COMMISSIEJAARPLAN 2017 NEN Bouw & Installatie Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft (015) 2 690 324 bi@nen.nl www.nen.nl Nederlands Normalisatie-instituut Commissieplan 2017 Normcommissie 351 290 Property Appraisal, Costs and Operation
COMMISSIEJAARPLAN 2017 NORMCOMMISSIE 351 290 Property Appraisal, Costs and Operation NEN Bouw & Installatie Postbus 5059 2600 GB Delft 1 Algemene gegevens 1.1 Commissie 351 290 Property Appraisal, Costs and Operation Vlinderweg 6 2623 AX Delft (015) 2 690 324 bi@nen.nl www.nen.nl Nederlands Normalisatie-instituut 1.2 Werkgebied De normcommissie Property Appraisal, Costs and Operation (is in het Nederlands vertaald als Prestatie, Kosten en Gebruik van gebouwen ) is een samenvoeging van vier commissies die een verschillend werkveld hebben maar die elkaar overlappen. Er is gezamenlijk één ambitie vastgesteld: Een gezamenlijk Nederlandse visie over het uitdrukken van de waarden* van de ontwikkeling, gebruik en beheer van objecten in de gebouwde omgeving. * Waarden ; technische waarden, prestaties/performance, waarde van het proces, esthetisch milieu waarden, werkplek Waarden is niet gedefinieerd als financieel / economische waarde zoals bedoeld voor taxaties. Vervolgens is dit onderverdeeld naar, Waardering Gebruiksprestatie Utiliteitsgebouwen, Organisatie van Facility Management (mensen en organisatie ), Oppervlaktebepaling en Life Cycle Cost. Naast de ontwikkeling van Nederlandse normen wordt de normontwikkelingen in Europa en Internationaal gespiegeld. 1.3 Belang Hoewel verschillende leden vooral belang hebben bij de ontwikkeling in de subcommissie zorgt het ontwikkelen van normen sector breed dat meerdere belanghebbende partijen en sectoren met elkaar worden verbonden. Het doel is om te komen tot uniformering van termen en begrippen, tussen de soms wat verschillende doelgroepen. Het voordeel van de gecombineerde commissie is het spreken met een stem vanuit Nederland op bijvoorbeeld dossiers over oppervlaktebepaling. Daarnaast is kennisoverdracht tussen de subcommissies eenvoudiger omdat de commissie (tijdelijke) deelname aan meerdere subcommissies ook faciliteert.
3/11 2 Commissiestructuur en relaties 2.1 Nationale structuur Commissie Naam (Nog te benoemen) voorzitter 352 Beleidscommissie Bouw 351 290 Property Appraisal, Costs and Operation R. van Wezel (interim) 351 290 01 Waardering Gebruiksprestatie Utiliteitsgebouwen R. van Wezel 351 290 02 De organisatie van Facility Management L. van der Pieterman (interim) 351 290 03 Oppervlaktebepaling Vacature 351 290 04 Life Cycle Cost T. de Jonge 2.2 Internationale relaties Europees (CEN) Commissie Naam Binding CEN/TC 348 CEN/TC 348/WG 1 CEN/TC 348/WG 2 CEN/TC 348/WG 3 CEN/TC 348/WG 4 CEN/TC 348/WG 5 CEN/TC 348/WG 6 CEN/TC 348/ WG 7 Facility Management Facility Management - Terms and Definitions Facility Management Agreements Quality in Facility Management Taxonomy of Facility Management Processes in Facility Management Space measurement in Facility Management Guidelines for Performance Benchmarking Internationaal (ISO) Commissie Naam Binding ISO/TC 267 Facility Management P ISO/TC 267/WG 1 Terms and definitions O ISO/TC 267/WG 2 Guidance on how to prepare Facility Management agreements ISO/TC 267/WG 3 Management System Standards P O Toelichting. Voor CEN commissies geldt dat de normcommissie advies en stemrecht heeft op de genoemde Europese ontwikkelingen. Voor ISO commissies geldt dat er onderscheid wordt gemaakt tussen P-leden (participants) en O-leden (observers). P-leden doen actief mee aan de ontwikkeling van normen en hebben stemplicht. O-leden hebben toegang tot de documentenstroom en kunnen reageren, maar zij hebben geen stemplicht.
