Gemeente Den Haag Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus 12 600, 2500 DJ Den Haag De voorzitter van Commissie Bestuur Onderwerp Bestuurlijke bestrijding mensenhandel gemeente Den Haag en de actie op 8 april 2011 Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk RIS 180295 BSD/2011.444 Doorkiesnummer 070 353 37 48 Emailadres Aantal bijlagen Datum 15 april 2011 Zeer geachte voorzitter, In vervolg op de raadsmedeling die u op 8 april jl. heeft ontvangen wil ik uw commissie informeren over de integrale actie in de Doubletstraat en over de voortgang bij de bestrijding van mensenhandel in Den Haag. Integrale actie in de Doubletstraat op 8 april 2011 Het OM, de politie Haaglanden, de Gemeente Den Haag, de Nationale Recherche en andere medewerkers van het Korps Landelijke Politie Diensten (KLPD) hebben deelgenomen aan de actie in de Doubletstraat. De actie was gericht tegen internationale mensenhandel. De doelstelling van de betrokken organisaties was om op een innovatieve manier te werken zodat in één gezamenlijke actie zowel strafrechtelijk als bestuursrechtelijk tegen mensenhandel werd opgetreden. Deze doelstelling is tijdens de actie onder andere teruggekomen in de samenstelling van de controleteams (politie samen met gemeenteinspecteurs). De coördinatie was in handen van het Landelijk Parket. Tijdens de actie is de Doubletstraat in zijn geheel afgesloten geweest voor het publiek. Deze actie had ook ten doel een helder signaal te geven dat de Nederlandse overheid niet afzijdig blijft bij de aanpak van dit schrijnende vraagstuk. Zoals ik al publiekelijk heb aangegeven spreek ik hierbij nogmaals mijn waardering uit voor de inzet van alle bij de actie betrokken partijen en organisaties. Na een zeer gedegen voorbereiding is de actie op een uiterst beheerste en zorgvuldige manier uitgevoerd. De politie heeft op het stadhuis gesprekken gevoerd met 157 vrouwen die als prostituee werken in de Haagse Doubletstraat. In deze gesprekken met zeden en mensenhandelrechercheurs zijn signalen over mensenhandel en misstanden in de prostitutiestraat besproken. De vrouwen bleken overwegend afkomstig uit Hongarije, Bulgarije en ZuidAmerika. Inlichtingen bij Carin Hofmans Postadres: Postbus 12 600, 2500 DJ Den Haag Telefoon: 070 353 37 48 Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Fax: 070 353 2758 Internetadres: www.denhaag.nl
De betrokken partijen zijn nog bezig met de verwerking van de informatie uit de gesprekken met de vrouwen. Hoewel er nog geen compleet beeld is, is wel duidelijk dat de gesprekken voldoende aanknopingspunten bieden voor grondig vervolgonderzoek. Er zijn veel aanwijzingen dat de vrouwen worden uitgebuit. De vrouwen reageerden positief op de gesprekken met de politie en waardeerden de aandacht voor hun positie als mogelijk slachtoffer van mensenhandel en uitbuiting. Uiteraard zijn de ontwikkelingen in en rond de straat ook na de actie nauwlettend gevolgd. Wij zullen terzake niet loslaten. Tijdens de actie zijn in totaal 124 klanten, pooiers en voorbijgangers gecontroleerd. Ook twee horecagelegenheden in de nabijheid van de Doubletstraat zijn gecontroleerd. In één daarvan trof de politie op zolder twee mogelijke peeskamers, menselijke uitwerpselen en gebruikte condooms aan. Er zijn twee mannen aangehouden voor witwassen en mensenhandel. Daarnaast is beslag gelegd op ruim 31.000, contant geld en kleine hoeveelheden softdrugs. In de dakgoot van een van de prostitutiepanden ontdekten de rechercheurs ongeveer een kilo cocaïne. De uitkomsten van de gemeentelijke controles van de horecapanden en de seksinrichtingen worden nader onderzocht. Gekeken wordt of de aangetroffen situatie past binnen de vergunningsvoorwaarden. Als daarvoor aanleiding is volgen bestuurlijke maatregelen zoals waarschuwingen of sluitingen van panden. Deze maatregelen worden genomen op grond van het door uw raad vastgestelde handhavingsarrangement voor seksinrichtingen en escortbedrijven (RIS 133188). De eerste indruk geeft het volgende beeld: In de 26 seksinrichtingen op de Doubletstraat en in 2 horecabedrijven aan de Paviljoensgracht en Stille Veerkade, zijn 27 overtredingen geconstateerd; 21 seksinrichtingen en de 2 horecabedrijven ontvangen hiervoor een waarschuwing; 3 seksinrichtingen sluit ik voor een maand (omdat het een 2 e overtreding betreft); naar 1 seksinrichting loopt een onderzoek vanwege een overtreding van de opiumwet. Zoals eerder opgemerkt, veel informatie moet nog worden verwerkt. Met OM en Politie is de afspraak gemaakt dat informatie, die relevant is voor bestuurlijk optreden, aan mij ter