INHOUD Inleiding...6 1 Anne Frank Huis...8 2 Boijmans Van Beuningen... 10 3 Corpus reis door de mens... 12 4 Gevangenismuseum... 14 5 Beeld en Geluid... 16 6 Museon... 18 7 Museum of the Image, MOTI... 20 8 Museum van de 20 ste eeuw... 22 9 Museum Volkenkunde... 24 10 Het Openluchtmuseum... 26 11 Rijksmuseum... 28 12 Scheepvaartmuseum... 30 13 Spoorwegmuseum... 32 14 Techniekmuseum HEIM... 34 15 Zuiderzeemuseum... 36 Een beeld van Anne Frank in Amsterdam
INLEIDING Denk jij bij het woord museum aan kunst? Dan heb je gelijk. Maar als je juist níet aan kunst denkt, heb je ook gelijk! In dit boek worden de meest interessante musea van ons land besproken. Natuurlijk gaat het over kunst. Waar moet je naartoe als je moderne kunst wilt zien? Waarom is het Rijksmuseum ook in het buitenland beroemd? Waar vind je schilderijen van Rembrandt? Maar er zijn óók musea zonder dure kunstwerken. Er bestaat bijvoorbeeld een museum voor radio- en televisieprogramma s. En wist je dat je in een museum ook kunt leren over het menselijk lichaam? Wat gebeurt er met iemand in de gevangenis? Ook die vraag wordt beantwoord in een museum! 6
Het Rijksmuseum in Amsterdam 7
1 ANNE FRANK HUIS Elk jaar op 4 mei is het Nationale Dodenherdenking. Dan herdenken we de mensen die zijn doodgegaan in de Tweede Wereldoorlog (1940-1945). In de oorlog gingen 100.000 Nederlandse joden dood. Een van de bekendste slachtoffers is Anne Frank. Anne Frank wordt in 1929 geboren in Duitsland. Samen met haar ouders en zus vlucht ze in 1933 naar Nederland. Want in Duitsland is het niet meer veilig voor joden. Adolf Hitler is aan de macht. En hij geeft joden de schuld van alle problemen in het land. Duitse leger Het gezin Frank gaat in Amsterdam wonen. Daar begint Anne s vader, Otto Frank, een eigen bedrijf. Ze voelen zich vrij en veilig. Tot in 1940 het Duitse leger Nederland binnenvalt. Vanaf dat moment worden ook in Nederland joden gediscrimineerd. En zelfs naar werkkampen in Duitsland gestuurd. Schuilplaats Ook de familie Frank krijgt een oproep. Ze moeten met de trein naar een Duits werkkamp. Maar de familie blijft in Nederland. Ze duiken onder. Ze maken een schuilplaats in het bedrijf van Otto Frank. In het voorste gedeelte van het pand gaat het bedrijf door. Maar in het achterhuis woont nu de familie Frank. De toegang naar hun kamers is verborgen achter een boekenkast. Dagboek De familie Frank wordt geholpen door vier werknemers van Otto Frank. Zij brengen eten en kleding. De familie is bang. Want overal worden joden opgepakt en weggevoerd. En ze komen niet meer terug. De familie woont twee jaar lang in de schuilplaats. In die twee jaar schrijft Anne alles op in haar dagboek. Wat ze meemaakt, en wat ze voelt. Verraden In 1944 wordt de familie toch gearresteerd. Iemand heeft hun schuilplaats verraden aan de Duitsers. De familie wordt naar het werkkamp in Westerbork gebracht. Daar gaan Anne, haar zusje en moeder dood. Otto Frank overleeft de oorlog. Na de oorlog geeft hij het dagboek van Anne uit. En nu is het boek wereldberoemd. Het Anne Frank Huis Wil jij de schuilplaats van Anne en haar familie zien? Dat kan. Want het achterhuis is nu een museum: het Anne Frank Huis. Het museum is in Amsterdam. Alles is nog precies zoals het was in de oorlog. Zo zie je de boekenkast waarachter de toegangsdeur zat. En de schuilkamers. Zelfs de plaatjes die Anne heeft opgehangen zijn er nog. Je kunt er ook het originele dagboek zien. En er hangen foto s van de familie. Wil je het Anne Frank Huis bezoeken? Tussen 09.00 en 15.30 kun je alleen naar binnen met een onlinekaartje. Kijk voor meer info op annefrank.org 8
