Brief aan de leden T.a.v. het college informatiecentrum tel. (070) 373 8020 betreft vastlopen cao-overleg uw kenmerk ons kenmerk ECCVA/U201200251 Lbr: 12/016 CvA/LOGA 12/04 bijlage(n) 1 datum 08 februari 2012 Samenvatting Het overleg over een nieuwe cao voor gemeenteambtenaren is op 1 februari jl. vastgelopen. Het CvA en de bonden kunnen het niet eens worden over de garantie van de begeleiding van werk naar werk. Bonden willen deze garantie voor onbepaalde tijd. Het CvA vindt dat onverantwoord. Ook eisen de bonden koopkrachtbehoud. Het CvA heeft vorig jaar een eindbod van 2% gedaan. Inmiddels is de financiële situatie van de gemeenten verder verslechterd. Het CvA heeft desondanks dit bod van 2% herhaald in ruil voor een langere looptijd. Hierop is door de bonden niet gereageerd. Daarnaast heeft het CvA afspraken willen maken over intensieve van werk naar werktrajecten, met een duur van 2 jaar, waarmee de gemeentelijke sector gunstig afsteekt ten opzichte van de marktsector waar een looptijd van 3 tot 6 maanden gebruikelijk is. Het CvA betreurt het vastlopen van het overleg ten zeerste, maar is ervan overtuigd alle mogelijkheden met de bonden te hebben verkend en open en reëel overleg te hebben gevoerd. De uiterste grenzen van de gemeentelijke mogelijkheden zijn echter bereikt. De bonden hebben op 6 februari jl. een ultimatumbrief aan het CvA gezonden waarin ze hun eisen nogmaals herhalen. In deze brief wordt u geïnformeerd over het verloop van het cao-traject en de standpunten van het CvA en de bonden. Daarnaast treft u informatie over mogelijke acties of het stilleggen van het overleg in het GO/OR. Om gemeentebesturen te helpen met het beantwoorden van vragen van medewerkers heeft het CvA een bericht opgesteld dat kan worden gebruikt voor de interne websites van gemeenten. Deze vindt u in de bijlage bij deze brief. Een lijst met FAQ is te vinden op de website van de VNG.
Aan de leden informatiecentrum tel. (070) 373 8020 betreft vastlopen cao-overleg uw kenmerk ons kenmerk ECCVA/U201200251 Lbr: 12/016 CvA/LOGA 12/04 bijlage(n) 1 datum 08 februari 2012 Geacht college en gemeenteraad, Op 1 februari 2012 is het overleg tussen het CvA en de bonden over een nieuwe cao voor gemeenteambtenaren vastgelopen. Inzet van het overleg was een pakket met afspraken waarmee gemeenten de komende jaren de bezuinigingen, decentralisatieopgaven en overige uitdagingen kunnen oppakken. Partijen zijn het op veel punten met elkaar eens. De struikelblokken zijn echter de wens van de bonden voor een werkgarantie voor onbepaalde tijd en de looneis. In de afgelopen periode hebben het CvA en de bonden intensief met elkaar gesproken over een pakket van afspraken. Hieruit concludeert het CvA dat er op veel punten overeenstemming kan worden bereikt. Zo kunnen de werktijden flexibeler worden en kunnen medewerkers een individueel jaarlijks budget krijgen van 500 voor loopbaanstappen. Ook wil het CvA met de bonden afspraken maken om de inhuur van externen terug te dringen en de mobiliteit van medewerkers, binnen en buiten de sector, te vergroten. Helaas is het overleg vastgelopen. Het CvA betreurt dit ten zeerste, maar is ervan overtuigd alle mogelijkheden met de bonden te hebben verkend en open en reëel overleg te hebben gevoerd, maar dat de uiterste grenzen van de gemeentelijke mogelijkheden zijn bereikt. In deze brief wordt u geïnformeerd over het verloop van het cao-traject en de standpunten van het CvA en de bonden. Daarnaast treft u informatie over mogelijke acties of het stilleggen van het overleg in het GO/OR. Ook vindt u in de bijlage een bericht dat u kunt gebruiken om uw medewerkers te informeren over het cao-conflict. Verloop cao-overleg Op weg naar een leidraad In de vorige cao is afgesproken een leidraad op te stellen waarmee partijen de uitdagingen van de VNG Postbus 30435, 2500 GK Den Haag Tel 070-373 83 93 www.vng.nl 02