beschikking wordt gesteld. Over enige tijd zal ik u nader informeren. Verder maak ik van deze gelegenheid gebruik om u, conform mijn toezegging, aan de hand van een zevental maatregelen een beeld te schetsen over de voortgang van de aanpak mensenhandel in Den Haag. In het coalitieakkoord 20102014 heeft het college uitgesproken dat de komende vier jaar hardnekkige veiligheidsproblemen te lijf worden gegaan. Daarbij wordt specifiek de aanpak van mensenhandel genoemd. Het tegengaan van mensenhandel is een topprioriteit in ons veiligheidsbeleid. In het afgelopen jaar is een flink aantal maatregelen getroffen om uitvoering te geven aan de bestuurlijke bestrijding mensenhandel in Den Haag. Het startpunt hiervan was de bijeenkomst op 20 september 2010 in het Theater aan het Spui. Professionals uit de hele keten waren bij de bijeenkomst aanwezig. In de presentaties van de nationaal rapporteur mensenhandel, het Expertisecentrum voor Mensenhandel en Mensensmokkel en de ketenregisseur mensenhandel gemeente Den Haag is uiteengezet hoe belangrijk het is om mensenhandel op verschillende niveaus (internationaal, nationaal, regionaal en lokaal) gecoördineerd te bestrijden.
Tijdens mijn eigen presentatie ben ik uitgebreid ingegaan op de plannen en maatregelen voor de komende vier jaar om mensenhandel op lokaal niveau te bestrijden, te weten: 1. Instelling ketenregisseur bestrijding mensenhandel 2. Intensievere samenwerking met politie en Openbaar Ministerie (strategische partners) 3. Participatie in het RIEC Haaglanden/HollandsMidden 4. Aansluiting bij het Veiligheidshuis 5. Opleiding bestrijding mensenhandel 6. Taskforce Mensenhandel 7. Regelgeving 1. Instelling ketenregisseur bestrijding mensenhandel De ketenregisseur mensenhandel is aangesteld binnen de afdeling OOV van de Bestuursdienst. De ketenregisseur verzamelt en analyseert vanuit een coördinerende positie de informatie van de betrokken partners. Daarmee komt de informatie uit de bestrijdingsketen en de zorgketen samen. Zo wordt het mogelijk om in één casus zowel in te zetten op de daders (bestrijding) en de slachtoffers (zorg). Onder voorzitterschap van de ketenregisseur vindt maandelijks overleg plaats met alle interne en externe partners. Met deze integrale aanpak wordt mensenhandel veel effectiever en efficiënter bestreden. De volgende organisaties nemen deel aan het casusoverleg: gemeente (BSD /OOV, DSO /BTD, OCW /GGD), rijksbelastingdienst en politie Haaglanden Commerciële Zeden. Op deze manier wordt de lokale infrastructuur die daders vaak organiseren ontmanteld. Het effect is een veel duurzamer bestrijding van mensenhandel en de doorgaans daarmee gepaard gaande overige georganiseerde misdaad. 2. Intensievere samenwerking met politie en Openbaar Ministerie In de Kadernota Prostitutie (Vrij en Veilig) is aangegeven dat, als dat maar enigszins kan, mensenhandelzaken zowel strafrechtelijk als bestuursrechtelijk worden aangepakt, zodat beide instrumenten elkaar aanvullen en versterken. Politie Haaglanden (afdeling Commerciële Zeden) werkt intensief samen met de gemeente en het RIEC. Het toezicht en de opsporing bij de afdeling Commerciële Zeden zijn verder geprofessionaliseerd en voor de komende 4 jaar wordt onder andere de capaciteit van het team Commerciële Zeden uitgebreid met 2 fte s. Dit wordt gefinancierd uit het gemeentelijk budget voor de aanpak van mensenhandel. Het Openbaar Ministerie heeft mensenhandel als prioriteit benoemd. Er is een aparte mensenhandel officier van justitie benoemd die onder andere de RIEC werkgroep mensenhandel voorzit. In vervolg op de actie op 8 april jl. is het team Commerciële Zeden de komende periode frequent in de straten aanwezig om toezicht te houden en gesprekken te voeren met de aanwezige prostituees. 3. Participatie/registratie in het RIEC Haaglanden/HollandsMidden Het RIEC is een samenwerkingsverband tussen de gemeente en regionale en nationale opsporingsdiensten om criminele samenwerkingsverbanden integraal aan te pakken. Binnen het RIEC Haaglanden/Hollands Midden opereert de werkgroep mensenhandel. In deze werkgroep werken, onder leiding van het OM, onder andere politie, Koninklijke Marechaussee, gemeente, GGD, arbeidsinspectie, vreemdelingendienst, FIOD en de rijksbelastingdienst nauw samen. Als in de betreffende werkgroep wordt geconstateerd dat er sprake is van een bepaald fenomeen of patroon bij criminele organisaties, bij daders of slachtoffers, dan wordt een expertisestuk opgesteld op grond waarvan de deelnemende partijen gezamenlijk, ieder vanuit de eigen bevoegdheid, integraal handhavend kunnen optreden.