VRAGEN OVER HET ANNE FRANK HUIS Vraag 1 Waarom vlucht de familie Frank naar Nederland? Vraag 2 Hoe heet de plek waar de familie zich verstopt? Vraag 3 Hoe komt het dat de familie na twee jaar toch wordt gearresteerd? Vraag 4 Noem drie dingen die te zien zijn in het Anne Frank Huis. 9
2 BOIJMANS VAN BEUNINGEN Vind je musea met ouderwetse schilderijen saai? Omdat er alleen maar bloemen, landschappen of serieuze mensen op staan? Dan is moderne en hedendaagse kunst misschien meer iets voor jou. Dat vind je onder andere in Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam. In de oude, klassieke, kunst zijn schilderijen meestal realistisch. Het lijken soms net foto s. Maar in het begin van de 20 e eeuw wilden kunstenaars andere kunst maken. Iets nieuws, dat nog nooit was gedaan. Kunst die minder leek op de werkelijkheid. Ze maakten de eerste abstracte kunst. Dat is kunst waarbij je niet in een keer ziet wat het is. En surrealistische kunst. Dit zijn afbeeldingen van dingen die niet bestaan. Al die nieuwe vormen samen noemen we moderne kunst. Hedendaags Inmiddels is moderne kunst al lang niet meer nieuw. Het is zelfs al weer een beetje ouderwets. Want tegenwoordig maken kunstenaars wéér andere dingen. Zoals videokunst of computerkunst. Alles kan en alles mag. Kunst die nu gemaakt wordt noemen we hedendaagse kunst. Musea Wil je in Nederland moderne of hedendaagse kunst zien? Dat kan bijvoorbeeld in Museum Boijmans Van Beuningen. Hier hangt ook een aantal klassieke schilderijen van beroemde kunstenaars. Zoals Van Gogh en Bruegel. Maar er is ook een grote collectie abstracte en surrealistische kunst. Zo hangt er werk van de beroemde surrealistische kunstenaar Salvador Dalí. Hedendaagse kunst Ook voor de állernieuwste kunst kun je terecht in Museum Boijmans Van Beuningen. Er zijn regelmatig tentoonstellingen van jonge Nederlandse en buitenlandse talenten. Beeldentuin Maar je vindt meer in het museum. Zo is er ook een grote beeldentuin. En er zijn ook gebruiksvoorwerpen, meubels, tekeningen en prenten te zien. Ook het museumgebouw is bijzonder. Het werd in 1935 ontworpen door de architect Ad van der Steur. MEER KUNST VAN NU Ook in andere Nederlandse steden kun je terecht voor hedendaagse kunst. Bijvoorbeeld in Museum Arnhem. Je kunt ook naar het Cobra Museum in Amstelveen of Museum Belvédère in Heerenveen. Dan is er nog het Stedelijk Museum Amsterdam. In Eindhoven is het Van Abbemuseum. En in het Gemeentemuseum Den Haag is ook veel modern werk te bekijken. Wil je meer weten over Museum Boijmans Van Beuningen? Kijk dan op boijmans.nl 10
VRAGEN OVER BOIJMANS VAN BEUNINGEN Vraag 1 Wat is klassieke kunst? Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, 2008 Vraag 2 Wat is abstracte kunst? Vraag 3 Wat is surrealistische kunst? Vraag 4 Noem twee andere musea waar je ook kunst van nu kunt zien. 11