4/11 3 Commissiesamenstelling en stakeholdercategorieën Om de normcommissie werkbaar te houden is besloten dat de normcommissie als geheel niet samenkomt maar dat er een afvaardiging is van alle voorzitters nationaal en internationaal in een zogenoemde hoofdcommissie. Deze vergadert vier keer per jaar en neemt de normcommissiebesluiten en koppelt deze terug aan alle leden. Leden van de hoofdcommissie per 2016-10-04 Vertegenwoordiger namens Voorzitter 351 290 Property Appraisal, Costs and Operation R. van Wezel (interim) 351 290 01 Waardering Gebruiksprestatie Utiliteitsgebouwen R. van Wezel 351 290 02 De organisatie van Facility Management L. van der Pieterman (interim) 351 290 03 Oppervlaktebepaling vacature 351 290 04 Life Cycle Cost T. de Jonge CEN/TC 348 Facility Management Ian van der Pool CEN/TC 348/WG6 Space measurement in Facility Management Jeroen Burger NEN Jos van Nistelrooij(secretaris) Leden van de normcommissie (die is samengesteld uit alle leden van de onderliggende normsubcommissies) per 2016-10-04 Naam persoon Werkgever Belanghebbende Rol Categorie stakeholder K. Bosma CBRE B.V. CBRE B.V. Lid 3a E. J. Braakman De Nederlandsche Bank N.V. De Nederlandsche Bank N.V. Lid 1, 2 T. Brunia Royal HaskoningDHV Royal HaskoningDHV Lid 3a J. Burger Rijksvastgoedbedrijf Rijksvastgoedbedrijf Lid 1, 2, 9 T. van Dijk Rijksvastgoedbedrijf Rijksvastgoedbedrijf Lid 1, 2 C.J. van Donselaar Royal HaskoningDHV Royal HaskoningDHV Lid 3a P. Foekens Royal FloraHolland Royal FloraHolland Lid 1, 2 P. de Jong TU Delft TU Delft Lid 7 T. de Jonge Winket BV NVBK Lid 3b A. Mezger Royal HaskoningDHV Royal HaskoningDHV Lid 3a R. van Nattem TU Eindhoven Cygne Gebouw Vesvivo B. Nieuwboer VFM Facility Experts & People E. Ouwerkerk emgi Design Management TU Eindhoven Cygne Gebouw Vesvivo Lid 7 VFM Facility Experts & People Lid 3 emgi Design Management Lid 3a L. van der Pieterman Zelfstandige zelfstandige Lid 3a I.H. van der Pool Ministerie van Defensie Ministerie van Defensie Lid 1, 2, 9
5/11 H.J. van Ree Royal HaskoningDHV Royal HaskoningDHV Lid 3a E. Roos AA-FM AA-FM Lid 3a, 4a J. Rutsen Syntrus Achmea Syntrus Achmea Lid 1, 2 R. Sax NVM NVM Lid 1b, 2b R. Schaperkötter IVBN IVBN Lid 1b J.M.R.P.A. Schoonenberg MeetAtelier Vereniging De Vierkante Meter Lid 3b, 5b A. Spruijt Rijksvastgoedbedrijf Rijksvastgoedbedrijf Lid 1, 2, 9 A.P.J. Timmerman Royal HaskoningDHV Royal HaskoningDHV Lid 3a J. van Vliet Sodexo Altys B.V. Sodexo Altys B.V. Lid 4a R.H.J. van Wezel Haagse Hogeschool Haagse Hogeschool Lid/Voorziter 7 J.T.M. van Nistelrooij NEN Secretaris Ontbrekende belangrijke stakeholders(categorieën) Stakeholdercategorie 6 Producenten / leveranciers van aanhangende producten en diensten Reden van niet-deelname N.v.t. 8 Controlerende instanties Zodra CvD start worden deze benaderd 9. Wetgevende instanties BZK heeft geen interesse, Ministerie I en M wordt nog benaderd 10. Bestaande/nieuwe initiatiefnemers De Waarderingskamer / de BAG 11. Contextbepalers groter geheel N.v.t. Verklaring van de stakeholderscategorieën Stakeholders Omschrijving 1a Directe gebruikers Eindgebruiker van dienst, proces of product 1b Brancheorganisaties directe gebruikers Als groep, in de vorm van belangenorganisaties 2a Voorwaarde scheppende organisaties / opdrachtgevers Organisaties die de voorwaarden bepalen waaraan het product of dienst moet voldoen. Bijv. opdrachtgevers. Wetmatige voorwaarden worden door wetgevende instanties bepaald (zie onder 9). 2b Brancheorganisaties van voorwaarde scheppende partijen 3a Adviserende organisaties Organisaties die andere belanghebbenden inhoudelijk kunnen adviseren (bijv. ingenieursbureaus, adviesbureaus, consultancy) 3b Brancheorganisaties van adviserende partijen 4a Uitvoerende / toepassende / dienstverlenende organisaties Productnormalisatie: organisaties die het product gebruiken / toepassen in hun dienstverlening naar de eindgebruiker toe (bijv. aannemer, installateur).
