RI-04 Beheer financiën cliënten Het reglement heeft als doel, duidelijkheid te scheppen in het handelen van medewerkers ten aanzien van de gelden van cliënten. Cavent heeft als uitgangspunt dat cliënten zelf verantwoordelijk zijn voor het beheer van hun financiën. Datum vaststelling : 13-02-2013 Vastgesteld door : MT Eigenaar : Beleidsmedewerker Aanpassing aan : 20-01-2015 RI-04 Beheer cliëntgelden Cavent 20-01-2015 Status definitief Pagina 1
Beheer cliëntgelden Cavent Inleiding Medewerkers worden bij het begeleiden van cliënten steeds meer geconfronteerd, daar waar de cliënt geen belangenbehartiger meer heeft, met het beheren van het vermogen van een cliënt, maar ook het oplossen en het afhandelen van schulden bij cliënten met een licht verstandelijke beperking. Sinds 01-01-2007 wordt vanuit de AWBZ het beheer van financiële zaken van cliënten niet vergoed. Daarnaast wil Cavent haar medewerkers om juridische redenen niet in een situatie brengen, dat zij verantwoordelijk zijn voor de financiële gang van zaken van de cliënt. De verantwoordelijkheid voor het geldbeheer ligt bij de cliënt zelf of zijn (wettelijke) vertegenwoordiger. Een mogelijkheid zou kunnen zijn, dat de cliënt een extern bureau inschakelt voor het behartigen van zijn financiële belangen. Afhankelijk van de hulpvraag en de daarop toegekende indicatie, krijgt de cliënt (dagelijkse) ondersteuning bij zijn persoonlijk leven waarbij ondersteuning bij financiële zaken, een hulpvraag kan zijn. Is dit laatste het geval, dan zal expliciet beschreven moeten zijn in de basiskaart bij welke financiële handelingen ondersteuning nodig is en hoe hier uitvoering aan gegeven dient te worden. Cavent maakt onderscheid in: Het beheren van de financiën; a. (salaris)rekening, spaartegoeden en vermogen; b. legaten en erfenissen c. afwikkelen van schulden. Het uitvoeren van financiële zaken: a. dagelijkse bestedingen w.o. kleine uitgaven, boodschappen, zakgeld, etc.; b. betalen van rekeningen en grote aankopen w.o. kledingaankoop, inventaris; c. boeken en betalen van vakanties; d. regelmatig terugkerende betalingen zoals; belastingen, verzekeringen, eigen bijdrage AWBZ, huur, etc.; e. aanvragen van een uitkering, zorgtoeslag, huurtoeslag, etc.; Het doen van kleine uitgaven zoals boodschappen en persoonlijk aankopen valt onder de (dagelijkse) begeleiding van de cliënt. Voor alle overige financiële zaken (beheren en uitvoeren op de onderdelen b t/m e) zal de cliënt zorg moeten dragen dat dit door hemzelf of door derden wordt afgehandeld. In specifieke gevallen kunnen er afspraken worden gemaakt met Cavent dat de persoonlijke begeleider de cliënt ook ondersteunt bij de uitvoering b t/m e. Deze afspraken zijn concreet beschreven in de basiskaart als onderdeel van het ondersteuningsplan, geaccordeerd door de teamleider. Vastgelegd in het ondersteuningsplan wat de afwijking is en hoe dit met cliënt/cliëntvertegenwoordiger is afgesproken. RI-04 Beheer cliëntgelden Cavent 20-01-2015 Status definitief Pagina 2
N.B. Cavent kan nooit verantwoordelijk worden gesteld voor achterstallige (wan)betalingen en het mislopen van o.a. huur- en zorgtoeslagen. Hoewel het door Cavent niet als verplicht is gesteld, wordt bij aanvang van zorg, aan de cliënt, zijn ouder(s), belangenbehartiger of (wettelijke) vertegenwoordiger aangegeven gebruik te maken van de mogelijkheden betreffende bewindvoering, mentorschap en in uitzonderlijke situaties van ondercuratelestelling. De cliënt is dan verzekerd van goede externe begeleiding van zijn financiële zaken Uitgangspunt is dat de cliënt zelf verantwoordelijk is voor zijn financiën. Omdat veel cliënten een beperkt financieel inzicht hebben, laat hij zich in veel gevallen hierbij ondersteunen door zijn