormgebaren van de Planeetprocessen Klankbeelden van de Planeetprocessen, waarin ik dit nader heb uitgewerkt: http://runework.eu/geestwetenschap/rune-boeken/. 43
Het uithollen van de klankbladen gebeurt stap voor stap. Als eerste teken ik de gewenste vormen en hun diepte op het hout. Dan teken ik op de platboor de diepte af die de verschillende delen dienen te krijgen en boor een groot deel van de houtmassa weg. Vervolgens werk ik met gutsen de juiste vormen uit tot op bijna de juiste diepte. En als laatste werk ik met schuurtollen de vormen glad en polijst het hout met de schuurmachine. Eerst het bovenblad, dan het onderblad, die beide binnen de ring passend dienen te zijn. Dat is een precisiewerkje dat de nodige aandacht vraagt. Ook eerst de binnenkant die de gewenste klankruimte moet geven, dan pas de buitenkant die hierop aansluit. Met kersenhout moet je voorzichtig zijn, want het is teer hout waar je niet teveel kracht op moet uitoefenen. En heel belangrijk bij het uitgutsen is dat je je voorwerp goed klemt. 44
Toen beide klankbladen klaar en passend waren, maakte ik een gleuf in de onderkant van de ring en maakte in het bovenblad een enigszins scheve verbindingsplaat, waardoor het bovenblad een klein beetje naar boven in de ring kwam te zitten. Dit is omdat kersenhout zo zacht is, dat het bij druk door de snaren kan gaan vervormen, en dan niet meer past met het onderblad. Hierop heb ik de ring met het bovenblad verlijmd. En hierna konden de beide bruggen op maat worden gemaakt en verlijmd. In de onderkant van de ring is een gleuf waarin de uiteinden van de snaren vallen. Met het instrument zo ver af, kon ik de speelse vormen op de boven- en zijkanten van de ring maken en vervolgens het instrument twee keer in de lijnolie zetten. Dat is een goede bescherming, die de kleuren in het hout dieper maakt en ook bescherming biedt tegen vocht. Zo werden zelfs onze houten zeeschepen geprepareerd, want het lijnolie vormt een verhardende laag. En voor mijn instrumenten is belangrijk dat de oorspronkelijke klank en vorm van het hout zo min mogelijk wordt beïnvloed. Dat doet lijnolie, in tegenstelling tot veel soorten verf, die er een laagje op leggen. 45
Na het indrogen van de lijnolie konden de gaatjes worden geboord voor de snaren: op de onderring de gaatjes voor de snarenhouders, op de brug de gleuven voor de snaren op gelijke afstanden. En op de bovenste brug de gleuven voor de hele tonen (de witte toetsen van de piano) en gaatjes voor de halve tonen (de zwarte toetsen). Het is namelijk een chromatisch instrument met twee octaven, waardoor je in elke toonaard kunt spelen. Nu was het elke dag de snaren van de lier aanspannen en stemmen tot de juiste toonhoogte, en afwachten hoe de lier zich zou houden. Dat duurt enige tijd. En toen hij zijn spanning had gevonden en op toonhoogte bleef, kon ik ook het achterblad geheel passend maken en erop lijmen. Nu pas blijkt wat de klank is van het instrument. Die is vol en rond en werkt op zowel de psoas spier als op het heiligbeen. Een mooi en handzaam therapeutisch instrument is geboren. Bij het spelen (zie de video) was hij gelijk al bezield, dus het elementwezen heeft goed meegedaan. Ik noem hem Randall.3 3 Zie voor de voorradige instrumenten op www.atelier-rune. 46