Samenvatting advies AFO 143

Vergelijkbare documenten
Samenvatting advies AFO 148

AFO 177. Goedkering wordt gevraagd voor een institutionele fusie in het primair onderwijs per 1 augustus 2016 van:

1. Aanvraag en proces

Samenvatting advies AFO126

AFO 200. Goedkeuring wordt gevraagd voor de bestuursoverdracht per 1 augustus 2017 in het primair onderwijs van:

1. Aanvraag en proces

1. Aanvraag en proces

AFO 207. Goedkeuring wordt gevraagd voor de bestuurlijke fusie in het primair onderwijs van:

BEOORDELING AANVRAAG STICHTING KINDWIJS, VPCBO, VPCBO SDB EN VCS AANVRAAG AFO 174. Samenvatting

Samenvatting advies AFO109

BEOORDELING. 1. Aanvraag en proces. 2. Doel en motivatie fusie. Zaaknummer: OND/2015/ AFO158

Samenvatting advies AFO 134

SAMENVATTING. De CFTO concludeert dat:

AFO184. Goedkeuring wordt gevraagd voor een intersectorale bestuurlijke fusie in het primair onderwijs en speciaal onderwijs van:

AFO202. Goedkeuring wordt gevraagd voor de institutionele fusie in de sector primair onderwijs van:

ADVIESRAPPORT. 1. Aanvraag en proces. Zaaknummers: OND/14/40625 AFO141

Goedkeuring wordt gevraagd voor een bestuurlijke fusie van vier besturen in het primair en voortgezet onderwijs per 1 januari 2018 van:

1. Aanvraag en proces

1. Aanvraag en proces

Datum t 1 APR Betreft Besluit op uw aanvraag voor een bestuurlijke fusie

STICHTING KOPWERK EN STICHTING VRIJE SCHOOL TEXEL AFO 205

Samenvatting advies AFO 124 en 130

ADVIES. Inzake de aanvraag voor goedkeuring van de institutionele fusie in het speciaal onderwijs van:

A D V I E S. Inzake de aanvraag voor goedkeuring van de bestuurlijke fusie primair onderwijs van:

BESTUUR VOOR OPENBAAR EN ALGEMEEN TOEGANKELIJK ONDERWIJS AFO162

Samenvatting advies AFO151

BEOORDELING AANVRAAG STICHTING 5XO, SKOR EN SIKO AFO171 en AFO172

BEOORDELING. Inzake de aanvraag voor goedkeuring van de bestuurlijke fusie in het primair en speciaal onderwijs van:

A D V I E S. Inzake de aanvraag voor goedkeuring van de bestuurlijke fusie in het primair onderwijs van:

Regelgeving fusietoets

SAMENVATTING ADVIES. Pagina 1

Adviescommissie Fusietoets in het Onderwijs A D V I E S. Inzake de aanvraag voor goedkeuring van de bestuurlijke fusie primair onderwijs van:

1. Beschrijving van de aanvragers en de fusie

ADVIES. 1. Aanvraag en proces. Zaaknummer: OND/2015/3994/AFO 144. Inzake de aanvraag voor de bestuurlijke fusie van:

AFO201. Goedkeuring wordt gevraagd voor de bestuurlijke fusie in de sector (voortgezet) speciaal onderwijs van:

A D V I E S. Het betreft een voorgenomen bestuurlijke fusie in het Primair Onderwijs per 1 augustus 2014.

Inzake de aanvraag voor goedkeuring van de institutionele fusie in het speciaal onderwijs van:

1. Aanvraag en proces ADVIES. Zaaknummer MR 06

BEOORDELING AANVRAAG SKVOB EN STICHTING OELBERT AFO182

Samenvatting advies AFO 131

AFO183. Goedkering wordt gevraagd voor de bestuurlijke fusie in het primair onderwijs van:

A D V I E S. Inzake de aanvraag voor goedkeuring van de bestuurlijke fusie in het primair onderwijs van:

1. Aanvraag en proces

1. Beschrijving van de aanvragers en de fusie

A D V I E S. Inzake de aanvraag voor goedkeuring van de bestuurlijke fusie in het primair onderwijs van:

BEOORDELING. Door de fusie ontstaat één bevoegd gezag met negentwintig scholen en leerlingen.

handelende in overeenstemming met de minister van landbouw, natuur en voedselkwaliteit

De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, handelende in overeenstemming met de Minister van Economische Zaken;

Zaaknummer: OND/15/4454 AFO 146 Inzake de aanvraag voor goedkeuring van de bestuurlijke fusie in het primair en voortgezet onderwijs tussen:

Uit de stukken is de Adviescommissie Fusietoets in het Onderwijs (hierna te noemen: CFTO) samengevat - het volgende gebleken.

