Persbericht II Jaarverslag 2016: Veilig spelen op eerlijke markt Nederlandse Kansspelautoriteit voert wetshandhaving op met brede aanpak DEN HAAG, 31 maart 2017 Bestrijden van gokzuilen, sluiten van gokpanden, verwijderen van gokapps, aanpakken van kansspelen online, streng toetsen bij vergunningverlening voor speelautomaten, opleiden van handhavingspartners. De Nederlandse Kansspelautoriteit rapporteert in haar jaarverslag 2016 over tal van resultaten die ze boekte met een brede aanpak van handhaving van wet- en regelgeving voor kansspelen. De Kansspelautoriteit handhaaft actief, formuleert bestuursvoorzitter mr J.J.H. (Jan) Suyver van de Kansspelautoriteit (Ksa) in het vandaag gepubliceerde jaarverslag onder de titel Veilig spelen op een eerlijke markt. Zo bestreed de Kansspelautoriteit in 2016 gokzuilen, pakte ze kansspelen online aan, toetste ze streng bij vergunningverlening voor speelautomaten, gaf ze opleidingen aan handhavingspartners en droeg ze bij aan het sluiten van gokpanden. De Kansspelautoriteit handhaaft niet alleen actief met openbare sancties, zoals boetes, maar ook, veelal effectiever, op andere, minder zichtbare manieren. Zoals met aanschrijvingen of waarschuwende gesprekken die in de meeste gevallen tot daadwerkelijke gedragsverandering leiden, bijvoorbeeld het staken van illegaal aanbod of het uit de lucht halen van gokapps, of door convenanten met betalingsinstellingen om betalingsverkeer met illegale goksites te stoppen, aldus Suyver. De Kansspelautoriteit verleent vergunningen, houdt toezicht en handhaaft. Dit doet de Kansspelautoriteit vanuit haar maatschappelijke doelen: beschermen van spelers (consumenten), tegengaan van illegaliteit, van criminaliteit en van nadelige gevolgen die kansspelen kunnen hebben voor spelers zoals gokverslaving (zie voor meer over de Kansspelautoriteit onder Veilig spelen op eerlijke markt). In dit persbericht staan in het bijzonder centraal: Toetsen bij vergunningverlening Toezicht houden Handhaven Streng toetsen bij speelautomaten Nederland kent ongeveer 710 exploitanten van speelautomaten. De Kansspelautoriteit beoordeelt de integriteit van aanvragers en houders van een exploitatievergunning streng. De Pagina 1 van 7
speelautomatenbranche is vatbaar voor invloed en geld uit misdaad. Er is een verhoogd risico op fraude, witwassen en andere strafbare feiten. De Kansspelautoriteit ontving in 2016 in totaal 105 aanvragen voor een exploitatievergunning. Na Bibob-toetsing 1 verleende de Kansspelautoriteit 60 vergunningen. Naast deze toetsing aan de poort maakt de Kansspelautoriteit gebruik van signalen van haar netwerkpartners. Op grond van dergelijke signalen trok de Kansspelautoriteit vorig jaar 14 exploitatievergunningen in. Verder was er in 2016 sprake van: 8 geweigerde vergunningen, 11 gewijzigde vergunningen, 3 niet-ingetrokken vergunningen en 9 lopende onderzoeken. Met de Bibobtoetsing voorkwam de Kansspelautoriteit dat ze (ongewild) strafbare gedragingen zou faciliteren door vergunningverlening aan een aanbieder die niet integer is. Verwijderen van gokapps Gokapps op smartphones maken het mogelijk om 24 uur per dag en overal mee te doen aan kansspelen. De Kansspelautoriteit kondigde in mei 2016 een gerichte bestrijding aan van deze illegale gokapps. Die vormen een groter risico wegens het laagdrempelige en verslavende karakter ervan, vooral voor jongeren. De Kansspelautoriteit richtte zich met deze bestrijding vorig jaar eerst en vooral op aanbod dat spelers het meest schade kan toebrengen. De Kansspelautoriteit richtte zich in 2016 vooral op bestrijding van gokapps die een geldelijke inleg en uitkering kennen, de zogeheten real money gambling apps. Uit de nulmeting die de Kansspelautoriteit eind april 2016 verrichtte, bleek dat Nederlandse spelers op dat moment 49 