(D- (D Gemeente Roosen daal /L< (D Schrifteliike vraag rð Roosendaalsetijst Datum Onderwerp Betreft het een raadsvoorstel/raadsmededeling in de cyclus? Beleidsterrein Portefeuillehouder 22 november 20'J.6 Veilieheid kerncentrale Doel Nee Bestuur Niederer http://r,vww.bndestem.nl/regio/roosendaal/doel-lijkt-tikkende-tijdbom-1.6667154 In het artikel van BN/DeStem (zie link) wordt een zeer zorgwekkende situatie geschetst inzake de veiligheid van de Kerncentrale in Doel. Bij een mogelijke ramp zal wellicht zeker ook onze gemeente en haar inwoners getroffen worden. De fractie van de Roosendaalse Lijst maakt zich dan ook grote zorgen. Volgens de nucleaire toezichthouder FANC is er sprake van brandgevaar, risico op kernsmelting en een schaamteloos nonchalante veiligheidscultuur. Elektrabel, exploitant van de centrale, schijnt zich weinig van de kritieken aan te trekken. De fractie van de Roosendaalse Lijst heeft over deze situatie derhalve een aantal wagen 1. Bent u bekend met de zorgen van de toezichthouder, zoals geuit in het artikel? 2. Watvindt u van de geuite zorgen en kritiek richting Elektrabel? 3. Gaat u, al dan niet in gezamenlijkheid met andere gemeenten, actie ondernemen naar aanleiding van deze nieuwe informatie enzoja welke, zo îee, waarom niet? 4. Wordt er extra gecommuniceerd naay onze inwoners over deze nieuwe situatie, enzoja, hoe en door wie,zo nee, waarom niet? 5. Bent u in extra staat van paraatheid, nu de kans op een nucleaire ramp meer dan slechts een theoretische wordt genoemd, enzoja hoe uit zich dat? Zo nee, waarom niet? 6. Bent u van mening dat we ons voldoende bewust zijn van de mogelijke gevolgen van een nucleaire ramp in onze nabijheid? Graag een toelichting. Namens de fractie van de Roosendaalse Lijst, Charl Goossens en Eric de Regt.
Geachte heer Goossens en heer De Regt, Wij beantwoorden uw vragen als volgt. 1. Ja, wij zijn bekend met de zorgen van de toezichthouder het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC). 2. Het FANC heeft afgelopen zomer twee brieven gestuurd aan Electrabel. ln deze twee brieven drukte het FANC haar bezorgdheid uit over de veiligheid in de Belgische kerncentrales en over de houding van Electrabel ten opzichte van de veiligheidscultuur. ln het kader van de veiligheidscultuur besloot het FANC door middel van deze twee brieven handhavend op te treden tegen Electrabel, omdat de veiligheidsprocedures niet consequent genoeg werden toegepast in de kerncentrale van Tihange. Als reactie hierop schrijft Electrabel (zie bijlage 2) over de kerncentrales op basis waarvan wijaannemen dat de brieven vanuit het FANC over de veiligheidscultuur in Tihange ook betrekking hebben op de kerncentrale Doel. Het FANC wil echter benadrukken dat er nooit een reëel gevaar is geweest, maar hanteert wel de strengste normen qua nucleaire veiligheid. Het FANC heeft intussen vastgesteld dat Electrabel reeds acties ondernomen heeft om tegemoet te komen aan de opmerkingen uit deze twee brieven. Dit heeft er onder andere toe geleid dat de "nuclear safety officer" bij Electrabel is vervangen en dat een oud-directeur van de Franse toezichthouder is gevraagd orde op zaken te stellen. 