Conceptexamenprogramma vmbo Versie ten behoeve van 2e tranche pilot Profiel: Produceren, installeren en energie juli 2014 1
Examenprogramma vmbo Het beroepsgerichte examenprogramma van een vmbo-leerling bestaat uit een kern, een profiel en keuzedelen. Voor een BB- en een KB-leerling betreft dit tenminste vier keuzedelen. Voor een GLleerling betreft dit tenminste twee keuzedelen. De kern bestaat uit 'algemene kennis en vaardigheden', 'professionele kennis en vaardigheden' en 'loopbaanoriëntatie en -ontwikkeling'. Voor BB en KB bestaat ieder profiel uit vier profieldelen. Voor GL bestaat ieder profiel uit twee profieldelen. Bij ieder profiel zijn keuzedelen vastgesteld. Binnen het aanbod van zijn school kiest een leerling een profiel en keuzedelen. Door de keuze voor een profiel ligt de kern van het examenprogramma van de leerling automatisch vast. Binnen het aanbod van zijn school kan een leerling, behalve uit de keuzedelen bij het door hem gekozen profiel, ook kiezen uit profieldelen uit een ander profiel en uit keuzedelen bij een ander profiel. Keuzedelen kunnen dus zijn: keuzedelen bij het eigen profiel; profieldelen uit een ander profiel; keuzedelen bij een ander profiel. De kennis en vaardigheden van de kern worden geëxamineerd in het profiel en de keuzedelen. In het examen worden (voorwaardelijke) kennis, vaardigheden en houdingen getoetst. Het examen bestaat uit een centraal examen (CE) en een schoolexamen (SE). Het profiel wordt geëxamineerd in het CE en de keuzedelen in het SE. Dit document beschrijft de kern en het profiel voor Produceren, Installeren en Energie en de keuzedelen bij dit profiel. Profiel: Produceren, installeren en energie Inhoud: De kern a. Algemene kennis en vaardigheden b. Professionele kennis en vaardigheden c. Loopbaanoriëntatie en ontwikkeling De vier profieldelen 1. Ontwerpen en maken (voor BB, KB en GL) 2. Bewerken en verbinden van materialen (alleen voor BB en KB) 3. Besturen en automatiseren (voor BB, KB en GL) 4. Installeren en monteren (alleen voor BB en KB) 2
De keuzedelen 1. Plaat en constructie werk 2. Booglassen 3. Klimaattechnologie 4. Procestechniek 5. Zonne- en windenergie 6. Werktuigkundig en elektrotechnisch onderhoud 7. Utiliteitsinstallaties 8. Booglassen 2 9. CNC-technieken. 10. Drinkwater en sanitair 11. Dakbedekking 12. Verspaningstechnieken 13. Woon- en kantoortechnologie 14. Procestechniek 2 15. Besturing en automatisering 2 (domotica) 16. (Mobiele) Communicatietechnologie 17. Nutsvoorzieningen 18. Koudetechnologie 19. Licht, geluid en beeld 20. alleen voor GL *): Bewerken en verbinden van materialen 21. alleen voor GL *): Installeren en monteren *) Dit keuzedeel geldt alleen voor GL omdat het identiek is aan een van de profieldelen voor KB. 3
Kern Een kandidaat kan gebruik maken van de in de kern genoemde kennis en vaardigheden in een (gesimuleerde) uitvoerende beroepssituatie of een daarop voorbereidende scholing. De kennis en vaardigheden zijn gerangschikt in algemene kennis en vaardigheden en professionele vaardigheden. Kennis en vaardigheden worden samen met de persoonlijke eigenschappen ook wel aangeduid als beroepscompetenties. De kern omvat ook kennis en vaardigheden rond loopbaanoriëntatie en ontwikkeling. Kern a. Algemene kennis en vaardigheden a.1. de Nederlandse taal in opleidings- en beroepssituaties gebruiken; a.2. informatie op allerlei manieren overzichtelijk en efficiënt verzamelen, ordenen en weergeven; a.3. voor opleiding en beroep relevante berekeningen uitvoeren; a.4. plannen en organiseren in een beroeps(opleiding) gerelateerde situatie; a.5. op systematische en doelgerichte wijze werkzaamheden uitvoeren op basis van een planning met de inzet van vakdeskundigheid en met aandacht voor een zo hoog mogelijke kwaliteit; a.6. mondeling en schriftelijk rapporteren over de uitgevoerde werkzaamheden; onder meer over de planning, voorbereiding, proces en product; a.7. reflecteren op de eigen werkwijze en op de kwaliteit van het eigen werk; a.8. samenwerken en overleggen bij het uitvoeren van werkzaamheden; a.9. werkzaamheden volgens de voorschriften en op een veilige wijze uitvoeren; a.10. economisch bewust en duurzaam omgaan met materialen en middelen; a.11. professionele hulpmiddelen gebruiken en hun werking uitleggen; a.12. hygiënisch werken; a.13. milieubewust handelen; a.14. zich aan- en inpassen in een bedrijfscultuur; a.15. voldoen aan de algemene gedrags- en houdingseisen die gesteld worden aan werknemers in de branche; a.16. in een (gesimuleerde) beroepssituatie en stage in een bedrijf omgaan met verschillen op basis van culturele gebondenheid en geslacht. b. Professionele kennis en vaardigheden Oriëntatie op de techniek b.1. voorbeelden geven van technische normalisatie instituten, bedrijven en arbeidsorganisaties; b.2. relaties leggen tussen productieprocessen, technische systemen te weten input, proces, output en bronnen met name energie, materie en informatie; b.3. voorbeelden geven van technologische en innovatieve ontwikkelingen; b.4. waarden in technisch situaties onderkennen en toepassen, met name duurzaamheid, innovatie, risico en sociale interactie. 4
Kern Voorbereiden b.5. de relatie tussen natuurkundige grootheden en de technische praktijk uitleggen en verklaren met name kracht, druk, lengte, oppervlakte, inhoud, omtrek, elektriciteit, energie, geluid, massa, gewicht, moment, snelheid en temperatuur; b.6. een meting van grootheden uitvoeren, verwerken en vastleggen; b.7. de functie van de onderdelen van een (deel)systeem bepalen; b.8. materiaaleigenschappen benoemen en deze in verband brengen met hun toepassing in constructies; b.9. technische principes van het overbrengen van krachten en bewegingen uitleggen; b.10. technische principes en werking van elektrische onderdelen uitleggen en demonstreren; b.11. de opbouw en werking van installaties uitleggen en demonstreren. Ontwerpen en maken b.12. een tekening lezen; b.13. een ontwerp maken van een product, systeem en proces; b.14. een 2D en 3D CAD tekening maken; b.15. tijdens werkvoorbereiding en werkuitvoering schetsen en werktekeningen maken; b.16. criteria bepalen voor de keuze van materialen en gereedschappen en voor het maken van een werkstuk, product en systeem; b.17. criteria vaststellen voor de kwaliteit en oplevering van een werkstuk, product en systeem; b.18. een werkwijze vaststellen voor het maken van een werkstuk, product en systeem; b.19. een werkstuk, product en systeem maken door basisbewerkingen met name aftekenen, afkorten, verspanen, verbinden, vervormen, afwerken uit te voeren; b.20. werkzaamheden uitvoeren volgens de regels van integrale Kwaliteits-, Arbo- en Milieu (KAM)- zorg; b.21. een werkstuk, product en systeem samenstellen door middel van construeren, assembleren en modelleren. Controleren en nazorg plegen b.22. een werkstuk, product en systeem toetsen en evalueren aan de hand van de geformuleerde criteria; b.23. een werkstuk, product en systeem onderhouden, repareren, modificeren en optimaliseren. 5
