Bijlage format projectplan regeling Samenwerking voor innovaties wateropgaven Gelderland 2016 Format voor het projectplan voor subsidieaanvragen Samenwerking voor innovaties gericht op realiseren van wateropgaven en doelen die door waterschappen worden nagestreefd in het kader van het Europees Landbouw Fonds voor Plattelandsontwikkelings 2014-2020, zoals verwoord in het Plattelandsontwikkelingsprogramma voor Nederland 2014-2020 (POP3) en de Verordening POP3 subsidies provincie Gelderland. 1. Projecttitel Vermeld hier de titel van uw project Wijs met water Vallei en Veluwe 2. Samenwerkingsverband en rolverdeling Wie nemen deel aan het samenwerkingsverband? Beschrijf hieronder ook rollen en verantwoordelijkheden van de hoofd- en medeaanvragers. Als er geen sprake is van een samenwerkingsverband, vult u alleen uw gegevens in bij de regel aanvrager. Aanvrager/penvoerder: LTO Noord is aanvrager van het project en verzorgt de projectleiding en projectadministratie. Dit betekent aansturing van het project op voortgang en resultaat, verantwoording richting subsidieverstrekker en formulering van opdrachten. Tevens betekent dit financieel beheer en uitvoering en administratie volgens de geldende regels. Medeaanvragers: Indien er sprake is van een samenwerkingsverband vul dan het format samenwerkingsovereenkomst in en stuur deze bijlage mee bij uw subsidieaanvraag. 3. Samenvatting 3 a. Beschrijf uw project in maximaal 3 zinnen Deze korte samenvatting kan worden gebruikt voor publicatiedoeleinden: LTO Noord pakt onder de projecttitel Wijs met water Vallei en Veluwe acht effectieve maatregelen op met de agrariërs in het gebied Vallei en Veluwe. Deze acht maatregelen leiden tot het terugdringen van emissie van milieubelastende stoffen naar bodem en oppervlakte en grondwater, werkt verhogend voor de biodiversiteit en de omgevingskwaliteit en draagt bij aan klimaatadaptatie en de wateropgaven van Waterschap Vallei en Veluwe zoals beschreven in het Waterbeheerprogramma. Er wordt gestreefd naar een samenwerking met [circa 32] agrariërs, LTO Noord afdelingen; Veluwerand, Liniedijk, Barneveld, Ede, Randmeerkust, Veenendaal/Rhenen Eemland, Noord Oost Veluwe, Zuid Oost Veluwe, en Waterschap Vallei en Veluwe. Het samenwerkingsverband stelt een projectplan op die leidt tot het aanvragen en uitvoeren van fysieke investeringen door agrariërs. Het innovatieve van waar het samenwerkingsverband aan werkt is de integratie van twee of meerdere maatregelen. 3 b. Indien sprake is van omvangrijke projecten: Geef hieronder een korte samenvatting van uw project? Korte beschrijving van inhoud en doel van het project (maximaal 1 A4). De samenvatting is voor de beoordeling van uw project: LTO Noord zet zich voor de agrariërs in het gebied Vallei en Veluwe voor het ontwerpen van een effectief plan voor het toepassen van bijvoorbeeld de volgende kansrijke maatregelen [uit de BOOT lijst, Bestuurlijk Overleg Open Teelten en Pagina 1 van 12
maatregelen uit LandbouwOpPeil]: 1. Gebiedsgericht bedrijfswaterplan opstellen: waterkwantiteit (droog, nat) en waterkwaliteit mogelijk in combinatie milieupuntensysteem; 2. Plaatsen en beheer stuwtjes en andere maatregelen om water langer vast te houden in waterlopen; 3. Aanleg en beheer natuurvriendelijke oevers en/of waterbergingsoever; 4. Aanleg natte bufferstroken; 5. Organische stofgehalte verhogen door toepassen stikstofarme en/of fosforarme gewasresten niet zijnde mest; 6. Peilgestuurde drainage; 7. Andere gewassen; 8. Verbeteren bodembiologie en bodemstructuur. De bovenstaande maatregelen dragen bij aan de belangrijkste doelen voor de waterkwaliteit en waterkwantiteit van Vallei en Veluwe: water vasthoudendheid van bodem zodat bij klimaatextremen als wateroverlast of droogte verminderde overlast of risico s oplevert voor de agrarische gronden en natuurgebieden; fysisch / chemisch schoon water; biologisch / ecologisch gezond water. Als resultaat