PROGRAMMA BELGICA 2007/24

BMM BEHEERSEENHEID MATHEMATISCH MODEL VAN DE NOORDZEE PROGRAMMA BELGICA 2007/24 Aanvrager : Dr. J. Vanaverbeke Instelling : : Universiteit Gent Departement Biologie Sectie Mariene Biologie Krijgslaan 281 - S8 B-9000 Gent Verantwoordelijke : Remerie Thomas Telefoon : (0)9 264 85 25 fax: ++ 32 (0)9 264 85 98 email: Thomas.Remerie@UGent.be Fax : (0)9 264 85 98 Email : : Thomas.Remerie@UGent.be Programma identificatie : 2007-06 : UG-Vanaverbeke Periode : 15-10-2007 19-10-2007 1. Campagne formulier BELGICA 2007 2. Deelnemerslijst 3. Objectieven van de deelcampagnes 4. Werkingsgebied - staalname stations 5. Operationeel verloop 6. Bezetting van de laboratoria 7. Gebruik van de boordinfrastructuur 8. Uit te voeren analyses aan boord 9. Automatische data acquisitie 10. Opmerkingen

1. CAMPAGNE FORMULIER BELGICA 2007 1. Campagne volgnummer 2007/24 Datum / uur VTV Zeebrugge VTA Zeebrugge 15/10/2007: 10.30 19/10/2007: 14.00 3. Verantwoordelijke Wetenschapper Thomas Remerie Betrokken Instellingen UG-Mariene Biologie 4. Werkgebied - geografische zone Belgisch Continentaal Plat DIPCLEAR noodzakelijk Nee 5. Aantal in te schepen Wetenschappers 5 6. Deelname vereist van : - Marine duikersteam - Marine verpleger - Loods 7. Noodzakelijke wal en boord infrastructuur voor in- en ontschepen materieel (vorkheftruck, walhafkraan, boordkraan). 8. Assistentie BMM voor SCTD, data acquisitie Neen Neen Neen Inscheping van materiaal voor UG, Reineck, Van Veen, hyperbenthische slede, opspoeltafel Ja, SCTD+PAR sensor+turbiditeitsmeter, Startup ODAS of andere (BMM ODAS) 9 Opmerkingen: - Registratie van abiotische variabelen boven de bodem (Seacat) - Gebruik A-frame en boomkor + hyperbenthische slede noodzakelijk - Reineck boxcorer BMM graag aan boord als reservemateriaal, zal alleen gebruikt worden als de Reineck van UG-MARBIOL defect raakt Programma opgesteld door Thomas Remerie Opmerkingen c/o BMM-Meetdienst Oostende i) De wetenschappers dienen voor de werkzaamheden op dek te beschikken over gepaste veiligheidskledij. Dit betreft ondermeer, afhankelijk van deze werkzaamheden: veiligheidsschoeisel, handschoenen, enz..... Enkel veiligheidshelmen worden ter beschikking gesteld aan boord. ii) De wetenschappers worden erop gewezen dat de boord GSM slechts in uitzonderlijk gevallen en voor dienstgesprekken die louter te maken hebben met de operationele uitvoering van de aan de gang zijnde campagne, ter beschikking kan gesteld worden van de ingescheepte wetenschappers. Voor overige dienstgesprekken eigen aan de instelling / het laboratorium en privé gesprekken dienen de wetenschappers te zorgen voor een eigen GSM toestel. iii) De wetenschappers worden verzocht hun rekening aan boord in contanten te vereffenen (kleine biljetten aub). Cheques worden niet meer geaccepteerd en er zijn geen mogelijkheden voor het gebruik van kredietkaarten, bancontact of proton. iv) Ingevolge de overheidsregelementering is vanaf 1 januari 2006 een rookverbod van kracht in het gehele binnenschip van de Belgica. Informatie aangaande de toegewezen rookplaatsen op de buitendekken is beschikbaar op het informatiebord van het schip. Voor akkoord BMM : A. POLLENTIER, Ing - Adviseur BMM-Meetdienst Oostende 05.10.2007