c. Loopbaanoriëntatie en -ontwikkeling De kandidaat is in staat zijn eigen loopbaanontwikkeling vorm te geven. Hij doet dat met een oriëntatie op een toekomstige opleiding en (loop)baan door middel van reflectie op het eigen handelen en reflectie op ervaringen. c.1. De kandidaat heeft de vaardigheid de eigen loopbaan vorm te geven door op systematische wijze om te gaan met loopbaancompetenties : 1. Wat kan ik het best en hoe weet ik dat? [Kwaliteitenreflectie] 2. Waar ga en sta ik voor en waarom dan? [Motievenreflectie] 3. Waar ben ik het meest op mijn plek en waarom daar? [Werkexploratie] 4. Hoe bereik ik mijn doel en waarom zo? [Loopbaansturing] 5. Wie kan mij helpen mijn doel te bereiken en waarom die mensen? [Netwerken] c.2. De kandidaat maakt zijn eigen loopbaanontwikkeling inzichtelijk voor zichzelf en voor anderen doormiddel van een loopbaandossier. In een loopbaandossier is opgenomen welke activiteiten zijn uitgevoerd die hebben bijgedragen tot het ontwikkelen van de loopbaancompetenties. In het loopbaandossier wordt beschreven bij een aantal uitgevoerde activiteiten: I. de beoogde doelen II. de resultaten III. de evaluatie en een conclusie IV. welke vervolgactiviteiten gepland zijn op basis van de opgedane ervaringen en de daarbij horende conclusies 6
Profieldelen Profiel: Produceren, installeren en energie BB KB GL 1. Ontwerpen en maken o met behulp van de ontwerpcyclus een technisch ontwerp realiseren o met behulp van CAD een eenvoudig ontwerp maken o CAD tekeningen genereren, lezen en interpreteren o een ontworpen product produceren o een ontworpen schakeling beproeven o onderdelen uit het ontwerp samenstellen, monteren en aansluiten P/PIE/1.1 een ontwerp van een product maken met behulp van 2D en 3D CAD-software en de uitvoering voorbereiden. 1. een ontwerpvraagstuk analyseren, beschrijven en het ontwerp schetsen, uitvoeren, testen en evalueren 2. met behulp van CAD een ontwerp voor een product maken zowel 2D en 3D 3. werktuigbouwkundige en elektrotechnische tekeningen en schema's maken 4. stuklijsten en materiaalstaten maken aan de hand van tekeningen en schema s 5. aan de hand van tekeningen, stuklijsten en materiaalstaten een eenvoudige calculatie maken P/PIE/1.2 het ontwerp produceren door handmatige, machinale en automatische bewerkingen uit te (laten) voeren aan metalen en kunststoffen waaronder composieten. 1. handmatig zagen, schroefdraad snijden en tappen aan de hand van schroefdraadtabellen 2. verspanende bewerkingen met behulp van snijsnelhedentabellen uitvoeren op een draaimachine en boormachine 3. een product automatisch produceren met behulp van CAD/CAM, CNC en 3Dprinter P/PIE/1.3 een ontworpen elektrische schakeling opbouwen, aansluiten en beproeven. 1. elektrische componenten in een practicum opbouwen aan de hand van een ontwerp 2. een elektrische schakeling in een practicumbord aansluiten aan de hand van een stroomkringschema 3. de werking van de elektrische schakeling beproeven aan de hand van een stroomkringschema 7
P/PIE/1.4 aan de hand van een ontwerp een product bestaande uit meerdere onderdelen samenstellen en aansluiten. 1. onderdelen en componenten monteren en samenstellen 2. elektrische bedrading aanbrengen en aansluiten 3. samengesteld werk meten en controleren 8
Profiel: Produceren, installeren en energie BB KB GL 2. Bewerken en verbinden van materialen o producten maken door het vervormen en scheiden van materialen o onderdelen samenstellen aan de hand van een werktekening P/PIE/2.1 producten maken door het vervormen en scheiden van materialen door middel van knippen (zwenk)buigen en het maken van bijbehorende uitslagen. 1. van een driedimensionaal product een uitslag maken x 2. een uitslag overnemen op plaatwerk 3. een plaat uitknippen met behulp van verschillende plaatscharen en plaathoekscharen 4. buis en profielen (koud)buigen 5. buiggereedschap en (vinger) zetbank instellen en toepassen 6. lengte en buigvolgorde bepalen van gebogen (buis)profiel P/PIE/2.2 plaat- en profielmaterialen aan de hand van een werktekening met elkaar verbinden 1. onderdelen samenstellen door middel van hechtlassen met name MIG/MAG, puntlassen en zachtsolderen 2. onderdelen samenstellen door middel van schroef- klem- en lijmverbindingen 3. samengestelde producten controleren op kwaliteit van de verbinding en maatvoering x x 9
Profiel: Produceren, installeren en energie BB KB GL 3. Besturen en automatiseren o in een practicum een besturingsinstallatie opbouwen o in een practicum een regelsysteem opbouwen o in een practicum een domotica installatie opbouwen o in een practicum metingen uitvoeren, een verslag maken van de resultaten en deze presenteren o een automatische besturing van een proces opbouwen, aansluiten, testen, demonstreren en presenteren P/PIE3.1 in een practicum aan de hand van een schema en opstellingstekening een besturingsinstallatie, een regelsysteem en een domotica-installatie opbouwen. 1. een (elektro) pneumatische schakeling opbouwen 2. een programmeerbaar relais aansluiten en een programma invoeren 3. sensoren en actuatoren kiezen en aansluiten 4. een regelsysteem opbouwen, aansluiten en testen 5. een domotica-installatie opbouwen, aansluiten en testen 6. storingen en fouten zoeken en verhelpen in de opgebouwde schakeling 7. metingen uitvoeren aan een besturingsinstallatie 8. een verslag maken en de resultaten presenteren P/PIE/3.2 in een elektrotechnisch practicum metingen uitvoeren. 1. metingen uitvoeren aan een elektrische schakeling 2. eenvoudige berekeningen aan elektrische schakelingen uitvoeren 3. universeelmeters en tweepolige spanningstester instellen en aansluiten 4. eenvoudige berekeningen maken met de verkregen meetgegevens en deze met tabellen en grafieken weergeven in een meetrapport 5. het meetrapport presenteren P/PIE/3.3 een automatische besturing van een proces realiseren en testen. 1. besturingscomponenten plaatsen aan de hand van een opstellingstekening 2. de besturingscomponenten bedraden en aansluiten aan de hand van een bedradingstekening 3. een programma invoeren in een programmeerbaar relais 4. de automatische besturing testen 5. de automatische besturing demonstreren en presenteren 10
