ORDE VAN DIENST rondom Johannes 15, 1-8 3 mei 2015 Lezen: Hooglied 2, 1-7 Lezen: Johannes 15: 1-8 Overdenking door ds. Jan Bos Lieve mensen van de Hofkerk, gasten, gemeente van Jezus Christus, 1) Bijbelse tuin. Bloemen, vruchten en planten. Ik weet niet of u het al gezien hebt, maar buiten in de tuin van onze kerk, in de hof van de Hofkerk, staan allemaal nieuwe planten, bloemen en bomen. Die zijn daar allemaal gepoot en geplant als onderdeel van een bijbelse tuin. Hier bij onze kerk staan nu allemaal bloemen en bomen die in het nieuwe Testament voorkomen. En in de herdenkingstuin die morgen wordt geopend, komen allemaal planten en bomen uit het Oude Testament te staan. Er komen ook allemaal informatiebordjes bij. Een prachtig project! In lezingen van vandaag barst het ook weer van de planten, bloemen en vruchten: lelies, appels, wijnstokken, druiven, rozijnen, zoete vruchten. In beide lezingen komt de wijnstok voor. De wijnstok in de wijngaard, met de ranken en de vruchten. DIE plant hadden wij al jaren in onze tuin staan. De kinderen hebben die in 2009 al gepoot en gelukkig heeft Wilbert Kallenberg die wijnstok gezien en als eerste opgenomen in zijn rij van 12 nieuw-testamentische planten. Maar ook in het Oude Testament komt de wijnstok vaak voor. Het is HET beeld van het volk Israël. God heeft een wijngaard gebouwd, met verschillende wijnstokken en Hij hoopt op een goede oogst. Zodat er wijn gedronken kan worden! Het is de voortdurende droom van God dat ieder mens onder zijn wijnstok en vijgeboom mag zitten. Dat is het punt aan de horizon waarvoor God zijn schepping maakte: druiven, vruchten, wijn. Toen Noach de ark uitkwam plantte hij als eerste een wijngaard in de droge grond. De verspieders die het land Kanaän verkenden kwamen terug met grote druiventrossen en ook de profeten gebruiken vaak het beeld van de wijngaard om het volk bij de les te houden. En het is daarom ook niet voor niets dat wij wijn drinken als wij het avondmaal vieren. Om die droom naar binnen te drinken en door ons lijf te laten stromen. Om er vol van te raken.
2) Hooglied In het prachtige hooglied van de liefde dat we deze weken lezen wordt er natuurlijk ook wijn gedronken! "Hij brengt mij in het wijnhuis!" De liefde druipt als het ware uit de woorden van Hooglied 2. De verliefde jongen en het verliefde meisje hebben haast geen woorden om hun grote liefde te omschrijven. De ene passievrucht na de andere wordt genoemd. "Ik wil je zoete vruchten proeven, verfris me met je appels verkwik me met rozijnen". Als je verliefd bent dan komen de gedichten vanzelf. Dan weet je heel goed wat je moet zeggen of schrijven. Dan stroomt het en dan weet je precies wat je moet doen om de ander te verleiden! De jongen zegt: "je bent als een lelie zo mooi. Sterker nog: de andere meisjes zijn distels vergeleken met jou... Kijk, dat is nou overdreven. Zo mooi is dat meisje niet. En er zijn veel meer mooie meisjes. Maar als je verliefd bent dan ga je zulke rare dingen zeggen! Net als een kind kan zeggen: 'je bent de liefste papa van de hele wereld". Dat is natuurlijk niet zo, maar voor dat kind wel. En zo is het ook met God en zijn volk. God zegt tegen zijn volk Israel: "jullie zijn voor mij de liefste van de wereld". Ook al ben ik er voor de hele wereld, ik begin maar met jullie. Zo zien wij dat een beetje. Zo lezen we dat in het Oude Testament. God begon met een klein volk, met één mens zelfs, Abraham, die de opdracht kreeg om tot een zegen te zijn voor alle volkeren. En zo is het ook met jou en mij. God zegt tegen jou, als een verliefde jongen: "je bent als een lelie tussen de distels. Je bent de enige voor mij". In de woorden van het meisje draagt de jongen een vaandel van liefde met zich mee. Een vaandel, een vlag. Dat is een symbool van datgene waar je voor gaat in je leven. Zoals de vlag van je club, van je land. De jongen heeft LIEFDE in zijn vaandel staan. En die liefde, die liefde moet rijpen en groeien. Mensen die verliefd zijn willen niet gestoord worden. "Ik bezweer je bij de herten van het veld: Wek de liefde niet, laat haar niet ontwaken voordat zij het wil".
