PensioenPraat. De Nederlandsche Bank keurt herstelplan goed. Uitgave van Stichting Pensioenfonds SABIC Innovative Plastics. Nr.



Vergelijkbare documenten
Je bouwt partnerpensioen op met de pensioenregeling van Pensioenfonds Detailhandel. Voor je kinderen is er wezenpensioen.

Je bouwt partnerpensioen op met de pensioenregeling van Pensioenfonds Detailhandel. Voor je kinderen is er wezenpensioen.

Jouw Delta Lloyd Pensioen in het kort

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht

Waardeoverdracht. bij indiensttreding. Wat is waardeoverdracht? Is waardeoverdracht. verstandig? Goed om te weten. Een nieuwe baan.

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht einde deelneming

Welkomstbrief. Meer weten? Kijk op pensioentextielverzorging.nl

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Waardeoverdracht. bij indiensttreding. Wat is waardeoverdracht? Is waardeoverdracht. verstandig? Goed om te weten. Een nieuwe baan.

STICHTING BEDRIJFSTAKPENSIOENFONDS ZORGVERZEKERAARS

Nabestaandenpensioen. Pensioen is er niet alleen voor jezelf. Het is ook bedoeld om eventuele nabestaanden goed verzorgd achter te laten.

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht Wat heeft u aan het Uniform Pensioenoverzicht? Welke gebeurtenissen beïnvloeden uw pensioen?

BEWAAR UW PENSIOENOVERZICHT ZORGVULDIG. LEES OOK DE TOELICHTING. DEZE IS ONDERDEEL VAN HET UNIFORM PENSIOENOVERZICHT.

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht gewezen deelnemer

Mijn pensioenregeling Alles over uw pensioen in de houtverwerkende industrie en jachtbouw

Toelichting. Uniform Pensioenoverzicht Uitkeringsovereenkomst

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht 2017 Uitkeringsovereenkomst

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht

Mijn pensioenregeling Alles over uw pensioen in de houtverwerkende industrie en jachtbouw

Inleiding. Keuzemogelijkheden

Waardeoverdracht. bij indiensttreding

Toelichting op het pensioenoverzicht 2010 KPN Uitkeringsovereenkomst voor de middelloonregeling

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht einde deelneming

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht

Uw werknemers en hun pensioen in de Metaal en Techniek

Inleiding. Keuzemogelijkheden

Bewaar deze startbrief zorgvuldig. Pensioen heeft nu misschien niet uw hoogste aandacht, binnenkort kan dat anders zijn.

Pensioen. in het kort

Hoe is uw pensioen geregeld?

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht

Waarde overdracht. bij indiensttreding. Uw pensioen bij Pensioenfonds TNT Express. Is waardeoverdracht in mijn geval wenselijk? 9

CAPGEMINI PENSIOENFONDS. Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Veelgestelde vragen Uniform Pensioenoverzicht

PensioenPraat. Herstelplan gaat de goede kant op. Uitgave van Stichting Pensioenfonds SABIC Innovative Plastics. Nr. 36 April 2009

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht

Veranderingen werk. Samen sterker. Dat is het idee van coöperatief bankieren. Wat betekenen veranderingen in uw werksituatie voor uw pensioen?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Stichting St. Stichting Pensioenfonds Avery Dennison. Presentatie over het. Uniform Pensioen Overzicht 15 mei 2013

Onderwerp: welkom bij Stichting Pensioenfonds Openbare Bibliotheken

Voorbeeld Toelichting Uniform Pensioenoverzicht Model 1 <Uitkeringsovereenkomst> <Premieovereenkomst>

LATER = NU. Uit dienst. informatie over uw pensioen

Waardeoverdracht bij indiensttreding Voor werknemers van PostNL en gelieerde ondernemingen

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Toelichting Uniform pensioenoverzicht einde deelneming

Veelgestelde vragen Uniform Pensioenoverzicht

Bewaar deze startbrief zorgvuldig. Pensioen heeft nu misschien niet uw hoogste aandacht, binnenkort kan dat anders zijn.

Een nieuwe baan. Uw toekomst uitgestippeld

In het kort. Uw Pensioen. Scheiden Verhuizen Gaat u bijna met pensioen?

Update! WIJZIGINGEN PENSIOENREGELING PER 1 JANUARI bpfhibin.nl

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Voorbeeld Toelichting Uniform Pensioenoverzicht Model 1A <Uitkeringsovereenkomst> <Premieovereenkomst>

1. Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Hoe is uw pensioen geregeld?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Uw pensioen bij Stichting Bedrijfstakpensioenfonds. Waterrecreatie en de Kunststoffen en Houten Jachtbouw

Pensioen. Waardeoverdracht bij indiensttreding

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Waardeoverdracht. Het opgebouwde pensioen meenemen naar jouw nieuwe pensioenuitvoerder

De heer S.W. Voorbeeld Straat AB WOONPLAATS 1234ab49. Heerlen, April Beste heer Voorbeeld,

Veelgestelde vragen en antwoorden

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Pensioen Meer informatie over uw pensioenregeling. Pensioenfonds Avebe

Hoe is uw pensioen geregeld?

Je partner en kinderen krijgen een pensioen als je overlijdt. Je bouwt bij ons ook partnerpensioen en wezenpensioen op. Overlijd je? Dan geldt dit.