Fusie-effectrapportage Voortgezet onderwijs

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Fusie-effectrapportage (Speciale school voor) basisonderwijs

ADVIES. Aanvragers vragen goedkeuring voor twee van elkaar te onderscheiden bestuurlijke fusies, verder aangeduid als AFO138a en AFO138b:

Goedkering wordt gevraagd voor een institutionele fusie in het speciaal onderwijs per 1 augustus 2016 van:

Datum 11 november 2015 Aanbieding onderzoeksrapport wetsevaluatie fusietoets in het onderwijs

Tweede Kamer der Staten-Generaal

ADVIES. Voorliggende aanvraag betreft de bestuursoverdracht van een school in het voortgezet onderwijs, waarbij twee besturen zijn betrokken:

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Van inspraak tot instemming: fuseren, zo doe je dat!

Goedkeuring wordt gevraagd voor een institutionele fusie in het voortgezet onderwijs per 1 augustus 2016 van:

De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, handelende in overeenstemming met de Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie

Voorgenomen fusie basisschool Romero en openbare basisschool Nieuwenrooy

ADVIES AANVRAAG BESTUURLIJK FUSIE OVO ZAANSTAD EN STICHTING COMPAS AFO187

BEOORDELING AANVRAAG BESTUURLIJKE FUSIE OOG EN SKBO AFO199

ADVIES. 1. Aanvraag en proces

Fusievoorstel afgewezen vanwege belang handhaving enige school in het dorp; PO

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Handelende in overeenstemming met de Staatssecretaris van Economische Zaken;

Leidraad fusietoets. (voortgezet) speciaal onderwijs

1 Behoud van de laatste school in het dorp binnen het huidige bestuur

SAMENVATTING Instemmingsgeschil PO - artikel 10 onder h WMS (overdracht van de school)

Voorstel van wet. Allen, die deze zullen zien of horen lezen, saluut! doen te weten:

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Fusies in alle lagen van het onderwijs: praktische en juridische handvatten bij de toepassing van de fusietoets

Voorgenomen bestuurlijke fusie tussen protestants-christelijke schoolbesturen

Datum: 15 januari 2017 Onderwerp: Algemeen Overleg op 18 januari 2017 over de fusietoets en over leerlingendaling in den brede

1. Brief aan stichting Kristallis vast te stellen met een positief advies over de voorgenomen bestuursoverdracht aan Stichting Pluryn.

SAMENVATTING Instemmingsgeschil PO - artikel 10 onder h WMS (fusie school) en artikel 13 onder b WMS (verandering grondslag school)

Overname De Pels door Stichting openbaar Primair Onderwijs Utrecht

Datum 20 april 2018 Betreft Naar afschaffing fusietoets funderend onderwijs: uitwerking van het regeerakkoord

Plan van Scholen

Onderwerp : fusie obs De Peppel en obs J. Emmens, onder gelijktijdige opheffing van obs De Peppel

A In hoofdstuk I, titel III vervallen de opschriften Afdeling 1. Fusietoets en Afdeling 2. Overige bepalingen.

DEFINITIEF RAPPORT VAN EEN SPECIFIEK ONDERZOEK

Onderwerp Fusie en sluiting openbare basisschool De Letterbeam

Partijen: Het college van burgemeester en wethouders van Doetinchem, nader aan te duiden als bevoegd gezag

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag

Fusie Effect Rapportage (FER) Regina Pacis en St. Jan de Doper. 16 maart 2011

Openbaar Onderwijs Muiden - Muiderberg

5. Concept raadsbesluit

1. Aanvraag en proces

3^ Brief: d-a CA. Uét( Aangetekend pakket, b-p-3. gemeente Bunnik. PostNL. pur O-A-1. retour afzender L expditeur/return to Sender

Fusie-effectrapportage (Voortgezet) speciaal onderwijs

RAPPORT VAN SPECIFIEK ONDERZOEK

Zaaknummer : Raadsvergadering : 13 mei 2014 Agendapunt : Commissie : Bestuur. : Opheffing openbare basisschool De Steege in Eibergen

Praktijkervaringen van de Commissie Fusietoets Onderwijs en voorstellen voor verbetering

Sluiting dislocatie valt onder organisatiebeleid en op die grond heeft de MR adviesrecht; PO

Rapportage van de werkgroep identiteit en eigenheid

Transcriptie:

Samenvatting advies AFO 143 De Commissie Fusietoets Onderwijs adviseert de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap goedkeuring niet te onthouden aan de institutionele fusie tussen basisscholen De Abacus en Het Tweespan. Beide basisscholen vallen onder het gezag van de Stichting Katholiek Onderwijs Batavorum. Als gevolg van de beoogde fusie zal basisschool Het Tweespan ophouden te bestaan. Versterking van de positie en de kwaliteit van het onderwijs zijn de voornaamste redenen voor aanvrager bij zijn voornemen om te fuseren. Naar het oordeel van de commissie is zowel de interne als externe legitimiteit van de voorgenomen fusie geborgd. De medezeggenschapsraden van De Abacus en Het Tweespan hebben ingestemd met de fusie en het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Lingewaard heeft over de fusie positief geadviseerd. Met betrekking tot de menselijke maat overweegt de commissie het volgende. Er ontstaat een basisschool met in totaal 521 leerlingen (op basis van de gegevens van 1 oktober 2014). Dit is vergeleken met de gemiddelde basisschoolgrootte in Nederland een relatief grote school. De beoogde fusie zal geen gevolgen hebben voor de lijnen van besluitvorming. Met betrekking tot het effect van de fusie op de keuzevrijheid overweegt de commissie het volgende. In de gemeente Lingewaard zal basisschool Het Tweespan na de boogde fusie ophouden te bestaan. In een straal van tien kilometer rondom de fuserende scholen zijn veel basisscholen gevestigd. Hierbij zijn alle richtingen en pedagogisch didactische aanpakken vertegenwoordigd, ook de richting en aanpak van de scholen van aanvrager. De afstand tussen De Abacus en Het Tweespan is ongeveer één kilometer en valt derhalve binnen de op lokaal niveau acceptabele reisafstand van zes kilometer. In het postcodegebied rondom Het Tweespan zijn nog andere basisscholen gevestigd, waarbij de richting en aanpak van de latende school vertegenwoordigd blijft. De institutionele fusie leidt daarom naar het oordeel van de commissie niet tot een significante belemmering van de variatie in het onderwijsaanbod. Om recht te doen aan de behoefte van veel aanvragers om te worden beoordeeld op de doelen en motieven voor de beoogde fusie, heeft de commissie gekeken naar de rechtvaardigingsgronden voor fusie. Gelet op het oordeel van de commissie dat hier geen sprake is van een significante belemmering is de vraag of er rechtvaardigingsgronden zijn niet uitputtend behandeld. De betrokken gemeente heeft te maken met demografische krimp en het leerlingenaantal van de latende school Het Tweespan is dalend. 1

ADVIES Zaaknummer OND/2015/1122/AFO 143 Aanvragers vragen goedkeuring voor de institutionele fusie in het primair onderwijs van twee basisscholen van de Stichting Katholiek Onderwijs Batavorum. 1 Deze stichting is verantwoordelijk voor tien scholen voor primair onderwijs. Daarvan zijn zes scholen gevestigd in de gemeente Overbetuwe en vier scholen in de gemeente Lingewaard. De volgende twee basisscholen zijn betrokken bij de voorgenomen institutionele fusie: de rooms-katholieke basisschool De Abacus 2 met op 1 oktober 2014 in totaal 418 leerlingen, en de rooms-katholieke basisschool Het Tweespan 3 met op 1 oktober 2014 in totaal 103 leerlingen. Door de beoogde fusie houdt basisschool Het Tweespan op te bestaan en krijgt De Abacus in totaal 521 leerlingen. Uit de stukken is de Commissie Fusietoets Onderwijs (hierna: de commissie) het volgende gebleken. 1. Aanvraag en proces De Dienst Uitvoering Onderwijs, de uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, (hierna: DUO) heeft de aanvraag op 28 januari 2015 ontvangen en geregistreerd onder zaaknummer OND/2015/1122/AFO143. Bij de aanvraag zijn de volgende documenten gevoegd: een volledig ingevulde fusie-effectrapportage (hierna: FER), het positieve advies van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Lingewaard, instemmende verklaringen van de medezeggenschapsraden van De Abacus en het Tweespan, en het Handboek Fusie IKC De Abacus Het Tweespan. Bij brief van 13 februari 2015, met kenmerk OND/2015/4202 M is aan de aanvrager meegedeeld dat de aanvraag is ontvangen. Op 4 maart 2015 is telefonisch contact geweest met de aanvrager, omdat een aantal aspecten niet geheel duidelijk werden op basis van de ontvangen documenten. 2. Doel en motivatie Uit de FER en het Handboek Fusie IKC De Abacus Het Tweespan blijkt dat versterking van de positie en de kwaliteit van het onderwijs de voornaamste redenen voor de voorgenomen fusie zijn. In de FER zijn de motieven als volgt geformuleerd: Het aantal leerlingen van Het Tweespan is dalend en ligt bij ongewijzigd beleid onder de opheffingsnorm. Samenvoeging van beide scholen biedt de mogelijkheid de positie en kwaliteit van het onderwijs te versterken. Gezien de smalle personele bezetting is de school kwetsbaar. Er zijn weinig personeelsleden die steeds meer taken op zich moeten nemen. Mogelijkheden voor taakdifferentiatie zijn gering. Er is te weinig menskracht om kennis op peil te houden en nieuwe werkzaamheden uit te voeren, terwijl onderwijskundige ontwikkelingen dit wel vragen. 1 Het bevoegd gezag-nummer van de stichting is 28147. 2 Brin 07UY. 3 Brin 09AD. 2