levert Wijs met water Vallei en Veluwe voor minimaal twee van de hierboven genoemde maatregelen een samenwerkingsverband op van actieve melkveehouders en of akkerbouwers die leidt tot het uitvoeren van investeringen in fysieke maatregelen. De gekozen maatregelen leiden tot een reductie van emissie naar bodem en oppervlakte water en stimuleren het watervasthoudendheid in het gebied. Bij de uitwerking van dit plan wordt er gebruik gemaakt van de ervaringen van afgeronde projecten als Landbouw op Peil en Duurzaam werken aan bodem en water. Dit project is een fase 1 die leidt tot fase 2 waar de samenwerkingsverbanden fysieke investeringen gaan uitvoeren. Het project is aanpalend aan het nog te starten Vruchtbare Kringloop Vallei en Veluwe [zomer 2016], deze lijkt conceptueel veel op het project Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Liemers [www.vruchtbarekringloop.nl] waar melkveehouders samen in studiegroepen werken aan een duurzaam bodembeheer en aan verbetering van het grond- en oppervlakte water. 4. Project 4 a. Wat is de huidige situatie Omschrijf de huidige situatie. Voeg eventueel foto s bij van de uitgangssituatie als aparte bijlage van uw aanvraag: Waterschap Vallei en Veluwe is deelnemer aan het Meetnet Nutriënten Landbouw Specifiek Oppervlaktewater (MNLSO). Uit de laatste rapportage blijkt dat de situatie voor zowel Stikstof als Fosfaat niet aan de normering voldoet. Afbeelding 1 en 2 laten de scores zien. Pagina 2 van 12
Afbeelding 1 Toestand Stikstof uit oppervlakte waternetwerk Afbeelding 2 Toestand fosfaat uit oppervlakte waternetwerk Waterschap Vallei en Veluwe heeft een selectie gemaakt van diverse wateropgaven in haar beheersgebied. Afbeelding 3 geeft de verschillende selecties weer. Afbeelding 3. Wateropgaven in het watersysteem van het beheersgebied Waterschap Vallei en Veluwe. Pagina 3 van 12
De wateropgaven betreffen het verbeteren van waterkwaliteit en kwantitatieve waterhuishouding in specifieke gemarkeerde gebieden. De primaire focus ligt op de gebieden met knelpunten t.a.v. watertekort. Het waterschap vindt het belangrijk om daar waar energie is vanuit agrarische ondernemer daar samen te werken aan het verbeteren van het watersysteem. Het gebied waar dit projectvoorstel zich op richt betreft daarom ook het volledige beheergebied in het Gelders deel van Waterschap Vallei en Veluwe. Waterkwaliteit. De waterkwaliteit voldoet niet aan de fysische/chemische en ecologische eisen die voor 2027 gesteld worden. Hoewel het nog geen 2027 is moeten maatregelen tijdig genomen worden, zodat de doelstelling wel gehaald wordt. Tijdig samen aan de slag is ook van belang om waar nodig bij te kunnen sturen. De landbouwsector heeft momenteel niet altijd het gevoel dat de waterkwaliteit een echt probleem is, waardoor op vrijwillige basis extra maatregelen treffen nu niet bij elke ondernemer prioriteit heeft. Er zijn wel push factoren te noemen die voor de landbouw van belang zijn om te werken aan de verbetering van de waterkwaliteit: het voorkomen van nieuwe regelgeving en verhoging van de lasten, positieve effecten op de bedrijfsvoering en het productiepotentieel. Bij agrariërs in het gebied is er niet over de hele linie inzicht in het scala van knelpunten, oplossingen en mogelijkheden in het kader van de waterkwantiteit en waterkwaliteit in samen hang met hun bedrijfsvoering. Door in dit DAW project samen te werken aan innovaties kan de waterkwantiteit en waterkwaliteit aanzienlijk verbeterd worden. Het project richt zich met name op veehouders en akkerbouwers, omdat dit de meest voorkomende bedrijfsvorm met oppervlakte is in dit gebied. Waterkwantiteit en Zoetwatervoorziening Waterschap Vallei en Veluwe staat voor de opgave om een toekomstbestendig, robuust en veerkrachtig watersysteem te realiseren dat de principes van WB21 volgt: eerst vasthouden, dan bergen en dan afvoeren. Klimaatverandering en veranderend grondgebruik zijn hierbij belangrijke factoren. De landbouw ervaart regelmatig wateroverlast en te natte percelen, terwijl er ook gebieden zijn die in vergelijking met GGOR als te droog worden beschouwd (te lage grondwaterstanden). Het vasthouden van water ten behoeve van de diverse functies is een belangrijk onderdeel. 