Project De Schoolbrug Antwerpen informatie Persconferentie De Schoolbrug 27 september 2004 Katleen Van de Velde De Schoolbrug bestaat dus sinds 1 januari 2003 en is een samengaan van de twee vorige organisaties schoolopbouwwerk die er toen op dat moment waren, nl. het Consortium Schoolopbouwwerk en de vzw SOWA, Schoolopbouwwerk Antwerpen. We hebben het onszelf gepermitteerd om de eerste 6 maand van ons bestaan ons te bezinnen en te gaan praten met jongeren en ouders en met organisaties waar onze doelgroepen over de vloer komen, en om de werking die er toen was af te bouwen en over te dragen aan de scholen zelf en andere diensten zoals CLB en de sociale tolkendienst. 1 september 2003 is het schoolopbouwwerk, ofte onderwijsopbouwwerk zoals het ondertussen op Vlaams niveau was omgedoopt, in z n nieuwe gedaante met De Schoolbrug ook effectief opgestart in een aantal scholen. Dit betekent dat we nu kunnen terugblikken op de werking en resultaten van één volledig schooljaar en dat kunnen we toch wel met enige fierheid doen. Vorige week werd in de pers het onderzoek van de Universiteit Antwerpen en de VUB bekendgemaakt waaruit blijkt dat het aantal allochtone studenten wel stijgt aan de universiteit, net zoals ook in het hoger onderwijs trouwens, maar niet hun slaagkansen. En laten wij, net daar, toch wel het verschil gemaakt hebben! Toen ik eind vorig schooljaar de cijfers van Farida, die instaat voor het project doorstroom hoger onderwijs, hoorde, was ik zelf verwonderd dat we op zo n korte termijn daar al meetbare resultaten konden voorleggen. Wat zijn nu de nieuwe keuzes voor het onderwijsopbouwwerk in Antwerpen? We zetten ze voor u even op een rijtje : We kozen voor wijkgebonden werken en hebben ons gevestigd in de 3 wijken die het meest voor de hand liggen, m.a.w. die het hoogste scoren op de kansarmoede indicatoren, nl. Oud- Borgerhout, Antwerpen-Noord en de Zuidrand. Zoals ik al zei hebben we bij de opstart de tijd genomen om eerst te gaan luisteren naar ouders en jongeren zelf, naar hun verzuchtingen over onderwijs. Hun grootste frustratie was dat hun kinderen overmatig in beroepsonderwijs en buitengewoon onderwijs terechtkomen en vaker moeten dubbelen. Zij hebben het gevoel dat hun kinderen niet de kansen krijgen die ze zouden moeten krijgen. Daarom hebben we ervoor gekozen om ons te focussen op de keuzemomenten in de schoolloopbaan van leerlingen en een goede overgang en doorstroming bij deze scharniermomenten. Waar ouderbetrokkenheid en participatie in het vroegere schoolopbouwwerk een doel op zich was, beschouwen wij dit nu eerder als een middel om een succesvolle schoolcarrière te bevorderen. Ook door de plaats die we nu krijgen binnen het algemeen onderwijsbeleid van de lerende stad, is onze blik gericht op resultaten in het onderwijs zelf. Wat dat betreft nemen we in Vlaanderen met De Schoolbrug toch wel een unieke plaats in. Andere initiatieven onderwijsopbouwwerk vallen meestal onder welzijn zoals het minderhedenwerk, het opbouwwerk of het jeugdwerk. Ik weet dat bij onderwijsopbouwwerkers zelf hierover enige controverse bestaat maar zelf zie ik hiervan op dit moment zeker de voordelen van. Wat voor zin heeft het als je met ouders emancipatorisch en participatief werkt als dit geen rechtstreeks gevolg heeft op de schoolcarrière van het kind.