Invoering van passend onderwijs zal een grotere druk leggen op de scholen d.w.z. vraagt een extra inspanning van de leerkrachten en biedt in een kleine school minder mogelijkheden tot individueel onderwijs. In een grotere organisatie kunnen kansen beter benut worden. Bij (langdurige) afwezigheid komt de continuïteit van het onderwijsleerproces in gevaar, en dus ook de kwaliteit. Als doel van de fusie wordt in de FER het volgende vermeld: De samenvoeging van Het Tweespan en IKC de Abacus op 1 augustus 2015 biedt de mogelijkheid de positie en de kwaliteit van het onderwijs te versterken. In het kader van Passend onderwijs kunnen in een grotere organisatie de kansen beter benut worden. 3. Beoordeling interne en externe legitimatie Uit de parlementaire geschiedenis van de Wet fusietoets in het Onderwijs (hierna: Wet fusietoets) volgt dat de FER primair een instrument is voor de belanghebbenden om inzicht te krijgen in motieven, doelen en effecten van de fusie en om daarop invloed te kunnen uitoefenen. 4 Voor het bestuur dient de FER om draagvlak onder de belanghebbenden te krijgen. Het is een vorm van transparantie waarmee het bestuur zich verantwoordt over fusievoornemens. Indien de FER de vereiste elementen bevat, kunnen de belanghebbenden zich een goed oordeel vormen over de noodzaak of wenselijkheid van een fusie en zijn ze optimaal betrokken. Dat is het belangrijkste doel van de FER. Daarmee wordt ruimte gelaten voor de autonomie van instellingen. Daarnaast is de FER een middel voor de minister om te toetsen of instellingen een zorgvuldig proces hebben doorlopen. Het gaat om de vraag of het voornemen om te fuseren voldoende is gelegitimeerd onder de belanghebbenden. In artikel 64b, eerste lid, van de Wet op het primair onderwijs (hierna: WPO) is bepaald dat de aanvraag vergezeld gaat van een door de rechtspersoon of rechtspersonen opgestelde FER en een schriftelijke verklaring van instemming met de fusie door de betrokken medezeggenschapsraden dan wel de gemeenschappelijke medezeggenschapsraden. 3.1 Interne legitimiteit Door de aanvrager zijn ondertekende instemmende verklaringen overlegd van de medezeggenschapsraden van De Abacus en Het Tweespan. Beide verklaringen zijn ondertekend op 23 januari 2015. De verklaringen zijn overigens, zoals de commissie vaker constateert, summier en bevatten geen inhoudelijke onderbouwing van de gegeven instemming. Uit het Handboek Fusie IKC De Abacus Het Tweespan komt naar voren dat de projectgroep fusie onder andere bestaat uit vertegenwoordigers van beide medezeggenschaps- en ouderraden. De taken van de projectgroep zijn meedenken over de FER en toezien op consistente communicatie. De commissie heeft geen aanleiding om te veronderstellen dat bij de medezeggenschap draagvlak ontbreekt voor de voorgenomen fusie, omdat door aanvragers instemmende verklaringen zijn overlegd van de betrokken medezeggenschapsraden. 3.2 Externe legitimiteit Door de aanvrager is een ondertekend positief advies opgestuurd van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Lingewaard. In dit advies heeft het college een tekstvoorstel opgenomen dat onder punt 9 van de FER is overgenomen. Uit dit tekstvoorstel blijkt dat het college van mening is dat de onderwijsinhoudelijke gevolgen van de voorgenomen fusie beperkt zijn en dat er een beperkte wijziging van de leerlingenstromen zal optreden. Een deel van de leerlingen zal na de fusie een drukke verkeersweg moeten oversteken, maar dat is voor een deel van de leerlingen die nu de school bezoeken ook al het geval. In het recente evaluatierapport van de commissie zijn vijf categorieën adviezen van gemeentebesturen te onderscheiden. Het advies dat in deze casus is gegeven, valt onder de vierde categorie (inhoudelijke verklaringen die aansluiten bij het landelijke kader). Uit het advies dat bij deze beoogde fusie is gegeven, blijkt dat het college van burgemeester en wethouders heeft gekeken naar de keuzevrijheid voor ouders in relatie tot het aanbod en de lokale 4 Kamerstukken II 2008/09, 32 040, nr. 3, p. 11. 3