Profiel: Produceren, installeren en energie BB KB GL 4. Installeren en monteren o een sanitaire installatie aanleggen o een elektrische huisinstallatie aanleggen P/PIE/4.1 een sanitaire installatie aanleggen aan de hand van een werktekening volgens geldende normen en voorschriften. 1. werktekeningen en schema s lezen en interpreteren 1. gangbare installatiebuis bewerken 2. gangbare installatiebuis, inclusief de appendages en kranen verbinden en aanleggen 3. sanitaire kunststof leidingen verbinden en aanleggen 4. de buisinstallatie beproeven op werking en dichtheid 5. beugelmaterialen toepassen 6. sanitaire toestellen herkennen en aansluiten 7. sanitaire appendages toepassen P/PIE/4.2 een elektrische huisinstallatie aanleggen aan de hand van een installatietekening volgens geldende normen en voorschriften. 2. installatietekeningen en schema s lezen en interpreteren 3. het leidingnet van een huisinstallatie aanleggen, bedraden en aflassen 4. voor een basislichtschakeling schakelaars en wandcontactdozen monteren en aansluiten 5. vereffenings- en beschermingsleidingen aanleggen, aansluiten en controleren 6. verlichtingsarmaturen voor een huisinstallatie aansluiten en afmonteren 7. elektrische huishoudelijke verbruikstoestellen aansluiten 8. een huisinstallatie met huishoudelijke toestellen in bedrijf stellen 9. fouten zoeken en verhelpen met behulp van stroomkringschema's, bedradingstekeningen en installatietekeningen x x 11
Keuzedelen Profiel: Produceren, installeren en energie BB KB GL Keuzedeel 1 Plaat- en constructiewerk o werkzaamheden voorbereiden o machine en gereedschappen in- en afstellen o materialen bewerken en vervormen o verbinden van onderdelen en/deelproducten o meten en controleren van vervaardigde producten en afronden van uitgevoerde werkzaamheden K/PIE/1.1 werkzaamheden voorbereiden. 1. uitslagen op plaatwerk overbrengen 2. uitslagen van plaatwerk maken 3. ware lengtes bepalen van gebogen buis en profielen 4. buig- werkvolgorde bepalen voor eenvoudige producten 5. de eigenschappen van de gebruikte materialen benoemen 6. verschillende buigmethodes omschrijven 7. materialen efficiënt gebruiken K/PIE/1.2 machine en gereedschappen op de juiste wijze in- en afstellen. 1. zaagmachine, slagschaar, uithoekschaar, zetbank, kantbank en andere buigapparatuur instellen 2. de functie en doel van de verschillende gereedschappen benoemen, zoals: zaagmachine, zet- kantbank, wals en buigapparatuur 3. de eigenschappen van gebruikte materialen noemen 4. de veiligheidseisen die gelden voor het gebruik van deze machines en gereedschappen toepassen K/PIE/1.3 materialen bewerken en vervormen aan de hand van een werktekening volgens de gestelde eisen. 1. een tekening lezen 2. een product van plaat en constructie materiaal vervaardigen 3. de benodigde buig- werkvolgorde bepalen 4. mogelijke risico s bij het gebruik van de verschillende machines en gereedschappen inschatten 12
K/PIE/1.4 onderdelen en deelproducten met elkaar verbinden. 1. onderdelen snel, accuraat en precies volgens de werkopdracht verbinden, zodat de diverse onderdelen samen één geheel vormen 2. de verschillende verbindingstechnieken noemen 3. efficiënt werken K/PIE/1.5 vervaardigde producten opmeten en controleren en de uitgevoerde werkzaamheden afronden. 1. metingen en controles uitvoeren van gemaakte producten 2. meetrapporten invullen en daaruit conclusies trekken 3. de verschillende meettechnieken voor het opstellen van een meetrapport toepassen 13
Profiel: Produceren, installeren en energie BB KB GL Keuzedeel 2 Booglassen o de werkzaamheden voorbereiden o machine en gereedschappen in- en afstellen o lasnaden voorbereiden o plan van aanpak opstellen o onderdelen en deelproducten met elkaar verbinden K/PIE/2.1 de werkzaamheden voorbereiden met behulp van de werkinstructies tekeningen, geldende kwaliteitsnormen, Arbo- en veiligheidsvoorschriften. 1. laswerk voorbereiden 2. verschillende lasprocessen met name booglassen toepassen 3. werktekeningen lezen en (las)symbolen interpreteren K/PIE/2.2 machines en gereedschappen in- en afstellen. 1. lasapparatuur afstellen met gebruik making van de benodigde parameters 2. verschillende lasprocessen en hun specifieke eigenschappen noemen 3. veiligheidsregels rondom het gebruik van de benodigde apparatuur in acht nemen 4. de benodigde persoonlijk beschermingsmiddelen gebruiken K/PIE/2.3 lasnaden voorbereiden. 1. de benodigde lasnaadvormen voorbewerken en aanbrengen 2. een werkstuk volgens gestelde eisen aan elkaar hechten 3. controle uitoefenen op de maatvoering en kwaliteit van de lasopening 4. verschillende lasnaadvormen en hun specifieke eigenschappen noemen 5. materiaaleigenschappen van het product noemen 6. veiligheidsregels rondom het gebruik van de benodigde apparatuur toepassen 7. de benodigde persoonlijk beschermingsmiddelen gebruiken K/PIE/2.4 een plan van aanpak opstellen. 1. de lasvolgorde bepalen van een product 2. voor de te volgen procedure en werkwijze een plan van aanpak opstellen 3. verschillende lasprocessen en hun specifieke eigenschappen noemen 4. veiligheidsregels rondom het gebruik van de benodigde apparatuur toepassen 5. de benodigde persoonlijk beschermingsmiddelen gebruiken 14
K/PIE/2.5 BB KB GL onderdelen en deelproducten met elkaar verbinden volgens de werkopdracht. 1. onderdelen snel, accuraat en precies verbinden zodat de diverse onderdelen samen één geheel vormen 2. lasmethodebeschrijvingen en lasvoegmaterialen hanteren 3. eigenschappen van materialen en middelen bij het vervaardigen van producten noemen 15