Bewaar deze brief en de bijbehorende brochure zorgvuldig. Pensioen heeft nu misschien niet uw hoogste aandacht, binnenkort kan dat anders zijn.

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Waardeoverdracht bij indiensttreding. Uw pensioen bij Pensioenfonds TNT Express. Is waardeoverdracht in mijn geval wenselijk? 9. Pensioenen overdragen

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht Uitkeringsovereenkomst

Pensioenfonds. Uniform Pensioenoverzicht 2014 De heer A Voorbeeld. ondres. Voor wie is dit pensioenoverzicht bedoeld? Welk pensioen kunt u verwachten?

Bewaar deze startbrief zorgvuldig. Pensioen heeft nu misschien niet uw hoogste aandacht, binnenkort kan dat anders zijn.

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

BROCHURE REXEL NEDERLAND REGELING 2014

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht

Overlijden en uw pensioen

Hoe is uw pensioen geregeld?

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht

De heer W.I.W. Voorbeeld Straat AB WOONPLAATS 1234ab49. Heerlen, April Beste heer Voorbeeld,

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Hoe is uw pensioen geregeld?

Pensioen. Waardeoverdracht bij indiensttreding

Nieuw in dienst. Versie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht einde deelneming

Vragen en Antwoorden met betrekking tot de overgang naar één pensioenregeling voor SABIC in Nederland

De heer S.W. Voorbeeld Straat AB WOONPLAATS 1234ab49. Heerlen, September Geachte heer Voorbeeld,

PROEFDRUK PROEFDRUK. Onderwerp: Uw pensioenoverzicht van Beste mevrouw SW Voorbeeld,

Hoe is uw pensioen geregeld?

Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland

Een NIEUWE baan. Wat betekent dit voor uw pensioen?

Transcriptie:

PensioenPraat Uitgave van Stichting Pensioenfonds SABIC Innovative Plastics Nr. 37 Oktober 2009 De Nederlandsche Bank keurt herstelplan goed Arthur Smit nieuwe directeur Pensioenfonds SABIC-IP Willem Salemink en zijn pensioen Wat gebeurt er met mijn pensioen als ik kom te overlijden? PensioenPraat 1

Nr. 37 - OKTOBER 2009 Secretariaat bestuur Postbus 117 4600 AC Bergen op Zoom Administratie TKP Postbus 501 9700 AM Groningen Pensioendesk Roelof de Wal, Jakob Pronk Tel. (050) 582 79 66 consultants@tkppensioen.nl www.tkppensioen.nl Redactie Jan Aerts, Debbie Hameetman, Lau de Smet, Arthur Smit Saskia Op het Veld (TKP) Vormgeving Kreateam Communicatie bv, Wouw (Tekstbijdragen Tineke van Dam) Even voorstellen Arthur Smit nieuwe directeur Pensioenfonds SABIC-IP Arthur Smit is vanaf juli de nieuwe directeur van Pensioenfonds SABIC-IP. Hij volgt Sjoerd Hoogterp op. Arthur heeft al vele jaren ervaring op het pensioengebied waaronder als directeur van een pensioenfonds. Arthur was in 1991 betrokken bij het oprichten van drie nieuwe ondernemingspensioenfondsen bij AT&T en Philips. Dat beviel zo goed dat, toen hij vanwege zijn kennis van fi nanciële markten werd gevraagd in het bestuur van het Nederlandse en Engelse fonds zitting te nemen, hij dit graag deed. Vanaf dat moment is Arthur steeds meer betrokken geraakt bij de pensioenwereld. Wat mij met name zo goed bevalt is de dynamiek van het vak. In de afgelopen tientallen jaren zijn de pensioenfondsen sterk veranderd. Dat komt enerzijds door nieuwe regels, maar ook door ontwikkelingen op de fi nanciële markten en nieuwe inzichten. Wat mij verder aanspreekt in het pensioenvak is de manier waarop verschillende disciplines bij elkaar komen: juridisch, fi nancieel, administratief, communicatie enzovoorts. De directeur van een klein tot middelgroot fonds is een soort duizendpoot waar alles bij elkaar komt. Dat maakt het werk gevarieerd en aantrekkelijk, aldus Arthur. www.pensioenfondssabic-ip.nl PensioenPraat is bestemd voor alle actieve en niet-actieve belanghebbenden van het pensioenfonds. Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten worden ontleend. Bepalend is het pensioenreglement. ENGLISH VERSION PENSIOENPRAAT You can fi nd the English version of the articles in this PensioenPraat on the English part of the website: www.pensioenfondssabic-ip.nl under Publications. Arthur Smit Arthur Smit is in 1979 afgestudeerd als bedrijfseconoom aan de Rijksuniversiteit Groningen. Werkervaring Daarna is Arthur ongeveer 20 jaar in verschillende functies werkzaam geweest in het treasury vak. Treasury is het beheer van alle geldstromen van een bedrijf, het aantrekken van nieuw kapitaal en het uitzetten van geld bij derden en het beheren van alle risico s die daarbij horen (valutakoersen, kredietwaardigheid en dergelijke). Arthur begon bij de NKF Groep en ging later over naar een joint venture van AT&T en Philips die nog later Lucent Technologies ging heten. Vanaf 1991 is Arthur geleidelijk in het pensioenvak gerold. In eerste instantie als bestuurslid van twee pensioenfondsen van Lucent Technologies en vanaf 2001 tot 2004 als directeur van het Nederlandse pensioenfonds van Lucent Technologies. Vervolgens werd hij Vice President Global Pensions bij Atos Origin, een groot IT bedrijf. Daar werd hij verantwoordelijk voor alle pensioenregelingen die Atos Origin wereldwijd had. Dat betrof circa 20 landen, maar het zwaartepunt lag in Nederland en Engeland. Hij werd ook lid van de beleggingscommissies van de Nederlandse en Engelse fondsen van Atos Origin. Dit heeft hij tot eind vorig jaar gedaan. PensioenPraat 2