impact van de voorgenomen fusie. Gelet op dit advies heeft de commissie geen aanleiding te veronderstellen dat bij de betrokken gemeente draagvlak ontbreekt voor de voorgenomen fusie. 4. Beoordeling menselijke maat Uit de parlementaire geschiedenis van de Wet fusietoets blijkt dat de fusietoets is bedoeld om te bevorderen dat onderwijsinstellingen zich op een menselijke maat organiseren. 5 Een menselijke maat houdt in dat een onderwijsinstelling overzichtelijk is, zodat de betrokkenen en de belanghebbenden zeggenschap en keuzevrijheid hebben en zich samen verantwoordelijk weten voor de onderwijsinstelling en de lijnen van besluitvorming kort zijn. Tevens volgt uit de parlementaire geschiedenis dat schaalgrootte van een onderwijsorganisatie van invloed is op de legitimatie van bestuur en de keuzevrijheid van leerlingen, ouders en studenten voor het onderwijs dat het best bij hen past. 6 Door schaalvergroting kan die menselijke maat onder druk komen te staan en kan een democratisch gat ontstaan. 7 Dit democratisch gat ontstaat als de direct belanghebbenden bij de scholen zich niet langer eigenaar voelen van hun school, noch op relevante wijze een bijdrage kunnen leveren aan onder meer belangrijke besluitvorming van het bestuur van de school of de instelling. 4.1 Beoordeling schaalgrootte In artikel 64a, tweede lid onder a, van de WPO is bepaald dat institutionele fusies waarbij het totaal aantal leerlingen van de betrokken scholen minder dan 500 bedraagt, niet hoeven te worden goedgekeurd door de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. In de memorie van toelichting wordt dit als volgt nader toegelicht: Voor scholenfusies is de drempel gesteld op 500 leerlingen (ongeveer twee maal de huidige gemiddelde schoolgrootte in het primair onderwijs). Scholen die na fusie meer dan 500 leerlingen tellen, zijn uit het oogpunt van menselijke maat toetsplichtig. 8 Uit een onderzoek uit 2007 van Ecorys over basisonderwijs en bureaucratie is gebleken dat op basis van de destijds bekende gegevens - bij scholen met ongeveer 300 leerlingen de schaalvoordelen langzaam omslaan in schaalnadelen. Vanaf ongeveer 550 leerlingen was destijds bij alle scholen sprake van schaalnadelen. 9 Recenter onderzoek over deze materie is bij de commissie niet bekend. Derhalve neemt de commissie aan dat deze analyse nog steeds van belang is. De omvang van de ontvangende school De Abacus zal door de beoogde fusie toenemen met 103 leerlingen. Hierdoor ontstaat een basisschool met in totaal 521 leerlingen (op basis van de gegevens van 1 oktober 2014). Dit is vergeleken met de gemiddelde basisschoolgrootte in Nederland een relatief grote school. Uit gegevens van DUO blijkt dat in 2014 een basisschool gemiddeld 220 leerlingen heeft. Uit de FER en het Handboek Fusie IKC De Abacus Het Tweespan blijkt dat De Abacus na de beoogde fusie (opnieuw) gebruik zal maken van de noodlokalen en dat het gebouw van Het Tweespan zal worden teruggegeven aan de gemeente Lingewaard. De wetgever heeft met de invoering van de Wet fusietoets voor institutionele fusies in het primair onderwijs een grens vastgesteld. Indien de omvang van de fusieschool onder die grens blijft, meent de wetgever dat de menselijke maat op de school gewaarborgd blijft. Het enkele feit dat in het onderhavige geval die grens wordt overschreden, is evenwel onvoldoende om te oordelen dat hier sprake is van een significante belemmering van de variatie in het onderwijsaanbod. 5 Kamerstukken II 2008/09, 32 040, nr. 3, p. 1. 6 Kamerstukken II 2008/09, 32 040, nr. 3, p. 1. 7 Monique Turkenburg, Schoolbesturen over goed bestuur en de maatschappelijke opdracht van de school, (rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau), Den Haag: juli 2008, p. 20. 8 Kamerstukken II 2008/09, 32 040, nr. 3, 11. 9 Ecorys, Basisonderwijs en bureaucratie. Een empirisch onderzoek baar de allocatie van middelen in basisscholen, Delft/Rotterdam: oktober 2007, p. 70. 4