Profiel: Produceren, installeren en energie BB KB GL Keuzedeel 3 Klimaattechnologie o een verwarmings- en gasinstallatie ontwerpen, tekenen en calculeren o tekeningen en schema s van verwarmings- en gasinstallaties lezen en interpreteren o leidingsystemen voor een verwarmings- en gasinstallatie aanleggen o een verwarmings- en gasinstallatie afmonteren en testen o een airco-unit plaatsen en inregelen o een warmtepomp plaatsen in een verwarmingsinstallatie o o een gebouwbeheerssysteem inregelen metingen met infraroodcamera maken en verwerken in een plan ten behoeve van energiebesparende oplossingen K/PIE/3.1 een verwarmings- en gasinstallatie ontwerpen, tekenen en calculeren. 1. een ontwerp maken van een verwarmings- en gasinstallatie aan de hand van een casus of wensen van een klant 2. een ontwerp van een verwarmings- en gasinstallatie schetsen op papier en tekenen in een CAD-programma 3. een calculatie maken van een verwarmings- en gasinstallatie van een woning K/PIE/3.2 tekeningen en schema s van verwarmings- en gasinstallaties lezen en interpreteren. 1. een tekening lezen van een verwarmingsinstallatie en daar een plan van aanpak voor maken 2. een tekening lezen van een gasinstallatie en daar een plan van aanpak voor maken 3. aan de hand van een installatietekening materialen uittrekenen K/PIE/3.3 leidingsystemen voor een verwarmings- en gasinstallatie aanleggen. 1. standaard beugels, bevestigings- en ondersteuningsvoorzieningen voor leidingen en toestellen aanbrengen 2. dunwandig stalen leidingen en meerlagenbuis voor een verwarmingsinstallatie bewerken en verbinden 3. dikwandig stalen leidingen en meerlagenbuis voor een gasinstallatie bewerken en verbinden 4. een vloer- en muurverwarming aanleggen K/PIE/3.4 een verwarmings- en gasinstallatie afmonteren en testen. 1. verwarmings- en gasappendages en toestellen plaatsen 2. een verwarmings- en gasinstallatie beproeven op dichtheid 3. een verwarmings- en gasinstallatie in gebruik nemen 16
Profiel: Produceren, installeren en energie BB KB GL K/PIE/3.5 een airco-unit plaatsen en inregelen. 1. een airco-unit plaatsen en aansluiten 2. een airco-unit inregelen x 3. aan de hand van een beschrijving de bediening van een airco-unit uitleggen x aan een klant K/PIE/3.6 een warmtepomp plaatsen in een verwarmingsinstallatie. 1. een warmtepomp in een verwarmingsinstallatie plaatsen en aansluiten 2. een warmtepomp inregelen K/PIE/3.7 een gebouwbeheerssysteem inregelen. 1. symbolen van componenten die gebruikt worden in een gebouwbeheerssysteem lezen 2. een gesimuleerd gebouwbeheerssysteem opbouwen in een computer 3. een gesimuleerd gebouwbeheerssysteem inregelen K/PIE/3.8 metingen met een infraroodcamera maken en verwerken in een plan ten behoeve van energiebesparende oplossingen. 1. het begrip infrarood verklaren 2. de werking van een infraroodcamera uitleggen 3. de begrippen koudebruggen en warmteverliezen verklaren 4. energiebesparende oplossingen toepassen 5. met infraroodapparatuur energielekken opsporen 6. een rapport maken met daarin de opnames van de infraroodcamera 7. naar aanleiding van infraroodopnames een plan maken voor energiebesparende oplossingen 17
Profiel: Produceren, Installeren en Energie BB KB GL Keuzedeel 4 Procestechniek o productieprocessen, technische systemen en bronnen verklaren o een installatieproces monteren, bedienen en regelen o een proces bewaken, storingen signaleren en verhelpen K/PIE/4.1 productieprocessen, technische systemen en bronnen verklaren. 1. relevante natuurkundige begrippen en principes en hun toepassingen in de industrie noemen 2. begrippen in de procesindustrie beschrijven 3. typen van eenvoudige processchema's lezen 4. eenvoudige meetinstrumenten gebruiken en beeldschermpresentaties aflezen 5. werkingsprincipes en toepassingen van druk-, temperatuur-, niveau- en volumestroommeters noemen 6. typen opnemers noemen 7. principes van tweestanden- en van proportionele regelacties noemen 8. uitvoerorganen met bijbehorende vormen van bedieningsenergie noemen 9. een eenvoudige regelkring verklaren K/PIE/4.2 een installatieproces monteren, bedienen en regelen. 1. grondstoffen, hulpstoffen, tussen- en eindproducten, bijproducten en afvalproducten aan- en afvoeren 2. eenvoudige (delen van) processen bedienen 3. eenvoudige processen regelen bij procesverstoringen 4. appendages monteren waarbij temperatuur en druk afgelezen worden K/PIE/4.3 een proces bewaken, storingen signaleren en verhelpen. 1. bij procesbewaking storingen signaleren 2. bij procesbewaking storingen rapporteren volgens standaardprocedures 3. veel voorkomende storingen verhelpen 4. monsterbepalingen volgens voorschrift uitvoeren 5. de resultaten van een monsterbepaling rapporteren 6. meetgegevens vastleggen in een verslag en deze toelichten 7. schriftelijk en elektronisch opgeslagen gegevens opzoeken 18
Profiel: Produceren, Installeren en Energie BB KB GL Keuzedeel 5 Zonne- en windenergie o opbrengstberekeningen maken voor pv-panelen o pv-panelen intekenen op een bestaand dak o pv-panelen monteren op dak o metingen met een infraroodcamera maken en verwerken o opbrengstmetingen doen aan een windmolen K/PIE/5.1 met behulp van ICT-toepassingen opbrengstberekeningen maken voor pv-panelen. 1. in een vastgesteld tijdschema de energieopbrengst van een duurzaamheidstation, waarin diverse moderne energie opwekkers zijn samengebracht, registreren 2. opbrengstberekeningen maken voor pv-panelen aan de hand van het aantal pvpanelen en de hellingsrichting en positie van het dak 3. eenvoudige formules en grafieken in Excel maken 4. een offerte maken met daarin de terugverdientijd van pv-panelen 5. rendement en toepasbaarheid van energieopwekkers middels geregistreerde meetresultaten en daaraan gerelateerde berekeningen bepalen K/PIE/5.2 pv-panelen intekenen op een bestaand dak. 1. een bestaand dak opmeten 2. pv-panelen inpassen op een bestaand dak 3. een daktekening maken met daarop pv-panelen 4. een elektrisch aansluitschema tekenen voor pv-panelen 5. maatvoering van pv-panelen toepassen 6. plaatsingsmarges ten opzichte van dakranden voor pv-panelen toepassen K/PIE/5.3 pv-panelen monteren op dak. 1. dakhaken voor pv-panelen uitmeten op een dak 2. dakhaken voor pv-panelen plaatsen op een dak 3. montagerail plaatsen voor pv-panelen op een dak 4. pv-panelen plaatsen in de montagerail 5. pv-panelen elektrotechnisch aansluiten via een adapter op een bestaande meterkast 6. gangbare toepassingen van duurzaamheid noemen 7. de verschillende onderdelen voor het monteren van pv-panelen noemen 8. het elektrisch aansluitschema voor pv-panelen lezen 19