Het RIEC Haaglanden/HollandsMidden heeft als eerste de beschikking gekregen over een digitaal registratiesysteem. Hiermee is het mogelijk om geautoriseerd informatie uit te wisselen en vat te houden op geplande acties en maatregelen met betrekking tot mensenhandelzaken. Dit komt de professionalisering ten goede. Voorafgaand aan de actie op 8 april jl. zijn de gegevens over de schouw door het RIEC van de panden en betrokken personen in dit systeem vastgelegd. De resultaten van de analyses door OM, politie en gemeente worden tevens in het systeem verwerkt. Deze gegevens zijn ondersteunend bij het aanleggen van de dossiers die nodig zijn voor het treffen van bestuurlijke maatregelen. 4. Aansluiting bij het Veiligheidshuis De integrale aanpak van mensenhandel is onderwerp van bespreking in de stuurgroep van het Veiligheidshuis. Deelnemers aan de stuurgroep komen zowel uit de bestrijdingsketen alsook de zorgketen. Het thema mensenhandel is onderdeel van de clusteraanpak in het Veiligheidshuis. Daardoor kunnen zowel voor de daders als de (potentiële) slachtoffers passende trajecten en interventies worden ontwikkeld om te voorkomen dat zij recidiveren. Dit traject is in 2011 gestart. 5. Opleiding bestrijding mensenhandel Door het opzetten van in company trainingen door de ketenregisseur is het kennisniveau in de eigen organisatie en bij de organisaties waar we mee samenwerken naar een hoger plan getild. Deze trainingen dragen bij aan het herkennen van signalen over mensenhandel, waarop dan direct geacteerd kan worden. Daarnaast is het van belang dat verder wordt geïnvesteerd in de kwaliteit van het toezicht bij de opsporings en handhavingsdiensten. Eind november 2010 is de eerste groep van professionals, zowel intern en extern, opgeleid in het thema mensenhandel. In 2011 wordt een vervolgcursus aangeboden over de toepassing van het barrièremodel bij de bestrijding van mensenhandel. Dit is erop gericht om potentiële mensenhandelaren te weren door het opwerpen van bestuursrechtelijke en strafrechtelijke barrières. Zoals striktere controles op entree (tegengaan van documentfraude), huisvesting (aanpak malafide huisjesmelkers), werk (aanpak malafide uitzendbureaus) en financiën (het bestrijden van witwaspraktijken). 6. Taskforce Mensenhandel De landelijke Taskforce Mensenhandel is in 2008 ingesteld door de minister van Justitie. De reden was de toenemende aandacht voor georganiseerde misdaad waaronder mensenhandel. De bestuurlijke rapportage Sneep (seksuele uitbuiting in Amsterdam door Saban B.) heeft het startschot gegeven voor de programmatische aanpak van mensenhandel. Daarbij is naast de versterking van de strafrechtelijke keten ook geïnvesteerd in de intensivering van de bestuurlijke aanpak van mensenhandel. Bijvoorbeeld door de instelling van de RIEC s. Door de casus Ablak over Hongaarse mensenhandelaren in Den Haag, Amsterdam en Alkmaar is de gemeente Den Haag in 2009 bij de Taskforce betrokken geraakt. Recent heb ik het verzoek van de minister van Veiligheid en Justitie om lid te worden van de Taskforce geaccepteerd. Voor de komende 3 jaar is een nieuw plan van aanpak door de Taskforce opgesteld. Het accent ligt bij overige uitbuiting, versterking van de bestuurlijke aanpak en de deskundigheidsbevordering bij de zittende magistratuur. 7. Regelgeving Het belang van de zorg voor de slachtoffers kan niet vaak genoeg worden benadrukt. Daarbij is uitwisseling van informatie over mensenhandelzaken die via de zorgpartners worden getraceerd van belang. In dit verband is het wetsvoorstel Wet Regulering prostitutie, dat momenteel bij de Eerste Kamer ligt ter besluitvorming, voor de gemeente interessant. Deze wet biedt in de toekomst aan de gemeenten
meer mogelijkheden om de bestrijding van mensenhandel en de zorgcoördinatie voor de slachtoffers met elkaar te verbinden. Daarnaast is onlangs de APV gewijzigd met betrekking tot de gedragseisen voor exploitanten en beheerders van seksinrichtingen. Zij kunnen voortaan 10 jaar worden geweerd uit de branche, als zij zijn veroordeeld voor mensenhandel. Met de meeste hoogachting, J.J. van Aartsen