4.2 Beoordeling lijnen van besluitvorming Zowel De Abacus als Het Tweespan vallen onder het gezag van de Stichting Katholiek Onderwijs Batavorum. Het Tweespan houdt na de voorgenomen fusie op te bestaan; deze locatie wordt gesloten. De omvang van de ontvangende school De Abacus zal door de beoogde fusie toenemen met 103 leerlingen. Dit zal echter geen gevolgen hebben voor de lijnen van besluitvorming van De Abacus. Zo zijn er bijvoorbeeld geen signalen dat er een extra managementlaag zal worden geïntroduceerd na de beoogde fusie. 5. Effect op keuzevrijheid In artikel 64c, eerste lid, van de WPO wordt de fusietoets omschreven voor de sector primair onderwijs. De minister kan goedkeuring aan de fusieaanvraag onthouden indien als gevolg van de fusie de daadwerkelijke variatie van het onderwijsaanbod, zowel in het opzicht van richting als van pedagogisch-didactische aanpak, binnen het voedingsgebied van de te fuseren scholen of rechtspersonen op significante wijze wordt belemmerd. 5.1 Bepalen fusiegebied De uitoefening van de bevoegdheid van de minister is nader uitgewerkt in de Regeling en beleidsregels fusietoets in het onderwijs (hierna: de Regeling). 10 In artikel 11 van de Regeling wordt bepaald dat in ieder geval sprake is van een significante belemmering van de daadwerkelijke variatie van het onderwijsaanbod, indien er als gevolg van de institutionele fusie minder dan twee scholen overblijven zowel in het opzicht van richting als pedagogisch-didactische aanpak, in een straal van tien kilometer gerekend vanaf het vestigingsadres van de hoofdvestiging van de school. Een gebied met een straal van tien kilometer beslaat in alle gevallen een erg groot gebied. Ook in deze casus is een straal van tien kilometer rondom de fuserende scholen een groot gebied. In een straal van tien kilometer rond de overblijvende school De Abacus zijn 125 basisscholen gevestigd en in straal van tien kilometer rond de latende school Het Tweespan zijn 126 basisscholen gevestigd (zie bijlage 1). Hierbij zijn alle richtingen en pedagogisch didactische aanpakken vertegenwoordigd. Bekeken binnen een straal van tien kilometer bestaat er na de beoogde fusie derhalve een grote keuzevrijheid. Ook andere omstandigheden dan het aanbod binnen een straal van tien kilometer kunnen leiden tot het oordeel dat er sprake is van een significante belemmering van de daadwerkelijke variatie in het onderwijsaanbod als bedoeld in de Wet fusietoets. Onder meer de geografische kenmerken van het gebied waarin de fusie plaatsvindt kunnen ertoe leiden dat ook afbreuk van het onderwijsaanbod in een kleiner gebied leidt tot een significante belemmering. In de Tweede Kamer is gesproken over het behoud van een keuze binnen een aanzienlijk kleiner gebied dan de straal van tien kilometer, namelijk binnen een straal waar ieder kind met een fiets met zijwieltjes naar zijn school toe kan fietsen. 11 Het is de vraag wat op lokaal niveau wordt beschouwd als een acceptabele reisafstand. In de Verordening Leerlingenvervoer 2014 van de gemeente Lingewaard is bepaald dat ouders in aanmerking komen voor een vervoersvoorziening indien de afstand tussen de woning en de school minimaal zes kilometer is. Gelet hierop gaat de commissie er vanuit dat op lokaal niveau zes kilometer wordt beschouwd als acceptabele reisafstand tussen woning en school. De afstand tussen De Abacus en Het Tweespan is op basis van de routeplanner ongeveer één kilometer en valt derhalve binnen de reisafstand van zes kilometer. Aanvrager geeft aan dat de beoogde fusie tot gevolg kan hebben dat een deel van de leerlingen na de fusie een drukke verkeersweg zal moeten oversteken, maar dat dit voor een deel van de leerlingen die nu de school bezoeken ook al het geval is. Dit kan voor sommige ouders en leerlingen een achteruitgang zijn, maar één kilometer afstand is naar het oordeel van de commissie geen onredelijke of maatschappelijk onaanvaardbare vergroting van de reisafstand. 10 Stcrt. 2011, 13592. 11 Kamerstukken II 2012/13, 31 293, nr. 180. 5