4 b. Welk probleem wilt u aanpakken bij de uitvoering van uw project? Geef hier een korte inleiding met de context en noodzaak van het project: Zoals aangegeven bij de huidige situatie [4a] is werken aan waterkwaliteit en waterkwantiteit hard nodig om dit op brede en grote schaal aan te pakken. De probleemstelling van Wijs met water Vallei en Veluwe is meervoudig: - De waterkwaliteit in dit projectgebied laat te wensen over, de knelpunten betreffen voornamelijk nutriënten; - Watertekort vormt een knelpunt, vooral door lage grondwaterstanden - Klimaatverandering zal leiden tot vergroting van de risico s op wateroverlast en droogte. Om te voldoen aan de eisen die worden gesteld aan waterkwaliteit en waterkwantiteit liggen de uitdagingen in het beheersgebied Vallei en Veluwe op de volgende punten: - Ten aanzien van waterkwaliteit: - Minderen van afspoeling nutriënten van erven naar oppervlakte. - Verminderen van afspoeling nutriënten van percelen naar oppervlakte water. - Versterken van biodiversiteit. - Ten aanzien van klimaatadaptie en zoetwatervoorziening; - Verbeteren van [tijdelijke] waterbergingscapaciteit door bodemverbetering, aanleggen van boerenstuwtjes, natuurlijke oevers en peilgestuurde drainage. - Ten aan aanzien van productie potentieel van de landbouw Pagina 4 van 12
- Verbetering van organische stof gehalte zodat de bodem meer water kan vast houden waardoor verdroging van de gewassen kan worden voorkomen. - Verbeteren van de bodembiologie en bodemstructuur zodat de bodem meer water kan vasthouden waardoor verdroging van de gewassen kan worden voorkomen. - Het telen van andere gewassen zodat de bodemstructuur verbetert en minder uitspoeling plaats vindt richting oppervlakte water. 4 c. Omschrijving van de projectdoelstelling Omschrijf de doelstelling. Omschrijf hieronder wat u met het project wilt bereiken en hoe dit bijdraagt aan het beleidsdoel uit het openstellingsbesluit van deze regeling: Het project Wijs met water is een samenwerking in oprichting die zich gaat richten op: - Het inventariseren van concrete en effectieve maatregelen die leiden tot minder emissies, klimaatadaptatie, het verhogen van de biodiversiteit en verbeteren van de (klimaatrobuuste) waterhuishoudkundige situatie. - Het onderbouwen van die maatregelen middels haalbaarheidsstudies en testen. - Het opstellen van een projectplan dat leidt tot uitvoering van de gekozen maatregel. Hierin wordt duidelijk aangeven hoe melkveehouders kunnen bijdragen aan het de waterkwaliteits- en kwantiteiten doelstellingen, de biodiversiteit en het sluiten van de kringloop door investeringen in de teelt. - Meerwaarde realiseren door samenwerking Concrete, innovatieve maatregelen waar het op te richten samenwerkingsverband mee aan de slag wil gaan: - Terugdringen van emissie van milieubelastende stoffen naar bodem en oppervlaktewater door kleinschalige zuiveringssystemen op perceel niveau die nutriënten afvangen (bijvoorbeeld van drainagewater of kleine watergangen). - Inzetten van klimaatadaptieve natuurlijke oevers en/of waterbergingsoever. - Verhogen van mogelijkheden om water langer in het gebied vast te houden door plaatsen en beheer van boerenstuwtjes, peilgestuurde drainage en andere beproefde Landbouw op Peil maatregelen. 