3. De gemeente Roosendaal werkt in het dossier Doel nauw samen met de gemeenten Bergen op Zoom, Woensdrecht, Hulst en Reimerswaal. Kerncentrale Doel blijft ook continu een onderwerp van gesprek binnen de bestuurlijke Adviesgroep Nucleaire Veiligheid Schelderegio*. Gemeenten hebben echter geen wettelijke bevoegdheden en taken om verder actie te ondernemen. ln Nederland is dit een taak van de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS). Zijziet er op toe dat de nucleaire veiligheid en stralingsbescherming in Nederland voldoet aan de hoogste eisen. De ANVS stelt daarvoor regels op, verleent vergunningen, ziet toe op de naleving daarvan en kan handhavend optreden. De ANVS werkt nauw samen met haar Belgische tegenhanger het FANC. Omdat kerncentrale Doel onder de Belgische overheid valt, is het nucleaire veiligheidsniveau en de voordurende verbetering daarvan een taak van het FANC. *De bestuurlijke adviesgroep Nucleaire Veíligheid Schelderegio: Dit is een samenwerkingsverband tussen de Veiligheidsregio Zeeland en de Veiligheidsregio Midden- en West- Brabant (VRWMB) waarin o.a. de burgemeester van Woensdrecht (tevens lid van het Algemeen Bestuur van de VRMWB), de directeur VRMWB en de regionaal commandant VRMWB z tting hebben. 4. Nee, er wordt niet extra gecommuniceerd over deze situatie omdat de nucleaire veiligheid niet in het geding is. lnwoners worden reeds voordurend geïnformeerd door de Veiligheidsregio's Zeeland en Midden- en West-Brabant over het onderwerp Nucleaire Veiligheid. 5. Ons college is op alle dossiers 2417 in staat van paraatheid! Echter is de Minister van Economische Zaken verantwoordelijk voor de organisatie en coördinatie van de bestrijding van stralingsongevallen in Nederland. De veiligheidsregio's zijn verantwoordelijk voor de regionale vertaling (uitvoering) hiervan. Preventieve veiligheidsmaatregelen zijn bepaald in het Nationaal Plan Kernongevallenbestrijding. Veiligheidsmaatregelen zijn ook neergelegd in het rampbestrijdingsplan nucleaire installaties (rbpnl) dat door de Veiligheidsregio Zeeland en de VRMWB in september 2011 is vastgesteld. De Veiligheidsregio Zeeland en de VRMWB werken nauw samen op het gebied van kernongevallenbestrijding. De coördinatie bij de bestrijding van een daadwerkelijk ongeval in Doel ligt - conform een convenant dat is opgenomen in het rbpnl - bij de Veiligheidsregio Zeeland. Daarnaast hebben de Veiligheidsregio Zeeland en de VRMWB in samenwerking met de Belgische provincies Antwerpen en Oost-Vlaanderen een rampbestrijdingsplan nucleaire installaties opgesteld. Dit rampbestrijdingsplan is een generiek plan dat passend is binnen het stramien van het Responsplan Nationaal Plan Kernongevallenbestrijding, dat door het Ministerie van Economische Zaken is opgesteld. 6. Ja, we zijn ons bewust van en voorbereid op een nucleair incident in onze nabijheid. ln het rampbestrijdingsplan nucleaire installaties hebben we tal van scenario's (o.a. evacuatie, bereikbaarheid, schuilen, hulpverlening) uitgewerkt waarmee we te maken kunnen krijgen bij een nucleair incident. Daarnaast hebben we als preventíeve maatregel in 2013 op advies van de Veiligheidsregio's Midden- en West-Brabant en Zeeland, gekozen voor verspreiding van jodiumtabletten binnen het effectgebied bij een nucleair incident.
