RAPPORT ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET VIERJAARLIJKS BEZOEK OP REHOBOTHSCHOOL School : Rehobothschool Plaats : Naarden BRIN-nummer : 09CO Onderzoeksnummer : 112765 Datum schoolbezoek : 24 en 26 maart 2009 Datum vaststelling rapport : 9 juni 2009
2
INHOUDSOPGAVE 1 ONDERZOEK...5 2 BEVINDINGEN...7 3 CONCLUSIE...11 BIJLAGE...13 3
1 ONDERZOEK Op 24 en 26 maart 2009 heeft de inspectie Rehobothschool bezocht in het kader van het vierjaarlijks bezoek. Tijdens dit onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van het onderwijs beoordeeld aan de hand van een aantal indicatoren. In het kader van haar verplichting om scholen voor primair onderwijs ten minste eenmaal per vier jaar te bezoeken, beoordeelt de inspectie scholen met een beperkte, vaste set van indicatoren, waarmee zij conform de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de school op belangrijke onderdelen onderwijs van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben in ieder geval betrekking op de kwaliteitszorg, de zorg en begeleiding, de resultaten, de ontwikkeling van leerlingen en enkele aspecten betreffende de naleving van de wet- en regelgeving, waaronder de onderwijstijd. De bevindingen uit dit onderzoek worden gebruikt bij de eerstvolgende risicoanalyse. Deze analyse gaat vooraf aan de beslissing of het toezichtarrangement van de school eventueel aangepast dient te worden. Onderzoeksmethode vierjaarlijks bezoek Deze rapportage is gebaseerd op: De indicatoren uit het bestaande waarderingskader primair onderwijs van de inspectie. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij schooldocumenten en handelingsplannen zijn bestudeerd; gesprekken met de directie en de intern begeleider(s)/zorgcoördinator(en) zijn gevoerd. Onderzoeksmethode themaonderzoek schrijven Het themaonderzoek schrijven bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen schrijven; schooldocumenten zijn bestudeerd; gesprekken met de directie, de leraren en leerlingen zijn gevoerd. 5
2 BEVINDINGEN 2.1 Vierjaarlijks bezoek In de bijlage van dit rapport treft u een overzicht van de bij dit onderzoek betrokken indicatoren aan, en de bevindingen van de inspectie daarover. Uit dit overzicht valt op te maken dat op de Rehobothschool de kwaliteit van het onderwijs voor de meeste onderzochte indicatoren op orde is. Het betreft hier met name de onderdelen kwaliteitszorg, leerlingenzorg en de naleving. Eén onderdeel van de opbrengsten behoeft nog ontwikkeling. Positieve punten De Rehoboth School kenmerkt zich door een heldere structuur in aanpak, een open klimaat, inzet van een enthousiast en stabiel schoolteam en gemotiveerde leerlingen. De sturende factoren zijn de directeur en de intern begeleider die met visie en op deskundige wijze richting geven aan de specifieke processen binnen de school. De Rehoboth heeft haar onderwijskwaliteit, zoals geconstateerd tijdens het vorige inspectiebezoek in 2006, grotendeels weten te behouden en op een aantal indicatoren zelfs weten te verbeteren. Opbrengsten De resultaten aan het einde van de schoolperiode (indicator 12.1) zijn als 'voldoende' beoordeeld op grond van de uitslagen van de Cito Eindtoets Basisonderwijs in 2007, 2008 en 2009. Deze liggen de eerste 2 jaar ruim boven, en in het laatste jaar net onder de bovengrens die de inspectie hanteert voor scholen met een vergelijkbare leerlingenpopulatie. Ook de tussentijdse opbrengsten zijn van voldoende niveau. Dit oordeel baseert de inspectie op de resultaten van technisch lezen in de groepen 3 en 4, begrijpend lezen in groep 6 en rekenen en wiskunde in de groepen 4 en 6. Deze resultaten liggen ruim boven de norm die de inspectie hanteert. Kwaliteitszorg De gehele kwaliteitzorg is van voldoende kwaliteit. Enkele indicatoren zijn zelfs als 'goed' beoordeeld. Voor de evaluatie van de opbrengsten maakt de school goed gebruik van de mogelijkheden die het leerlingvolgsysteem biedt. Via (trend)analyses krijgt de school inzicht in de ontwikkelingen op leerling-, groeps- en schoolniveau en in de mate waarin deze overeenkomen met gestelde ambities. De resultaten van de analyses bieden aanknopingspunten voor verdere schoolontwikkeling. De school treft dan ook aantoonbaar maatregelen voor de organisatie of voor de inhoud van het onderwijs. 7