DNB keurt herstelplan SABIC-IP goed De Nederlandsche Bank (DNB) heeft het herstelplan van Pensioenfonds SABIC-IP goedgekeurd. Dit betekent dat DNB van mening is dat de genoemde maatregelen in het plan kunnen leiden tot het gewenste herstel van de dekkingsgraad. Op 30 maart 2009 leverde SABIC-IP een herstelplan in bij de toezichthouder DNB. Het pensioenfonds was dat verplicht omdat de dekkingsgraad lager was dan 105%. Sindsdien is er veel gebeurd. Hieronder kunt u hier meer over lezen. Dekkingsgraad en herstelplan In het 1e halfjaar van 2009 is de fi nanciële positie licht verbeterd. De dekkingsgraad van het Pensioenfonds SABIC-IP is in de eerste helft van 2009 gestegen van 99,2% (31 december 2008) naar 112,1% (31 juli 2009). Dit betekent dat het fi nancieel iets beter gaat met het pensioenfonds. De stijging van de dekkingsgraad komt enerzijds door de stijging van de rente. Hierdoor zijn de verplichtingen afgenomen. Anderzijds is het rendement op Maand (2009) jan. feb. maart april mei juni juli Dekkingsgraad % 97,9 92,9 97,1 102,8 108,4 110,0 112,1 beleggingen omhoog gegaan, waardoor het fondsvermogen is gestegen. Daarnaast zijn er extra stortingen door de onderneming (herstelpremies) gedaan. In de bovenstaande tabel ziet u de ontwikkeling van de dekkingsgraad per maand. De verwachting was dat eind 2009 de dekkingsgraad hoger zou zijn dan 105% (het minimum vereiste vermogen) en eind 2016 hoger dan de vereiste dekkingsgraad. Conclusie Het herstel is ingezet, maar toch nog onderworpen aan belangrijke risico s: met name de aandelenkoersen en de ontwikkeling van de rente. Wat is de dekkingsgraad? De dekkingsgraad is de bezittingen van het fonds gedeeld door de voorziening pensioenverplichtingen. Dat getal geeft aan in hoeverre het fonds in staat is in de toekomst pensioen te blijven betalen. Zowel de bezittingen van het fonds als de voorziening pensioenverplichtingen moeten dus worden vastgesteld. De bezittingen zijn de beleggingen van het fonds en eventueel nog vorderingen. De waarde daarvan wordt op de fi nanciële markten vastgesteld. De belangrijkste daarvan zijn de aandelenmarkt en de obligatie markt. De aandelenmarkt werkt op basis van marktprijs, wat zich weerspiegelt in bijvoorbeeld een algemene index zoals de AEX en de Dow Jones. Obligaties worden gewaardeerd op basis van de rente en de kredietwaardigheid van de tegenpartij. Als de rente omhoog gaat wordt een obligatie minder waard en als de partij die de obligatie heeft uitgegeven minder kredietwaardig wordt, wordt die obligatie ook minder waard. Het omgekeerde geldt natuurlijk ook. Voorziening pensioenverplichtingen De voorziening pensioenverplichtingen (VPV) is de beste schatting van het geld dat het pensioenfonds nodig heeft om de pensioenen nu en in de toekomst uit te kunnen keren. Dit is gebaseeerd op regels die vastgesteld zijn door DNB. De VPV wordt uitgerekend tegen de door DNB voorgeschreven rente termijn structuur. Dit is een marktrente. Dat betekent dat als die marktrente verandert, ook de voorziening verandert. Als u bijvoorbeeld over 10 jaar e 100 moet betalen en u wilt nu het geld ervoor opzij zetten, dan is dat nu e 68 als de rente 4% is. Als de rente echter 3% is, moet je e 74 opzij zetten. Zo is het ook met de voorziening pensioenverplichting: als de rente zakt moet je nu een hoger bedrag voorzien dan wanneer de rente gelijk stijgt. Als de bezittingen even groot blijven daalt dus de dekkingsgraad wanneer de rente daalt. PensioenPraat 3