ouder(s), belangenbehartiger, (wettelijk) vertegenwoordiger en kan het beheer door hen worden overgenomen. Indien een belangenbehartiger ontbreekt of de cliënt aangeeft dit niet te willen, biedt Cavent de mogelijkheid gebruik te maken van een extern onafhankelijk bureau. Met 3 bureaus heeft Cavent afspraken gemaakt dat zij de financiële zaken willen behartigen voor cliënten van Cavent en ook de taak van bewindvoerder op zich willen nemen (zie bijlage). Bij alle bureaus is de Wet Beschermde Persoonsgegevens van toepassing en aangesloten bij de Branchevereniging voor Professionele Bewindvoerders en inkomensbeheerders. Schulden Voorafgaand aan de aanvang van zorg, zullen er concrete afspraken gemaakt moeten zijn betreffende de dagelijkse financiële zaken van de cliënt. Voor de overige financiële zaken heeft Cavent geen bemoeienis. Het kan zijn dat een cliënt bij aanvang van zorg een financiële schuld heeft lopen. Cavent stelt dat de cliënt, bewindvoerder of curator zelf verantwoordelijk is voor de afhandeling van zijn schulden, waarbij eventueel afspraken zijn gemaakt met schuldhulpverlening. Cavent kan nooit verantwoordelijk worden gesteld voor de schulden van een cliënt. De afspraken rond financiën zijn voorafgaande aan de aanvang van zorg vastgelegd in het ondersteuningsplan welke onlosmakelijk verbonden is met de zorgverleningsovereenkomst. De zorgverleningsovereenkomst dient bij aanvang van de zorg ondertekend te zijn door de cliënt, bewindvoerder of curator. Bijlagen - Reglement geldbeheer ten behoeve van de cliënt - Informatie rechtsmaatregelen: mentor, bewindvoerder en curator. - Adresgegevens externe bureaus RI-04 Beheer cliëntgelden Cavent 20-01-2015 Status definitief Pagina 3
Reglement geldbeheer ten behoeve van cliënten van Cavent Doelstelling Het reglement heeft als doel, duidelijkheid te scheppen in het handelen van medewerkers ten aanzien van de gelden van cliënten. Werkingsgebied Dit reglement is een bijlage bij de zorgverleningovereenkomst. Daarnaast kan zij in situaties waar nog geen zorgverleningovereenkomst is, als uitgangspunt worden genomen voor het beleid beheer cliëntgelden. Daarmee is dit reglement van toepassing op diegenen waaraan door Cavent zorg wordt verleend. Aanleiding tot het opstellen van deze regeling Vanuit de AWBZ wordt het beheer van financiële zaken van cliënten niet vergoed. Daarnaast wil Cavent haar medewerkers om juridische redenen niet in een situatie brengen, waarin zij verantwoordelijk zijn voor het financieel beheer van de cliënt. Verantwoordelijkheid De cliënt is verantwoordelijk voor zijn financieel beheer indien geen sprake is van ondercuratelestelling of bewindvoering. Hij kan zich laten ondersteunen in financiële zaken door een belangenbehartiger of een extern administratiekantoor of persoon. Een medewerker van Cavent kan nooit verantwoordelijk worden gesteld voor het beheren en uitvoering van de financiën van een cliënt. Uitvoering De cliënt kiest bij aanvang van de ondersteuning door Cavent voor één van de volgende drie mogelijkheden van geldbeheer. Deze keuze wordt vastgelegd in het ondersteuningsplan. 1. De cliënt beheert zijn financiën zelf. 2. De wettelijk vertegenwoordiger, ouder, familielid, curator of bewindvoerder of belangenbehartiger, beheert de financiën in overleg met de cliënt. 3. Een externe instantie of persoon (bureau budgetbeheer) beheert de financiën. Cavent maakt onderscheid in: Het beheren van de financiën; a. bankrekening, spaartegoeden en vermogen; b. legaten en erfenissen c. afwikkelen van schulden. Het uitvoeren van financiële zaken: a. betaalrekening dagelijkse bestedingen w.o. kleine uitgaven, boodschappen, zakgeld, etc.; b. betalen van rekeningen en grote aankopen w.o. kleding aankoop, inventaris; c. boeken en betalen van vakanties; d. regelmatig terugkerende betalingen zoals; belastingen, verzekeringen, eigen bijdrage AWBZ, huur, etc.; e. aanvragen van een uitkering, zorgtoeslag, huurtoeslag, etc.; RI-04 Beheer cliëntgelden Cavent 20-01-2015 Status definitief Pagina 4