De beoogde fusie heeft tot gevolg dat er in de gemeente Lingewaard één school met rooms-katholiek onderwijs verdwijnt. In het gebied rondom de fuserende scholen zijn voldoende reële alternatieven binnen de richting van Het Tweespan. De ontvangende school De Abacus biedt ook rooms-katholiek onderwijs aan. De volgende scholen zijn gevestigd in hetzelfde postcodegebied als de latende school Het Tweespan: 12 rooms-katholieke basisschool De Boemerang (valt ook onder de Stichting Katholiek Onderwijs Batavorum), 13 t Holthuus (op algemeen-bijzondere grondslag) 14 en de Protestants Christelijke basisschool Het Drieluik. 15 Met betrekking tot de pedagogisch didactische aanpak geldt dat de fuserende scholen allebei de reguliere aanpak hanteren. De scholen De Boemerang en t Holthuus hanteren ook deze methode. De Protestants Christelijke basisschool Het Drieluik hanteert de Dalton methode. 5.2 Conclusie effect op keuzevrijheid In de gemeente Lingewaard zal basisschool Het Tweespan na de boogde fusie ophouden te bestaan. In een straal van tien kilometer rond de fuserende scholen zijn veel basisscholen gevestigd. Hierbij zijn alle richtingen en pedagogisch didactische aanpakken vertegenwoordigd, ook de richting en aanpak van de scholen van aanvrager. Een ruim en gevarieerd onderwijsaanbod blijft in stand. De afstand tussen De Abacus en Het Tweespan is ongeveer één kilometer en valt derhalve binnen de op lokaal niveau acceptabele reisafstand van zes kilometer. In het postcodegebied rondom Het Tweespan zijn nog andere basisscholen gevestigd, waarbij de richting en aanpak van de latende school vertegenwoordigd blijft. De scholenfusie leidt daarom naar het oordeel van de commissie niet tot een significante belemmering van de variatie in het onderwijsaanbod. 6. Rechtvaardigingsgronden Artikel 19 van de Regeling bepaald dat rechtvaardigingsgronden voor fusie in ieder geval kunnen zijn: de omstandigheid, dat bij het achterwege blijven van de fusie de continuïteit of de variatie van het onderwijsaanbod in gevaar komt, de omstandigheid dat bij het achterwege blijven van de fusie de kwaliteit van het onderwijs in redelijkheid niet geborgd kan worden, en de omstandigheid dat er binnen de beschikbare financiële middelen geen alternatieve mogelijkheden dan fusie te vinden zijn. Deze opsomming is niet limitatief. Hoewel er op basis van de hiervoor overwogen gronden geen sprake is van een significante belemmering van de keuzevrijheid, worden de doelen voor fusie hieronder kort behandeld om zo ook recht te doen aan de fusie-aanvraag. 6.1 Continuïteit of variatie van het onderwijsaanbod Op basis van de gegevens van 1 oktober 2014 heeft Het Tweespan 103 leerlingen en dat is 27 leerlingen onder de opheffingsnorm van 130. In de gemeente Lingewaard zal de demografische krimp in de periode 2015-2020 gemiddeld 14% zijn. Uit gegevens van DUO blijkt dat het leerlingenaantal van Het Tweespan dalend is. Het leerlingenaantal van Het Tweespan is in de jaren 2010 tot en met 2014 fors gedaald: van 206 leerlingen in 2010 naar 103 leerlingen in 2014. Tijdens het telefoongesprek op 4 maart 2015 heeft de aanvrager toegelicht dat dit komt doordat in de wijk waarin Het Tweespan is gevestigd meerdere basisscholen zijn gevestigd, terwijl de demografische krimp in die wijk aanzienlijk is. Aantal leerlingen op 1 oktober van het betreffende jaar: 2010 2011 2012 2013 2014 Het Tweespan 206 183 161 129 103 De Abacus 450 448 433 444 418 12 Het postcodegebied 6852. 13 Brin 28BH. 14 Brin 06YF. 15 Brin 08MX. 6