Slechts een deel van de dorpskern Wouwse Plantage valt binnen het effectgebied. Het zich beschermen tegen rampen en crises is een gedeelde verantwoordelijkheid van overheid én burgers. De gemeente Roosendaal biedt hierom als extra service aan haar burgers aan dat zij, indien z graag een doosje jodiumtabletten willen hebben, deze kosteloos af kunnen halen aan de balie op het Stadskantoor. Hiervan is tot nu toe sporadisch gebruik gemaakt. Voor meer inhoudelijke informatie omtrent de berichtgeving in de media willen wij u venruijzen naar de bijgevoegde bijlagen: 1. Het bericht dat het FANC op haar website heeft geplaatst. Het FANC geeft hierin toelichting op de recente berichtgeving in de media. 2. De toelichting van Engie Electrabel op de recente mediaberichtgeving. Hoogachte Bu en wethouders van Roosendaal, namens d n eester van Roosendaal, mr. J. L. Niederer
Bijlage 1. De veiligheid en beveiliging van de Belgische kerncentrales: het FANC preciseert de recente berichtgeving Het FANC bevordert de doeltreffende bescherming van de bevolking, werknemers en het leefmilieu tegen het gevaar van ioniserende straling. Het agentschap waakt dus over de nucleaire veiligheid en beveiliging en ziet er op toe dat de exploitanten van nucleaire installaties hun wettelijke verplichtingen op vlak van zowel de veiligheid als de beveiliging nakomen. Het is in dit kader dat er de afgelopen weken meerdere berichten in de media zijn verschenen. Daarbij werden verschillende dossiers en technische termen aangehaald die om verduidelijking en toelichting vragen. l. Veiligheid en beveiliging Nucleaire veiligheid en beveiliging zíjn niet hetzelfde. Nucleaire veiligheid omvat alle maatregelen die genomen worden bij elk aspect van de nucleaire installaties, om zo incidenten en ongevallen te voorkomen en, indien toch, de gevolgen daarvan maximaal te beperken. Veiligheid beoogt dus de bescherming van de bevolking, werknemers en het leefmilieu tegen het gevaar van ioniserende straling en omvat zo ook technische maatregelen voor het optimaliseren van het afvalbeheer. Nucleaire beveiliging bevat dan alle maatregelen om inbraak, diefstal, sabotage en andere kwaadwillige handelingen te voorkomen, tijdig te detecteren en erop te reageren. 2. Erkenningen Volgens het KB van 17 oktober 2011 betreffende de fysieke beveiliging van het kernmateriaal en de nucleaire installaties dienen de exploitanten van nucleaire installaties en transportbedrijven bij het FANC een aanvraagdossier in voor de erkenning van hun systeem voor de fysieke beveiliging. Exploitanten hebben tot uiterlijk I mei 2017 de tijd om maatregelen te treffen en verbeteringen uit te voeren in het kader van deze erkenningsprocedure. ln tussentijd evalueert het FANC het ingericht fysiek beveiligingssysteem en doet het een uitspraak over de erkenningsaanvraag. Op basis van de meest recente evaluaties van het fysiek beveiligingssysteem van Electrabel besliste het FANC op 1 november 2016 om voorlopig geen erkenning toe te kennen. Dit betekent niet dat het niveau van het huidige beveiligingssysteem niet behoorlijk is, maar het FANC ziet nog ruimte voor verbetering. Electrabel heeft nu drie maanden de tijd om de aanpassingen die het agentschap heeft aanbevolen door te voeren aan het fysiek beveiligingssysteem. Het FANC volgt dit analyseproces van nabijop en zit hierover geregeld samen met Electrabel. Het doel van deze erkenningsprocedure is tweeledig. ln de eerste plaats moet de reeds strenge beveiliging van nucleaire installaties en transporten beantwoorden aan een nog hoger niveau. Daarnaast is het belangrijk dat alle werknemers zich houden aan een optimale beveiligingscultuur. De implementatie van deze beveiligingscultuur werd door Electrabel opgenomen in speciaal daarvoor ontwikkelde program ma's. 3. Veiligheidsattesten en veiligheidsmachtigingen Electrabel beschikt dus nog niet over een erkenning van haar fysiek beveiligingssysteem, maar is wel in het bezit van een veiligheidsmachtiging. Een veiligheidsmachtigíng wordt toegekend aan personen en organisaties die om beroepsredenen toegang moeten krijgen tot de veiligheidszones van een nucleaire inrichting, tot kernmateriaal of tot vertrouwelijke documenten. Het onderzoek voor het verkrijgen van een veiligheidsmachtiging gebeurt door de Nationale Veiligheidsoverheid (NVO). Aangezien dit onderzoek meerdere maanden in beslag kan nemen, levert het FANC tijdige veiligheidsattesten en toegangsvergunningen af om deze wachtperiode te overbruggen. 4. Documentenbeheer Het FANC voerde recent een inspectie uit bij de hoofdzetel van ENGIE Electrabel in Brussel om het systeem voor documentenbeheer te controleren. Het agentschap stelde vast dat ENGIE Electrabel beschikt over een efficiënt en goed gedocumenteerd systeem voor het beheer van nucleaire documenten, maar dat er nog ruimte voor verbetering is.