sector in deze tijd van bezuinigingen gezamenlijk oppakken. De letterlijke tekst van deze afspraak is: Uitgangspunten voor deze leidraad zijn: modernisering en flexibilisering, terugdringen van externen (boven op bestaande taakstellingen), terugdringen van de bureaucratisering en, als taakstellingen leiden tot vermindering van formatieplaatsen, is begeleiden van werk naar werk uitgangspunt, zodat gedwongen werkeloosheid wordt voorkomen. Hierbij is ook afgesproken dat een succesvolle invulling van de leidraad leidt tot een structurele loonsverhoging van 1%. De gesprekken over de leidraad hebben geleid tot overeenstemming op veel punten. Zo werden partijen het eens over: 1) Een Individueel Loopbaan Budget (ILB) van 500 per jaar, waarmee de werknemer zijn inzetbaarheid verhoogt en daarmee zijn positie op de arbeidsmarkt verbetert. 2) Een aanstelling in algemene dienst en flexibilisering arbeidstijden. Dit bevordert de flexibiliteit van de medewerker en de organisatie. Flexibiliteit en keuzevrijheid kan aan medewerkers worden geboden door het flexibiliseren van arbeidstijden. Ook gemeenten hebben behoefte aan flexibilisering en modernisering van de bedrijfsvoering. Zij hebben bijvoorbeeld belang bij ruimere openingstijden, zonder dat er direct sprake is van extra toelagen of overwerk, en belang bij goed kunnen plannen: werknemers meer inzetten als er meer werk is en ook andersom. 3) Cao voor de toekomst: partijen willen komen tot een aantrekkelijke cao voor de sector gemeenten, die bijdraagt aan een goede positie van de sector op de arbeidsmarkt en die aansluit bij de wensen van werknemers en werkgevers. Dat betekent onder andere een inperking van het aantal regelingen in de cao en meer keuzemogelijkheden voor de individuele werknemer. Een Individueel Keuzebudget kan een belangrijke stap naar de Cao van de Toekomst zijn. Ook daar zijn partijen het over eens. Een individueel keuzebudget geeft de werknemers ruimte om te kiezen voor geld, tijd of bijvoorbeeld een opleiding. 4) Terugdringen interne bureaucratie. Dit kan bijdragen aan een meer efficiënte manier van werken en dus lagere kosten, maar zo komt er ook meer ruimte voor de professional. 5) Terugdringen externe inhuur. Hiermee willen gemeenten de kosten reduceren en krijgt eigen personeel meer kans om zich te ontwikkelen. Aangezien de gesprekken over een leidraad geruime tijd in beslag namen en de einddatum van de cao naderde, is eveneens gesproken over een verlenging van de cao. Eindbod mei 2011 Het overleg verliep aanvankelijk constructief. Toen de bonden echter vasthielden aan koopkrachtbehoud en daarbij terugkwamen op reeds gezamenlijk vastgestelde teksten heeft het CvA in mei 2011 een eindbod gedaan, teneinde te onderstrepen dat de financiële situatie van gemeenten geen verdere ruimte biedt voor loonsverhoging. VNG Postbus 30435, 2500 GK Den Haag Tel 070-373 83 93 www.vng.nl 03
Basis voor het bod waren de afspraken waarover overeenstemming was bereikt ten aanzien van de leidraad en een loonbod van 2% bij een looptijd tot 1 januari 2013. De bonden wezen dit bod af en voerden acties in enkele grote gemeenten. Hervatten overleg in december 2011 In december 2011 is het overleg over de cao hervat op initiatief van het CvA. Het CvA nodigde de bonden uit voor overleg naar aanleiding van de acties, maar stelde daarbij vast dat het financiële kader van het bod van mei 2011 bindend was. De constructieve sfeer werd snel hervonden. Het CvA is de bonden tegemoet gekomen in hun wensen voor afspraken rond