2. DEELNEMERSLIJST Campagne 2007/24 (15/10/2007-19/10/2007) Instituut 15/10-19/10 Thomas Remerie (Hoofdwetenschapper) UG-Marbio X Guy De Smet UG-Marbio X Karen Rappé UG-Marbio X Ulrike Braeckman UG-Marbio X AnnelienRigaux * UG-Marbio X 5 (*) Toestemming tot inschepen werd aangevraagd voor deze persoon 3. OBJECTIEVEN VAN DE CAMPAGNE Project: MANUELA (UG-Marbiol) MANUELA (Meiobenthic And Nematode biodiversity: Unravelling Ecological and Latidinal Aspects) is een Responsive Mode Programme (RMP) binnen het europese Network of Excellence MarBEF en wordt gecoördineerd door de Sectie Mariene Biologie van de Universiteit Gent (dr. Jan Vanaverbeke). Dit poject heeft als doel om (1) de structurele en functionele kenmerken van meiobenthosgemeenschappen op een grote Europese schaal (van de Arctische Zee tot de Middelandse Zee) te analyseren en (2) de rol van meiobenthos in het functioneren van Europese zeebodems beter in kaart te brengen. Hiervoor worden alle bestaande Europese datasets geïntegreerd in een centrale MANUELA database en wordt gericht nieuw onderzoek verricht op specifieke plaatsen (waaronder het Belgisch Continentaal Plat) in Europese kustzeeën en estuaria. Project: GBIRM (UG-Marbiol) GBIRM (Genetic Biodiversity Responsive Mode Project) is een RMP over genetische biodiversiteit die bestaat uit 21 Europese onderzoeksgroepen, waaronder ook de Sectie Mariene Biologie van de Universiteit Gent (dr. Thomas Remerie en dr. Tom Moens), en wordt gecoördineerd door dr. Jean-Pierre Féral (CNRS, DIMAR, Marseille). Deze RMP heeft tot doel om (1) de factoren die de genetische populatiestructuur van mariene taxa beïnvloeden te onderzoeken door middel van een vergelijkende analyse van de fylogeografische patronen binnen diverse mariene taxa op verschillende geografische schalen (locaal, bvb. het Belgisch Continentaal Plat, tot Europees), (2) de temporele genetische variabiliteit binnen soorten te onderzoeken om op deze manier inzicht te verstrekken in de genetische respons van mariene taxa op korte termijn verstoringen (saliniteit, temperatuur, pollutie,...) en klimaatsveranderingen. 3

4. WERKINGSGEBIED EN STAALNAMESTATIONS Project: GBIRM - MANUELA Op een aantal vaste stations verspreid over het BCP zullen stalen genomen worden voor zowel het meio-, macro-, hyper- en epibenthos. De posities van deze vaste stations zijn: Station Latitude Longitude 701 51 22 63 03 09 25 780 51 27 70 03 02 60 790 51 16 87 02 51 13 115 51 07 31 02 36 20 215 51 16 20 02 36 76 630 51 37 75 02 33 24 UG8 51 28 57 02 35 01 115bis 51 09 11 02 37 13 330 51 26.037 2 48.486 120 51 11 10 02 42 07 140 51 19 50 03 03 00 Verdere staalnames (Van Veen) zullen gebeuren op de Balandbank (een grid varen tussen deze vier punten) N 51 12.13968 2 47.62662 51 12.18504 2 47.81484 51 11.96262 2 48.03624 51 11.93208 2 47.82708 E Stations VanVeen staalnames Westdiep: N E WD1 51 9,23388' 2 33,6486' WD2 51 8,52' 2 31,97' WD3 51 8,424' 2 31,48' Stations VanVeen staalnames Thornton Bank: N E vwtc13 51 34,329' 2 57,947' vwtr13 51 31,718' 2 50,612' vwtr10 51 31,421' 2 51,099' nwta09 51 32,868' 2 54,396' 4

