= Policy Research Corporation =

= Policy Research Corporation = CONCRETE OPLOSSINGEN GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK NAAR EEN ALTERNATIEF EUROPEES QUOTABELEID WETENSCHAPPELIJKE BASIS VOOR HET EUROPEES QUOTABELEID Analyse en verbeterv oor stellen 17 december 2004 In opdracht van: vzw SDVO

INHOUD Doei van het onderzoek Procedure opstelling TACs Relatie tussen TACs en evolutie belangrijkste Belgische visbestanden Ervaringen in Nederland Conclusies V erbetervoorstellen 17 december 2004 O Policy Research Corporation 2

HET EU-VISQUOTABELEID IS GEBASEERD OP WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK EN POLITIEKE BESLUITVORMING V er antwoor delij ke instantie Output Nationale wetenschappelij ke instanties België: Centrum voor Landbouwkundig Onderzoek (Oostende), Dienst Zeevisserij TU Onderzoeksresultaten en inzichten m.b.t. (samenstelling van) visbestanden, onder meer in de Noordzee en de Westelijke Wateren International Council fo: the Exploration of the Sea (ICES) Working groups on the assessments o f stocks Working group on methods o f fish stock management dvisorv committee on fishery Management (ÁCFM) XU Advies aan de EC m.b.t. reductie visserij sterfte, vertaald in vangstvoorspellingen EC vraagt advies aan het Scientific, Technical and Economie Committee for Fisheries (STECF) XU Advies aan de Raad van Visserijministers m.b.t. visvangst in jaar T + 1 Overleg tussen en beslissing door de visserijministers in de Raad van Ministers => TACs x u Beslissing over visquota per gebied en per lidstaat in jaar T + 1 (TACs) > Het wetenschappelijk advies vormt de basis voor de onderhandelingen tussen de visserijministers en voor de daaruit resulterende TACs 17 december 2004 Policy Research Corporation 3

DOEL IS OM VERBETERVOORSTELLEN BIJ HET OPSTELLEN VAN HET QUOTA-ADVIES TE IDENTIFICEREN DOEL AANPAK Beleidsmatige bijdrage aan een realistische wetenschappelijke onderbouwing van het (advies dat aan de basis ligt van) quotabeleid van de EC Inhoudelijk'. analyse van de keten van input, verwerking en output van de gegevens die aan de basis ligt van het wetenschappelijk advies voor het quotabeleid analyse van de bestaande documenten en rapporten mbt de hoofdlijnen van de wetenschappelijke onderbouwing van de vangstquota gesprekken met vissers, overheids- en wetenschappelijke instanties in België en Nederland ter inventarisatie van de mismatch tussen de visserij in de praktijk en de wetenschappelijke onderbouwing van de vangstquota» opstellen van verbetervoorstellen voor de wetenschappelijke basis van het Europees quotabeleid Procesmatig: focus op zowel de input van gegevens (Centrum voor Landbouwkundig Onderzoek) ais de verwerking van gegevens en de output van quota-adviezen (ICES/EC/Visserijministers) toenadering zoeken tot key players uit de Nederlandse visserijsector > Inzicht verwerven in de opstelling van het quota-advies en de uiteindelijke opstelling van de TACs 17 december 2004 Policy Research Corporation

INHOUD Doei van het onderzoek Opstelling van de TACs uitvoerende wetenschappelijke instanties tijdsschema verzameling van nationale gegevens nationale onderzoeksresultaten ICES: aggregatie van nationale data adviesformulering door de EC opstelling TACs door Raad van Visserijministers Relatie tussen TACs en evolutie belangrijkste Belgische visbestanden Ervaringen in Nederland Conclusies V erbetervoorstellen 17 december 2004 Policy Research Corporation 5

IN ELKE EU-LIDSTAAT IS EEN WETENSCHAPPELIJKE INSTANTIE VERANTWOORDELIJK VOOR DE GEGEVENSVERZAMELING T.B.V. ICES België: Departement voor Zeevisserij (DVZ) binnen Centrum voor Landbouwkundig Onderzoek (CLP) PERSONEEL 14 werknemers waarvan 2 full time observers aan boord van vissersvaartuigen (voor Ierse Zee, Keltische Zee, Golf van Biskaje en Oostelijk Kanaal) => recente uitbreiding van DVZ-team om de kwaliteit van de gegevens te verbeteren => verdere uitbreiding met 2 observers gepland (Keltische Zee, Noordzee) in samenwerking met SDVO waarvan 1 biostatisticus => recente uitbreiding van DVZ-team om de kwaliteit van de gegevensverwerking te verbeteren SECTIES BUDGET >=> c=> 1. Biologie & aquacultuur 2. Visserijtechnisch onderzoek 3. Monitoring 4. Producttechnologie & kwaliteit Circa 800 000/jaar* (National Data Gathering Program) '/ 2 gefinancierd door EU '/ 2 gefinancierd door Vlaamse overheid (financiering vanaf 2006 is momenteel evenwel nog niet vastgelegd) ' Ter vergelijking: 800 000 is equivalent aan ongeveer 0.9% van de jaarlijkse besomming van de Belgische visserijsector - ) In België is het Departement voor Zeevisserij verantwoordelijk voor de biologische gegevensverzameling 17 december 2004 Policy Research Corporation 6