4 d. Uitvoering en realisatietermijn Deze projectaanvraag betreft traject 1 en is vooral gericht op het formeren van samenwerking[en] en het ontwikkelen van een projectplan om een aantal praktische BOOT maatregelen in het gebied toe te passen. Uitvoering van dit traject heeft plaats van 2016-2018 en omvat de hieronder genoemde activiteiten. Beschrijf de activiteiten per te onderscheiden fasen. Noem per activiteit de beoogde start- en einddatum en het beoogde resultaat van deze activiteit: Fase Activiteit Start- en einddatum Resultaat a. Werven ondernemers b. Oprichting samenwerkingsverbanden Organiseren, uitvoeren en evalueren van 4 ondernemers bijeenkomsten Organiseren, uitvoeren en evalueren van 2 inspiratie bijeenkomsten Opstellen van twee samenwerkingsverbanden 15 september tot 15 november 2016 Aanwezigheidsregistratie. minimaal 8 ondernemers. 20 okt tot 10 dec 2016 Aanwezigheidsregistratie, een artikel 15 nov 2016-15 jan 2017 Concept samenwerkingsverbanden. c. Gezamenlijk formuleren projectplan Pagina 5 van 12 Organiseren en uitvoeren van werksessies die leiden tot een gezamenlijke formulering 1 jan - 20 feb 2017 Aanwezigheid registratie, verslaglegging
d. Haalbaarheidsstudie en testen e. Formeren samenwerkingsverbanden f. ondersteuning kennisdeling Opstelling, review en aanscherping projectplan, incl. begroting voor de uitvoering Toepassen en uitvoeren van twee maatregelen bij partners uit het op te richten samenwerkingsverband. Definitief maken van samenwerkingsverband en het projectplan. Organiseren van handtekeningen. Het indien van het projectplan bij Fysieke investeringen Advies voor kennisdeling in regio 20 feb tot 15 april 2017 Een concept projectplan 1 april tot 1 okt 2017 Toetsen van 2 maatregelen in de praktijk. Okt tot dec 2017 Wanneer regeling wordt opgesteld Gedurende projecttijd formeren van een samenwerkingsverband plaats die voorstel indient bij fysieke maatregelen. Digitale aanvraag Divers 4 e. Omschrijf de resultaten van uw project Omschrijf wat de concrete resultaten en producten zijn na afloop van het project: Het project levert de volgende resultaten en producten op: - twee samenwerkingsovereenkomst op met minimaal 8 melkveehouders indien mogelijk ook aangevuld met enkele akkerbouwers; - Projectplan met daarin duidelijk benoemde maatregelen die leiden tot een geringer grondstoffengebruik en een gesloten kringloop, waterconservering en klimaatadaptatie en of biodiversiteit en omgevingskwaliteit incl. een investeringsplan; - Rapport met resultaten van de haalbaarheidsstudie en testen; 4 f. Meting resultaten Op welke wijze worden de resultaten getoetst/gemeten? Geef aan hoe u gaat bepalen hoe u weet dat de doelstellingen en projectresultaten zijn behaald: Omschrijving resultaat Wijze van meten/toetsen Een of meerdere samenwerkingsverbanden die een of Dit plan levert twee samenwerkingsverbanden met meerdere maatregelen gaan toepassen minimaal 8 melkveehouders Projectplan Twee projectplannen behorend bij de samenwerkingsovereenkomsten Rapport van haalbaarheidsstudie en testen Een rapport over resultaten van haalbaarheidsstudie en testen die uitgevoerd zijn 4 g. Risico s en randvoorwaarden Hier kunt u uitwerken wat de risicofactoren zijn en beschrijf de aanpak om potentiele (negatieve) impact te beperken: Risicofactor: keuze van andere maatregelen dan nu benoemd in het voorstel. Aanpak: informeren financiers Risicofactor: onvoldoende deelname/belangstelling bij agrariërs. Aanpak: deelname aantrekkelijk maken: praktijkgericht (veldexcursies), goede adviseurs, snelle, overtuigende Pagina 6 van 12
communicatie, Risicofactor Onvoldoende resultaat in verbetering watersituatie. Aanpak: monitoringsresultaten up-to-date terugkoppelen en de agrarische sector confronteren met de overschrijdingen en verdere stappen nemen. 4 h. Kennisverspreiding van de resultaten Hier kunt u de beoogde activiteiten uitwerken voor kennisverspreiding van de resultaten met gebruik van de hiertoe geëigende netwerken: Kennisverspreiding vindt plaats naar alle agrarische ondernemers via lokale krant, via LTO Noord afdeling Vallei en Veluwe en Nieuwe Oogst, website www.agrarischwaterbeheer.nl. Kennisverspreiding wordt buiten het project om door LTO Noord opgepakt. LTO heeft haar eigen leden krant Nieuwe Oogst, deze journalisten verzorgen minimaal 1 artikel. Pagina 7 van 12