6/11 Dienstennormalisatie: organisaties die een proces of dienst verlenen aan de eindgebruiker (bijv. schuldhulpverlener). 4b Brancheorganisaties van uitvoerende / dienstverlenende / toepassende partijen 5a Producenten / leveranciers van hoofdproduct Bij productnormalisatie is dit de hoofdproducent / hoofdleverancier. Bij dienstennormalisatie wordt deze categorie niet gebruikt. De rol van producent / leverancier wordt vervuld door de uitvoerende, dienstverlenende organisatie. 5b Brancheorganisaties van producenten / leveranciers van hoofdproduct 6a Producenten / leveranciers van aanhangende producten en diensten 6b Brancheorganisaties van producenten / leveranciers van aanhangende producten en diensten Bij productnormalisatie betreft dit producenten / leveranciers van producten die als grondstof, halffabricaat of rest-/afvalstof in de productketen voorkomen. Bij dienstennormalisatie betreft het de aanbieders van aanvullende diensten. 7 Onderzoek- en kennisinstellingen Instellingen die zonder direct commercieel belang kennisleverancier zijn of onderzoek verrichten. Bijv. onderwijsinstellingen, laboratoria, onderzoeksinstellingen. 8 Controlerende instanties Bijv. inspectiediensten, certificeringinstellingen 9 Wetgevende instanties Overheden 10 Bestaande/nieuwe initiatiefnemers Partijen die alternatieve initiatieven ondernemen vergelijkbaar met NEN. (normen, certificatieschema s, richtlijnen etc.) 11 Contextbepalers groter geheel Organisaties (bijv. stichtingen, platforms) die op generieke wijze betrokken zijn. Review belanghebbenden Laatste review belanghebbende partijen in normcommissie: oktober 2016 Eerstvolgende review belanghebbende partijen in normcommissie: oktober 2018 4 Publicaties nationaal en Europees die onder deze normcommissie vallen gesplitst per normsubcommissie 4.1 Publicaties NsC 351 290 01 Waardering Gebruiksprestatie Utiliteitsgebouwen Naam Titel Publicatie Herziening (verwacht) NEN 8021 NEN 8021 Waardering gebruiksprestatie van utiliteitsgebouwen 2014 (2017)
7/11 4.2 Publicaties NsC 351 290 01 De organisatie van Facility Management Naam Titel Publicatie Herziening (verwacht) NPR 2744 Termen voor facilitaire voorzieningen Toelichting op rubricering en definiëring NEN-EN 15221-1 Facility Management Terms and definitions 2006 ISO 41011 NEN-EN 15221-2 Facility Management Guidance on how to prepare Facility Management agreements 2003 2006 ISO 41012 NEN-EN 15221-3 Facility Management Guidance on Facility Management 2011 (2021) NEN-EN 15221-4 Facility Management Taxonomy, Classification and Structures in Facility Management 2011 (2021) NEN-EN 15221-5 Facility Management Guidance on Facility Management processes 2011 (2021) NEN-EN 15221-7 Facility Management- Facility Management - Part 7: Guidelines for Performance Benchmarking 2012 2017 4.3 Publicaties NsC 351 290 03 Oppervlaktebepaling Naam Titel Publicatie Herziening (verwacht) NEN 2580:2007/C1:2008 Oppervlakten en inhouden van gebouwen - Termen, definities en bepalingsmethoden 1997 (2017) NTA 2581 Opstellen van meetrapporten volgens NEN 2580 2011 (2017) NEN-EN 15221-6 Facility Management Area and Space Measurement in Facility Management 2011 (2021) 4.4 Publicaties NsC 351 290 04 Life Cycle Cost Naam Titel