Het beheren van de financiën; a. beheren van (salaris)rekening, spaartegoeden en vermogen Inkomsten en betalingen verlopen meestal via een bankrekening. Deze beheert de cliënt zelf of heeft een regeling getroffen met de belangenbehartiger en of extern bureau. Maandelijks zal er, in overleg met de teamleider, van deze bankrekening) een bedrag (maximaal 200,--) worden gestort naar een op naam van de cliënt staande betaalrekening voor dagelijkse uitgaven. Daarnaast heeft de cliënt de mogelijkheid tot sparen. Hiervoor kan hij op zijn naam een spaarrekening openen. Afhankelijk van de keuze die hij heeft gemaakt om zaken in eigen beheer te hebben of gebruik te maken van een (wettelijke) vertegenwoordiger of extern bureau, zullen er afspraken gemaakt moeten of er een machtiging van deze spaarrekening zal worden afgegeven aan genoemde persoon of bureau. Het is de verantwoordelijkheid van de cliënt of (wettelijk) vertegenwoordiger om te bepalen hoeveel hij spaart. Een advies is om bedragen boven de 1000,-- op de bankrekening over te maken naar een spaarrekening. b. legaten en erfenissen Indien een cliënt in aanmerking komt voor het ontvangen van een legaat of erfenis dan zullen de ontvangen bedragen altijd gestort worden naar de persoon die het vermogen beheerd. c. afwikkelen van schulden Stichting Cavent neemt geen enkele verantwoordelijkheid voor cliënten met schulden, die zorg af nemen van Cavent. Bij aanvang van een zorgverleningovereenkomst, zowel bij nieuwe cliënten als bij cliënten die al in zorg zijn, zullen hier duidelijke afspraken over gemaakt worden. Cliënten zullen zelf zorg dragen voor het oplossen van hun schuld(en). In uitzonderlijke gevallen kunnen zij worden doorverwezen naar schuldhulpverlening. Het uitvoeren van financiële zaken a. Betaalrekening dagelijkse bestedingen w.o. kleine uitgaven, boodschappen, zakgeld, etc.; De cliënt heeft op zijn eigen naam, een betaalrekening waarop maximaal 200,-- staat, voor het pinnen van zijn zakgeld en/of kleine boodschappen, zoals bijvoorbeeld de wekelijkse boodschappen, kan betalen Het saldo op deze rekening mag nooit lager zijn dan 00,-- (er mag geen gebruik gemaakt worden van kredietfaciliteiten). Indien het bedrag hoger is, wordt er geen geld bijgestort totdat het bedrag ruim onder de 200,-- is of wordt het overtollige deel teruggestort op de (salarisrekening)rekening genoemd bij beheer financiële zaken (zie punt a.). De cliënt heeft een pas met een pincode in eigen beheer. In sommige gevallen wordt met het oog op zoekraken de pas centraal in de woonvoorziening bewaard. Dit is een afgesloten kast waar alleen begeleiders en assistent begeleiders toegang tot hebben. De medewerker is (formeel) niet in het bezit van de pincode van de cliënt. Er zijn cliënten die zelfstandig pinnen zonder ondersteuning en cliënten die bij het pinnen ondersteuning nodig hebben. Dit wordt vastgelegd in het ondersteuningsplan. De pincode wordt versleuteld en gescheiden bewaard van de pas en op een veilige plek opgeborgen. Alleen medewerkers die direct betrokken zijn, kunnen de cliënt ondersteunen bij het pinnen. Stagiaires zijn uitgesloten van deze handelingen. RI-04 Beheer cliëntgelden Cavent 20-01-2015 Status definitief Pagina 5