5 Selectiecriteria Beschrijf hieronder hoe uw project bijdraagt aan de selectiecriteria van de betreffende maatregel. De mate waarin de maatregelen een bijdragen leveren per criteria wordt hieronder in tabel 1 weergegeven. Legenda; - geen bijdrage, +/- matige bijdrage, + positieve bijdrage, ++ zeer goede bijdrage. Mate dat de maatregel bijdraagt aan de criteria vermindering van de emissie van milieubelastende stoffen naar bodem, lucht en grond- en oppervlakte water Klimaat adaptatie Versterking biodiversiteit en omgevingskwaliteit Bedrijfswaterplannen + + +/- Plaatsen en beheer stuwtjes + ++ - Natuurvriendelijke oevers en /of waterbergingsoever ++ ++ + Aanleg natte bufferstroken Organische stofgehalte verhogen door toepassen stikstofarme en/of fosforarme gewasresten niet zijnde mest. Peilgestuurde drainage; + ++ ++ ++ ++ ++ + ++ +/- Andere gewassen; + + ++ Verbeteren bodembiologie en bodemstructuur. + ++ + Tabel 1 de mate waarin de maatregel een bijdrage levert aan de criteria Ook al hebben de technieken/maatregelen zich bewezen in andere gebieden, voor de agrariërs is het van belang dat er inzicht wordt verkregen in hoeverre hun inspanning daadwerkelijk wat oplevert voor een schoner oppervlakte water en grondwater. Dit is van belang om nog meer maatregelen toe te passen maar ook om andere agrariërs te motiveren maatregelen toe te passen. Pagina 8 van 12
5 a. Beschrijf de mate waarin de maatregel leidt tot een geringer grondstoffengebruik en een besloten kringloop, met als resultaat een emissievermindering van milieubelastende stoffen naar bodem, lucht en grond- en oppervlaktewater en minder uitputting van hulpbronnen en grondstoffen. De gekozen maatregelen leveren effectieve bijdrage aan het verminderen van milieubelastende stoffen naar de bodem, grond en oppervlaktewater. Daarnaast zorgen bedrijfswaterplannen voor inzicht in verbetering van het bodem- en watersysteem op perceel niveau en inzicht in de bedrijfsspecifieke afspoeling van nutriënten waarbij de agrariër een praktisch advies ontvangt hoe deze afspoeling voor zijn bedrijf te verminderen. Natuurvriendelijke oevers en het verhogen van organische stof gehalte leveren van de gekozen maatregelen het meeste bij aan de emissievermindering van milieubelastende stoffen naar bodem, lucht en grond- en oppervlakte water. 5 b. Beschrijf de mate waarin de maatregel bijdraagt aan klimaatadaptie. De maatregelen boerenstuwtjes, peilgestuurde drainage en natuurlijk oevers dragen het meest bij aan klimaatadaptie door de mogelijkheid om water langer vast te houden in het gebied of om juist ruimte te bieden voor het water bij wateroverlast. Door het water langer in het gebied vast te houden levert dit voor de agrarische ondernemer een beter rendement op in opbrengst van zijn gewassen door het voorkomen van verdroging. 5 c. Beschrijf de mate waarin de maatregel bijdraagt aan behoud en versterking van biodiversiteit en omgevingskwaliteit gericht op waterbeheer. De maatregel natuurvriendelijke oevers en /of waterbergingsoever, andere gewassen en een betere benutting maaisel bij watergangen leidt tot meer biodiversiteit en omgevingskwaliteit gericht op waterbeheer. Natuurlijke oevers en of waterbergingsoever leiden tot meer diversiteit in de habitat. Het verschralen van stroken langs watergangen stimuleert een gevarieerde habitat langs en in de watergangen. Beter benutten stroken en hoekjes langs watergangen Beperken afvoer over maaiveld (hoge concentraties fosfaat en ook afvoer van organische stof), bijvoorbeeld met verschralingsbeheer stroken langs watergangen (maaien en afvoeren door agrariërs, een strook niet bemesten, ecologisch beheer van natuurlijke oevers). Momenteel klepelt het waterschap langs diverse watergangen, waarbij organisch materiaal langs de watergang komt te liggen. Beter is dit te benutten als bijvoorbeeld veevoer en de oever verschraalt (minder uitspoelt naar oppervlaktewater). 