illegale, veelgebruikte gokapps konden downloaden. Later werden er nog zes nieuwe apps gesignaleerd. Door ingrijpen van de Kansspelautoriteit zijn alle 55 geïdentificeerde gokapps uit de betreffende appstore verwijderd. Het downloaden van deze 55 apps vanuit Nederlandse accounts is niet langer mogelijk. De Kansspelautoriteit blijft alert op gokapps (zie bijlage voor meer informatie over de aanpak van gokapps). Succesvolle aanpak van kansspelen online De Kansspelautoriteit richtte zich met de bestrijding van kansspelen online vorig jaar eerst en vooral op aanbod dat spelers het meest schade kan toebrengen. Daarom gaf ze voorrang aan de aanpak van websites voor kansspelen online die zich op de Nederlandse consument richten via de Nederlandse taal, met een webadres dat eindigt met.nl of met reclame via radio, televisie of gedrukte media. De aanpak is succesvol. Aanbieders pasten hun websites aan waardoor ze zich niet meer op de Nederlandse speler richten of trokken zich geheel terug. Sinds begin dit jaar verscherpte de Kansspelautoriteit haar aanpak van illegale kansspelen online. Zo stuurt ze geen individuele aanschrijvingsbrieven meer naar aanbieders van online kansspelen die de Kansspelautoriteit in het vizier heeft. Vanaf dit jaar zal de Kansspelautoriteit 1 De wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (wet Bibob) heeft als doel dat gemeenten, provincies en ministeries de integriteit van houders en/of aanvragers van vergunningen en subsidies toetsen bij het landelijk bureau Bibob (LBB). Sinds 2014 beoordeelt de Kansspelautoriteit elke aanvraag voor een exploitatievergunning in het kader van de wet Bibob. Naast deze toetsing aan de poort kijkt de Kansspelautoriteit ook tijdens de looptijd van vergunningen naar houders hiervan die een risico (kunnen) opleveren voor de integriteit van deze deelmarkt. Als de Kansspelautoriteit daar aanleiding toe ziet kan zij voor een integriteitsbeoordeling advies inwinnen van het LBB. In 2016 deed de Kansspelautoriteit dit 11 maal. Pagina 2 van 7
onmiddellijk handhavend optreden tegen deze aanbieders. De markt is na een aantal jaren voldoende op de hoogte van het handhavingsbeleid. De Kansspelautoriteit ziet deze benadering daarom als een logische vervolgstap in het strak trekken van de handhaving. Een aanbieder zal zo nodig zelf in actie moeten komen en kan handhavende maatregelen door de Kansspelautoriteit alleen voorkomen indien zijn aanbod niet toegankelijk is voor en gericht op de Nederlandse speler (zie bijlage voor meer informatie over de aanpak van kansspelen online). Bestrijden van gokzuilen De zogeheten gokzuilen of internetzuilen dan wel voetbalzuilen vormen een groot probleem in het illegale fysieke aanbod van kansspelen. Gokzuilen zijn computers met een internetverbinding die zo zijn ingericht en ingesteld, dat een consument kan wedden op sportwedstrijden. Er is geen controle op de betrouwbaarheid van dit verboden kansspel. Spelers lopen veel risico. Bovendien kunnen gokzuilen volgens onderzoek verweven zijn met zware misdaad. De Kansspelautoriteit ontvangt jaarlijks rond de 100 meldingen over gokzuilen. Naar een schatting van Spapens en Bruinsma (2016) zijn in de afgelopen vijf jaar op ongeveer 800 locaties in Nederland gokzuilen aangetroffen of waren er signalen dat er gokzuilen aanwezig waren. De Kansspelautoriteit geeft daarom grote prioriteit aan het bestrijden van dit fenomeen. De Kansspelautoriteit werkt hierbij met vele partijen samen, zoals politie, gemeenten, Openbaar Ministerie en de belastingdienst. Sancties opleggen De Kansspelautoriteit kiest het sanctiemiddel dat het best past in de situatie. Soms is een waarschuwing of een voornemen tot een last onder dwangsom of bestuursdwang heel effectief. In 2016 is in meer dan 20 gevallen een voornemen tot een last verzonden. In die