b. betalen van rekeningen en grote aankopen w.o. kledingaankoop, inventaris De cliënt heeft een bankrekening (zie onder beheren van financiële zaken punt a.) waarop het inkomen (salaris, uitkering, toeslagen etc.) binnenkomt en waarvan rekeningen worden betaald. De verantwoordelijkheid voor het beheer van deze rekening ligt bij de cliënt, (wettelijk) vertegenwoordiger of een externe instantie of persoon. In de uitvoering van het doen van het betalen van rekeningen, kledingaankoop en inventarisaankopen is de cliënt zelf verantwoordelijk. Hij kan dit uitbesteden aan een (wettelijk) vertegenwoordiger of extern bureau. In specifieke gevallen kunnen er afspraken worden gemaakt met Cavent (in de meeste gevallen zal dit de teamleider zijn) dat de persoonlijke begeleider de cliënt ondersteunt in een hulpvraag betreffende aankoop van kleding en of het boeken van een vakantie. Deze afspraken moeten zijn beschreven in de basiskaart als onderdeel van het ondersteuningsplan welke dient als bijlage bij de zorgverleningovereenkomst. In de uitvoering worden afspraken gemaakt over wijze van het doen van aankopen en betaling via contant, pinnen of rekeningen. De medewerker van Cavent is niet verantwoordelijk voor het beheer van papieren, documenten, rekeningen met betrekking tot deze aankopen en voert daarom geen administratie hieromtrent uit. Deze uitvoering wordt schriftelijk vastgelegd en ondertekend door cliënt, vertegenwoordiger of externe instantie of persoon en bewaard in de privémap van de cliënt. c. boeken en betalen van vakanties. De cliënt bepaalt zelf of hij jaarlijks of vaker op vakantie wil gaan. Is zelf verantwoordelijk voor het boeken van zijn vakantie. Omdat de cliënt het vaak moeilijk zal vinden een goede vakantiebestemming te vinden zal hij hierbij veelal hulp vragen aan derden. Voor de cliënt is het vaak prettig om dit samen te bespreken met zijn persoonlijk begeleider. Op basis van begeleidingsafspraken kan deze mogelijkheid worden (aan)geboden. In de uitvoering en afwikkeling van het vastleggen en betalen van de vakantie zijn vooraf (schriftelijke) afspraken gemaakt met cliënt en of zijn (wettelijke) vertegenwoordiger c.q. extern bureau. d. regelmatig terugkerende betalingen zoals; belastingen, verzekeringen, eigen bijdrage AWBZ, huur, etc. Regelmatig ontvangt de cliënt nota s van maandelijks terugkerende betalingen. Hij is zelf verantwoordelijk dat deze nota s op tijd worden betaald. Heeft hij de financiën in eigen beheer dan kan hij een keuze maken voor een automatische afschrijving van zijn bankrekening (zie: uitvoering punt b.). In alle andere gevallen zal hij moeten overleggen met zijn (wettelijke) vertegenwoordiger of het externe bureau. Voor het aanleveren van de gegevens voor de belasting en of voor vaststelling van de eigen bijdrage AWBZ, kan hij zijn (wettelijke) vertegenwoordiger vragen dit af te wikkelen of daarbij een extern bureau inschakelen. e. aanvragen van een uitkering, zorgtoeslag, huurtoeslag, etc. De cliënt is zelf verantwoordelijk voor een (maandelijks) inkomen om in zijn levensonderhoud te kunnen voorzien. Als hij niet in staat is om te kunnen werken zal hij naar andere middelen moeten zoeken om hierin te kunnen voorzien. In veel gevallen zal hij dan een uitkering RI-04 Beheer cliëntgelden Cavent 20-01-2015 Status definitief Pagina 6
moeten aanvragen. Het aanvragen van de uitkering is een eigen verantwoordelijkheid. Hij kan zich hierbij laten ondersteunen door derden. Naast een uitkering zijn er veel mogelijkheden voor het verkrijgen van extra toeslagen. Ook hierin kan hij zich laten ondersteunen door externe derden. RI-04 Beheer cliëntgelden Cavent 20-01-2015 Status definitief Pagina 7