DE VOORBEREIDINGEN VOOR DE TACs VAN HET JAAR 200X BEGINNEN REEDS IN 200X-2 200X -2 Hele jaar: lidstaten (wetenschappelijke instanties) verzamelen data 200X-1 Werkgroepen ICES: bestandsschattingen en prognoses 200X Oktober: beheersadviezen ACFM en STECF December: Raad van Visserijministers: beleidsovereenkomsten (bepaling TACs) 200X Hele jaar: lidstaten: implementatie beleidsovereenkomsten > Het zwaartepunt van de opstelling van de TACs ligt in december bij de (politieke) onderhandelingen tussen de visserijministers 17 december 2004 Policy Research Corporation 1

JAARLIJKS VERZAMELEN DE LIDSTATEN GEGEVENS OVER DE VISSERIJSECTOR OP VRAAG VAN DE EC België: infoverzameling conform EC-verordening 1639/2001 door DVZ (CLO) en Dienst voor Zeevisserij (Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap) INHOUD Evaluatie van inputs: vangstcapaciteit (FOD transport en mobiliteit) en visserij-inspanning (Dienst voor Zeevisserij) tonnage, vermogen en leeftijd van de vloot brandstofgebruik aantal visdagen gebruikt vistuig Evaluatie van en bem onstering van vangsten en aangelande vangsten: aangelande commerciële vangsten van alle bestanden (Dienst) overboord gezette hoeveelheden (DVZ) biologische bemonstering lengte en leeftijd (DVZ) d.m.v. recreatie- en sportvisserij gevangen hoeveelheden (pas vanaf 2006 voor kabeljauw) Evaluatie van de economische situatie van de sector: per groep van vaartuigen (Dienst) inzake de verwerkende industrie (evaluatie wordt niet uitgevoerd in België) METHODE Visserij-afhankelijke informatie Bemonstering van de markt: havens van Zeebrugge en Oostende Bemonstering aan boord van vissersvaartuigen Administratief: vangstcapaciteit en visserij-inspanning (logboeken) Enquêtes peilend naar financiële en economische data over de vloot; deelname op vrijwillige basis Visserij -onafhankelijke informatie Veldonderzoeken: Broodwinner (september, jonge platvis) enrv Belgica (augustus, volwassen platvis) RESULTAAT Inzicht in evolutie omvang visbestanden + lengte- en leeftijdindeling Indeling conform indeling gehanteerd door DVZ Verzameling van gegevens heeft tot doei de toestand van de visbestanden en van de visserijsector te evalueren 17 december 2004 Policy Research Corporation 8

VISSERIJ-AFHANKELIJKE GEGEVENS ZIJN NOODZAKELIJK VOOR HUIDIGE WETENSCHAPPELIJKE EVALUATIEMETHODES Quotabeleid Europese Unie beperking van visvangst beperking van visserij-inspanningen mpact op visserijactiviteiten discards: volgens expert opinions tot - in bepaalde gevallen 80% van de vangst! (sterke variaties tussen de verschillende stocks) niet correct invullen van de logboeken (oa het niet aangeven van het overschrijven van gebieden, het ontbreken van détailgegevens mbt tijd en plaats van vangsten) quota-onderbenutting door evolutie van de vloot (vb wel quota in een bepaald gebied, m aar geen Bevindingen wetenschappelijk onderzoek geringe kwaliteit van de aanvoergegevens zeer beperkt inzicht in omvang en evolutie discards => evolutie visbestanden gaat gepaard met aanzienlijke onzekerheden => voorzichtigheidsprincipe w ordt gehanteerd > Quota en visserij-afhankelijke informatie beïnvloeden elkaar op oneigenlijke wijze en creëren een vicieuze cirkel 17 december 2004 Policy Research Corporation 9

HET EU-QUOTABELEID ZET AAN TOT DISCARDS EN BEÏNVLOEDT DE VISBESTANDEN OP DIE WIJZE NEGATIEF PROBLEMEN VOOR ZOWEL VISSER, VISBESTANDEN ALS OVERHEID Quotabeleid discards door vangstbeperkingen worden enkele grote/dure vissen aangevoerd, de rest wordt teruggegooid (high grading) multispecies fisheries: meestal worden combinaties van vissoorten opgevist» vissoorten waar men geen quota (meer) voor heeft worden teruggegooid Vissen onder de minimum aanvoerlengte (vissen van 15 tot 27 cm) worden teruggegooid Discards: weinig accurate informatie beschikbaar (wetenschappelijk onderzoek hiernaar is duur); expert opinions spreken over 0-80% discards (sterk variërend per vissoort) van de visvangst (tot 4 op 5 vissen worden teruggegooid!) OPLOSSINGSRICH TINGEN WAARAAN WORDT GEWERKT STECF: Sub-Group on Mixed Fisheries Issues ICES: Study Group on Multispecies Assessments in the North Sea Pilootstudies: o.a. in België sinds 2002 schatting discards voor platvissen in belangrijkste visgronden voor België (behalve Noordzee) - ) 1ACFM rapport 2004 VOORBEELD SCHOL IN DE NOORDZEE ACFM, 2003: kennis van bestand is onzeker, maar bestand bevindt zich onder minimumnorm ^herstelplan ACFM, 2004: discards beter meegenomen in beoordeling ^ scholbestand hoger ingeschat dan vorig jaar *=>omvang van bestand komt ruim boven limietwaarde ACFM adviseerde voor 2004 een nulvangst voor schol in de Noordzee, voor 2005 adviseert ze ongeveer 35 kton Omdat weinig informatie beschikbaar is over de omvang van de discards ontstaat een onvolledig beeld van de werkelijke vangsten en de evoluties van de visbestanden 17 december 2004 Policy Research Corporation 10