We hebben gekozen voor de methodiek van het opbouwwerk en het projectmatig werken. Dit betekent dat we voor langere tijd een samenwerking opstarten met een school, waar we dan met een zeer duidelijk afgebakende doelgroep, zoals bvb. de 6 de jaars van het secundair, heel gericht gaan werken aan een welomlijnde doelstelling, vb. een betere overstap naar het hoger onderwijs. Projectmatig betekent ook tijdelijk, wat inhoudt dat de samenwerking met de school op een bepaald moment stopt. We gaan er dan ook van uit dat op het einde van het project de activiteiten die door ons geïntroduceerd zijn door de school zelf worden overgenomen. We zijn dus geen permanente dienstverlening meer voor scholen. Consequentie van het projectmatig werken is ook dat we slechts in een beperkt aantal scholen actief kunnen zijn. Dit in tegenstelling tot het verleden waar er een samenwerkingscontract was met zowat alle scholen in Antwerpen. Dit schooljaar zitten we netoverschrijdend in 5 kleuterscholen, 10 lagere scholen, 8 secundaire scholen en 1 hogeschool met een team van 11 onderwijsopbouwwerkers. De samenwerking met het hoger onderwijs is ook een nieuw gegeven voor het onderwijsopbouwwerk in Antwerpen, daarom zetten we deze vandaag in de kijker. Onze ervaring in het verleden heeft ons geleerd dat er enkel resultaten kunnen geboekt worden als de school openstaat voor samenwerking. Zonder de goede wil van de school kunnen ook wij niets realiseren. Voor ons is dit dan ook voorwaarde nummer één om met een school in zee te gaan. Dit geeft soms gewetensproblemen omdat we hierdoor bepaalde groepen ouders en jongeren, die misschien net de grootste nood hebben aan ondersteuning, in de kou laten staan. Ik wil ook van de gelegenheid gebruik maken om nog eens aan de kaak te stellen dat het onderwijsopbouwwerk nog steeds geen decretale erkenning heeft, wat betekent dat wij nog steeds volledig afhankelijk zijn van de stedenfondsmiddelen en dus van de goodwill van steden en gemeenten om al dan niet onderwijsopbouwwerk een plaats te geven. Wij zijn de stad Antwerpen hiervoor heel dankbaar, ook al hebben we sterk moeten inleveren bij de overgang van SIF naar stedenfonds, maar gelukkig zijn we gespaard van rampscenario s zoals in Gent waar het onderwijsopbouwwerk helemaal van de kaart is geveegd. Wij kunnen alleen maar vaststellen dat, ondanks alle extra omkadering die scholen nu krijgen in het kader van Gelijke Onderwijskansen en Zorgverbreding, kansarme kinderen leerachterstand blijven opbouwen en oververtegenwoordigd blijven in beroepsonderwijs en buitengewoon onderwijs, dat scholen het niet alleen aankunnen. Via onze groepsactiviteiten met ouders en jongeren in verschillende scholen proberen wij de schoolloopbaan van kinderen en jongeren uit kwetsbare gezinnen positief te beïnvloeden door ervoor te zorgen dat zij een bewuste school-en studiekeuze maken en te voorkomen dat ze vroegtijdig afhaken. Wij merken echter ook een enorme nood aan individuele ondersteuning en gerichte remediëring van leerachterstand waaraan wij met De Schoolbrug op dit moment niet kunnen tegemoetkomen. Daarom starten we dit schooljaar een vrijwilligerspool op. Om onze eigen acties te versterken zullen massaal vrijwilligers, weliswaar tegen een kleine vergoeding, ingeschakeld worden in verschillende van onze projecten. We hopen hierbij ook op reactie van studenten van de lerarenopleiding en sociaal werk omdat wij het heel belangrijk vinden dat zij ervaringen kunnen opdoen die later van pas kunnen komen in hun professionele carrière.
Aankondiging project remediëring Hiermee komen we bij het project remediëren van lagere school kinderen door studenten van de lerarenopleiding waar niet alleen de kinderen met een leerprobleem worden geholpen maar ook toekomstige leerkrachten inzicht krijgen in de leef-en leersituatie van kansarme kinderen zodat ze later in hun onderwijspraktijk deze leerlingen en hun ouders beter kunnen begeleiden. Aankondiging project Overstap hoger onderwijs Eén van de oorzaken, die ook worden aangehaald bij het onderzoek van de universiteiten, waarom allochtone studenten niet slagen in het hoger onderwijs is een ondoordachte studiekeuze. Dit is waaraan het project Overstap hoger onderwijs van Saida Cherkaoui iets probeert te doen. Ter afsluiting : Er zijn op dit moment nog geen exacte gegevens bekend hoeveel van deze leerlingen er ook daadwerkelijk de stap naar het hoger onderwijs hebben gezet. In september en oktober proberen we dit te achterhalen, o.a. via een reünie van de 6 de jaars hopen we hierop een zicht te krijgen. Aankondiging project Doorstroom hoger onderwijs Studenten aanmoedigen om verder te studeren is één zaak, ervoor zorgen dat ze dit ook volhouden een andere. Dit is dan ook de opdracht van Farida. Ter afsluiting : het universitair onderzoek geeft aan dat allochtone studenten minder slagen doordat ze vaak van BSO en TSO richtingen komen. Dit zien we echter niet bevestigd in onze cijfers. Van de 12 studenten die slaagden tijdens de 1 ste zit waren er maar liefst 5 afkomstig van BSO, 4 van TSO en slechts 3 van ASO. We denken dan ook dat motivatie, en dan vooral het gemotiveerd worden de belangrijkste factor is om te slagen. Hierbij dan ook een warme oproep aan alle onderwijsgevenden om in de meest kwetsbare en leerbedreigde kinderen en jongeren te blijven geloven en hen alle kansen te geven die ze verdienen. Coördinator De Schoolbrug Katleen Van de Velde