5 d. Beschrijf de mate waarin de investering bijdraagt aan een of meer beleidsdoelen zoals opgenomen in een of meer van de navolgende Waterprogamma s: i. Waterprogramma waterschap Rijn IJssel zoals vastgesteld door het Algemeen bestuur op 3 november 2015; www.wrij.nl/waterbeheerplan/uitvoering/wbp-maatregelen ii. Waterprogramma Waterschap Rivierengebied zoals vastgesteld door het Algemeen bestuur op 27 november 2015, http://www.waterschaprivierenland.nl/common/beleleid/waterbeheerprogramma-2016-2021/waterbeheerprogramma-2016-2021.html; iii. Waterprogramma Vallei en Veluwe zoals vastgesteld door het Algemeen bestuur d.d. 30 september 2015, http://www.vallei-veluwe.nl/water-0/waterbeleid Dit project draagt bij aan de beleidsdoelen in het Waterbeheerprogramma Vallei en Veluwe 2016-2021. Verbetering van het watersysteem is de hoofddoelstelling van dit project. Onder deze hoofddoelstelling vallen de volgende deeldoelstellingen: Kennis opdoen en door ontwikkelen over de maatregelen om het watersysteem te verbeteren; Ervaring opdoen door concrete maatregelen toe te passen op eigen bedrijf; Toepassen van watersysteem verbeterende innovatieve maatregelen op eigen bedrijf; Bewustwording bij de agrarische ondernemers van de kansen en noodzaak van een duurzaam waterbeheer; Verbeteren van de relatie tussen de agrarisch ondernemer en het waterschap. Voorkomen van wateroverlast op landbouwbedrijven volgens principes van WB21, water vasthouden, bergen, Pagina 9 van 12
afvoeren. Dat kan op bedrijfsniveau en ook op gebiedsniveau. Waterdoelen worden benut voor verbeteringen in de agrarische bedrijfsvoering en vice versa. Waterdoelen worden zoveel mogelijk gekoppeld aan andere gebiedsopgaven. Door koppeling van de wateropgaven DAW aan andere gebiedsopgaven (met andere stakeholders waaronder gemeenten en instrumenten), ontstaat er meerwaarde in realisatie van doelen en middelen. De samenwerking van de agrariërs uit de regio Vallei en Veluwe draagt bij aan doelstellingen van het Waterbeheerplan 2016-2021 van Waterschap Vallei en Veluwe op het gebied van: - Vermindering van emissie van nutriënten vanuit de landbouw naar grond- en oppervlaktewater - Bijdragen aan een klimaatadaptief en duurzaam watersysteem (beperken risico s op wateroverlast en droogtegevoeligheid) Het waterschap wil bijdragen aan dit project om de emissie vanuit landbouwpercelen en het erf naar het oppervlaktewater te verminderen, het gebied klimaatadaptiever te maken en inzichten vergroten wat in de praktijk effectief werkt en goed inpasbaar is in agrarische bedrijfsvoering. 5 e. Beschrijf de mate waarin de activiteit kans van slagen heeft waarbij gelet wordt op de wijze waarop het innovatieproces wordt ingericht en gecommuniceerd. LTO Noord huurt de expertise in van Projecten LTO Noord voor de projectleiding, organisatie, communicatie en afronding van dit project. De kans dat de activiteiten slagen is groot gezien de ervaring en de betrokkenheid van Projecten LTO Noord bij gebiedsprocessen en groepen ondernemers. Daarbij wordt samengewerkt met partijen die het gebied kennen. De uitrol kansen van dit project zijn groot gezien het succes van Landbouw op Peil, deelnemers waren erg enthousiast net als de aanliggende agrariërs. Tot uitrol van succesvolle maatregelen en een combinatie van maatregelen zoals beschreven in dit project. 