M EER REKENING H OUDEN M ET A CTU ELE VIS SERI JPRA KTIJK EN LIJKT LOGISCH, M A A R IS N IET VANZELFSPREK END Visserij-onafhankelijke informatie Kritiek vanuit de visserijsector Vangstgegevens worden door wetenschappers zonder vangstexpertise verzameld waardoor onvoldoende rekening wordt gehouden met o.a.: weersomstandigheden verschil tussen dag en nacht (vissers vangen vaak s nachts, wetenschappers overdag) (moderne) vistechniek en materialen omvangrijke visvangsten uit onderzocht bestand tijdens korte termijn voorafgaand aan peilingen verschillen van dag tot dag het verplaatsen van de visbestanden Vissers zijn in staat om evenveel of meer vis te vangen ais decennia geleden doordat zij zich verplaatsende viseilanden met visconcentraties opzoeken (eilandtheorie) Vissers beschouwen de toegepaste wetenschappelijke instrumenten ais ontoereikend om de omvang y an visbestanden correct in te schatten O Wetenschappelijke invalshoek Wetenschappers onderzoeken elk jaar op dezelfde plaats de grootte van visbestanden. Slechts indien visbestanden elk jaar op dezelfde wijze worden bemonsterd kan een wetenschappelijk beeld worden gegeven van de evolutie van de visbestanden Vissen worden - in het algemeen - steeds kleiner -> jongere, kleinere visbestanden Feit dat vissers hetzelfde of meer vangen ais vroeger heeft niet noodzakelijk iets te maken met de omvang van de visbestanden, maar vooral met technologische verbeteringen en vangsten in verder gelegen gebieden Viseilanden worden steeds minder groot en minder talrijk o Ondanks initiatieven zoals informatiesessies zijn wetenschappers er nog niet volledig in geslaagd de aanpak van het wetenschappelijk onderzoek te verhelderen n > De kritiek van de sector op de meetresultaten van de biologen is niet altijd relevant met betrekking tot de evoluties van de visbestanden, maar mogelijk wel voor de absolute omvang van de visbestanden 17 december 2004 Policy Research Corporation 11

BELGIE VOERT VIS SERI J-O NAFHANKELIJKE ONDERZOEKEN U IT IN BELG ISCHE K USTW A TEREN EN IN ZU ID -W E S TELIJK DEEL N OORD ZEE 31 F2 31 F3 tr Z eefciru g g e B lsn fcen b erg e \, *19 18 *111 *' 2 *22 60 1 7 * *if *114 81 25 115 *24 *1 12 11 28 11 6 113 9 e * M ieuwmort y f t *61 62 2S 7 Bron: DVZ Onderzoek: jonge demersale vis en Noordzee-gamaal Jaarlijks in de herfst met onderzoeksschip Broodwinner op vaste plaatsen in de Belgische kustwateren Locatie onderzoekspunten = belangrijkste paaigronden van de demersale vissen Onderzoek: volwassen demersale vis Jaarlijks in augustus met onderzoeksschip Belgica op vaste plaatsen in het Zuid-Westelijk gedeelte van de Noordzee - ) 17 december 2004 A V 3 \ w ^ j Bron: DVZ 9 s i 29 '.ir r ' *9 f.1d2b *64 " '» * *33 D æi>i 34 S3 6 5 36 b.<b * b '64 84 36 32 30 36 37 33 s 4 3 5? 66 4 < O B J A í 0* E 0*30 E l* E 1*30 E 2* E 2*30 E 3* E 3*30 E 4* Bestandsopnamen met onderzoeksschepen gebeuren ieder jaar op dezelfde plaatsen en momenten met het oog op wetenschappelijke vaststelling van trends Policy Research Corporation