Zorg dat je je niet verveelt als je met pensioen gaat. Zoek een hobby, ga sporten of doe vrijwilligerswerk. Er is zoveel aanbod dat je je geen dag hoeft te vervelen. Kies ook voor eigen dingen en doe niet alles met je partner samen. En neem vooral het leven zoals het komt en geniet. Willem Salemink: De keus is aan jezelf: een leuk leven of achter de geraniums Deze tips zijn van oudgediende Willem Salemink. En hij kan het weten want Willem is al twaalf jaar met pensioen. Toen hij in 1997 stopte was hij de opa van de Noryl. Daar was hij vanaf 1971 een vaste rots in de branding. Sally voor ingewijden. Eigenlijk wilde hij nog helemaal nog niet stoppen. Werken vond hij heerlijk. Gezellig met de jongens. Ook al werkte ik er 40 jaar, je bleef van elkaar leren. Daardoor bleef het leuk. Maar voor iedereen komt het moment dat je het stokje moet overgeven. Viel het tegen toen je met pensioen ging? Nee hoor, ik heb de knop meteen omgezet. Ik heb gouden tijden beleefd bij de Noryl. Vooral de eerste twintig jaar. Wij waren pioniers, vrijgevochten. Alles kon. Er was ook minder druk op de ketel. Minder spanning en stress. De jongelui van nu lopen door die onzekere tijden altijd met de zenuwen in de broekzak. Dat is niet gemakkelijk. Wij bouwden de boel op. Dat is spannend maar ontzettend leuk om je steentje aan bij te dragen. Werken deden we als paarden. Tien tot twaalf uur op een dag waren geen uitzonderingen, je deed het gewoon. Bijna niemand was nog geschoold in de chemie. Ik begon bij de Technische Dienst en kwam stap voor stap in de productie terecht. In die veertig jaar heb ik alle hoeken en gaten van de fabriek gezien. En als je dan stopt, moet je zorgen voor een nieuwe invulling van je leven. De keus is aan jou. Een leuk leven gaan leiden of achter de geraniums kruipen. Willem Sally Salemink: Het is goed om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen in pensioenland Wat doe je nu zoal? Uitgaan, naar de schouwburg, heerlijk fietsen, de kleinkinderen opvangen. Soms mee met mijn vrouw voor de wekelijkse boodschappen, maar dan vind je me toch vooral bij de koffieautomaat. En natuurlijk sporten op de sportschool en zingen bij Shantykoor de Batraven. Je zingt je longen uit je lijf. Heerlijk ontspannen is dat. Sinds de oprichting van het koor ben ik er al bij. Het is mijn wekelijks avondje uit. Zingen doe ik al mijn hele leven. Van het kerkkoor tot bij een vereniging. Vroeger had ik ook duiven en parkieten, maar dat mocht hier in Halsteren niet. Het bestemmingsplan was onverbiddelijk. Lees je PensioenPraat? Zeker en dat zeg ik niet alleen omdat ik nu geïnterviewd word. Er staat altijd wel weer informatie in waar je wat aan hebt. Het is goed om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen in pensioenland. Ook als je nog werkt, want voor je het weet is het zover en dan kun je maar beter weten wat je te wachten staat. PensioenPraat 4 PensioenPraat 4

Woont u in of vertrekt u naar het buitenland? Geef dan altijd uw adres door! Als u in het buitenland woont of gaat wonen dan is het belangrijk dat u uw adresgegevens altijd doorgeeft aan uw pensioenfonds(en); zeker als u bijna met pensioen gaat, omdat u van het pensioenfonds voor uw pensionering formulieren ontvangt om uw pensioen te regelen. Zonder volledige adresgegevens kan een pensioenfonds u niet benaderen. Dat betekent dat u dan niet de formulieren ontvangt waarmee u uw pensioenuitkering regelt. Wat gebeurt er als u bijna met pensioen gaat? U moet uw pensioen altijd vooraf schriftelijk aanvragen door een formulier in te vullen. U ontvangt ongeveer een half jaar voor uw pensioendatum (de dag waarop u 65 jaar wordt) dit aanvraagformulier van uw pensioenfonds. Dit formulier moet u invullen, ondertekenen en terugsturen naar het pensioenfonds. Wat gebeurt er als het pensioenfonds geen volledige adresgegevens heeft? Mensen die in Nederland wonen, hoeven geen adreswijzigingen door te geven aan het pensioenfonds aangezien die gegevens automatisch door het GBA (Gemeentelijke Basisadministratie) worden verstrekt. Maar voor mensen die niet in Nederland wonen, geldt dit niet. U zult dus in dat geval altijd zelf uw Geef altijd uw nieuwe adresgegevens door aan TKP als u naar (of binnen) het buitenland verhuist. Alleen dan kan uw pensioenfonds u in de toekomst zo goed mogelijk informeren over uw pensioen(aanspraken). U doet dit naar: Stichting Pensioenfonds Sabic Innovative Plastics p/a TKP t.a.v. Consultants Postbus 501 9700 AM Groningen gegevens moeten doorgeven aan het pensioenfonds. Zolang het pensioenfonds niet beschikt over de juiste adresgegevens wacht een pensioenfonds met het uitkeren van een pensioen. Geef dus altijd uw adresgegevens door als u in het buitenland woont. Op die manier weet u zeker dat u informatie ontvangt over uw pensioenrechten en kunt u uw pensioen goed regelen. Wat staat er in de wet? De pensioenuitvoerder is verplicht om mensen die naar een ander land binnen de Europese Unie (EU) verhuizen, te informeren over hun pensioensituatie. De pensioenuitvoerder moet dan wel over de juiste adresgegevens beschikken. Volgens de wet mag de pensioenuitvoerder het laatste adres dat bij het fonds bekend is, gebruiken om de informatie op te sturen. Zolang de persoon geen nieuwe adresgegevens doorgeeft en het pensioenfonds de adresgegevens ook niet kan achterhalen, kan het pensioenfonds de betrokken persoon niet informeren over zijn of haar pensioenrechten. Ook kan het pensioenfonds in dat geval geen pensioen uitkeren. Daarnaast heeft een pensioengerechtigde een zogeheten haalplicht jegens het pensioenfonds. Dat betekent dat een pensioengerechtigde zichzelf moet melden bij het pensioenfonds om zijn recht op pensioen te halen. Zolang dit niet gebeurt, wacht een pensioenfonds met het uitkeren van het pensioen totdat de pensioengerechtigde zichzelf meldt bij het pensioenfonds met de juiste adresgegevens. Het pensioenfonds kan de pensioenen die niet uitgekeerd zijn, niet ten gunste van zichzelf afschrijven. Verjaring van een pensioenuitkering door een pensioenuitvoerder is verboden. PensioenPraat 5 PensioenPraat 5