BIJLAGE Curatele, bewind of mentorschap Iedereen die ouder is dan 18 jaar is handelingsbekwaam. Er is geen toestemming nodig van een wettelijke vertegenwoordiger, ouder(s) of voogd, om beslissingen (rechtshandelingen) te nemen. Iemand van 18 jaar en mag een huis kopen, in het huwelijk treden of een lening afsluiten. Hij is zelf verantwoordelijk voor alles wat hij doet. Ondercuratelestelling, onderbewindstelling en mentorschap Soms is iemand niet meer goed in staat om zijn eigen belangen te behartigen of voor zichzelf te zorgen bv. omdat een persoon een verstandelijke beperking heeft, Alzheimerpatiënt is of een verslaving heeft. In deze gevallen kan een persoon onder curatele, bewind of mentorschap worden gesteld. De kantonrechter wijst iemand aan die financiële of persoonlijke beslissingen neemt. Ondercuratelestelling, onderbewindstelling en mentorschap zijn vooral bedoeld als bescherming tegen anderen die misbruik van de situatie kunnen maken. De maatregelen zijn alleen mogelijk bij meerderjarigen. Totdat iemand achttien jaar is, zorgen de ouders of voogd voor de belangen van hun kind. Zij kunnen wel om ondercuratelestelling, onderbewindstelling of mentorschap vragen, voordat het kind meerderjarig is. De maatregel gaat dan in op het moment dat die persoon meerderjarig wordt. Curatele De ondercuratelestelling is bedoeld voor mensen die zowel hun financiële als andere persoonlijke belangen niet meer kunnen behartigen. Iemand die onder curatele staat, is handelingsonbekwaam. Hij of zij mag bijna niets meer beslissen zonder toestemming van zijn curator. De maatregel is nodig als iemand de gevolgen van zijn handelen niet (meer) overziet. Denk daarbij aan iemand die steeds geld blijft uitgeven en daarmee grote schulden maakt. Iemand die onder curatele is gesteld wordt een curandus genoemd. Curatele aanvragen Curatele kan alleen worden aangevraagd door de persoon zelf, de partner en familieleden tot in de vierde graad. Dit zijn ouders, grootouders, kinderen, kleinkinderen, broers, zussen, tantes, ooms, neven en nichten. In uitzonderlijke gevallen kan de officier van Justitie een verzoek doen. Bijvoorbeeld omdat er geen familie meer is of de familie goede redenen heeft om het verzoek niet zelf in te dienen. Een verzoek tot ondercuratelestelling wordt gedaan bij de kantonrechter. In de wet staat een aantal redenen om curatele aan te vragen: De meerderjarige is vanwege een geestelijke stoornis, al dan niet met tussenpozen, niet in staat om zijn belangen te behartigen. Of hij is niet in staat om de juiste beslissingen te nemen. De meerderjarige blijft steeds geld uitgeven en maakt grote schulden. De meerderjarige maakt zich regelmatig schuldig aan drankmisbruik. Hierdoor brengt hij de veiligheid van zichzelf of anderen in gevaar, geeft aanstoot in het openbaar, of is hij niet in staat om de juiste beslissingen te nemen. RI-04 Beheer cliëntgelden Cavent 20-01-2015 Status definitief Pagina 8
Spoedprocedure Soms is het nodig dat er onmiddellijk maatregelen worden genomen. Bijvoorbeeld omdat de betrokkene maar geld blijft uitgeven en de uiteindelijke beslissing niet kan worden afgewacht. De kantonrechter die over het verzoek om curatelestelling moet beslissen, kan dan iemand benoemen die voorlopig de belangen van de persoon in kwestie behartigt. Dit is de provisionele bewindvoerder. Bij de benoeming bepaalt de rechter welke goederen onder het provisionele bewind worden gesteld. De kantonrechter kan de provisionele bewindvoerder ook andere taken geven. Alle taken die de curator heeft, kunnen ook aan de provisionele bewindvoerder worden gegeven. De taak van de provisionele bewindvoerder eindigt als de curator met zijn taak begint of als de kantonrechter de aanvraag voor ondercuratelestelling afwijst. Onderbewindstelling Onderbewindstelling is een financiële maatregel. Als iemand zijn financiële handelingen niet meer kan overzien is het vaak genoeg om goederen van die persoon onder bewind te stellen. Hij mag dan niet meer zelfstandig over zijn