K/PIE/5.4 metingen met infraroodcamera maken en verwerken in een plan ten behoeve van energiebesparende oplossingen. 8. het begrip infrarood verklaren 9. de werking van een infraroodcamera uitleggen 10. de begrippen koudebruggen en warmteverliezen verklaren 11. energiebesparende oplossingen toepassen 12. werken met infrarood apparatuur om energielekken op te sporen 13. een rapport opmaken met daarin opnames van de infraroodcamera 14. naar aanleiding van infraroodopnames een plan maken voor energiebesparende oplossingen K/PIE/5.5 opbrengstmetingen doen aan een windmolen. 1. opbrengstmetingen doen aan een windmolen 2. toepassingen van windenergie benoemen 3. uitleggen hoe windenergie zich verhoudt tot andere bronnen van energie 20
Profiel: Produceren, Installeren en Energie BB KB GL Keuzedeel 6 Werktuigkundig en elektrotechnisch onderhoud o werktuigkundig onderhoud uitvoeren aan machines en apparaten o elektrotechnisch onderhoud uitvoeren aan machines en apparaten o onderhoud uitvoeren aan een leidingsysteem o eenvoudige onderdelen maken ten behoeve van onderhoud o machines en apparaten installeren K/PIE/6.1 werktuigkundig onderhoud uitvoeren aan machines en apparaten. 1. eenvoudige machines en apparaten demonteren en monteren 2. oliën en vetten om machines of apparaten te smeren op een verantwoorde manier vervangen 3. aslagers demonteren en monteren 4. periodiek onderhoud plannen 5. periodiek onderhoud uitvoeren 6. verschillende machineonderdelen herkennen 7. verschillende types smeermiddelen toepassen 8. aandraaimomenten van een bout of moer toepassen K/PIE/6.2 elektrotechnisch onderhoud uitvoeren aan machines en apparaten. 1. elektrische toestellen en machines aansluiten en loskoppelen 2. eenvoudige besturingscomponenten van een machine en apparaat testen op werking 3. eenvoudige besturingscomponenten van een machine of apparaat vervangen 4. de werking van besturingssystemen verklaren 5. elektrische componenten op de juiste wijze monteren K/PIE/6.3 onderhoud uitvoeren aan een leidingsysteem. 1. lekkages verhelpen door het vervangen van een flenspakking 2. verschillende pakkingmaterialen toepassen 3. aandraaivolgorde toepassen bij het aandraaien van een flenskoppeling 21
K/PIE/6.4 eenvoudige onderdelen maken ten behoeve van onderhoud. 1. eenvoudige onderdelen vervaardigen ten behoeve van reparaties 2. een schets maken van een te vervaardigen (machine)onderdeel 3. een CAD tekening maken voor het vervaardigen van een machine onderdeel 4. verschillende materialen herkennen 5. ISO-passingstelsel toepassen K/PIE/6.5 machines en apparaten installeren. 1. machines en apparaten plaatsen 2. machines en apparaten afstellen, zoals kettingwielen, V-snaren, koppelingen 3. op verantwoorde wijze (zware) machines en apparaten vervoeren, verplaatsen en tillen 22
Profiel: Produceren, Installeren en Energie BB KB GL Keuzedeel 7 Utiliteitinstallaties o tekeningen en schema's van utiliteitinstallaties lezen, een werkvoorbereiding maken, meetgegevens vastleggen en interpreteren o leidingsystemen voor een utiliteitinstallatie aanleggen, schakelmateriaal en onderdelen monteren en aansluiten o onderdelen en utiliteitsinstallaties monteren, aansluiten en in bedrijf stellen aan de hand van een werktekening K/PIE/7.1 tekeningen en schema's van utiliteitinstallaties lezen, een werkvoorbereiding maken, meetgegevens vastleggen en interpreteren. 1. een installatietekening voor een utiliteitinstallatie lezen en interpreteren 2. een werkvoorbereiding maken 3. in een utiliteitsinstallatie, in spanningsloze toestand, fouten zoeken en verhelpen K/PIE/7.2 leidingsystemen voor een utiliteitinstallatie aanleggen, schakelmateriaal en onderdelen monteren en aansluiten. 1. met gangbaar gereedschap een (grond) kabelinstallatie volgens het hoofdleidingsysteem aanleggen en afmonteren 2. leidingsystemen bedraden, bekabelen en aflassen 3. vereffeningleidingen en een beschermingsvoorziening in een utiliteitsinstallatie aansluiten 4. materialen monteren ten behoeve van een elektrische installatie voor de utiliteitsbouw 5. onderdelen ten behoeve van een utiliteitsinstallatie toepassen en aansluiten K/PIE/7.3 onderdelen ten behoeve van een utiliteitsinstallatie monteren, aansluiten en in bedrijf stellen aan de hand van een werktekening en conform de geldende voorschriften. 1. standaard beugels, bevestigings- en ondersteuningsvoorzieningen voor leidingen en apparaten aanbrengen 2. elektrische toestellen voor utiliteitinstallaties afmonteren 3. elektrische werktuigen, verbruikstoestellen en waterdichte armaturen aansluiten met behulp van een schema en gangbaar gereedschap 4. apparaten aansluiten op de installatie, in bedrijf stellen en de werking controleren volgens aanwijzingen van de fabrikant. 23
Profiel: Produceren, Installeren en Energie BB KB GL Keuzedeel 8 Booglassen 2 o informatie verzamelen en werkzaamheden voorbereiden o lasnaden van lasverbindingen voorbereiden o materialen verbinden aan de hand van een werktekening volgens de gestelde eisen. o vervaardigde producten opmeten en controleren en de uitgevoerde werkzaamheden afronden. K/PIE/8.1 informatie verzamelen en werkzaamheden voorbereiden. 1. werktekeningen lezen en interpreteren 2. lasmethoden beschrijven 3. schetsen maken ter voorbereiding van het lasproces 4. overleg voeren over de benodigde lasmethode K/PIE/8.2 lasnaden van lasverbindingen voorbereiden. 1. een lasmachine instellen 2. functie en doel van de verschillende parameters van de lasmachine benoemen 3. lasapparatuur bedienen 4. aftekenmarkeringen aanbrengen op werkstukonderdelen 5. onderdelen samenstellen en hechten 6. de veiligheidseisen die gelden voor het gebruik van deze machines en gereedschappen toepassen K/PIE/8.3 materialen verbinden aan de hand van een werktekening volgens de gestelde eisen. 1. onderhands booglassen (MBE) 2. laswerk uitvoeren aan plaat- en profielmateriaal in ongelegeerd staal 3. passende maatregelen ten aanzien van materiaalgedrag uitvoeren 4. materialen efficiënt gebruiken 5. mogelijke risico s bij het gebruik van de verschillende machines en gereedschappen inschatten K/PIE/8.4 vervaardigde producten opmeten en controleren en de uitgevoerde werkzaamheden afronden. 1. gemaakte producten controleren op maatvoering en visuele aspecten 2. meetrapporten invullen en daaruit de nodige conclusies trekken 3. werkstuk opleveren en cruciale informatie voor het vervolgproces verstrekken 24