PUBLICATIES VAN DE DIENST ZEEVISSERIJ EN HET DEPARTEMENT VOOR ZEEVISSERIJ OnderzoeksMETHODES OnderzoeksRESULTATEN Officiële documenten DVZ: Voorstel National Data Gathering Program (NDGP) Technisch verslag NDGP Document met antwoorden op de vraag van de EC voor bijkomende informatie over het technische verslag Vangst, aanvoer- en vlootgegevens: Aanvoer en Besomming van de Dienst Zeevisserij Wetenschappelijke evaluatie visbestanden: DVZ brengt gegevens in in ICES werkgroepen DVZ publiceert deze gegevens niet publiek EU wil vermijden dat data oneigenlijk worden gebruikt confidentialiteit: databases bevatten veel vertrouwelijke informatie van vissers (logboekgegevens) Verwerkte geaggregeerde gegevens i.v.m. visbestanden kunnen wel via rapporten ICES werkgroepen geraadpleegd worden > Een toelichting van de resultaten voordat deze verwerkt worden binnen ICES kan de transparantie en wederzijds begrip doen toenemen 17 december 2004 Policy Research Corporation 13

ICES IS EEN ORGANISATIE DIE HET MARIENE ONDERZOEK IN DE NOORD-ATLANTISCHE OCEAAN COÖRDINEERT ICES: International Council for the Exploration of the Sea ICES heeft 3 adviescomités Advisory Committee on the Marine Environment (ACME) Advisory Committee on Ecosystems (ACE) Advisory Committee on Fishery Management (ACFM) Werking Expertencollege voor advies m.b.t. visbestanden Biologisch en technisch advies aan internationale beheersinstanties zoals de EC Vergadert 2 x / jaar Ontvangt input van 29 werkgroepen, die zijn samengesteld uit biologen uit de verschillende nationale onderzoeksinstituten Controle van de werkgroeprapporten Publicatie Report o f the ICES Advisory Committee on Fishery Management (jaarlijks in oktober) evolutie visbestanden instandhoudingslimieten en streefwaarden advies i.v.m. reductie visserij sterfte, wat vertaald wordt in vangstvoorspellingen (nog geen echt quota-advies) \ ICES formuleert jaarlijks een biologisch advies aan de EC voor haar quotabeleid; f er is geen gelijk(w)aardige instantie die socio-economisch advies verstrekt 17 december 2004 O Policy Research Corporation 14

IN DE ICES-WERKGROEPEN WORDEN DE NATIONALE GEGEVENS GEAGGREGGEERD EN VERWERKT INPUT VERWERKING OUTPUT f Aanlandingsdata Gegevens mbt visserij-inspanningen Aantal vangsten/leeftijd Gewicht vangsten/leeftijd Gewicht in periode dat vis kan paaien Info van surveys Populatie schatten + controleren a.h.v. Recruteringen < timing series (bvb. Engelse boomkorvloot) Biomassa: Back and Forth Model om tot zo weinig totale biomassa mogelijk afwijkingen te komen paaistand biomassa Retrospective analysis: Visserij sterfte perjaar toetsen voorspelling jaar X in jaar X + 1 per leeftijdscategorie visbestand met leeftijd Y in jaar X moet in lijn liggen met visbestand met leeftijd Aanlandingen Y + 1 in jaar X + 1 De uitkomsten van de modellen zijn sterk afhankelijk van de kwaliteit van de aangeleverde data 17 december 2004 Policy Research Corporation 15

DE EVOLUTIE VAN EEN VISBESTAND WORDT GEMETEN AAN DE HAND VAN VIER PARAMETERS TOENAME VISBESTAND STATUS VOLWASSEN VISBESTAND AFNAME VISBESTANDEN Recrutering (R) Paaistand Aanlandingen Visserij sterfte (F) Schatting van het aantal nieuw geboren vissen Geschat ais het aantal vissen (met een leeftijd tussen 0 en 2 jaar) waarmee het visbestand elk jaar aangroeit Schatting van het volwassen deel van het visbestand Geschat ais de optelsom van alle vissen die in dat bepaalde jaar zullen paaien ICES schatting van de meest waarschijnlijke afname van het visbestand Gebaseerd op officiële statistieken + correcties voor overschrijvingen en discards Het gedeelte van het visbestand dat sterft ais gevolg van visserij Absolute afname visbestand Relatieve afname visbestand Door trends in Recrutering, Paaistand, Visserij sterfte en Aanlandingen te vergelijken wordt getracht een zo betrouwbaar mogelijk beeld van de evoluties van visbestanden te verkrijgen 17 december 2004 Policy Research Corporation 16

DE EC HANTEERT DE VOORZORGSBENADERING OM HET MILIEU HET VOORDEEL VAN DE TWIJFEL TE GUNNEN c3 ctf PL, streefwaarde (0 Voorzorgswaarde B pa CD s- <D d) > Onzekerheid schatting F Vissen tot dit niveau leidt tot een daling van de paaistand tot Blim Limietwaarde F lim Onzekerheid schatting paaistand Limietwaarde Blim P aai Standniveau w aarbij recru terin g w o rd t b em o eilijk t 2 streefwaarde i Voorzorgswaarde F pa Tijd Voorzorgswaarden: Beheersmechanisme: zorgen dat bestanden niet onder Blim of boven Flim terecht komen; afstand tussen limietwaarde en voorzorgswaarde ligt niet vast maar verschilt naargelang de onzekerheid van de schattingen; deze onzekerheid bedraagt gemiddeld circa 30 % ICES stelt waarde voor, (politieke) managers bepalen uiteindelijke waarde naar gelang hun risico-aversie; ICES benadrukt dat dit geen streefwaarden mogen zijn 1 2 y ) Streefwaarden: Afhankelijk van socio-economische afwegingen ICES stelt geen waarde voor, dit is taak van managers EU heeft nog weinig streefwaarden vastgelegd Tijd - > De voorzorgsbenadering houdt rekening met de aanzienlijke wetenschappelijke onzekerheid en stelt limieten aan de vangst 17 december 2004 Policy Research Corporation 17