Stations VanVeen staalnames Vlakte Van de Raan N E Raan06 51 29,1' 3 5,16' Raan32 51 28,14' 3 6,499' Raan02 51 28,5' 3 47,899' Raan30 51 30,19' 3 8,25' Fish track Goote Bank: N E GOO1b 51 28 22.380 2 54 46.390 Stations VanVeen staalnames Goote Bank: N E vwgr16 51 28,435' 2 52,261' nwgr03 51 27,302' 2 53,702' nwgr01 51 26,806' 2 52,164' 5. OPERATIONEEL VERLOOP Maandag 15/10/2007 9.00 Inscheping materiaal UG-MARBIOL 10.30: Vertrek Belgica 12.30-13.00: Station 120: Boomkor 13.30-15.00: Station 115: CTD, Macrofauna (Van Veen, 5 replica s), Reineck (3 drops), 15.15-16.15: Station 115bis: Macrofauna (Van Veen, 5 replica s), Reineck (3 drops) 16.30-18.00: Westdiep: Van Veen staalnames op Lanice riffen (stations WD1 WD3) Dinsdag 16/10/2007 8.30-10.00: Station 330: CTD, Macrofauna (Van Veen, 5 replica s), Reineck (3 drops), Hyperbentische slee 10.15-10.45: Goote Bank station GOO1b: Boomkor 11.15-13.30: Thornton Bank: Van Veen staalnames 14.30-16.00: Station UG8: CTD, Macrofauna (Van Veen, 5 replica s), Hyperbenthische slee 16.30-18.00: Station 630: CTD, Macrofauna (Van Veen, 5 replica s), Hyperbenthische slee Woensdag 17/10/2007 08.30-09.30: Goote Bank: Van Veen staalnames 10.00-12.00: Station 780: CTD, Macrofauna (Van Veen, 5 replica s), Reineck (3 drops), 13.00-15.00: Vlakte van de Raan: Van Veen staalnames op Lanice riffen 16.00-18.00: Station 701: CTD, Macrofauna (Van Veen, 5 replica s), Reineck (3 drops), 19.00: T&G Zeebrugge, inscheping personeel en materiaal ECON-MR 20.30 9.00: transit naar Buiten Ratel, multibeamopnames, transit naar Station 215 5

Donderdag 18/10/2007 9.00-11.00: Station 215: CTD, Macrofauna (Van Veen, 5 replica s), Reineck (3 drops), 12.30-14.30: Station 790: CTD, Macrofauna (Van Veen, 5 replica s), Reineck (3 drops), 15.30-17.30: Station 140: CTD, Macrofauna (Van Veen, 5 replica s), Reineck (3 drops), 17.30-9.00: transit naar Buiten Ratel, multibeamopnames, transit naar Balandbank Vrijdag 19/10/2007 9.00-12.00: Balandbank: Van Veen staalnames op Lanice riffen 14.00: aankomst Zeebrugge 6. BEZETTING VAN DE LABORATORIA UG Mariene Biologie: wetlab-vislab, lab biologie 7. GEBRUIK VAN BOORDINFRASTRUCTUUR UG Mariene Biologie: Hyperbenthos: A-frame Reineck: zij A-frame Niskin en seacat: zijlier diepvries Milli Q 8. UIT TE VOEREN ANALYSES AAN BOORD Volgende parameters zouden graag aan boord verkregen worden (SCTD-SBE21): watertemperatuur saliniteit conductiviteit diepte turbiditeit vertikale distributie CTD voor elk hyperbenthosstaal UG Mariene Biologie geluidssnelheid (Econ-MR) 6

9. AUTOMATISCHE DATA-ACQUISITIE SCTD, navigatie en meteoparameters per station. Per staalname met de hyperbenthische slede: begin- en eindcoördinaten van iedere trek alsook begin- en eindtijd, en CTD per punt om een diepteprofiel van saliniteit, turbiditeit en lichtpenetratie op te stellen. Bij elke drop van de Van Veens en Reineck op de Kwintebank: exacte coördinaten 10. OPMERKINGEN Volgende chemicaliën zullen aan boord worden genomen tijdens de cruise en worden gestockeerd in het Fish Lab. UGent: 100 liter formaldehyde (40% water oplossing) 20 L aceton 5 l ethanol 7