Profiel: Produceren, Installeren en Energie BB KB GL Keuzedeel 9 CNC technieken o informatie verzamelen en werkzaamheden voorbereiden o een CNC programma gebruiksklaar maken o een machine productie klaar maken o materialen met een CIN-machine bewerken o vervaardigde producten meten en controleren en uitgevoerde werkzaamheden afronden K/PIE/9.1 informatie over het CNC programma verzamelen en de werkzaamheden voorbereiden. 5. bestaande CNC programma s oproepen 6. een nieuw CNC programma maken 7. een CNC programma wijzigen 8. een CNC programma verbeteren 9. een CNC programma archiveren K/PIE/9.2 een CNC programma gebruiksklaar maken. 7. een CNC machine bedienen 8. een CNC programma s installeren in de besturing van de CNC machine 9. de functie en het doel van een CNC machine benoemen 10. veiligheidseisen toepassen die gelden voor het gebruik van deze machines en gereedschappen K/PIE/9.3 een machine productie klaar maken. 6. materiaal inzetten, stellen en spannen 7. werkstukken omspannen 8. werkstukken uitnemen 9. snijgereedschappen selecteren, spannen en wisselen 10. spangereedschappen selecteren en plaatsen 11. hulpgereedschappen plaatsen 12. lasten aanslaan 13. lasten transporteren 14. mogelijke risico s bij het gebruik van de verschillende machines en gereedschappen inschatten K/PIE/9.4 materialen met een CNC machine bewerken. 4. een tekening lezen 5. de eigenschappen van gebruikte materialen noemen 6. het verspaningsproces bewaken 7. een productie stoppen voor het uitvoeren van (tussen) controles 8. efficiënt werken 25
K/PIE/9.5 vervaardigde producten meten en controleren en uitgevoerde werkzaamheden afronden 4. metingen en controles uitvoeren van gemaakte producten 5. meetrapporten invullen en daaruit de nodige conclusies trekken 6. de verschillende meettechnieken voor het opstellen van een meetrapport toepassen 26
Profiel: Produceren, Installeren en Energie BB KB GL Keuzedeel 10 Drinkwater en sanitair o een drinkwater- en sanitaire installatie ontwerpen, tekenen en calculeren o tekeningen en schema s van drinkwater- en sanitaire installaties lezen en interpreteren o leidingsystemen voor een drinkwater- en sanitaire installatie aanleggen o een drinkwater- en sanitaire installatie afmonteren o een zonneboiler toepassen in een sanitaire installatie K/PIE/10.1 een drinkwater- en sanitaire installatie ontwerpen, tekenen en calculeren. 1. een ontwerp maken van een drinkwater- en sanitaire installatie aan de hand van een casus of wensen van een klant 2. een ontwerp van een drinkwater- en sanitaire installatie schetsen op papier en tekenen in een CAD-programma 3. een calculatie maken van een drinkwater- en sanitaire installatie voor een woning K/PIE/10.2 tekeningen en schema s van drinkwater- en sanitaire installaties lezen en interpreteren. 1. een tekening lezen van een drinkwater- en sanitaire installatie en daar een plan van aanpak voor maken 2. aan de hand van een installatietekening materialen uitrekenen K/PIE.10.3 leidingsystemen voor een drinkwater- en sanitaire installatie aanleggen. 1. standaard beugels, bevestigings- en ondersteuningsvoorzieningen voor leidingen en toestellen aanbrengen 2. kunststof leidingen voor een sanitaire installatie bewerken en verbinden 3. een koperen- en meerlagenbuis voor een drinkwaterinstallatie bewerken en verbinden K/PIE/10.4 een drinkwater- en sanitaire installatie afmonteren. 1. sanitaire- en drinkwater appendages aanbrengen en toestellen plaatsen 2. een drinkwaterinstallatie beproeven op dichtheid K/PIE/10.5 een zonneboiler installeren in een sanitaire installatie. 1. een zonneboiler in een drinkwaterinstallatie plaatsen en aansluiten 27
Profiel: Produceren, Installeren en Energie BB KB GL Keuzedeel 11 Dakbedekking o voor het vervaardigen van een dakgoot en dakrandafwerkingen uitslagen maken en overnemen op een zinken plaat o verschillende zinken dakgoten maken o een dakrandafwerking van zink maken K/PIE/11.1 uitslagen voor het vervaardigen van een dakgoot en dakrandafwerkingen op een zinken plaat. 1. een uitslag lezen van verschillende goten, gootonderdelen en dakrandafwerkingen 2. een uitslag overnemen van verschillende goten, gootonderdelen en dakrandafwerkingen op een zinken plaat 3. een eenvoudige uitslag maken van verschillende goten, gootonderdelen en dakrandafwerkingen K/PIE/11.2 verschillende zinken dakgoten maken. 1. een juiste afteken- en buigvolgorde gebruiken voor het maken van verschillende dakgoten 2. een zinken dakgoot solderen K/PIE/11.3 een dakrandafwerking van zink maken. 1. een juiste afteken- en buigvolgorde gebruiken voor het maken van verschillende zinken dakrandafwerkingen 2. een zinken dakrandafwerking solderen 28
Profiel: Productie, Installatie en energie BB KB GL Keuzedeel 12 Verspaningstechnieken o met behulp van 2D en 3D CAD software een ontwerp van een draai- en freesproduct maken en de uitvoering voorbereiden o met behulp van 2D en 3D CAD een eenvoudig ontwerp van een draai- en freeswerkstuk maken en de uitvoering voorbereiden o CAD tekeningen van draai- en freeswerkstukken genereren, lezen en interpreteren o een ontworpen draai- en freesproduct produceren K/PIE/12.1 met behulp van 2D en 3D CAD software een ontwerp van een draai- en freesproduct maken en de uitvoering voorbereiden. 1. een ontwerpvraagstuk voor wat betreft draaien en frezen analyseren, beschrijven en het ontwerp schetsen, uitvoeren, testen en evalueren 2. een ontwerp, met behulp van CAD met name 2D en 3D, voor een draai- en freesproduct maken 3. stuklijsten en materiaalstaten maken aan de hand van tekeningen en schema s 4. aan de hand van tekeningen, stuklijsten en materiaalstaten een eenvoudige calculatie maken K/PIE/12.2 het ontwerp van een draai- en freeswerkstuk produceren door machinale bewerkingen uit te (laten) voeren aan metalen en kunststoffen. 1. werktekeningen en schema s lezen en interpreteren 2. verspanende bewerkingen met behulp van snijsnelhedentabellen uitvoeren op een draaimachine en freesmachine 29