6.2 Kwaliteit van het onderwijs Uit de gegevens van de Inspectie van het Onderwijs blijkt dat zij het basistoezicht uitvoert ten aanzien van De Abacus en Het Tweespan. Er is voor de commissie derhalve geen reden om aan te nemen dat de kwaliteit van het onderwijs redelijkerwijs niet kan worden geborgd. 6.3 Beschikbare financiële middelen De Inspectie van het Onderwijs heeft normen vastgesteld in het kader van haar toezicht op de financiële continuïteit van instellingen voor primair onderwijs en voortgezet onderwijs. 16 De inspectie hanteert de volgende signaleringswaarden: een liquiditeitsratio van 0,5 of lager; een rentabiliteit van meerjarig 0 of lager; of een solvabiliteitsratio van 0,2 of lager. Uit de financiële gegevens die DUO op zijn website heeft gepubliceerd, blijkt dat het bevoegd gezag (de Stichting Katholiek Onderwijs Batavorum) voldoet aan voorgenoemde normen van de Inspectie van het Onderwijs. De financiën van de Stichting Katholiek Onderwijs Batavorum zien er als volgt uit: Jaar Liquiditeit Rentabiliteit Solvabiliteit I Solvabiliteit II 2009 3,99-2,1 0,68 0,82 2010 3,15-2,4 0,78 0,8 2011 3,45-1,7 0,8 0,82 2012 3,74-1,6 0,81 0,83 2013 3,81 4,2 0,81 0,82 7. Conclusie Versterking van de positie en kwaliteit van het onderwijs zijn de voornaamste redenen voor aanvrager bij zijn voornemen om te fuseren. Naar het oordeel van de commissie is zowel de interne als externe legitimiteit van de voorgenomen fusie geborgd. De medezeggenschapsraden van De Abacus en Het Tweespan hebben ingestemd met de fusie en het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Lingewaard heeft over de fusie positief geadviseerd. Met betrekking tot de menselijke maat overweegt de commissie het volgende. Er ontstaat een basisschool met in totaal 521 leerlingen (op basis van de gegevens van 1 oktober 2014). Dit is vergeleken met de gemiddelde basisschoolgrootte in Nederland een relatief grote school. Er zijn op dit moment geen signalen dat de beoogde fusie gevolgen zal hebben voor de lijnen van besluitvorming. Met betrekking tot het effect van de fusie op de keuzevrijheid overweegt de commissie het volgende. In de gemeente Lingewaard zal basisschool Het Tweespan na de boogde fusie ophouden te bestaan. In een straal van tien kilometer rondom de fuserende scholen zijn veel basisscholen gevestigd. Hierbij zijn alle richtingen en pedagogisch didactische aanpakken vertegenwoordigd, ook de richting en aanpak van de scholen van aanvrager. De afstand tussen De Abacus en Het Tweespan is ongeveer één kilometer en valt derhalve binnen de op lokaal niveau acceptabele reisafstand van zes kilometer. In het postcodegebied rondom Het Tweespan zijn nog andere basisscholen gevestigd, waarbij de richting en aanpak van de latende school vertegenwoordigd blijft. De institutionele fusie leidt daarom naar het oordeel van de commissie niet tot een significante belemmering van de variatie in het onderwijsaanbod. 16 Beleidsregel Financieel Toezicht po en vo 2011, Stcrt. 2011, 21154. 7

Om recht te doen aan de behoefte van veel aanvragers om te worden beoordeeld op de doelen en motieven voor de beoogde fusie, heeft de commissie gekeken naar de rechtvaardigingsgronden voor fusie. Gelet op het oordeel van de commissie dat hier geen sprake is van een significante belemmering is de vraag of er rechtvaardigingsgronden zijn niet uitputtend behandeld. De betrokken gemeente heeft te maken met demografische krimp en het leerlingenaantal van Het Tweespan is dalend. 8. Advies Alles overwegende adviseert de Commissie Fusietoets Onderwijs de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap om zijn goedkeuring niet te onthouden aan de institutionele fusie tussen basisschool De Abacus en basisschool Het Tweespan. Het advies is aldus vastgesteld te Den Haag, 10 maart 2015, door de Commissie Fusietoets Onderwijs, namens deze, prof. dr. A.M.L. van Wieringen voorzitter 8

Bijlage 1: Het aantal verschillende scholen in een straal van tien kilometer rond de fuserende scholen 9

Bijlage 2: Het aantal verschillende scholen in een straal van vijf kilometer rond de fuserende scholen (in het deel dat buiten de kaart valt, staan geen scholen) 10

Bijlage 3: Het aantal verschillende scholen in een straal van één kilometer rond de fuserende scholen (in het deel dat buiten de kaart valt, staan geen scholen) 11