Veelgestelde vragen Wat gebeurt er met mijn pensioen als ik kom te overlijden? U wilt natuurlijk graag dat er goed gezorgd wordt voor uw familie als u komt te overlijden. Daarom is er het nabestaandenpensioen. Nabestaandenpensioen bestaat uit twee soorten pensioen: het partnerpensioen en het wezenpensioen. Partnerpensioen Een partnerpensioen is er voor uw partner. Dit pensioen krijgt uw partner als u overlijdt. Het partnerpensioen bij SABIC-IP is een pensioen op risicobasis. Bij een partnerpensioen op risicobasis bouwt u geen potje voor partnerpensioen op. Dit betekent dat het pensioen alleen uitgekeerd wordt als u op het moment van overlijden in dienst bent bij SABIC-IP. De hoogte van het partnerpensioen is 70% van het te bereiken ouderdomspensioen op 65 jaar. Partnerpensioen als u niet meer bij SABIC-IP werkt Als u naar een andere werkgever gaat, of als u wordt ontslagen of als u overlijdt nadat u met pensioen bent gegaan, wordt er geen partnerpensioen uitgekeerd*. * behalve als u na uw ontslag recht heeft op een loongerelateerde WW-uitkering. Zolang u recht heeft op deze uitkering houdt uw partner na uw overlijden recht op een partnerpensioen. Partnerpensioen kopen U kunt als u niet meer deelneemt aan de pensioenregeling van SABIC-IP, of als u met pensioen gaat, partnerpensioen kopen met uw ouderdomspensioen. Dit noemen we uitruil. Standaard wordt een deel van uw ouderdomspensioen omgezet in een partnerpensioen, zodat het partnerpensioen na de uitruil 70% van het ouderdomspensioen bedraagt. U bent niet verplicht om ouderdomspensioen uit te ruilen voor partnerpensioen. Ook kunt u aangeven of u een lager percentage wilt uitruilen. Als u geen partnerpensioen wilt of u wilt een lager percentage partnerpensioen, dan heeft u daarvoor (schriftelijk) toestemming nodig van uw partner. Meer informatie hierover vindt u op www.pensioenfondssabic-ip.nl of bel met de consultants. De contactgegevens vindt op de achterzijde van deze uitgave. Een rekenvoorbeeld van partnerpensioen Aan de hand van onderstaande gegevens berekenen we het partnerpensioen. Rekengegevens: U bent 35 jaar oud Uw jaarsalaris is e 52.632 De franchise bedraagt e 12.632 Uw pensioengrondslag is e 40.000 (dat is uw jaarsalaris min de franchise) Het opbouwpercentage voor uw ouderdomspensioen is 2,10% Uw pensioenleeftijd is 65 jaar Uw te bereiken deelnemingstijd aan de pensioenregeling is nog 30 jaar (van uw indiensttreding tot uw pensioenleeftijd) Bij overlijden tijdens uw deelname aan het fonds Bij overlijden tijdens uw actieve dienstverband bij SABIC-IP is het partnerpensioen op risicobasis: 30 (jaar) x 2,10% (opbouwpercentage) x e 40.000 (pensioengrondslag) x 70% = e 17.640. Bij overlijden na uw pensioendatum Wanneer u op de pensioendatum heeft gekozen om een deel van het ouderdomspensioen uit te ruilen in partnerpensioen dan ontvangt uw partner bij uw overlijden een partnerpensioen van: Opgebouwde ouderdomspensioen op pensioendatum voor uitruil bijvoorbeeld: e 25.200. Opgebouwde ouderdomspensioen op pensioendatum na uitruil: e 25.200 x 0,84 = e 21.504 Partnerpensioen: e 21.504 * 70% = e 15.053 PensioenPraat 6