Publicatie Herziening (verwacht) NEN 2699 Investerings- en exploitatiekosten van onroerende zaken - Begripsomschrijvingen en indeling 2013 2017 5 Ambitie, doelstellingen en diensten - Het Serviceprofiel Jaarlijks wordt een klanttevredenheidsonderzoek gehouden onder de normcommissieleden van NEN. Hieruit blijkt dat NEN meer duidelijkheid moet geven over de toegevoegde waarde. Dit doen we door middel van het Serviceprofiel. In het Serviceprofiel wordt de dienstverlening van NEN aan de normcommissie vastgelegd. Het maakt de behoefte van de normcommissie inzichtelijk, waardoor NEN zijn toegevoegde waarde voor de
8/11 normcommissie kan optimaliseren. Mensen en middelen kunnen zo effectief en efficiënt mogelijk worden ingezet. Waar bestaat het Serviceprofiel uit? Het Serviceprofiel is een afspraak op het niveau van de normcommissie. Het gaat om de toegevoegde waarde van de dienstverlening van NEN voor normcommissies. Individuele afspraken met commissieleden worden hierin niet meegenomen. Het profiel bestaat uit vier aspecten: Invloed: inhoud en toepasbaarheid van normen en andere afspraken beïnvloeden vanuit het belang van de eigen organisatie, de sector en/of de maatschappij. Draagvlak: het creëren van een zo breed mogelijk draagvlak voor oplossingen die worden vastgelegd in normen of andere afspraken. Netwerk: toegang tot een Nederlands, Europees en/of internationaal netwerk van personen en organisaties. Kennis: kennis van normen, maar ook kennis van ontwikkelingen op het gebied van technologie, regelgeving en toepassing van normen. Onder ieder aspect zijn verschillende diensten van NEN gecategoriseerd. Ieder aspect is opgedeeld in een basis serviceniveau en in aanvullende niveaus. Aan iedere normcommissie wordt ten minste het basis dienstverleningsniveau geleverd. Het is aan de commissieleden om te bespreken of zij behoefte hebben aan aanvullende dienstverlening. Door de grafische weergave van het Serviceprofiel wordt het belang van de vier aspecten voor de normcommissie inzichtelijk. NEN kan hier in overleg met de normcommissie zijn dienstverlening op aanpassen.
9/11 6 Werkprogramma, doelstellingen en geplande activiteiten 6.1 Nationaal werk Alle vier de subcommissies hebben in 2016 vergaderd en hebben een werkprogramma voor 2017. NsC 351 290 01 Waardering Gebruiksprestatie Utiliteitsgebouwen De subcommissie Waardering Gebruiksprestatie Utiliteitsgebouwen heeft in 2016 een gebruikersmiddag georganiseerd waarbij ervaringen zijn gedeeld over het gebruik van NEN 8021. Deze gebruikersmiddag werd als zeer zinnig ervaren, er zijn een aantal elementen in NEN 8021 die beter tot hun recht kunnen komen in een andere vorm. Dit zal ook op de agenda staan op de volgende vergadering van de subcommissie. Daarnaast is de subcommissie bezig met een plan van aanpak om te komen tot een norm voor bezettings- en benuttingsgraad onderzoek. NsC 351 290 02 De organisatie van Facility Management De subcommissie heeft geen nationale werkzaamheden, buiten de promotie en het vergroten van het draagvlak voor de Europese en Internationale normen. Om de implementatie van ISO 41001 in 2018 goed te begeleiden wordt in 2017 besloten of er een certificatieschema gaat komen (en een College van Deskundigen).