Profiel: Produceren, Installeren en Energie BB KB GL Keuzedeel 13 Woon- en kantoortechnologie o een elektrische installatie ontwerpen, tekenen en calculeren o tekeningen en schema s van een elektrische installatie lezen en interpreteren o een elektrische installatie aanleggen en monteren o een elektrische installatie schakelen met domotica K/PIE/13.1 een elektrische installatie ontwerpen, tekenen en calculeren. 1. een ontwerp maken van een elektrische installatie aan de hand van een casus of wensen van een klant 2. een installatieschema, stroomkring en bedradingsschema van een elektrische installatie schetsen op papier en tekenen in een CAD-programma 3. een calculatie maken van een elektrische installatie K/PIE/13.2 tekeningen en schema s van een elektrische installatie lezen en interpreteren. 1. een installatieschema, stroomkring en bedradingsschema van een elektrische installatie lezen en een plan van aanpak maken 2. aan de hand van een installatieschema materialen uitrekenen 3. in een spanningsloze elektrische installatie storingen zoeken aan de hand van een installatieschema, stroomkring en bedradingsschema K/PIE/13.3 een elektrische installatie aanleggen en monteren. 1. pvc leidingen, flexibele leidingen en kabelgoten bewerken 2. leidingsystemen bedraden, bekabelen en aflassen 3. een serie, wissel, dubbelpolige en kruisschakelaar monteren en aansluiten 4. wandcontactdozen monteren en aansluiten 5. een verdeelinrichting aansluiten K/PIE/13.4 een elektrische installatie schakelen met domotica. 1. een elektrische installatie aanpassen voor schakelen met een draad gebonden bussysteem 2. een elektrische installatie opbouwen met een draad gebonden bussysteem 3. een elektrische installatie aanpassen voor het schakelen met draadloze domotica 4. een elektrische installatie opbouwen met draadloze domotica 5. een elektrische installatie regelen en monitoren via wifi met behulp van tablet en smartphone 30
Keuzedeel 14 Procestechniek 2 In ontwikkeling, in samenwerking met LTO (License to Operate) en het Technocentrum Zuid Limburg. Gereed: september 2013. 31
Profiel: Produceren, Installeren en Energie BB KB GL Keuzedeel 15 Besturing en automatisering o in een practicum aan de hand van een schema en opstellingstekening een domotica installatie opbouwen o een automatische besturing realiseren en testen o een automatische besturing demonstreren en presenteren. K/PIE/15.1 in een practicum aan de hand van een schema en opstellingstekening een domotica installatie opbouwen 9. een domoticainstallatie opbouwen, aansluiten en testen 10. storingen en fouten in de opgebouwde schakeling analyseren en verhelpen 11. metingen uitvoeren aan de domoticainstallatie 12. een verslag maken en de resultaten presenteren K/PIE/15.2 een automatische besturing realiseren en testen. 6. aan de hand van een opstellingstekening besturingscomponenten plaatsen 7. besturingscomponenten bedraden en aansluiten aan de hand van een bedradingstekening 8. een programma invoeren in een programmeerbaar relais 9. de automatische besturing testen K/PIE/15.3 een automatische besturing demonstreren en presenteren. 4. een automatische besturing demonstreren en de werking uitleggen 5. een automatische besturing presenteren 32
Profiel: Produceren, Installeren en Energie BB KB GL Keuzedeel 16 (Mobiele) Communicatietechnologie o een BaseStation bouwen o een LAN netwerk in een kantooromgeving aanleggen o een netwerk aanleggen voor de consumentenmarkt o een draadloos en mobiel netwerk installeren, configureren en repareren K/PIE/16.1 een BaseStation bouwen. 1. een voeding- en verdeelinrichting in een BaseStation (BS) met frame en kast voor zend- en ontvangapparatuur monteren 2. kabels en leidingwegen plaatsen, kabels leggen en aansluiten, met name coax, bamboe, HF connectoren, voedingskabels en databekabeling met inachtneming van Elektromagnetische Compatibiliteit (EMC) 3. een voeding voor een antennesysteem plaatsen 4. een voeding- en verdeelinrichting voor een BaseStation aansluiten 5. apparatuur en antennebekabeling aansluiten met speciale aandacht voor afscherming en aarding 6. antennes en bijhorende bekabeling in een mast plaatsen en aansluiten 7. koel en ventilatiesystemen plaatsen en aansluiten 8. noodvoeding plaatsen, aansluiten en controleren 9. voedingssystemen (NEN 3140) meten 10. elektrotechnische metingen aan bekabeling uitvoeren met name antenne, verbindingen, communicatie en veldsterktemetingen K/PIE/16.2 een LAN netwerk in een kantooromgeving aanleggen. 1. voeding (WCD, CEE, YMVK, EMC kabel) aanleggen en aansluiten 2. apparatuur (AP en kleine antenne) opstellen 3. bekabeling naar AP (coax, HF connectoren) aanleggen 4. een UPS plaatsen 5. kabels elektrotechnisch controleren 6. LAN bekabeling voor AP installeren, aansluiten, afmonteren en testen 7. veldsterkte metingen met een meetinstrument uitvoeren 8. AP en randapparatuur instellen, met name parameters configureren zoals IP, subnet, stations ID, beveiligingsprotocollen 9. IP telefonie en telefoons configureren conform specificatie van engineering 10. DECT telefonie installeren 33
K/PIE/16.3 een netwerk aanleggen voor de consumentenmarkt. 1. bekabeling van Wifi en triple play AP installeren 2. bekabeling van coax, LAN, voeding, HMI, enz. afmonteren 3. apparatuur instellen en koppelen, met name speciale converters ADSL, Coa x HF van Ziggo, KPN, TV, geluidsinstallatie, Home LAN met computerapparatuur huistelefoons en multimedia streaming devices 4. mobiele en draadloze telefoon, tablet en laptop met bovengenoemde apparatuur koppelen en configureren K/PIE/16.4 een draadloos en mobiel netwerk installeren, configureren en repareren. 1. een draadloos en mobiel netwerk instellen en configureren zoals IP, subnetwerk, ID en SIM voor mobiele telefonie 2. netwerk (social network) installeren en koppelen 3. een app installeren en configureren 4. een mobiel apparaat, met name een tablet en smartphone repareren, zoals het vervangen van beeldscherm, accu en print 34