Wie is een partner? Voorwaarde om het partnerpensioen te laten uitkeren, is dat u en uw partner: getrouwd zijn; of een geregistreerd partnerschap hebben; of ongehuwd samen wonen (alleen als u uw partner heeft aangemeld). Belangrijk: meld uw partner bij het pensioenfonds Als u samenwoont, moet u uw partner aanmelden bij het pensioenfonds. U doet dit door (een kopie van) de notariële samenlevingsakte op te sturen, samen met een uittreksel uit het bevolkingsregister. Als u getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap heeft en u woont in Nederland, dan krijgt het pensioenfonds automatisch de gegevens van uw partner. Bent u getrouwd of heeft u een geregistreerd partnerschap, en u woont niet in Nederland, dan moet u dit wel doorgeven aan het pensioenfonds. U kunt dit doen door een kopie van uw huwelijksakte op te sturen. Bestuur van het pensioenfonds Frederik Grever - voorzitter Jan Aerts - secretaris Jos van Gisbergen Debbie Hameetman Rick Lisapaly Lau de Smet Jurgen Stockbroekx André Volkers Directie Arthur Smit Administratief assistent Carla Ligtenberg Wezenpensioen Als u kinderen heeft, is er voor hen een wezenpensioen. Als u, als deelnemer aan het pensioenfonds, overlijdt, krijgen uw kinderen een wezenpensioen. Hier zijn wel een aantal voorwaarden aan verbonden: uw kinderen zijn jonger dan 18 jaar; of als uw kinderen studeren, moeten zij jonger zijn dan 26 jaar. Voor studerende kinderen geldt dat ze wel moeten voldoen aan voorwaarden die in het pensioenreglement staan. Hoeveel wezenpensioen uw kinderen krijgen, hangt af van uw gezinssituatie. Het wezenpensioen is per kind 14% van het ouderdomspensioen. Als u geen partner (meer) heeft, dan wordt het wezenpensioen verdubbeld. Het wezenpensioen geldt voor maximaal vijf kinderen. Bij zes kinderen of meer wordt het wezenpensioen van vijf kinderen gelijkmatig over alle kinderen verdeeld. Bij bijvoorbeeld zeven kinderen krijgt ieder kind 5/7e deel van het wezenpensioen. Rekenvoorbeeld Stel dat het te bereiken ouderdomspensioen e 25.200 bedraagt. Het wezenpensioen per kind (maximaal vijf kinderen) bedraagt dan 14% van e 25.200 = e 3.528. PensioenPraten vindt u op www.pensioenfondssabic-ip.nl Wilt u nog eens een PensioenPraat opnieuw lezen of bent u op zoek naar een bepaald artikel? Op de website van het pensioenfonds vindt u de PensioenPraten van de afgelopen jaren terug. Ook staat daar een overzicht van de belangrijkste artikelen die in PensioenPraat hebben gestaan. Neemt u gerust een kijkje op www.pensioenfondssabic-ip.nl, onder de kop Publicaties. Wat gebeurt bij overlijden? Als u overlijdt, krijgt uw partner nabestaandenpensioen. Uw partner en/of kinderen krijgen automatisch bericht van Pensioenfonds SABIC-IP. Uw partner ontvangt een formulier. Dit formulier moet ingevuld terug worden gestuurd. Daarna wordt het partnerpensioen toegekend. Woont u in het buitenland, dan moet uw partner uw overlijden doorgeven aan uw pensioenfonds. Let op: Is uw partner op het moment van uw overlijden niet geregistreerd bij het pensioenfonds, dan heeft hij/zij ook geen recht op partnerpensioen. Meer weten? Als u vragen heeft, bel dan gerust met de consultants van TKP op telefoonnummer (050) 582 79 66. Of stel uw vraag per e-mail op consultants@tkppensioen.nl. PensioenPraat 7

De drie pensioenmythes Het pensioen dat ik straks krijg, is 70% van mijn laatstverdiende salaris. Mijn pensioen wordt automatisch verhoogd als de prijzen of lonen stijgen. Het is altijd beter om mijn pensioen mee te nemen naar mijn nieuwe werkgever. Herkent u deze uitspraken of gedachtes? Veel werknemers denken dat dit voor hun pensioen geldt. In de praktijk is dat vaak niet zo. Wij noemen ze dan ook de drie pensioenmythes. Het zijn gedachtes waarvan men denkt dat ze waar zijn, maar het niet zijn. En vaak worden mensen teleurgesteld als ze er achter komen dat deze gedachtes niet kloppen. Met soms vervelende gevolgen. Daarom gaan we in dit artikel in op deze drie pensioenmythes. En leggen we uit wat u zelf kunt doen om later een goed inkomen te krijgen. MYTHE 1 Het pensioen dat ik straks krijg, is 70% van mijn laatstverdiende salaris. Veel mensen denken dat deze uitspraak waar is. Tegenwoordig gaat deze zogeheten 70%-regel voor veel mensen niet op. Hoe kan het dat er geen 70% van het laatst verdiende salaris wordt gehaald? Er zijn verschillende redenen waarom deze 70% van het laatst verdiende salaris niet wordt gehaald: mensen beginnen later met werken, wisselen vaker van baan, werken parttime of verblijven tijdelijk in het buitenland. Maar ook het soort pensioenregeling is van belang. En de kenmerken van de pensioenregeling. Dit beïnvloedt allemaal de hoogte van uw pensioen. Bijvoorbeeld Klaas de Vries komt op 45-jarige leeftijd werken bij SABIC-IP. Klaas kan nog maximaal 20 jaar pensioen opbouwen. Dan wordt hij immers 65 jaar en gaat hij volgens de pensioenregeling van SABIC-IP met pensioen. Hij bouwt dus bij SABIC-IP in 20 jaar: 20 jaar x 2,1% (opbouwpercentage 1 ) = 42% van het gemiddelde salaris aan pensioen op. Als Klaas bij een voorgaande werkgever geen of heel weinig pensioen heeft opgebouwd, wordt bij lange na geen 70% gehaald. 1 Per jaar bouwt u een deel van uw uiteindelijke pensioen op. Hiervoor wordt een bepaald percentage van de pensioengrondslag gebruikt. Het percentage is voor SABIC-IP 2,1% per dienstjaar. MYTHE 2 Mijn pensioen wordt automatisch verhoogd als de prijzen of lonen stijgen. Ook deze uitspraak nemen veel mensen voor waar aan. Maar het antwoord op deze vraag is afhankelijk van het toeslagenbeleid van uw pensioenfonds. Met toeslagverlening, wordt er naar gestreefd de pensioenuitkering te beschermen tegen inflatie (ook wel indexatie genoemd). Oftewel dat u over een paar jaar met de pensioenuitkering nog ongeveer hetzelfde kunt kopen als nu. PensioenPraat 8