5. Cyberbeveiliging Cyberbeveiliging is een specifiek luik binnen de nucleaire beveiliging. Het wordt niet letterlijk vermeld in de wetteksten. ln het KB van 17 oktober 2011 houdende de categorisering en de bescherming van nucleaire documenten staat dat de installatie/transporteur de nucleaire documenten moet beschermen, dus ook de digitale documenten. Daarnaast werd cyberbeveiliging opgenomen in de stresstests van 2011; op basis daarvan namen de nucleaire exploitanten reeds maatregelen. Zoals besproken in de subcommissie'nucleaire Veiligheid'zijn de besturingssystemen in het nucleaire gedeelte van de kerncentrales zijn analoog en niet aangesloten op een externe server. Ze zijn totaal geïsoleerd en kunnen dus nooit het onderwerp uitmaken van een cyberaanval. Andere systemen, zoals bijvoorbeeld het mailsysteem, zijn wel verbonden met de buitenwereld en daarom wordt de nodige aandacht besteed aan cyberbeveiliging. Aangezien dit in constante evolutie is, moeten de dreiging en de getroffen maatregelen op regelmatige basis geëvalueerd en aangepast worden in functie van de meest recente indicaties. Binnen het FANC en zijn technisch filiaal Bel V zijn verschillende cyberexperts aan de slag. Het agentschap plant verdere acties om cyberbeveiliging nog strenger aan te pakken. Het FANC werkt hiervoor samen met het Centrum voor Cybersecurity België (CCB) en wisselt hierover ervaringen uit met de buitenlandse collegaautoriteiten. Het is bovendien belangrijk om een onderscheid te maken tussen cyberbeveiliging en cybercriminaliteit. Het FANC werkt vanuit haar missie en wettelijke opdracht aan de cyberbeveiliging. Het beveiligen houdt enerzijds in dat de digitale systemen worden beschermd tegen inbraak, diefstal en beschadiging van de hardware, software en informatie op deze systemen, als het verzekeren van de beschikbaarheid van de digitale systemen en de informatie erop anderzijds. Cybercriminaliteit daarentegen is dan (een poging tot) het plegen van een misdaad aan de hand van een computer en een netwerk. Cybercriminaliteit behoort niet tot de wettelijke bevoegdheid van het FANC, maar het FANC werkt wel nauw samen met andere overheden (bijv. politie) om (pogingen tot) criminaliteit vast te stellen. 6. Brieven ter attentie van Electrabel De media berichtten ook over twee brieven van het FANC aan Electrabel. ln beide brieven drukte het FANC zijn bezorgdheid uit over de veiligheid in de Belgische kerncentrales en over de houding van Electrabel ten opzichte van de veiligheidscultuur. ln het kader van de veiligheidscultuur stelde het FANC afgelopen jaar twee pro Justitia's op tegen Electrabel, omdat de veiligheidsprocedures niet rigoureus werden toegepast in de kerncentrale van Tihange. Het agentschap wil echter benadrukken dat er nooit een reëel gevaar is geweest, maar het FANC hanteert de strengste normen qua nucleaire veiligheid. De brieven dateren van afgelopen zomer. en. intussen heeft Hoewel het FANC intussen heeft vastgesteld dat Electrabel reeds acties ondernam om tegemoet te komen aan de opmerkingen uit deze twee brieven, moeten er nog steeds cruciale stappen worden genomen. Het FANC volgt dit verder van nabij op. 7. Besluit Het FANC hanteert het basisprincipe dat de exploitant de primaire verantwoordelijke is voor de nucleaire veiligheid en beveiliging. De fysieke beveiliging van nucleaire installaties, transporten en documenten voldoet aan de normen om te beantwoorden aan de huidige dreiging. De maatregelen in het kader van de nucleaire beveiliging worden opgebouwd, zo treffen de nucleaire exploitanten nu bijkomende maatregelen die in de toekomst standaard moeten worden. De aanpak van de nucleaire veiligheid en beveiliging is nooit afgerond. Dit is een continu proces, het continu aanpassen van de standaarden, een systeem van continue verbetering.