Voor haar verbeteractiviteiten werkt de school met een meerjarenplanning en jaarplannen. De verbeterplannen worden per onderwerp uitgewerkt in plannen van aanpak met concrete, meetbare doelen. Het gehele team wordt betrokken bij de uitvoering van de plannen; ieder teamlid zit in één of meerdere werkgroepen. Om de verbeteractiviteiten te borgen, legt de school de afspraken vast in handboeken en laat zij onderwerpen met een zekere regelmaat terugkomen op de onderwijsinhoudelijke vergaderingen. Verder verantwoordt de school zich jaarlijks naar het bevoegd gezag (via een monitor) en naar ouders (via de schoolgids) over de kwaliteit van haar onderwijs. Daarnaast maakt de school er werk van om gerealiseerde plannen en de effecten op school ook tijdens ouderbijeenkomsten toe te lichten. Zo heeft de school zich tot doel gesteld de jaarlijkse voorlichtingsavond voor ouders in het teken van een onderwijskundig thema in te richten dat op dat moment op school aan de orde is. Het doel is om ouders ook daadwerkelijk te laten ervaren waar hun kinderen mee bezig zijn als gevolg van (nieuwe) ontwikkelingen op school. Leerlingenzorg De leerlingenzorg kent een duidelijke zorgstructuur die is vastgelegd in het zorgplan/zorgprotocol van de school. De school beschikt over een uitgebreid systeem waarmee de ontwikkeling van de leerlingen gevolgd wordt, zowel op cognitief als sociaal-emotioneel gebied. Binnen de zorg is ook aandacht voor leerlingen met een versnelde ontwikkeling. Het team signaleert systematisch en tijdig welke leerlingen extra aandacht en zorg nodig hebben. De intern begeleider vormt hierbij de spil: zij ondersteunt de leerkrachten bij het analyseren en het bepalen van de hulp aan de leerlingen. Daarbij wordt bewaakt dat individuele leerlingen zich blijven ontwikkelen en genoeg leerwinst boeken conform vooraf gestelde eisen. Door de wijze waarop de intern begeleider leiding geeft aan de uitvoering van de zorg en deze bewaakt is, in ieder geval voor dit moment, voldoende geborgd dat deze ook daadwerkelijk wordt uitgevoerd. Indicator 11.3 is daarom voldoende beoordeeld. De inspectie maakt echter wel een kanttekening hierbij. Tijdens het onderzoek heeft zij namelijk vastgesteld dat er kwaliteitsverschillen zijn tussen de wijze waarop leraren de zorg uitvoeren. Op enkele uitzonderingen na, houden leraren niet of nauwelijks bij (in hun administratie, een logboek of op de handelingsplannen) wanneer zij extra hulp aan hun leerlingen geven. Hierdoor ontneemt de school zichzelf de mogelijkheid om de voortgang en de planmatigheid van de zorg vooral zichtbaar te verantwoorden en niet afhankelijk te stellen van personen. Overigens registreren de remedial teachers en een enkele leerkracht wel consequent wanneer er gewerkt wordt/is met de handelingsplannen. Verbeterpunten Naast deze positief beoordeelde aspecten, vraagt de inspectie aandacht voor een onderdeel van de opbrengsten waarvan de kwaliteit verbetering behoeft. 8
Opbrengsten De school kent een tweetal leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften die naar verwachting het eindniveau van groep 8 niet halen op het gebied van rekenen en wiskunde. Voor deze leerlingen heeft de school nog niet vastgelegd welke doelen zij met hen wil behalen: het zogenaamde ontwikkelingsperspectief. Aan de hand van een dergelijk ontwikkelingsperspectief kunnen tussendoelen worden afgeleid, en kan bepaald worden welk aanbod nodig is om die doelen te bereiken. Bij toetsmomenten kan de school dan vaststellen of de leerling zich ontwikkelt volgens het geprognostiseerde perspectief en, indien dat niet het geval is, extra zorg bieden. Daarnaast kan bepaald worden of eventueel bijstelling van het oorspronkelijk perspectief nodig is. Door het ontbreken van een ontwikkelingsperspectief, kan de school niet verantwoorden dat de leerlingen zich naar hun mogelijkheden hebben ontwikkeld. Dit verklaart de onvoldoende op indicator 13.2. 2.2 Themaonderzoek schrijven Bij het themaonderzoek zijn verschillende kwaliteitsaspecten van het onderwijs in het schrijven van teksten onderzocht, namelijk het leerstofaanbod, de tijd, het didactisch handelen, de afstemming op verschillen tussen leerlingen en de kwaliteitszorg. De inspectie is nagegaan waaruit het aanbod voor schrijven bestaat, of de gerealiseerde leerinhouden dekkend zijn voor de kerndoelen, of de leerinhouden in de verschillende leerjaren op elkaar aansluiten, en of ze tot en met het niveau van groep 8 worden aangeboden. In het verlengde hiervan is nagegaan of de school voldoende tijd besteedt aan dit domein van het taalonderwijs. In lesobservaties is gekeken naar de didactiek. De inspecteur heeft beoordeeld of de leraren de schrijfopdracht in een betekenisvolle context plaatsen, of ze een duidelijke schrijfopdracht geven, of ze procesgerichte instructie geven over de aanpak van de schrijfopdracht, of ze leerlingen adequaat ondersteunen bij het schrijven en of ze zorgen voor effectieve feedback aan leerlingen. Daarnaast is nagegaan of in de schrijfactiviteiten van de leerlingen alle fasen van het schrijfproces herkenbaar zijn. Net als bij andere taalvaardigheden zijn er ook verschillen tussen leerlingen in hun