TenneT in de energiemarkt Klaas Hommes
Stay tuned. Safety first! Voor uw en onze veiligheid vragen we uw aandacht voor de volgende veiligheidsmaatregelen. In geval van een ontruiming van het pand: Volg de vluchtroute zoals aangegeven. Gebruik de trap in plaats van de lift. Ga naar het verzamelpunt. Volg de aanwijzingen van de bedrijfshulpverlener. Deze is in geval van een ontruiming aanwezig.
Inhoudsopgave Veranderende energiemarkt Ontwikkeling Noord-West Europese markt
Veranderende energiemarkt
Toename duurzame energie en decentrale opwek Aandeel duurzame energie 2013: realisatie 2020: doelstelling Aandeel duurzaam in elektriciteitsmix 2013: realisatie 2020: projectie Aandeel wind + zon in elektriciteitsmix 2013: realisatie 2020: projectie Nederland heeft inhaalslag nodig Haalt NL Duitsland in? 2020: 5x meer elektriciteit uit duurzame bronnen 35 35 % 12 18 14 25 10 14 22 25 5 5 2013 2020 2013 2020 2013 2020 Duitsland Nederland
Wind en zon in Duitsland Installed capacity (GW) in Germany 90 80 Peak demand 70 60 50 40 30 20 10 0 Off peak demand solar wind off shore wind on shore Source: BNetzA; updated August 2015
Consequenties en uitdagingen Aansluiten duurzame energie op het net en integreren in het systeem Aansluiten windparken op zee Hoge investeringen Kortere levensduur infrastructuur (zee) Opwekcapaciteit met korte(re) levensduur (windmolens, zonnepanelen) Integratie van zonne-energie Piek in opwek bij lage vraag Problemen met voltage Investeringen in het net voor grote daken met zonnepanelen vaak op afgelegen plekken.
Uitdaging Meer duurzame energie: vooral wind- en zonne-energie Een sterk stijgend aantal marktdeelnemers Garandeer een stabiel systeem gebaseerd op een groot aantal duurzame opwekkers en flexibele afnemers. Human steering Automated steering Mass steering Online price signal Houd het kostenefficiënt: Zorg voor een optimale uitwisseling van alle vormen van flexibiliteit, over grenzen heen. 21 januari 2016 Een toegankelijke TenneT in de Energiemarkt energiemarkt
Principes van marktontwerp Innovatie nodig om uitdagingen het hoofd te bieden Het marktontwerp moet stimuleren tot Innovatie en investeringen in activa die duurzame energie ondersteunen Vraag naar elektriciteit moet aan schaarste tegemoet komen Dit behoeft Acceptatie van prijsvolatiliteit om producenten die piekvermogen leveren, demand side response en opslag te steunen Een stabiel raamwerk waarbinnen marktpartijen rendement van innovatie krijgen Duidelijke verantwoordelijkheden (balanshandhaving) voor alle marktspelers, inclusief de opwekkers van duurzame energie Een balanceermechanisme dat marktpartijen prikkelt om aan hun klanten te leveren in tijden van schaarste Herbevestiging van huidige rollen en verantwoordelijkheden
Ontwikkeling Noord- West Europese markt
Europese samenwerking In Europees verband zijn afspraken (codes) vastgelegd op het gebied van verbindingen, het operationeel beheer en de marktsamenwerking.
Stromen door Europa Commerciële stromen in TWh s
Stromen door Europa Fysieke stromen in TWh s
Marktkoppeling: systemen Naar een Europese markt Europese marktkoppeling tussen Scandinavië, Groot-Brittannië en Noordwest-Europa (2014) Prijskoppeling NW en ZW Europese elektriciteitsmarkten (day ahead, Price Coupling of Regions) Oprichting TSCNET GmbH (2014, München) Flow based marktkoppeling (2015) TenneT draagt bij aan de ontwikkeling van een geïntegreerde elektriciteitsmarkt in Noordwest-Europa door actief marktkoppeling te ondersteunen.
Flow Based marktkoppeling Betere verdeling van transportcapaciteit op de grenzen Introductie op 20 mei 2015 Optimalisering transportcapaciteit interconnectoren Toewijzing grensoverschrijdende transportcapaciteit daar waar sociaal-economische effect het grootst is Voordeel NL elektriciteitsgebruiker kan oplopen tot ca. 80 miljoen euro per jaar (bron: ACM) NL veel voordeel vanwege goede verbondenheid met andere landen Flow Based Market Coupling is een initiatief van negen TSO s en stroombeurzen in Europa: TenneT, APX, Belpex, Creos, Elia, EPEXSPOT, RTE en TransnetBW.
Marktkoppeling: verbindingen Veilingopbrengst 2008-2015 NorNed EUR 631 miljoen Veilingopbrengst 2011-2015 BritNed EUR 448 miljoen NorNed 2008 700 MW 650 miljoen BritNed 2011 1.000 MW 600 miljoen Voordeel voor Nederland: Uitstekend verbonden met omliggende landen. Terugverdientijd investering in NorNed project: 100% in 7 jaar Terugverdientijd investering in BritNed project: 75% in 4 jaar COBRAcable 2019 700 MW 620 miljoen NordLink 2020 1.400 MW 1,5 2 miljard Doetinchem-Wesel 2016 1.500 MW 135 miljoen (NL deel) Meeden-Diele 2018 +500 MW
Nederland sterk verbonden 700 MW 700 MW NL totaal 2014 5.650 MW 1.000 MW 100 TWh 4.250 MW Doetinchem- Wesel 1.500 MW Uitbreiding Meeden-Diele 500 MW COBRAcable 700 MW 80 TWh 1.700 MW NL totaal 2019 8.350 MW 2.000 MW België totaal 2014 3.700 MW
19 19 6-3-2017
Vragen..
www.tennet.eu TenneT is een toonaangevende Europese netbeheerder (Transmission System Operator, TSO) met haar belangrijkste activiteiten in Nederland en Duitsland. Met circa 22.000 kilometer aan hoogspanningsverbindingen zorgen we voor een betrouwbare en zekere elektriciteitsvoorziening aan 41 miljoen eindgebruikers in de markten die we bedienen. Taking power further
Disclaimer Aansprakelijkheid en auteursrecht TenneT Deze powerpoint wordt u aangeboden door TenneT TSO B.V. ( TenneT ). De inhoud ervan - alle teksten, beelden en geluiden - is beschermd op grond van de auteurswet. Van de inhoud van deze powerpoint mag niets worden gekopieerd, tenzij daartoe expliciet door TenneT mogelijkheden worden geboden en aan de inhoud mag niets worden veranderd. TenneT zet zich in voor een juiste en actuele informatieverstrekking, maar geeft ter zake geen garanties voor juistheid, nauwkeurigheid en volledigheid. TenneT aanvaardt geen aansprakelijkheid voor (vermeende) schade, voortvloeiend uit deze powerpoint, noch voor de gevolgen van activiteiten die worden ondernomen op basis van gegevens en informatie op deze powerpoint.