gevallen waarin het voornemen al niet genoeg was om de overtreding te doen eindigen, is een last opgelegd. Slechts in enkele gevallen is de last ten uitvoer gelegd. Dit is een zeer effectief middel gebleken. Als het nodig is kiest de Kansspelautoriteit voor een boete, ook al is de doorlooptijd lang en blijkt uit de praktijk dat het vaak moeilijk is om een boete daadwerkelijk te innen. Zo legde de Kansspelautoriteit een boete van 373.750 op aan een aanbieder die via gokzuilen sportweddenschappen aanbood in een wedwinkel te Rotterdam-Zuid. Dit is de hoogste boete tot nu toe die de raad van bestuur van de Kansspelautoriteit oplegde. 2 In december 2016 voerde de Kansspelautoriteit samen met de politie opnieuw controle uit in deze wedwinkel. Ze moesten vaststellen dat hierin nog steeds illegale kansspelen werden aangeboden. Medio maart 2017 liet de burgemeester op grond van een bestuurlijke maatregel het pand voor onbepaalde tijd sluiten wegens herhaaldelijke illegale gokactiviteiten (zie bijlage voor meer informatie over de aanpak van gokzuilen). Boetes moeilijk inbaar Hoewel het opleggen van een boete een belangrijk instrument is voor het sanctioneren en afschrikken van ongewenst gedrag, is de doeltreffendheid van dit middel vooralsnog beperkt. 2 De raad van bestuur van de Kansspelautoriteit kan een boete opleggen tot een bedrag van 820.000 of, als dat meer is, tien procent van de omzet in het boekjaar dat vooraf gaat aan de bestuurlijke boete. Pagina 3 van 7
Ondanks alle inspanningen is het slechts gedeeltelijk mogelijk om boetes te innen. Aan de ene kant komt dit door het ontbreken van een bindend rechtsmiddel voor het innen van boetes die voor illegale kansspelen online zijn opgelegd aan aanbieders in het buitenland. Aan de andere kant komt dit doordat overtreders in Nederland veelal de boetes niet kunnen betalen wegens schuldproblemen. De Kansspelautoriteit zet in binnen- en buitenland diverse stappen om de inning van boetes te verbeteren. Bestrijding van matchfixing De Tweede Kamer der Staten-Generaal nam bij de behandeling van het wetsvoorstel Kansspelen Op Afstand (KOA) op 7 juli 2016 een amendement aan dat oproept tot het instellen van een Sports Betting Intelligence Unit binnen de Kansspelautoriteit. Ter voorbereiding hiervan investeerde de Kansspelautoriteit in 2016 in internationale uitwisseling en ontwikkeling van praktische kennis en vaardigheden. De internationale samenwerking van de Kansspelautoriteit richtte zich in 2016, naast matchfixing, vooral op verslavingspreventie en verantwoord spelen, het hierboven genoemde innen van boetes in het buitenland, het bestrijden van illegaal aanbod en kennisdeling. Sluiten van gokpanden In 2016 investeerde de Kansspelautoriteit fors in samenwerking met partners in haar publieke doelen, zoals met gemeenten die ook over (andere) bestuurlijke bevoegdheden beschikken. Zo hebben burgemeesters onder voorwaarden de mogelijkheid om een pand te sluiten waarin illegaal wordt gegokt. In 2016 verleende de Kansspelautoriteit 21 keer ondersteuning bij integrale controles die ze samen met gemeenten en politie uitvoerde. De meeste van deze acties leidden tot sluiting van het betrokken pand. Opleiden van handhavingspartners De Kansspelautoriteit investeert ook in haar lokale partners om die in staat te stellen een betere informatiepositie op te bouwen, illegaal gokken eerder te onderkennen, meer slagkracht te ontwikkelen en meer zelfstandig op te treden. De Kansspelautoriteit gaat er vanuit dat het illegale aanbod van kansspelen aanmerkelijk groter is dan nu uit de registers blijkt. Daarom ontwikkelde ze voor deze partners een gedegen, op maat gemaakte opleiding. In 2016 leidde de Kansspelautoriteit toezichthouders van de gemeenten Amersfoort en Tilburg op. Diverse andere gemeenten tonen inmiddels