Vervolg van pagina 8 Het verhogen van een (nominaal) pensioen gebeurt vaak aan de hand van een prijsstijging of loonstijging. Hoe beschermt SABIC-IP de pensioenen tegen prijsstijgingen? Pensioenfonds SABIC-IP heeft voor deelnemers (huidige werknemers) en voor gewezen deelnemers (ex-werknemers van SABIC, gepensioneerden) verschillende uitgangspunten voor het wel of niet verlenen van toeslagen. Voor actieve deelnemers gaat het om de jaarlijkse aanpassing van het pensioen aan de algemene loonstijging. Voor gepensioneerden en slapers om een aanpassing aan de prijs-stijging. Hiervoor worden de percentages gebruikt zoals jaarlijks gepubliceerd door het CBS. Voor de actieven is de aanpassing gegarandeerd. Voor de gepensioneerden en slapers is die afhankelijk van de financiële situatie van het fonds. Hier wordt jaarlijks door het bestuur een besluit over genomen. Meer informatie hierover vindt u op www.pensioenfondssabic-ip.nl onder Vraag en Antwoord of in de brochure Uw Pensioen, Inkomen voor morgen of later. het de beste keuze is om uw opgebouwde pensioen mee te nemen naar uw nieuwe werkgever. Het meenemen van uw pensioen naar een nieuwe werkgever, noemen we waardeoverdracht. Of het in uw geval goed is om uw pensioen mee te nemen, hangt af van verschillende zaken: Toeslagverlening (indexatie) De datum waarop uw pensioen ingaat Een eventueel aanwezig herstelplan Praktische redenen Toeslagverlening Eén van de belangrijkste punten waar u bij toeslagverlening op moeten letten is: wat is het verschil tussen het toeslagenbeleid van uw vorige pensioenuitvoerder en het toeslagenbeleid van uw nieuwe pensioenuitvoerder? Heeft uw nieuwe pensioenuitvoerder een gunstiger toeslagenbeleid dan uw vorige pensioenuitvoerder dan kan het verstandig zijn uw pensioen mee te nemen (over te dragen). Heeft uw nieuwe pensioenuitvoerder daarentegen geen of een minder goed toeslagenbeleid, dan is het waarschijnlijk goed dat u uw pensioen niet meeneemt naar uw nieuwe pensioenuitvoerder. Het is dus belangrijk het eerst goed uit te zoeken. Herstelplan Wanneer de dekkingsgraad 4 van uw nieuwe of oude pensioenfonds onder de 105% is gekomen, heeft het fonds een herstelplan moeten indienen bij De Nederlandsche Bank. De genoemde maatregelen in dit plan kunnen invloed hebben op uw keus. Wat is bijvoorbeeld de invloed op het toeslagenbeleid? Moet er wel of geen extra pensioenpremie worden betaald? Als één van beide pensioenfondsen, het oude of het nieuwe, een dekkingsgraad heeft onder 100% is individuele waardeoverdracht niet toegestaan. 4 De dekkingsgraad is de bezittingen van het fonds gedeeld door de voorziening pensioenverplichtingen. Dat getal geeft aan in hoeverre het fonds in staat is in de toekomst pensioen te blijven betalen. Praktische redenen Of u uw pensioen meeneemt naar uw nieuwe pensioenuitvoerder heeft soms financiële voordelen. Maar u kunt ook besluiten om andere redenen uw pensioen mee te nemen naar uw nieuwe pensioenuitvoerder. Bijvoorbeeld omdat u straks maar met één instantie te maken wilt hebben die uw pensioen uitkeert. MYTHE 3 Het is altijd beter om mijn pensioen mee te nemen naar mijn nieuwe werkgever. Veel mensen weten niet goed wat het inhoudt als ze hun pensioen meenemen van de ene werkgever naar de andere. En dus nemen ze het pensioen vaak maar mee, onder het motto dat dat altijd gunstig is. Maar niet voor iedereen is het altijd gunstig om het pensioen mee te nemen naar de nieuwe werkgever. Ook deze mythe komt doordat mensen in het verleden vaak een pensioen opbouwden in een zogeheten eindloonregeling 2. In die gevallen was het eigenlijk altijd gunstig om pensioen mee te nemen naar de nieuwe werkgever. Nu de meeste pensioenregelingen, net als bij SABIC-IP, middelloonregelingen 3 of andere regelingen zijn, is het niet meer vanzelfsprekend dat Kijk voor meer informatie over toeslagverlening bij Pensioenfonds SABIC-IP op www.pensioenfondssabic-ip.nl. 2 Met een eindloonregeling bouwt een deelnemer een pensioen op dat gebaseerd is op het laatstverdiende salaris. 3 Met een middelloonregeling bouwt een deelnemer pensioen op dat gebaseerd is op het gemiddeld verdiende salaris. Ingangsdatum van uw pensioen In iedere pensioenregeling staat welke de standaard pensioenleeftijd is. Die pensioenleeftijd is niet bij iedere pensioenuitvoerder gelijk. Als uw vorige pensioenuitvoerder een jongere pensioenleeftijd heeft, dan uw nieuwe pensioenuitvoerder, dan kan het gunstig zijn om uw pensioen niet mee te nemen naar uw nieuwe pensioenuitvoerder. Allerlei gebeurtenissen kunnen uw pensioen beïnvloeden, zoals trouwen, samenwonen, uit elkaar gaan, minder werken, helemaal stoppen met werken of een nieuwe baan. In al die gevallen is het verstandig om uw pensioen (opnieuw) te bekijken, ook al heeft u het ooit goed geregeld. Op www.pensioenfondssabic-ip.nl vindt u hierover meer informatie. PensioenPraat 9