STECF VERRICHT BIJKOMEND ONDERZOEK EN BECOMMENTARIEERT HET ICES-ADVIES IN OPDRACHT VAN DE EC STECF: Scientific, Technical and Economie Committee for Fisheries DOEL WERKING KNELPUNTEN i=> >=> 1. Analyse en evaluatie wetenschappelijk advies ACFM 2. Bijkomende biologische analyses (vb. gemengde visserij) 3. Toevoeging sociaal-economische dimensie 4. Evaluatie van technische maatregelen Leden: biologen, economen en visnettechnologen van de nationale onderzoeksinstituten 2 X / jaar plenaire vergadering Ad hoe werkgroepen Biologen STECF, biologen ICES werkgroepen en biologen ACFM zijn allemaal afkomstig van dezelfde nationale onderzoeksinstituten ^ STECF-leden controleren hun collega s (procedures cfr. peer review) Sociaal-economische dimensie wordt slechts zeer beperkt onderzocht EIAA-model (Model for Estimating the Impact of ACFM Advice on TACs) EC houdt weinig rekening met resultaten Gebrek aan betrouwbare, uniforme economische data Leden België: biologen van DVZ, geen economen (momenteel geen gespecialiseerde visserij-economen actief in België) België levert slechts zeer beperkt economische data aan (deze worden door het Nederlandse LEI (Landbouweconomisch Instituut) verwerkt); België levert geen data over visverwerkende industrie -> 17 december 2004 STECF legt de nadruk op evaluatie van het biologisch onderzoek; de sociaaleconomische dimensie wordt hier onvoldoende aan gekoppeld Policy Research Corporation 18

DE RAAD V AN M INISTERS ONDERH ANDELT OVER DE U ITEIN DELIJK E TACs OP BASIS VAN DE COM M ISSIEV OORSTELLEN WETENSCHAPPELIJK ADVIES EC VANGSTADVIES TACs - > ACFM Gedetailleerde info over visbestanden, incl. groot aantal aannames en onzekerheden STECF Europese Commissie Volgt vooral biologische adviezen; economische adviezen worden slechts zeer beperkt meegenomen in het advies 2004: de totale (voor alle vissoorten1) uiteindelijke TACs zijn circa 15% hoger dan het EC-advies 1In deze berekening is geen rekening gehouden met de visbestanden waarvoor de EC geen advies verstrekte, maar waarvoor wel TACs gelden (in 23 van de 171 gevallen) Raad van Visserijministers 1aanzienlijke ruimte om te onderhandelen omwille van onzekerheid biologische adviezen en de gehanteerde voorzorgsbenadering 1inbrengen socio-economische component: grote reducties in TACs hebben met zekerheid gevolgen voor de leefbaarheid van de sector machtsverhoudingen tussen lidstaten druk vanuit visserij lobby TACs worden gebaseerd op samengevatte informatie en houden weinig rekening met aannames in het gedetailleerde wetenschappelijke advies De bepaling van de uiteindelijke TACs is sterk afhankelijk van het overleg en de onderhandelingen in de Raad van Visserijministers Visserijministers krijgen onvoldoend heldere keuzemogelijkheden (op basis van biologische, socio-economische en technologische inzichten) 17 december 2004 Policy Research Corporation 19

BIJ DE OPSTELLING V AN DE TACs W ORDT HET EC-ADVIES IN VEEL G EVALLEN VERHOOGD België en buurlanden (2004) Verhoging TACs per land tov EC-advies,. r Verhoging TACs tov EC-advies 16% 60 000 5.0% voor de 3 voor België belangrijkste 48 800 vissoorten 14% 12% 6 % 4% 2 % 0 % 000 4.6% 2 00( 12.1% 12.5% _ ^ J j 4 80Ö.6% 1 40lb B D NL F VK Verhoging TAC tov EC-advies in relatieve term en (%) Verhoging TAC tov EC-advies in absolute term en (ton) '5 0 000 40 000 ÖO Ö '5b 3 0 000 g 20 000 10 000 35 % 32.2% 30% 26.9% 25 % W).5 2 0 % W) 15 % 1 0% % Schol Tong 20.4% Kabeljauw Cijfers gebaseerd op*: EC vangstadvies per visbestand (2003) TACs 2004 aandeel van een visbestand in de individuele TACs per land Tn deze berekening is geen rekening gehouden met de visbestanden waarvoor de EC geen advies verstrekte, maar waarvoor wel TACs gelden (in 23 van de 171 gevallen) -> 17 december 2004 Hoewel de Belgische visserijsector voor 2004 een grote relatieve verhoging van het EC-vangstadvies kende, is deze verhoging in tonnage vrij beperkt Policy Research Corporation 20