belangstelling. In de eerste helft van 2017 geeft de Kansspelautoriteit deze opleiding in elk geval aan vijf andere gemeenten. Belangrijke bevoegdheden voor handhaving De Eerste Kamer der Staten-Generaal behandelt momenteel het wetsvoorstel voor gedeeltelijke openstelling van de deelmarkt voor casinospelen. Deze Kamer behandelt ook het wetsvoorstel Kansspelen Op Afstand (KOA) dat regulering beoogt van kansspelen online. Het wetsvoorstel bevat voor de Kansspelautoriteit belangrijke bevoegdheden voor het handhaven van wet- en regelgeving. Indien ook de Eerste Kamer het wetsvoorstel aanvaardt kan de Kansspelautoriteit onder strikte voorwaarden vergunningen verlenen aan aanbieders van kansspelen online. In zijn voorwoord van het jaarverslag benadrukt bestuursvoorzitter Suyver van de Kansspelautoriteit waarom het belangrijk is dat de beoogde wet in werking treedt: In het belang van de bescherming van alle spelers in ons land hoop ik vurig dat dit in 2018 zal gebeuren. De Kansspelautoriteit is er klaar voor om het kabinetsdoel van 80% kanalisatie naar Pagina 4 van 7
legaal aanbod te helpen bereiken door het naar vermogen weren en bestrijden van gokbedrijven zonder vergunning. Alleen een strikt gereguleerd en aantrekkelijk aanbod op basis van wet- en regelgeving voor het aanbieden van online en landgebonden kansspelen biedt een structurele oplossing om illegaal aanbod tegen te gaan. Want zonder aantrekkelijk legaal alternatief weet de Nederlandse consument die een gokje wil wagen altijd wel een illegale aanbieder te vinden. Veilig spelen op eerlijke markt De Kansspelautoriteit maakt zich sterk voor een betrouwbaar aanbod van kansspelen in een veilige omgeving. Dit doet de Kansspelautoriteit als overheidsgezag samen met spelers, aanbieders van vergunde kansspelen en overheidsdiensten waarmee zij eveneens samenwerkt. Om het belang van betrouwbare kansspelen in een veilige omgeving te bewaken is de aanpak van de Kansspelautoriteit streng en rechtvaardig. De Kansspelautoriteit heeft als maatschappelijke opdracht: Toezicht houden op het naleven van betrokken wet- en regelgeving voor kansspelen en het handhaven hiervan; Beslissen over aanvragen om vergunningen voor kansspelen; Bevorderen van het voorkomen en beperken van kansspelverslaving; Geven van voorlichting en informatie. De Kansspelautoriteit staat samen met aanbieders en spelers voor de opdracht dat zoveel mogelijk mensen alleen veilig een gokje kunnen wagen. Als iedereen hieraan meewerkt kun je mensen beschermen, misdaad weren en met elkaar een even eerlijke en aantrekkelijke kansspelmarkt bieden. Noot voor de redactie, niet bestemd voor publicatie: Het jaarverslag 2016 is beschikbaar op de website: www.kansspelautoriteit.nl. Hierop staat ook een toelichting op het thematisch onderzoek naar verslavingspreventie in speelhallen, het onderzoek naar social gaming en gambling, evenals een eerste persbericht over het jaarverslag waarin onder andere verslavingspreventie centraal staat. Voor eventuele vragen kunt u contact opnemen met persvoorlichting van de Kansspelautoriteit (telefoonnummer: 06 83 53 30 87 e-mailadres: e-mailadres: pers@kansspelautoriteit.nl). Pagina 5 van 7
Bijlage persbericht II inzake jaarverslag 2016 Nederlandse Kansspelautoriteit Aanpak van kansspelen online Nederland kent vooralsnog geen regulering van kansspelen online. Daarom is er vanuit ons land ook geen toezicht op dit aanbod en de eerlijkheid van kansspelen online. Het aanbod van (illegale) kansspelen op afstand is enorm groot. De Kansspelautoriteit richtte zich met de bestrijding van kansspelen online vorig jaar eerst en vooral op aanbod dat spelers het meest schade kan toebrengen. Daarom gaf ze voorrang aan de aanpak van websites voor kansspelen online die zich op de Nederlandse consument richten via de Nederlandse