ACK 2017 nr 3 Leden vertellen Publicaties van leden over allerlei facetten van de modelvliegsport Onderwerp Auteur Draadloos Koppelen Spektrum Zenders voor het lesgeven Pieter Peereboom Inhoudsopgave Inleiding Stap 1 Invoeren vliegtuig in slave zender Stap 2 Instellingen naar SD-kaart in slave zender kopiëren Stap 3 Bestand naar master zender kopiëren Stap 4 Binden master zender aan ontvanger Stap 5 Trainer Opties master zender inschakelen Stap 6 (Ver)binden slave zender aan master zender Het lesgeven Inleiding In april 2016 is door ACK een zender aangeschaft om les te geven. Dit is de computerzender Spektrum DX6 die, zoals het type al aangeeft, 6 kanalen heeft en die werkt op 2,4 Mhz. De zender is voorzien van firmware versie 1.06 en is uitgevoerd in Mode I (gashandel aan de rechterzijde). Waarschuwingen zijn in de Nederlandse taal hoorbaar. De gegevens van de in de zender ingestelde vliegtuigen kunnen als back-up worden gekopieerd naar het aanwezige SD-kaartje. Het SD-kaartje kan worden geplaatst in de andere zender om de instellingen van een vliegtuig over te zetten naar de andere zender. Het SD-kaartje wordt ook gebruikt voor het updaten van de firmware van de zender. De clubzender kan ten behoeve van het lesgeven draadloos worden gekoppeld aan andere Spektrum zenders, die hiervoor geschikt zijn. Zo hebben zowel de leerling als de leraar een zender in handen waarmee het vliegtuig bestuurd kan worden en is ingrijpen door de leraar direct mogelijk. Er hoeft niet fysiek een zender overgegeven te worden, als de leerling het vliegtuig niet meer onder controle heeft. Dit is een groot voordeel. Het koppelen via een verbindingskabel aan een andere Spektrum zender is ook mogelijk, maar wordt in deze publicatie niet behandeld.
Als de clubzender gekoppeld wordt met een zender die is uitgevoerd in Mode II (gashandel aan de linkerzijde) dan geeft dit geen probleem. Op beide zenders wordt het motorgas bediend met de op die zender aanwezige gashandel. Het is ook mogelijk om in overleg de clubzender te gebruiken voor hulp bij het invliegen. Bij het invliegen en afstellen van een nieuw vliegtuig wordt wel vaker de hulp in geroepen van een andere vlieger. Dit is bijvoorbeeld nuttig in de situatie dat het vliegtuig is voorzien van functies waar je geen ervaring mee hebt. Als je in een andere Mode vliegt dan de vlieger, die je gaat helpen, is koppeling met de clubzender de ideale oplossing. Je kunt je eigen zender niet fysiek overgeven. Het les geven gaat uiteraard voor het invliegen. Ik heb de clubzender kunnen gebruiken voor het invliegen van mijn Climaxx zwever. Ik heb heel wat moeten uitproberen voordat ik een voor mij werkende oplossing had gevonden. De gevolgde procedure en de instellingen heb ik genoteerd en uitgewerkt, zodat deze ook door anderen kunnen worden gebruikt. Het uitgangspunt in deze publicatie is de procedure voor het lesgeven, maar het kan ook worden gebruikt voor hulp bij het invliegen of het uitproberen van nieuwe vliegfuncties. Als optie voor het lesgeven is gekozen voor de Programmable Master. Voor het lesgeven wordt de clubzender voor de leraar als Master ingesteld en de zender van de leerling als Slave. Deze publicatie is tot stand gekomen in overleg met de coördinator lesgeven Jacco Schipper. De uitwerking is gebaseerd op het gebruik van 2 Spektrum zenders, type DX6, voorzien van firmware 1.06. Voor andere types en andere firmware kunnen de instellingen afwijken. Dat dit kan afwijken heb ik zelf ondervonden en staat ook in de originele handleiding van Spektrum vermeld. Stap 1 Invoeren vliegtuig in slave zender Als eerste moeten alle instellingen van het vliegtuig gemaakt worden door het invoeren en inregelen van een nieuw model in één van de zenders. Het maakt niet uit of dit de master zender of de slave zender is. In deze procedure doen we dit in de slave zender. De werking van de motor en de uitslagen van de roeren moeten overeenkomstig de handleiding van het vliegtuig ingeregeld worden. Zie voor het invoeren en instellen van een nieuw model de hieronder aangegeven publicatie op de website van ACK: Leden vertellen 2017 nr 2 Stap 1 Nieuw model invoeren Stap 2.1 Bewegingsrichting roeren Stap 2.2 Uitslag roeren Stap 2.3 Mix ailerons > richtingsroer
Stap 2 Instellingen naar SD-kaart in slave zender kopiëren Voor het vliegtuig is een naam opgegeven en de instellingen zijn onder deze naam als bestand opgeslagen in de zender. Dit bestand wordt gekopieerd naar het in de zender aangebrachte SD-kaartje. Zorg dat het juiste vliegtuig in de zender als actief model is geselecteerd. Slave zender: Function List > System Setup > Transfer SD Card > SD Card Menu Bij Options Export Model selecteren Het actieve vliegtuig (in dit voorbeeld de Cortina) wordt weergegeven. Scrol naar Export en bevestig deze keuze door klikken met de roller Stap 3 Bestand naar master zender kopiëren Zet de slave zender uit en haal daarna het SD-kaartje uit de zender. Houd deze volgorde aan om te voorkomen dat het bestand beschadigd wordt. Stop het kaartje in de master zender en zet daarna de master zender aan. Nu kan het bestand van het vliegtuig naar de master zender gekopieerd worden. Master zender: Function List > System Setup > Transfer SD Card>SD Card Menu Bij Options Import model selecteren en bevestigen. in de lijst de naam van vliegtuig opzoeken en selecteren; bevestig deze keuze door klikken met de roller