INHOUD Doei van het onderzoek Procedure opstelling TACs Relatie tussen TACs en evolutie belangrijkste Belgische visbestanden Ervaringen in Nederland Conclusies V erbetervoorstellen 17 december 2004 Policy Research Corporation 21

VOORBEELDEN VAN EVOLUTIES VAN BELANGRIJKSTE BELGISCHE VISBESTANDEN EN LIMIET- EN VOORZORGSWAARDEN Schol in de Noordzee 500 000 450 000 400 000 350 000 1987: Introductie TACs Paaistand Aanlandingen TAC Ton 300 000 250 000 Voorzorgswaarde 200 000 150 000 100 000 50 000 0 Limietwaarde Quota-advies 2004: herstelplan Opvallende discre] 'antie tussen aanlandingen en TACs => beleid volgt pr; ktijk met aanzienlijke vertraging A A A A V A V V V Bron: ACFM rapport 2004 De paaistand van schol in de Noordzee bevindt zich ondanks EU-quotabeleid sinds beginjaren 90 onder het voorzorgsniveau TACs voor schol in Noordzee hebben geen positief effect op evolutie van het bestand 17 december 2004 Policy Research Corporation 22

VOORBEELDEN VAN EVOLUTIES VAN BELANGRIJKSTE BELGISCHE VISBESTANDEN EN LIMIET- EN VOORZORGSWAARDEN Tong in de Noordzee e o H 140 000 120 000 100 000 80 000 60 000 1987: Introductie TACs Paaistand Aanlandingen TAC Ondanks paai standen die representatief zijn voor dejaren 70 en 80 blijven de TACs zeer laag 40 000 oorzorgswaarj 20 000 imietwaan Bron: ACFM rapport 2004 k De paaistand van tong in de Noordzee is de laatste jaren verbeterd, maar TACs \ blijven op laag niveau omdat schol en tong vaak samen worden opgevist f Na initieel positief effect van TACs op paaistand is deze positieve invloed in belangrijke mate verdwenen 17 december 2004 O Policy Research Corporation 23

VOORBEELDEN VAN EVOLUTIES VAN BELANGRIJKSTE BELGISCHE VISBESTANDEN EN LIMIET- EN VOORZORGSWAARDEN Tong in het Oostelijk kanaal 16 000 14 000 1987: Introductie TACs 12 000 G O* 10 000 8 000 Voorzorgswaarde Paaistand Aanlandingen TAC 6 000 Limietwaarde 4 000 2 000 i2> cld ca cp) cn _cv> _cv> Bron: ACFM rapport 2004 - ) Geen eenduidige relatie tussen de TACs en de evolutie van de paaistanden Aanlandingen volgen de TACs niet 17 december 2004 Policy Research Corporation 24

IN NEDERLAND HELPT HET F-PROJECT SECTOR, BIOLOGEN EN OVERHEID DICHTER BIJ ELKAAR TE BRENGEN ONTSTAAN DOEL ]!=> IO Vaststelling visserijsector: In realiteit daalt de visserij sterfte, terwijl ACFM in toestandsbeoordelingen blijft uitgaan van dezelfde hoge visserij sterfte uit dejaren 80 Vierjarig project grotendeels gefinancierd door het ministerie van LNV: 1. Rekenmodel verbeteren 2. Inbrengen bedrijfsgegevens 3. Bevorderen communicatie overheid-sector-biologen voortraject: weken voordat het ACFM-advies wordt bekendgemaakt, informeren de biologen de sector over de toestand van de visbestanden communicatieverantwoordelijke van RIVO: vertaalt wetenschappelijke terminologie in verstaanbare taal en benadrukt de voordelen van samenwerking continue communicatie met F-vloot (30 vissers die gedetailleerde logboekgegevens aanleveren) RESULTATEN I O 2. 3. ACFM rapport 2004: vermelding van bedrijfsgegevens voor tong en schol in de Noordzee (wordt vooralsnog geen rekening mee gehouden in de adviesformulering) ACFM rapport 2004: verbetering rekenmodel voor tong in de Noordzee nieuwe inzichten over evolutie bestanden referentiewaarden zijn opgeschoven advies is beter onderbouwd én gunstiger voor sector Verbeterde communicatie overheid-sector-biologen over de ACFM adviezen is in 2004 voor het eerst constructief gediscussieerd tussen de visserijsector en de biologen - / Samenwerking en communicatie tussen overheid, sector en biologen hebben gunstige gevolgen voor alle partijen 17 december 2004 Policy Research Corporation 26