rt* EN(3iE Electrabel Bijlage 2: De toelichting van Engie Electrabel op de recente mediaberichtgeving. ln het kader van transparante communicatie en onze samenwerking, bezorg ik u onderstaande informatie. Dit bericht is louter informatief en vergt van u geen verdere actie. De voorbije dagen berichten meerdere artikels in de pers over elementen die ENGIE Electrabel aanbelangen. Onze onderneming heeft gereageerd met een persbericht en via sociale media. lk bezorg u hieronder graag de tekst van het persbericht dat door onze Corporate Communicatiediensten aan diverse journalisten werd bezorgd. a Brief van het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle van juli 2016 over de studie n'fire PSA": ENGIE Electrabel bevestigt dat ze begin juli een brief heeft ontvangen van het FANC over de uitvoering van probabiliteitstudies (Fire Probabilistic Safety Assessment) rond brandveiligheid in de Belgische kerncentrales. Sinds de waarschuwing van het FANC, werden de methodologie en de timing om deze analyses uit te voeren grondig herbekeken en goedgekeurd door het Agentschap. ENGIE Electrabel omringt zich voor deze studies met gespecialíseerde internationale experten die overal ter wereld dergelijke studies uitvoeren. Het gaat om studies die uitgevoerd worden in meerdere fases om tot de meest realistische resultaten te komen. Deze methodologie laat toe om geleidelijk aan de berekeningen te verfijnen door te vertrekken van de meest kritische situatie en te komen tot de meest waarschijnlijke. Het FANC heeft gereageerd op een tussentijdse rapportering van de studie en niet op de definitieve resultaten die nog moeten komen. ENGIE Electrabel gaat verder met het uitvoeren van de studie en zal haar definitieve conclusies overhandigen binnen de gestelde deadlines. ENGIE Electrabel zal in alle transparantie communiceren over de definitieve resultaten onder controle van de autoriteiten. a Brief van het FANC van 2 september 2016 ENGIE Electrabel bevestígt dal ze begin september een brief heeft ontvangen over verschillende elementen gelinkt aan onze nucleaire activiteiten. ENGIE Electrabel heeft deze brief zeer serieus genomen en heeft meteen de nodíge acties ondernomen om deze zaken aan te pakken zowel op de sítes als op Corporate niveau. Deze plannen werden goedgekeurd en worden van dichtbij opgevolgd door het Agentschap. Al onze teams werden eveneens gesensibiliseerd over de eisen van het FANC. Wij bevestigen dat de nucleaire veiligheid onze absolute prioriteit is en elk personeelslid of elke
onderaannemer actief op onze nucleaire sites zich hier aan moet houden met de grootste rigueur, rekening houdend met de steeds strikter wordende eisen van de sector en het principe van continue verbetering dat gaeldt in de sector. Dok voor opslag van brandstof in Tihange : Het verlies van water waar in het artikel naar wordt verwezen is gekend en gecontroleerd. Het water wordt opgevangen in een opvangsysteem dat daarvoor bestemd is sinds de bouw van de installatie. Het is inderdaad zo dat tijdens een test op de installaties, er 8 liter water per uur werd opgevangen. op het einde van de test en wanneer de oorspronkelijke temperatuur werd ingesteld, is het verlies van water opnieuw op het oorspronkelijke gemonitorde niveau gekomen. Dit verlies van water heeft geen enkel verband met de ondergrond van Tihange. ENGIE Electrabel voegt eraan toe dat Tihange 2 en Tihange 3 dit fenomeen niet kennen (de twee eenheden zijn eveneens sinds hun bouw voorzien van dergelijk opvangsysteem.) ENGIE Electrabel betreurt opnieuw dat onvolledige elementen die uit hun context werden getrokken, twijfel kunnen zaaien over het professionalisme van haar medewerkers en verwarring over de nucleaire elektriciteitsproductie in België. ENGIE Electrabel neemt verschillende initiatieven en gebruikt verschillende kanalen om snel te communiceren, in de grootste transparantie ten aanzien van alle stakeholders. Wij bezorgen u deze informatie louter ter info voor het geval u vragen zou krijgen vanuit uw omgeving. Met vriendelijke groeten, Els De Clercq, Nuclear Communication Manager