goederen beslissen en moet toestemming vragen aan de bewindvoerder om iets te verkopen. De bewindvoerder beslist ook over het beheer van de goederen. Bij het regelen van financiële zaken van de betrokkene kan de bewindvoerder een belastingaangifte doen en (bijzondere) bijstand of huurtoeslag aanvragen. Het is niet altijd nodig om alle goederen van iemand onder bewind te stellen. In de aanvraag moet dan wel precies worden aangegeven om welke goederen het dan moet gaan. Iemand die onder bewind staat, blijft handelingsbekwaam. De persoon mag zelf een testament maken of beslissen over medische behandelingen mits hij of zij kan overzien wat dit betekent. Mentorschap Mensen met een verstandelijke beperking, psychiatrische of comateuze patiënten en oudere mensen staan vaak onder mentorschap. Zij kunnen zelf niet meer over persoonlijke zaken beslissen. Bijvoorbeeld of ze zelfstandig blijven wonen en welke medische behandeling zij willen. De beslissingen die de mentor neemt, gaan altijd over verzorging, verpleging, behandeling en begeleiding. De betrokkene mag zelf zijn financiële zaken afhandelen, of ervoor kiezen om dit door de bank of familieleden te laten doen. Ook blijft degene die onder mentorschap staat handelingsbekwaam. De persoon mag zelf bijvoorbeeld zelf een huis kopen of een lening aangaan mits hij of zij kan overzien wat dit betekent. Curatele, bewind en mentorschap tegelijk aanvragen Het is niet mogelijk om naast een curatele ook een bewind of een mentorschap aan te vragen. De curator beslist immers al over de financiële én de persoonlijke zaken van de betrokkene. Het is wel mogelijk om een curatele om te zetten in een bewind of een mentorschap. Daarvoor moet u naar de kantonrechter. Bewind en mentorschap kunnen wel worden gecombineerd. U kunt de maatregelen tegelijkertijd aanvragen, maar het kan ook zo zijn dat er eerst een bewind en pas later een mentorschap wordt gevraagd of andersom. RI-04 Beheer cliëntgelden Cavent 20-01-2015 Status definitief Pagina 9
Curatele, bewind en mentorschap beëindigen Er zijn situaties waarin een ondercuratelestelling, onderbewindstelling of mentorschap eindigt: De persoon om wie het gaat kan weer zijn eigen belangen behartigen. Hij of zij heeft de problemen waarom de maatregel is genomen, opgelost. Om weer zelf beslissingen te mogen nemen, moet de kantonrechter de ondercuratelestelling, de onderbewindstelling of het mentorschap wel eerst opheffen. De maatregel eindigt ook wanneer de persoon in kwestie overlijdt. Het ligt voor de hand dat de curator of mentor bij het overlijden van de betrokkene, de begrafenis of crematie regelt. Vooral wanneer de betrokkene geen partner of familieleden heeft. Het bewind of mentorschap is opgelegd voor een bepaalde periode. In die gevallen eindigt de maatregel als de periode voorbij is. De maatregel verandert in een ondercuratelestelling, onderbewindstelling of mentorschap. De kantonrechter moet de wijziging eerst goedkeuren. Adresgegevens externe bureaus BJB Budget & Beschermingsbewind B.V. Dhr. J. Bouman, belastingadviseur Dhr. D. Kindermans, bewindvoerder Postbus 54 3220 AB Hellevoetsluis Bezoekadres: Kanaalweg Oostzijde 134 M-O 3224 AD Hellevoetsluis Tel. 0181-325113 Fax. 0181-316753 E-mail Jaap Bouman: e-mail@bjbadvies.nl E-mail Dirk Kindermans: dirk@bjbadvies.nl Internet: www.bjbadvies.nl Bewindvoering Hoeksche Waard & inkomensbeheer Mees Visser Postbus 7404 3284 ZG Zuid-Beijerland Tel. 06-13499237 E-mail: info@bewindvoeringhw.nl Internet: www.bewindvoeringhw.nl De Maas Dienstverlening VOF Postbus 63 3200 AB Spijkenisse Tel.: 06-44231953 E-mail: info@demaasdienstverlening.nl Internet: www.demaasdienstverlening.nl RI-04 Beheer cliëntgelden Cavent 20-01-2015 Status definitief Pagina 10