VERBETERING REKENMODEL LEIDDE TOT BETERE INSCHATTING DISCARDS EN TOT VERSCHUIVING REFERENTIEWAARDEN F-project (NL) 500 000 450 000 400 000 350 000 300 000 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 0 S Sb s S S Schol in de Noordzee 45 S S S S Paaistand 2004 Paaistand 2003 ACFM-advies Bpa2003 Bpa2004 Blim 2003 2004 Quota-advies 2003 : Herstelplan Quota-advies 2004: vangst 35 000 ton Verbetering rekenmodel in het kader van het F-project: Door herschatting van de bestanden zijn ook de referentiewaarden verschoven. Volgens bestandsschatting 2003 lag bestand onder limietwaarde, volgens bestandsschatting 2004 lag bestand boven limietwaarde Herschatting van de bestanden leidde tot een verschuiving van de referentiewaarden Discardgegevens: binnen F-project: reconstructie uitgevoerd van de hoeveelheden scholdiscards in de periode 1957-heden / Het optimaliseren van de discardgegevens via verbetering rekenmodellen en medewerking sector kan tot betere bestandsschattingen leiden en mogelijk tot hogere quota-adviezen 17 december 2004 Policy Research Corporation 27

Algemene conclusies mbt TACs CONCLUSIES (1) Het systeem van de TACs creëert aanzienlijke problem en/ongewenste effecten inzake discards en zou fundamenteel in vraag moeten worden gesteld Er is geen duidelijk, eenduidig verband te leggen tussen verbetering van visbestanden en de TACs sinds de invoering van de TACs; ten dele zijn er zelfs ook omgekeerde ontwikkelingen Conclusies mbt wetenschappelijke datacollectie Europese-verordening 1639/2001 vereist wetenschappelijke datacollectie door Europese visserijlanden Voorbereidend biologisch onderzoek is in België en Nederland in handen van één wetenschappelijk instituut In België werd het wetenschappelijk visserij-onderzoek recent uitgebreid door inschakeling van observers en een biostatisticus met het oog op een verbetering van de kwaliteit van de basisgegevens Quota en visserij-afhankelijke informatie beïnvloeden elkaar op oneigenlijke wijze en creëren een vicieuze cirkel Omdat weinig informatie beschikbaar is over de omvang van de discards ontstaat een onvolledig beeld van de werkelijke vangsten => meenemen van de discards in de bestandsschattingen leidt tot meer correcte inschattingen (en dus in principe mogelijk tot verhoging van de TACs; zie vb. schol in de Noordzee) Slechts indien visbestanden elk jaar op dezelfde wijze worden bemonsterd kan een wetenschappelijk beeld worden gegeven van de evolutie van de visbestanden Communicatie tussen visserijsector en wetenschappers verloopt stroef 17 december 2004 Policy Research Corporation

ICES CONCLUSIES (2) ICES verzamelt de visbestandsdata van de wetenschappelijke instanties van de lidstaten en aggregeert ze (recrutering, paaistand, visserij sterfte, aanlandingen) ICES en nationale wetenschappelijke instanties pleiten er in toenemende mate voor om ook visserij-expertise in te schakelen bij de opstelling van het advies => voortschrijdende inzichten uit de praktijk meenemen Een economische equivalent van ICES ontbreekt Bestandsschattingen worden vooral gecontroleerd in functie van evoluties; aanzienlijke onzekerheden bestaan mbt de absolute omvang van de visbestanden EC De EC hanteert de voorzorgsbenadering (huidige targets) om het milieu het voordeel van de twijfel te gunnen, maar hanteert hierbij - op advies van de wetenschap - relatief brede bandbreedtes (gemiddeld 30 %) De EC vraagt advies aan STECF mbt de biologische, economische en technologische aspecten van het wetenschappelijk advies STECF legt de nadruk op evaluatie van het biologisch onderzoek; de sociaal-economische dimensie wordt hier onvoldoende aan gekoppeld Controle door STECF wordt in vele gevallen uitgevoerd door hun collega s (procedure cfr. peer review) die het advies aan de EC opstelden Raad van Visserijministers De bepaling van de uiteindelijke TACs is sterk afhankelijk van het overleg en de onderhandelingen in de Raad van Visserijministers Een sturende managementlaag tussen de niveaus van wetenschappers en visserijministers ontbreekt => duiding van aannames en onzekerheden en voorleggen van heldere keuzes (zowel biologisch ais socio-economisch) Hoewel aan de Belgische visserijsector een percentueel grote verhoging van het EC-vangstadvies wordt toegekend, is deze verhoging in tonnage vrij beperkt 17 december 2004 Policy Research Corporation

INHOUD Doei van het onderzoek Procedure opstelling TACs Relatie tussen TACs en evolutie belangrijkste Belgische visbestanden Ervaringen in Nederland Conclusies V erbetervoorstellen 17 december 2004 O Policy Research Corporation 31