taal, met een webadres dat eindigt met.nl of met reclame via radio, televisie of gedrukte media. De aanpak is succesvol. Aanbieders pasten hun websites aan waardoor ze zich niet meer op de Nederlandse speler richten of trokken zich geheel terug. De Kansspelautoriteit zet het bestrijden van illegale kansspelen online voort en kijkt hierbij ook naar strijdigheid met de publieke belangen. Een aanbieder kan handhavende maatregelen door de Kansspelautoriteit alleen voorkomen indien zijn aanbod niet toegankelijk is voor en gericht op de Nederlandse speler. De Kansspelautoriteit beoordeelt telkens opnieuw waar in de keten van het illegale aanbod via internet haar optreden het dringendst is geboden en waar zij in deze keten het doeltreffendst kan optreden. Bij deze ketenaanpak treedt zij ook op tegen bevorderaars van illegale kansspelen online, zoals financiële dienstverleners en reclamemakers. Om het aanpakken van illegaal gokken via internet mogelijk te maken werkt de Kansspelautoriteit nauw samen met verschillende betaaldienstverleners en mediapartijen. In 2014 en 2015 sloot de Kansspelautoriteit hiermee diverse convenanten. Ook in 2016 trad een betaaldienstverlener toe tot dit Convenant ter bestrijding van illegale kansspelen via internet. Aanpak van gokapps Gokapps op mobiele telefoontoestellen maken het mogelijk om 24 uur per dag en overal mee te doen aan kansspelen. Het gebruik van deze apps (applicaties: kleine computerprogramma s voor smartphone en tablet) voor kansspelen neemt fors toe ten opzichte van het spelen via een personal computer of laptop. De Kansspelautoriteit kondigde in mei 2016 een gerichte bestrijding aan van deze illegale gokapps. Die vormen een groter risico wegens het laagdrempelige en verslavende karakter ervan, vooral voor jongeren. Door ingrijpen van de Kansspelautoriteit zijn alle 55 geïdentificeerde gokapps uit de betreffende appstore verwijderd. Het downloaden van deze 55 apps vanuit Nederlandse accounts is niet langer mogelijk. De Kansspelautoriteit blijft alert op gokapps. Aanpak van gokzuilen De zogeheten gokzuilen of internetzuilen dan wel voetbalzuilen vormen een groot probleem in het illegale fysieke aanbod van kansspelen. Jaarlijks gaan er landelijk naar Pagina 6 van 7
schatting vele miljoenen euro s in om. Blijkens een Fenomeenonderzoek gokzuilen door de Tilburgse hoogleraar criminologie dr A.C.M. (Toine) Spapens en zijn collega-onderzoeker M.Y. (Monique) Bruinsma 3 zijn gokzuilen verweven met zware misdaad. De Kansspelautoriteit ontvangt jaarlijks rond de 100 meldingen over gokzuilen. Naar schatting van Spapens en Bruinsma zijn in de afgelopen vijf jaar op ongeveer 800 locaties gokzuilen aangetroffen of waren er signalen over de aanwezigheid ervan. Gokzuilen zijn computers met een internetverbinding die zo zijn ingericht en ingesteld dat een consument kan wedden op sportwedstrijden. Ze zijn onder andere te vinden in koffiehuizen en belwinkels. Spelers op gokzuilen lopen veel risico omdat er geen controle plaatsvindt van de (technische) betrouwbaarheid van de gebruikte apparatuur en de software. Onbekend is ook of de aanbieder deelname door minderjarige spelers probeert te voorkomen, evenals onmatig gokken en gokverslaving. Bovendien bestaat het risico van het witwassen van grote sommen misdaadgeld via gokzuilen. Daarom zet de Kansspelautoriteit fors in op het bestrijden van gokzuilen en zet hierbij steeds het meest passende sanctiemiddel in. Dat kan uiteenlopen van een waarschuwing tot een voornemen tot een last onder dwangsom of last onder bestuursdwang. De Kansspelautoriteit werkt bij de aanpak van gokzuilen samen met diverse partners in publieke doelen, zoals gemeenten, openbaar ministerie, politie en Belastingdienst. 3 Fenomeenonderzoek gokzuilen. Boom criminologie, Den Haag 2015. Pagina 7 van 7