externe inhuur en kwaliteit van werk. Maar een struikelblok bleek de eis van de bonden voor een van-werk-naarwerkgarantie voor onbepaalde tijd en de looneis. Beide partijen willen vergaande afspraken maken voor de begeleiding van werknemers die als gevolg van reorganisatie hun baan dreigen te verliezen. Het voorstel van de bonden is dat gemeenten werknemers waarvan de baan is vervallen niet mogen ontslaan totdat ander passend werk gevonden is. De overige onderdelen van het van-werk-naar-werk traject dat de bonden voorstellen, zoals sancties bij het niet nakomen van de afspraken, zijn nu al geregeld in de CAR- UWO en dus niet nieuw. Het CvA heeft in december 2011 aangegeven niet akkoord te kunnen gaan met een werkgarantie voor onbepaalde tijd. Gemeenten kunnen en willen niet voor onbepaalde tijd een landelijke werkgarantie bieden. Een landelijk verkapt ontslagverbod voor ambtenaren is een zeer verkeerd signaal. Bovendien werkt een werkgarantie niet, zo bleek ook uit recent onderzoek. Mensen bewegen minder snel als er geen prikkel is in de vorm van een bepaalde tijd. Tot slot is het niet consistent met het loopbaanbeleid dat partijen voorstaan en de afspraken over loopbaanbeleid in de leidraad en in hoofdstuk 17 van de CAR-UWO. In december 2011 is afgesproken dat beide partijen nogmaals met hun achterban verkennende gesprekken voeren over een mogelijk compromis tussen beide standpunten. Afbreken overleg op 1 februari 2012 Op 1 februari jl. zijn partijen opnieuw met elkaar in overleg gegaan. In dit overleg heeft het CvA weer voorstellen gedaan om tot een compromis te komen. Echter, de bonden volharden in een werkgarantie zonder maximale looptijd. Daarnaast hielden de bonden vast aan een hogere looneis: in totaal eisen zij voor 2011 en 2012 2,5%. Voor het CvA bleek de ruimte van 2% nauwelijks nog haalbaar door de herstelpremie van het Abp die een flink deel van de beschikbare arbeidsvoorwaardenruimte inneemt. De gemeenten hebben daarnaast te maken met extra tegenvallers op de grondexploitatie en een dreigende lagere gemeentefondsuitkering. Het CvA heeft daarom aangegeven een langere looptijd dan de oorspronkelijke 1 januari 2013 te willen. Maar het is bij een bod gebleven. Over de overige teksten van de leidraad is niet meer gesproken. Op 1 februari bleek dus dat met name de werkgarantie en de loonruimte partijen niet tot elkaar kan brengen. Het overleg over een nieuwe cao is daarna vastgelopen. Op 6 en 7 februari jl. heeft het CvA ultimatumbrieven van de Abvakabo FNV en de CMHF ontvangen waarin zij hun eisen nogmaals hebben verwoord. Voor de inhoud van deze brieven wordt verwezen naar de website VNG Postbus 30435, 2500 GK Den Haag Tel 070-373 83 93 www.vng.nl 04
van de VNG 1. Het ultimatum loopt af op 13 februari a.s respectievelijk 14 februari. De reactie van het CvA op deze ultimatumbrieven zal zo spoedig mogelijk op de website worden gepubliceerd. Acties van bonden In de ultimatumbrieven kondigen Abvakabo FNV en CMHF acties aan als niet aan hun eisen wordt voldaan. Het voeren van actie is aan spelregels gebonden. Hierover heeft het CvA gemeenten eerder geïnformeerd, zie de ledenbrief van 25 januari 2010, Collectieve actie, met kenmerk ECCVA/U201000069. In deze brief wordt het juridische kader geschetst waarin de acties geplaatst dienen te worden. Ook wordt een handreiking gegeven met betrekking tot de gang van zaken rondom collectieve acties en de toepassing van rechtspositionele artikelen. Opschorten lokaal overleg Een andere mogelijke actie van de bonden om de druk voor het sluiten van een cao op te voeren is het opschorten van het lokaal georganiseerd overleg (GO). Dit heeft gevolgen voor de besluitvorming binnen uw