5 f. Beschrijf de mate waarin de investering kosteneffectief is, hetgeen blijkt uit de verhouding tussen de mate van doelbereik en de hoogte van de kosten. Uit de gesprekken met ondernemers in het gebied blijkt dat er interesse is om gezamenlijk aan te slag te gaan om maatregelen toe te passen die voor hen bedrijfseconomische waarde hebben en ten goede komen van het watersysteem. De gekozen maatregelen zijn in overleg met betrokken agrariërs en het Waterschap Vallei en Veluwe gekozen. De verwachting is dat deze maatregelen een positief effect hebben op het watersysteem. Fase van project Activiteit Mate van slagen Wijze van communicatie Werven ondernemers Bijeenkomst[en]; De ondernemers worden op inhoud aangesproken. Wat levert deze maatregel hen economisch op? Eventueel excursies om de maatregel bij collega in ander gebied te bezoeken, ter illustratie en inspiratie. Grote mate van slagen in het interesseren van geïnteresseerden. Werving via LTO Noord afdeling, oproep via lokale krant, aanschrijven ondernemers in het gebied mede via het waterschap. Oprichting samenwerkingsverband Opstellen projectplan Pagina 10 van 12 Ondernemers clusteren per maatregel Inhoudelijk vormgeven van het projectplan in overleg met het waterschap, d.m.v. diverse bijeenkomsten. Indien mogelijk worden maatregelen Grote mate van slagen Grote mate van slagen Direct aanspreken van ondernemers die belangstelling hebben getoond. Directe communicatie
gecombineerd. Planning en begroting vaststellen Haalbaarheid testen Uitvoeren van 2 maatregelen bij ondernemers om te testen hoe deze in de praktijk uitwerkt. Formeren samenwerkingsverband Concrete uitvoering geven aan het projectplan. Matige kans van slagen. Voor ondernemers wordt het nu duidelijk wat hun bijdrage is en of dit hen op langer termijn voldoende oplevert. Grote mate van slagen. Ondernemers in het gebied willen ervaring op doen met de maatregelen. Uitvoering van minimaal twee maatregelen. Matige kans van slagen, zal de ondernemer n.a.v. zijn kennis en informatie doorzetten om een fysieke aanvraag te doen Directe communicatie Artikelen in lokale krant, via afdeling LTO noord en Nieuwe Oogst Directe manier van communiceren 5 g. Beschrijf de mate waarin er sprake is van een verbinding tussen onderzoek en praktijk, hetgeen blijkt uit het feit dat binnen het project wordt samengewerkt met kennisinstellingen. Binnen het project wordt er samenwerking gezocht met partijen die bekend zijn met het gebied. 5 h. Beschrijf de mate waarin maatschappelijke organisaties en partijen de introductie of kennisverspreiding van verworven kennis ondersteunen. Binnen het project wordt er samenwerking gezocht met maatschappelijke organisatie en partijen die partijen die bekend en actief zijn met het gebied. 5 i. Beschrijf de mate waarin het project onderdeel is van een groter programma. Duurzaam Agrarisch Waterbeheer in Vruchtbare Kringloop Vallei en Veluwe is onderdeel van het landelijke Deltaprogramma Agrarisch Waterbeheer (DAW). Daarin werkt LTO Nederland samen met waterschappen en andere partners aan de verbetering van de waterkwaliteit en van de waterhuishouding in Nederland. Het initiatief heeft 3 achterliggende doelen: Duurzame verbetering van het watersysteem (kwalitatief en kwantitatief) en de gebiedsfuncties (denk aan landschappelijke en ecologische waarde) door vanuit de landbouwsector samen met waterbeheerders en gebiedspartners maatregelen uit te voeren. Verbetering van de agrarische bedrijfsvoering en ontwikkelen van een meer duurzame agrarische productie die bovendien beter bestand is tegen extremen van het klimaat (te droog, te nat); Bijdragen aan productieverbetering van de landbouw. Pagina 11 van 12
5. Meerjarenbegroting en liquiditeitsplanning Voeg een meerjarenbegroting en liquiditeitsplanning toe indien het project langer dan één jaar duurt. Zie bijlage voor uitgebreide versie Stap 1 werven van ondernemers 5.760,- 4.420,- Stap 2 Samenwerkingsverband 10.560,- Stap 3 Formuleren van projectplan 25.000,- Stap 4 Haalbaarheidsonderzoek Stap 5 Formeren samenwerkingsverband en 8.640,- voorbereiden aanvraag fase 2 Projectmanagement 9.600,- 2.000,- Onvoorzien 2.000,- Accountant Subtotaal 21% BTW Totaal project 67.980,- 14.275,80 82.255,80 6. Overig Wat wilt u verder nog vermelden over uw project? Is uw project bijvoorbeeld in eerdere openstellingen ingediend of haakt uw project aan bij andere lopende projecten? N.v.t. Pagina 12 van 12