schrijfvaardigheid. In het onderzoek is gekeken of de leraren de ontwikkeling van de schrijfvaardigheid van de leerlingen systematisch volgen en of dit ook leidt tot doelgerichte differentiatie in de lessen. Tot slot is nagegaan of de kwaliteitszorg van de school zo is ingericht dat de school de kwaliteit van het schrijfonderwijs systematisch kan bewaken en verbeteren, en of er aandacht is voor de deskundigheidsontwikkeling van de leraren op het gebied van onderwijs in schrijven. Op de Rehoboth School is een groot deel van de beoordeelde criteria bij een aantal kwaliteitsaspecten nog niet duidelijk herkenbaar in de praktijk. Dit geldt met name voor het didactisch handelen, de afstemming en de kwaliteitszorg. De school heeft in de afgelopen jaren aandacht besteed aan verbetering van verschillende onderdelen van het onderwijs. Het schrijfonderwijs is echter tot nu toe geen onderwerp geweest van kwaliteitsbepaling en -verbetering. 9
Tijdens de instructies besteden de leraren beperkt aandacht aan de manier waarop de schrijfopdracht kan worden uitgevoerd. In het verlengde hiervan maken leerlingen dan ook weinig werk van de planning en de voorbereiding van de schrijftaak. Daar komt bij dat de feedback die leraren geven op de schrijfproducten heel summier is en nauwelijks gericht is op de essentie van de schrijfopdracht. In het algemeen hebben de leraren, vooral in vergelijking met andere leergebieden, weinig tijd gepland voor instructie in het leren schrijven van teksten. Voor wat betreft het volgen van de ontwikkeling van de schrijfvaardigheid, maken leraren wel gebruik van de methodemogelijkheden, maar bij de meeste leraren blijft het bij het registreren van de resultaten. Mede als gevolg daarvan kunnen de leraren het didactisch handelen niet goed afstemmen op de verschillen tussen de leerlingen Het schrijfonderwijs kent ook een aantal positieve kanten op de Rehoboth School. De beoordeelde criteria van het leerstofaanbod worden namelijk grotendeels gerealiseerd. De aangeboden leerinhouden zijn dekkend voor de kerndoelen en de school biedt het leerstofaanbod aan alle leerlingen aan tot en met het niveau van groep 8. Daarnaast blijkt dat de school ruimschoots tijd inplant, en een leerlijn heeft voor het maken van werkstukken. Hiermee speelt de school in op de vraag vanuit het voortgezet onderwijs. De school heeft deze activiteit echter (nog) niet gekoppeld aan het schrijfonderwijs door hier vooraf doelen voor vast te stellen. 10
3 CONCLUSIE De inspectie concludeert dat de kwaliteit van het onderwijs op de Rehobothschool op de in het vierjaarlijksonderzoek onderzochte onderdelen op orde is. In het onderzoek is gebleken dat het onderwijs op die gebieden geen of nauwelijks tekortkomingen kent. Deze conclusie zal worden betrokken bij de eerstvolgende jaarlijkse risicoanalyse die voorafgaat aan de beslissing of het toezichtarrangement eventueel aangepast dient te worden. 4 VISIE VAN HET BESTUUR 11
BIJLAGE Overzicht indicatoren en bevindingen In de bevindingen wordt tot uitdrukking gebracht of de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs: 1 draagt niet of nauwelijks bij; 2 draagt onvoldoende bij; 3 draagt voldoende bij; 4 draagt in hoge mate bij; 5. geen waardering. Dit oordeel wordt alleen toegekend indien de school zich niet kan verantwoorden met behulp van betrouwbare en valide opbrengstgegevens of, bij 13.2, geen leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften heeft. Het kwaliteitsprofiel van Rehobothschool Kwaliteitszorg 1 2 3 4 1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 1.2 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.3 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.5 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen. 1.6 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van het onderwijs. Zorg en begeleiding, inclusief toetsinstrumenten 1 2 3 4 10.1 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 11.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens, bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 11.3 De school voert de zorg planmatig uit. 11.4 De school gaat de effecten van de zorg na. Opbrengsten: resultaten van leerlingen en hun voortgang in de ontwikkeling 1 2 3 4 5 12.1 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 13.1 De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 13.2 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 13
Wet- en regelgeving W1 De school heeft de vastgestelde schoolgids aan de inspectie toegestuurd. W2 De school heeft het vastgestelde schoolplan aan de inspectie toegestuurd. W3 Het bestuur heeft het vastgestelde zorgplan aan de inspectie toegestuurd. W4 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten. ja nee 14