Nu is ook in de master zender het vliegtuig met de zelfde naam ingevoerd. De master zender uitzetten en daarna het SD-kaartje terug plaatsen in de slave zender. Het overzetten van gegevens is noodzakelijk om gebruik te kunnen maken van de optie Programmable Master in de lesgeef mode. De instellingen kunnen ook handmatig op de andere zender ingevoerd worden maar dit duurt veel langer en er is meer kans op fouten. Het is nu mogelijk om met beide zenders afzonderlijk het vliegtuig te besturen, mits de betreffende zender aan de ontvanger van het vliegtuig is gekoppeld. Vervolgens kunnen instellingen per zender aangepast worden indien de instellingen voor de master en de slave verschillend moeten zijn. De master gebruikt bijvoorbeeld schakelaar F voor de motorbeveiliging terwijl de slave hiervoor schakelaar B gebruikt. Stap 4 Binden master zender aan ontvanger Propeller elektrisch of mechanisch ontkoppelen, beide zenders staan uit, motorregeling beide zenders uit (ivm motor failsafe), bindplug in de ontvanger steken, accu of BEC met aangesloten accu op ontvanger aansluiten, bindschakelaar master zender (BIND I) indrukken en ingedrukt houden, master zender aan zetten, als de zender gebonden is (led brandt continu) bindschakelaar loslaten, accu ontvanger losmaken > zender uit zetten > bindplug verwijderen. Stap 5 Trainer Opties master zender inschakelen Master zender: Function List > System Setup > Trainer > Wireless trainer Programmable Master kiezen De slave zender kan de functie bedienen waarvan het zwarte vierkantje aan bovenzijde staan! Schakelen tussen master en slave
Als master-slave schakelaar is gekozen voor schakelaar F (master zender). In stand 0 van schakelaar F bestuurt de master het vliegtuig en in stand 1 bestuurt de slave het vliegtuig. Uiteraard kun je een andere schakelaar kiezen. Als je de functie Master Over-Ride inschakelt (dat is hier niet gedaan) dan neemt de master zender direct de besturing van de slave over als op de master zender een van de knuppels wordt bewogen. Dit gaat sneller dan het omzetten van schakelaar F. Hierna is het resetten van schakelaar F noodzakelijk: schakelaar F weer in stand 0 en daarna in stand 1 zetten om de slave de bediening terug te geven. Stap 6 (Ver)binden slave zender aan master zender Stap 6.1 Uitschakelen Wireless Trainer in slave zender Slave zender: Function List > System Setup > Trainer > Wireless trainer Controleer eerst of in de slave zender de Wireless Trainer is uitgeschakeld. De slave zender wordt daarna uitgezet Stap 6.2 Master zender in (ver)bindmode zetten Master zender: Function List > System Setup > Trainer > Wireless trainer In de masterzender de optie BIND in het trainermenu selecteren en bevestigen. De master zender zoekt nu langdurig naar een slave zender die in de bindmode wordt gezet.
Stap 6.3 Slave zender aan master zender binden Slave zender: bindschakelaar slave zender (BIND I) indrukken en ingedrukt houden, slave zender aan zetten, als de beide zender gebonden zijn bindschakelaar loslaten. Als de zenders gebonden zijn wordt dit aangegeven met in het Nederlands gesproken tekst. Meestal lukt het binden niet direct en is in het Nederlands hoorbaar dat de binding mislukt is. Toch de bindknop ingedrukt houden dan lukt het een paar seconden later wel! De verbinding tussen 2 zenders wordt verbroken als er een andere zender als slave zender aan de master zender gebonden wordt. Als de zenders alleen uit zijn gezet dan is de verbinding na het weer aanzetten nog aanwezig. Het lesgeven Zet de verbindingsschakelaar (F in deze publicatie) voor de masterzender op stand 0, zet beide zenders aan, controleer of de verbinding tussen de 2 zenders nog werkt via de monitorweergave (de roller 1 klik naar rechts draaien), verbindt anders de 2 zenders opnieuw, zet het vliegtuig aan, controleer de uitslagen van de roeren bij het gebruik van de master en bij het gebruik van de slave zender. Als de master de besturing van het vliegtuig wil overgeven aan de slave dan zet hij de verbindingsschakelaar (F in deze publicatie) van stand 0 in stand 1. Voor de eerste vlucht van een nieuw vliegtuig, al dan niet met gebruik van de binding tussen 2 zenders, is het altijd aan te bevelen het bereik van de zender en de failsafe te testen. Zie voor meer informatie over failsafe het hoofdstuk Controle en reset failsafe in de publicatie op de website van ACK Leden Vertellen 2017 nr 2.