10/11 NsC 351 290 03 Oppervlaktebepaling De subcommissie Oppervlaktebepaling heeft tot doelstelling om daar waar mogelijk te komen tot uniforme normen betreffende oppervlakte en inhouden van gebouwen. Er bestaan meerdere normen die relateren aan dit onderwerp, vanuit verschillende behoeften (gebruiker of eigenaar) bestaan ook verschillende perspectieven op dit onderwerp. Namens Nederland is Jeroen Burger Convener in CEN/TC 348. In 2016 is de relatie vanuit NEN 2580 met de Europese EN 15221-6, IPMS, BAG en de meetinstructie verkent. Of gestart wordt met een herziening van NEN 2580 moet nog worden besloten, maar wel is geconstateerd dat er veel ontwikkelingen zijn. Voor 2017 wordt een gedetailleerd plan van aanpak gemaakt om te bepalen of en hoe de herziening van NEN 2580 vorm kan krijgen. NsC 351 290 04 Life Cycle Cost In 2016 is gewerkt aan een update van NEN 2699. Er is een wijziging gemaakt in de elementen gerelateerd aan installaties. Hierdoor sluit de norm beter aan bij de bestaande installatietechnische praktijk. De update van deze norm wordt momenteel op kwaliteit beoordeeld binnen NEN. Zodra dit klaar is wordt de norm geplaatst op www.normontwerpen.nen.nl Voor 2017 staat de aanpassing van tabel x op de planning. 6.2 CEN werk Nederland heeft met het secretariaat van CEN/TC 348 Facility Management direct invloed op de Europese agenda. In 2016 is twee keer vergaderd en voor 2017 staat minimaal één vergadering op de planning. In de hoofdcommissie CEN/TC 348 is besloten om vooral het ISO werkprogramma te volgen. Zo zal de ontwikkeling van de nieuwe ISO 41001 Facility Management System Standard (via een Vienna Agreement ) actief gevolgd worden. Zodra ISO 41011 en ISO 41012 zijn gepubliceerd zullen deze de Europese EN 15221-1 en EN 15221-2 gaan vervangen. Of hierbij ook aanpassingen worden gemaakt moet nog worden bepaald. Voor de opname van ISO TS 41013 zal nog worden besproken welke vorm gewenst is. In CEN/TC 348/WG 6 is Jeroen Burger van het Rijksvastgoedbedrijf benoemd als Convener. Deze werkgroep zal gaan verkennen hoe EN 15221-6 zich verhoudt tot andere oppervlakte normen (IPMS en ISO/TC 59/SC 3).
11/11 6.3 ISO werk Eind 2016/begin 2017 wordt de publicatie verwacht van: - ISO/DIS 41011 Facility Management Part 1 Terms and definition - ISO/TR 41013 Facility Management Scope, key concepts and benefits - ISO/DIS 41012 Facility Management Guidance on strategic sourcing and the development of agreements Om meer leden voor de internationale participatie te krijgen is er in 2016 een informatiebijeenkomst gehouden voor ISO 41001 Facility Management System Standard. Namens Nederland neemt Ian van der Pool deel aan de WG 3 vergaderingen. 7 Lidmaatschappen van werkgroepen 7.1 Lidmaatschappen van Europese werkgroepen Werkgroepnummer Werkgroepnaam Naam expert CEN/TC 348 Facility Management Ian van der Pool Jos van Nistelrooij (secretariaat) CEN/TC 348/WG06 Space measurement in Facility Management Jeroen Burger (Convener) Jos van Nistelrooij (secretariaat) 7.2 Lidmaatschappen van internationale werkgroepen Werkgroepnummer Werkgroepnaam Naam expert ISO/TC 267 Facility Management Ian van der Pool ISO/TC 267/WG 1 Terms and definitions - ISO/TC 267/WG 2 Guidance on how to prepare Facility Management agreements ISO/TC 267/WG 3 Management System Standards Ian van der Pool - 8 Evaluatie en voortgangsrapportage Zie ad 6 van dit commissieplan.