Vzw De schoolbrug Persconferentie 27 sep. 04 Lange Gasthuisstraat 29 Zaal: marmeren zaal om 11u00 Het project Doorstroom in het hoger onderwijs Farida Abdellaoui VERANTWOORDING Het project is opgestart omdat allochtone studenten die instromen in het hoger onderwijs niet doorstromen. In het academiejaar 2002-2003, toen het project nog niet liep, schreven 30 allochtone studenten zich in. 26 daarvan haakten af. De vraag die we ons hebben gesteld is hoe komt het dat er zoveel allochtone studenten afhaken en wat de knelpunten zijn. Voor ik het woord geef aan Martine en de studenten die hun verhaal over het project zullen doen, licht ik kort de doelstellingen en de concrete aandachtspunten van het project toe. HOOFDDOELSTELLING De hoofddoelstelling van het project is: - Doorstroming van zoveel mogelijk allochtone studenten - Begeleiding van de student tot het diploma behaald is - Voorkomen dat student afhaakt Aansluitend hierbij wil ik even stilstaan bij een aantal knelpunten die sommige studenten zelf ervaren wanneer zij aan de hogeschool beginnen. Dit geldt niet enkel voor allochtone studenten. KNELPUNTEN - De juiste studiekeuze maken - De taal (vakjargon) en zeker voor ANK - Faalangst - Motivatie - Zelfvertrouwen en zelfstandig werken - Voorbeeldfiguren (veel te weinig)
DE MENING VAN DE STUDENTEN Een aantal knelpunten die de studenten zelf aanhalen zijn: - Een goede aansluiting vinden en zich goed voelen op school - Aandacht voor de culturele achtergrond - Verplichte activiteiten, bijvoorbeeld een studiereis, wat voor sommige studenten niet zo evident is. - Stageplaats vinden voor meisjes met of zonder hoofddoek, vooral in de lerarenopleiding. - Studiebegeleiding op maat - Taal (ANK) HOE ALLOCHTONE STUDENTEN CONCREET ONDERSTEUNEN? - Onthaal: wegwijs maken en het systeem in het hoger onderwijs uitleggen - Motivatie - Motivatie onder elkaar - Opvolging is noodzakelijk om afhaken te voorkomen - Aandacht voor de culturele achtergrond - Tijd maken en tijd nemen voor de student. ACADEMIEJAAR 2003-2004 Vorig academiejaar waren er in totaal 29 allochtone studenten in het hoger onderwijs gestart met als resultaat dat er: - 14 studenten bijna de helft! - zijn doorgestroomd naar het 2 de jaar. - 7 studenten bissen. - 3 studenten zijn van studierichting veranderd. - 5 studenten zijn effectief gestopt. In vergelijking met het academiejaar 2002-2003, toen het project nog niet liep, waren er veel meer afhakers. PERSOONLIJKE OPMERKING Mijn ervaring na een jaar intensief samenwerken met de school. Om dit project te doen slagen, is een goede samenwerking met de school nodig. TOEKOMST Waar willen we in de toekomst naartoe: - Het project uitbreiden naar de lerarenopleiding - Andere scholen in het project betrekken - Draaiboek uitwerken GETUIGENIS - Martine Doumen - Yaël Dubois - Hannane Asad - Fatima Elyahyaoui
Persconferentie De Schoolbrug 27 september 2004. Cherkaoui Saida Project Overstap Hoger onderwijs Het project overstap Hoger Onderwijs is een project dat zich richt tot alle 6 de jaars studenten TSO en BSO en heeft als doel deze jongeren te motiveren om verder te studeren na het secundair. Wij maken hierbij gebruik van de videofilm Grijp je kans die zich richt tot jongeren die les volgen in de laatste graad van het secundair en binnenkort voor de keuze staan om al of niet verder te studeren. In de video komen studenten aan het woord die vertellen waarom zij die stap wel hebben gezet. Zo kunnen jongeren nadenken over hun studietoekomst. Wij organiseren ook een info moment met voorbeeldfiguren die aan de jongeren hun ervaringen komen vertellen, de jongeren krijgen dan ook de kans om hun vragen rechtstreeks aan hen te richten. Daarvoor werken wij samen met organisaties zoals Student Focus van het UA en Motief van KdG. Dat zijn organisaties van oud studenten die hun ervaringen vertellen aan secundaire leerlingen. Daarnaast organiseren wij ook een dagje snuffelstage in een 3 tal Antwerpse hogescholen, zo lopen zij een dagje mee in de hoge school en leren zij de werking in de hogeschool kennen. Deze hogescholen en studierichtingen worden gekozen naargelang de interesses van de jongeren. Ook geven wij mee aan de jongeren dat zij zoveel mogelijk open deur dagen bijwonen van de verschillende hogescholen en universiteiten om zoveel mogelijk zich te informeren over de verschillende mogelijkheden en studierichtingen. Ook ouders zijn hierbij heel belangrijk, als belangrijkste opvoeders kunnen zij hun jongere ondersteunen bij hun toekomstplannen. Ook hen betrekken wij hierbij door hen te informeren over de mogelijkheden in het hoger onderwijs. Dit project is vorig schooljaar begonnen en loopt momenteel op 3 secundaire scholen in Antwerpen over een periode van 4 schooljaren en na die 4 jaren is het de bedoeling dat de sec. scholen het alleen verder zetten. Veel jongeren hebben al aangegeven dat zij zeker gaan verder studeren en dat moedigt andere jongeren die nog twijfelen ook aan om het te doen. Wij hebben leerkrachten en leerlingen van de secundaire scholen gevraagd om te komen getuigen vandaag maar zij konden zich niet vrijmaken.