VERBETERVOORSTELLEN - KORTE TERMIJN Korte termijn: optimalisering van het huidige TAC-systeem voor de Belgische visserijsector A. Verbetering basisdata: gedetailleerde logboekgegevens bijhouden en inbrengen (oa exacte gebieden, vistuigen, discards) => format voor invoeren gegevens opstellen in overleg met sector en DVZ + introduceren betrouwbare aanlandingsgegevens verzamelen en integreren in bestaande modellen bijkomende inzichten ais resultaat van voortschrijdende visserij-expertise inbrengen in wetenschappelijke analyse voldoende samples nemen =v Belang van vertrouwensrelatie, goede samenwerking, communicatie en transparantie tussen wetenschappers en visserijsector (mogelijk formeel vast te leggen in geheimhoudingsprotocollen) =v Indien nodig bijkomende middelen (personeel) ter beschikking stellen van DVZ B. Verbetering rekenmodellen aansluiting zoeken bij het F-project in Nederland C. Inschakelen sturende managementlaag tussen wetenschap en management (België, EC, visserijministers) scheiding wetenschap (feiten) en besluitvormers (keuzes) wordt behouden heldere keuzes voorleggen aan besluitvormers obv biologische, socio-economische en technologische inzichten D. Alternatieve wetenschappelijke datacollectiemethodes onderzoeken op toepasbaarheid en nut voor Belgische visserij E. Regionale samenwerking bevorderen gebruik maken van RAC Noordzee om verbetervoorstellen te presenteren focus: naast biologisch advies evenwaardige aandacht voor socio-economisch advies afspraken maken met landen die op zelfde visbestanden vissen mbt uniformisering wetenschappelijke onderbouwing quotabeleid Nederlandse partijen staan positief tov samenwerking => op voorhand ideeën en voorstellen afstemmen en gebruik maken van kruisbestuiving =v SDVO: toenadering zoeken tot LNV RIVO en Productschap Vis voor overleg op regelmatige basis + bijkomende partners zoeken in functie van gelijke belangen (vb. Frankrijk, Verenigd Koninkrijk) 17 december 2004 Policy Research Corporation

VERBETERVOORSTELLEN - LANGE TERMIJN Lange termijn: fundamentele verandering van het EC-visbestandsbeheer: TACs vervangen door andere sturingselementen, bvb door beperking van het aantal vaartdagen of meerjaren-tacs: minder discards O hogere vangsten kunnen worden toegestaan betere controle mogelijk =v breed draagvlak nodig op EU-vlak: stabiliteitsprincipe opgeven of daar opnieuw gaan over onderhandelen via RAC s onderzoek naar alternatief visbestandsbeheer aansluiting zoeken bij Nederland dat reeds onderzoek deed naar alternatieven 17 december 2004 Policy Research Corporation

BIJLAGEN 17 december 2004 Policy Research Corporation 34

BIJLAGE: GESPREKSPARTNERS Belgische gesprekspartners Wim Demaré : Bioloog DVZ Fanny Douvere : Onderzoeksmedewerker Maritiem Instituut Johan Hennaert : Reder Jan Mees : Directeur Vlaams Instituut voor de Zee Frank Redant : Bioloog DVZ Mare Welvaert : Dienst Zeevisserij Nederlandse gesprekspartners Rob Banning : Secretaris Redersvereniging voor de Zeevisserij Niels Daan : Onderzoeker RIVO Dhr. Paardekooper: Ministerie LNV Adriaan Rijnsdorp : Onderzoeker RIVO Nathalie Steins : Afdelingshoofd visserij onderzoek Productschap Vis Luc Van Hoof : Onderzoeker LEI - ) 17 december 2004 Gesprekken vinden plaats in de maand oktober Policy Research Corporation 35

BIOLOGEN EN VISSERS KIJKEN OP EEN VERSCHILLENDE MANIER NAAR DE TOESTAND VAN DE VISBESTANDEN Wetenschappelijke metingen van de visbestanden X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Perceptie van de vissers: eilandtheorie C Vissers zoeken zich verplaatsende viseilanden met visconcentraties op Wetenschappers verdelen de zee in rasters en onderzoeken elk j aar op dezelfde plaats de densiteit van de visbestanden Volgens vissers verplaatsen de visbestanden zich -> Meten van visbestanden op vastgestelde plaatsen geeft volgens vissers een vertekend beeld <=>Wetenschappers: eilandjes worden steeds kleiner en minder talrijk \ Wetenschappelijke visserij-onafhankelijke monitoring stemt niet overeen met de vangstpraktijken van de vissers 17 december 2004 O Policy Research Corporation 36

ORGANIGRAM DATACOLLECTIE EC EU-lidstaten 3de landen STECF ICES Bron: DVZ 1Regional Co-ordination Meetings: bevorderen internationale samenwerking en task sharing 2 European Association of Fisheries Economists 3 Sub-Group on Research Needs: evalueren NP Proposal van de lidstaten op conformiteit met Verordening 1639/2001 17 december 2004 Policy Research Corporation

ORGANIGRAM WETENSCHAPPELIJK ADVIESVORMINGSPROCES ICES EC Data input lidstaten Werkgroepen ACFM STECF Europese Ministerraad Methods WG1 Bron: DVZ 1Methods Working Group 2 Sub-Group on Mixed Fisheries Issues 17 december 2004 Policy Research Corporation 38