gemeente. Hoe omvangrijk die gevolgen zijn hangt af van hetgeen lokaal geregeld is. Meer hierover leest u in de ledenbrief van 13 april 2010, Opschorting GO/OR, met kenmerk ECCVA/U201000813. Communicatie richting werknemers Om u te helpen met het beantwoorden van vragen van medewerkers heeft het CvA een bericht opgesteld dat gebruikt kan worden voor uw interne gemeentelijke websites. Dit vindt u in de bijlage bij deze brief. Een lijst met veelgestelde vragen van medewerkers (FAQs) vindt u op de website van de VNG. Het is belangrijk dat medewerkers worden meegenomen in de denk- en handelwijze van het CvA, zeker nu het conflict met bonden zich verhardt. Het is de tweede keer dat acties dreigen in een cao-ronde. Wij vragen u daarom aandacht te geven aan de communicatie, en als het mogelijk is ook het gesprek met uw medewerkers hierover aan te gaan. Tot slot Het CvA betreurt het vastlopen van de cao-onderhandelingen en vertrouwt erop gemeenten met deze brief voldoende te hebben geïnformeerd. Wij vragen gemeenten om acties van bonden en personeel bij ons te melden. 1 Van het CNV Publieke Zaak is bij het schrijven van deze brief nog geen ultimatumbrief ontvangen. VNG Postbus 30435, 2500 GK Den Haag Tel 070-373 83 93 www.vng.nl 05
Dit kan via het VNG Informatiecentrum: cva@vng.nl of 070-3738393. Hoogachtend, College voor Arbeidszaken van de VNG Mw. mr. S. Pijpstra secretaris Deze ledenbrief staat ook op www.vng.nl onder brieven. VNG Postbus 30435, 2500 GK Den Haag Tel 070-373 83 93 www.vng.nl 06
Bijlage 1 Bericht voor medewerkers (bijvoorbeeld te plaatsen op het intranet van gemeenten) Geen nieuwe cao gemeenten Het overleg voor een nieuwe Cao is gisteren (1 februari) vastgelopen op het punt van de werkgarantie. De bonden eisen een van-werk-naar-werkgarantie voor onbepaalde tijd. Dat was voor de VNG niet acceptabel. De bonden hebben het overleg vervolgens afgebroken. De VNG onderschrijft het belang van een krachtige en werkbare van-werk-naar-werkaanpak. De basis daarvoor ligt er al, in de CAR-UWO. Zo is de werkgever verplicht te zorgen voor intensieve begeleiding en individuele afspraken. De VNG heeft in aanvulling daarop voorgesteld de bonden de bestaande regelingen te verbeteren, de re-integratietermijnen te verlengen naar 24 maanden en het re-integratiebudget te verhogen. De bonden hielden echter vast aan hun eis voor een termijn voor onbepaalde tijd. Dat kan de VNG landelijk niet afspreken. De ervaring leert dat een duidelijke en bepaalde termijn de benodigde prikkel geeft om daadwerkelijk naar een andere functie om te zien. Er gaat daarnaast een verkeerd signaal van uit. In de markt geldt ook een bepaalde termijn als het gaat om de bemiddelingsperiode. Koopkrachtbehoud Een tweede struikelblok vormde het loon. De VNG heeft 2% geboden. Dat is de ruimte die ook in het bod zat dat de VNG in mei 2011 heeft gedaan. Daar hoorde toen een looptijd bij tot 1 januari 2013. Omdat veel arbeidsvoorwaardenruimte is verdwenen door kortingen op het gemeentelijk budget en de forse stijging van de pensioenpremie heeft de VNG voorgesteld de looptijd te verlengen. Daar is door de bonden echter niet meer op gereageerd: duidelijk was al dat de werkgarantie-eis onwrikbaar was. Geen leidraad: hoe verder Partijen hebben over meer zaken onderhandeld dan van-werk-naar-werk. In de Leidraad, die feitelijk gereed was, staan vernieuwende afspraken die meer keuzevrijheid bieden (een keuzebudget) en meer flexibiliteit (Het Nieuwe Werken). Nu het overleg is afgebroken gaan deze afspraken weer de ijskast in. De VNG vindt dit een gemiste kans: hiermee vervalt ook de 1% loonruimte die hierbij hoorde. VNG Postbus 30435, 2500 GK Den Haag Tel 070-373 83 93 www.vng.nl 02