Profiel: Produceren, Installeren en Energie BB KB GL Keuzedeel 17 Nutsvoorzieningen o een elektriciteitsaansluiting maken van buiten tot in een meterkast o data-aansluitingen maken van buiten tot in een meterkast o een aardgasaansluiting maken van buiten tot aan een gasmeter in een meterkast o een drinkwateraansluiting maken vanuit buiten tot aan een watermeter in een meterkast o een lantaarnpaal aansluiten op een elektriciteitsnet K/PIE/17.1 een elektriciteitsaansluiting maken van buiten tot in een meterkast. 1. een schematekening en installatieschema lezen met daarin een indeling van aansluitingen voor een meterkast 2. een materiaallijst maken 3. een planning maken 4. samenwerken met een groep leerlingen die infra aansluitingen maken 5. een meterkastplaat plaatsen en daarin de juiste aansluitingen aangeven en gebruiken 6. een aftakking maken vanuit een elektriciteitsnet met inachtneming van veiligheidseisen en voorschriften 7. een (gesimuleerde) huisaansluiting maken op het elektriciteitsnet in een meterkast K/PIE/17.2 data-aansluiting maken van buiten tot in een meterkast. 1. een aftakking maken vanuit verschillende datanetwerken met inachtneming van veiligheidseisen en voorschriften 2. een huisaansluiting maken op een datanetwerk in een meterkast K/PIE/17.3 een aardgasaansluiting maken van buiten tot aan een gasmeter in een meterkast. 1. een dienstleiding maken vanuit een aardgashoofdleiding met inachtneming van veiligheidseisen en voorschriften 2. een dienstleiding aansluiten op een gasmeter in een meterkast K/PIE/17.4 een drinkwateraansluiting maken van buiten tot aan een watermeter in een meterkast. 1. een dienstleiding maken vanuit een drinkwaterhoofdleiding met inachtneming van veiligheidseisen en voorschriften 2. een dienstleiding aansluiten op een watermeter in een meterkast 35
K/PIE/17.5 een lantaarnpaal aansluiten op een elektriciteitsnet. 1. een aftakking maken op een elektriciteitsnet met inachtneming van veiligheidseisen en voorschriften 2. een lantaarnpaal aansluiten op een elektriciteitsnet met inachtneming van veiligheidseisen en voorschriften 36
Profiel: Produceren, Installeren en Energie BB KB GL Keuzedeel 18 Koudetechniek o tekeningen en schema's van koude technische installaties lezen, meetgegevens vastleggen en interpreteren o bewerkingen uitvoeren aan verschillende soorten materialen ten behoeve van een koude technische installatie o onderdelen ten behoeve van een koude technische installatie samenstellen, monteren en installeren, aan de hand van een werktekening K/PIE/18.1 tekeningen en schema's van koude technische installaties lezen, meetgegevens vastleggen en interpreteren. 1. een bouwkundige tekening of schets lezen, met leidingen en leidingonderdelen van koude technische installaties 2. een werktuigbouwkundige tekening of schets lezen, met details van koudemiddel leidingdelen 3. werktuigbouwkundige exploded view tekeningen lezen en de aanwijzingen daarin toepassen bij monteren van verbindingen 4. eigenschappen, toepassingen en handelsvormen noemen van koperen buis, kunststof buis, kabels en kabelgoten 5. meetgegevens vastleggen in een verslag en toelichten 6. drukken en temperaturen verwerken in tabellen 7. schriftelijk of elektronisch opgeslagen gegevens opzoeken K/PIE/18.2 bewerkingen uitvoeren aan verschillende soorten materialen ten behoeve van een koude technische installatie. 1. koperen- en kunststof buizen afkorten door middel van zagen en snijden 2. in- en uitwendige bramen van koperen- en kunststof buizen verwijderen 3. werkingsprincipes en toepassingen van druk-, temperatuur-, niveau- en volumestroommeters benoemen 4. een koperen buis buigen met behulp van een buigtang en buigblok 5. trompetverbindingen vervaardigen in een koperen buis en deze samenstellen, monteren en demonteren 6. koperen buisdelen verbinden met gebruikmaking van klem-, knel- en schroefverbindingen, volgens aanwijzingen van de fabrikant 7. verbindingen in een koperen buis voorbewerken en hardsolderen 37
K/PIE/18.3 onderdelen ten behoeve van een koude technische installatie samenstellen, monteren en installeren, aan de hand van een werktekening en conform de geldende voorschriften. 1. standaard beugels, bevestigings- en ondersteuningsvoorzieningen voor koudemiddelleidingen en apparaten aanbrengen 2. aan de hand van een vereenvoudigde bouwkundige tekening van een gebouw waarin de koude technische installatie isometrisch is weergegeven onderdelen van een koude installatie monteren en aansluiten 3. bepalen welke materialen en gereedschappen nodig zijn voor het plaatsen, monteren en aansluiten van apparaten voor koude technische installaties 4. de koude technische installatie volgens gegeven aanwijzingen op druk brengen, ontgassen en de installatie op dichtheid controleren 5. koude technische apparaten volgens aanwijzingen van de fabrikant aansluiten op de installatie, in bedrijf stellen en controleren op de goede werking 6. afval en restmateriaal verzamelen sorteren, selecteren en gescheiden afvoeren 7. assisteren bij het op dichtheid beproeven van een koude technische installatie 8. beschermings- en isolatiemateriaal aanbrengen op en aan componenten van koude technische installaties volgens verwerkingsinstructies van de fabrikant 9. elektrotechnische componenten monteren en aansluiten met behulp van draden, kabels en snoeren 38
Profiel: Produceren, Installeren en Energie BB KB GL Keuzedeel 19 Licht, geluid en beeld o lichtbehoefte bepalen voor een werkruimte o verlichting in een woning en kantoor aanpassen en energiezuiniger maken o een geluidsinstallatie aanleggen in een woning en kantoor o een video-beveilingsinstallatie aanleggen in een woning en kantoor K/PIE/19.1 lichtbehoefte bepalen voor een werkruimte. 1. een berekening maken om de lichtbehoefte te bepalen voor een werkruimte 2. een verlichtingsplan maken voor een woning of werkruimte, rekening houdend x X met vervanging van lampen en armaturen K/PIE/19.2 verlichting in een woning en kantoor aanpassen en energiezuiniger maken. 1. LED verlichting aanbrengen in een woning en kantoor 2. een daglichtregeling gebruiken in een woning en kantoor 3. de juiste lichtdimmers toepassen K/PIE/19.3 een geluidsinstallatie aanleggen in een woning en kantoor. 1. een PA (Public Adressing) installatie aanleggen 2. een microfoon, mengpaneel en versterker plaatsen en monteren 3. een geluidsinstallatie inregelen K/PIE/19.4 een video-beveiligingsinstallatie aanleggen in een woning en kantoor. 1. een beveiligingscamera plaatsen 2. een videodisplay plaatsen 3. de beveiligingscamera en videodisplay verbinden en inregelen 39