Ook dat is een prachtig beeld. Een hert en een hinde zie je alleen als het heel rustig is. Die komen alleen te voorschijn als het heel stil is, maar als ze gestoord worden... dan zijn ze zo weer weg. Zo is het ook met de liefde tussen God en jou. Dat moet rijpen in de stilte. Dan kan niet overhaast uit de grond gestampt worden. Het is een proces. Als wij die liefde van God willen voelen dan zullen we de stilte moeten zoeken. 3) Johannes 15 Met dit liefdeslied in ons hoofd lezen we vandaag van de wijnstok en de ranken. We zien daar God als de wijngaardenier verliefd tussen de wijnstokken door lopen. Zoals God de Schepper in zijn bijbelse Hof van Eden. Met zorg knipt Hij hier en daar een zijscheut weg, om de kracht van de Wijnstok te bundelen. Toen ik vroeger als bijbaantje in de tomatenkassen werkte moesten we dat ook vaak doen. We noemden dat 'tomaten dieven'. Zodat ze beter groeiden. God snoeit zijn planten dus. Hij haalt weg wat niet nuttig is. Hij bundelt onze krachten. Geloven is een leerproces. Je leert om 'te onderscheiden waar het op aankomt" Wat is belangrijk, wat strekt tot het doel, het doel van de vruchten? Ook dat is een mooi beeld dat wij drukke mensen goed kunnen gebruiken. Welke keuzes maak ik in mijn leven? Waar richt ik mij op? Welke keuzes maak ik zodat ik al mijn krachten kan richten op de druiventrossen die moeten gaan groeien? Want wij mensen hebben zoveel aan ons hoofd: het gevaar is groot dat ons leven allemaal kleine rankjes krijgt, maar geen druiven. De landman snoeit zijn planten. Sommige mensen zeggen tegen mij dat ze een moeilijke periode in hun leven achteraf hebben gezien als snoeiwerk van God. Ze hadden daardoor geleerd wat belangrijk is in hun leven, in hun geloof. Onderscheiden waar het op aankomt. Ook voor ons als Hofkerk blijft dit een prachtig beeld: gebruiken we onze energie goed? Zijn we voldoende gericht op de druiven die moeten groeien? Want daar is een wijnstok toch voor, voor de druiven? De druiven van de liefde, de blijdschap, de vrede, het geduld, de zachtmoedigheid. Dat is onze focus. Dat is de focus van de wijnbouwer en van de wijnstok zelf: druiven van liefde en vrede.
4) Spanning tussen verantwoordelijkheid en vrijheid Nu komen we bij een lastig punt. Een spanning die ik ook voel in de tekst en het beeld van Marietje Hofmeijer. Aan de ene kant geeft het beeld van de wijnstok namelijk aan dat de liefde uiteindelijk tot stand komt vanuit de wijnstok zelf. Het gaat immers om het water dat vanuit de grond door de wijnstok en de ranken heen stroomt en uiteindelijk voor druiven zorgt. We zijn dus alleen maar 'doorgeefluik', medium zou je kunnen zeggen. En dat proces moet je niet storen, dat moet vanzelf gaan. Aan de andere kant klinkt er een gebod in deze gelijkenis van Jezus: "Blijf in Mij". Zonder Mij kun je niks. En er wordt ook gesnoeid! Dat doet zeer. Die spanning hoor ik ook bij Marietje. Ze voelt zich vrij als een vogel, maar ze voelt ook verantwoordelijkheid en gebondenheid. "Ik voel me vrij om te geloven, om gehecht te zijn. Ik voel me vrij om verantwoordelijkheid te nemen. Ik vind dat mooi gezegd. Om echt vrij te zijn wil Marietje zich binden. Als een rank aan de wijnstok. Aan de andere kant voelt ze zich vrij omdat ze verbonden is aan de wijnstok. Omdat ze zich gevoed weet. 4) Slot De prachtige beelden van vanmorgen van de passievruchten en de wijnstok bepalen ons vanmorgen weer bij het doel van ons leven en van ons geloof: de vruchten. Aan de ene kant is dat een kwestie van doorgeven en je laten snoeien. Aan de andere kant is het een keuze, een discipline, je eigen verantwoordelijkheid. 'Blijf je in Mij of niet?", zegt Jezus. Kies je voor die verbinding, voor die levensbron? Neem je daar ook de tijd voor? Neem je tijd om zijn woorden te horen en tot je door te laten dringen? Als je dat niet doet kan het zomaar zijn dat je rank verdort. Die spanning, die dreiging zit in beide bijbelteksten. Maar de liefde heeft de overhand! De verliefdheid van die jongen die zegt: 'jij bent voor mij de enige". De wijnbouwer die liefdevol langs zijn planten loopt en hier daar een zijscheut wegneemt. Stil... Daar zie ik een gazelle aan de rand van de wijngaard.
Stil... Aan de andere kant staat een hinde te grazen. Een als je nog stiller hoor je de de druiven groeien. Amen.