Hoeveel pensioen heeft u nodig? Tegenwoordig moeten mensen steeds meer zelf zorgen voor hun pensioen. Dat de 70%-regel niet door iedereen gehaald wordt, hoeft niet erg te zijn. Belangrijk is dat u zich verdiept in uw pensioen. Want alleen u weet of uw pensioen voldoende is. Stel uzelf daarbij de volgende drie vragen: 1. Hoeveel inkomen heb ik nodig als ik met pensioen ga? 2. Hoeveel pensioen heb ik opgebouwd/ kan ik opbouwen? 3. Wat kan ik zelf doen om extra pensioen op te bouwen? 1. Hoeveel inkomen heb ik nodig als ik met pensioen ga? Of uw pensioen genoeg is voor later kunt u alleen zelf bepalen. Want wat is genoeg? Dit hangt af wat u na uw pensionering wilt en welk inkomen u daarvoor denkt nodig te hebben. Bepaal daarom voor u zelf hoeveel inkomen u nodig heeft als u met pensioen gaat. En vergelijk dit met het inkomen dat u krijgt als u met pensioen gaat. Is dat laatste lager dan de verwachte uitgave, dan is het verstandig op tijd maatregelen te nemen (zie punt 3). Kijk hierbij ook eens goed naar uw uitgaven en fi nanciële verplichtingen. Woont u bijvoorbeeld in een huurhuis dan lopen uw woonlasten na uw pensionering gewoon door. Heeft u een koopwoning waarvan de hypotheek (bijna) is afgelost? Dan zijn uw lasten veel lager. 2. Hoeveel pensioen heb ik opgebouwd/ kan ik opbouwen? U krijgt van SABIC-IP - zolang u deelneemt aan de pensioenregeling - jaarlijks een pensioenoverzicht. Op dit pensioenoverzicht staat wat uw inkomen is bij pensionering en arbeidsongeschiktheid. Maar u ziet ook wat uw partner krijgt als u komt te overlijden. U heeft dit overzicht in mei ontvangen. Als u en/of uw partner meerdere pensioenregelingen hebben, kunt u de bedragen uit de verschillende overzichten eenvoudig bij elkaar optellen. Let er wel op dat het opgegeven pensioen niet het besteedbare inkomen is. Hierover moet nog belasting worden betaald. 3. Wat kan ik zelf doen? Afhankelijk van uw wensen en hoeveel inkomen u denkt nodig te hebben, kunt u eventueel extra pensioen opbouwen. Dat kan bijvoorbeeld door deel te nemen aan de regeling Gesave. Een andere manier om te sparen voor extra inkomen is Levensloop. Maar u kunt natuurlijk ook sparen bij een bank of verzekeraar. Hulp nodig? Heeft u hulp nodig bij het plannen van uw pensioen? Een bank- of verzekeringsadviseur of een fi nancieel planner kan u hierover verder adviseren. Bovendien kan de Pensioenplanner op www.pensioenfondssabic-ip.nl u helpen bij het plannen van uw pensioen. Binnenkort nieuwe verkiezingen bestuur Pensioenfonds SABIC-IP Gepensioneerd? Denk na over uw kandidaatstelling Eind dit jaar neemt Jan Aerts afscheid van het bestuur omdat zijn termijn afloopt. Jan heeft besloten zich niet herkiesbaar te stellen voor een nieuwe termijn van vier jaar. Gelukkig heeft hij zich wel bereid verklaard het bestuur nog een jaar te blijven ondersteunen als adviseur. Dit heeft het bestuur zeer verheugd, gezien zijn ervaring en kennis. Jan vertegenwoordigde de pensioengerechtigden binnen het bestuur. Het bestuur van Pensioenfonds SABIC-IP zoekt daarom een nieuw bestuurslid die de gepensioneerden vertegenwoordigt. Binnenkort worden daarom verkiezingen georganiseerd. Bent u gepensioneerd en heeft u interesse om namens de pensioengerechtigden deel te nemen in het bestuur? Reageer dan op de uitnodiging die u binnenkort thuis ontvangt. Meer informatie kunt u krijgen bij Arthur Smit, arthur.smit@sabic-ip.com, of Frederik Grever, grever.pensioenfonds@sabic-ip.com. Arthur Smit is ook bereikbaar op telefoonnummer (0164) 29 17 06. PensioenPraat 10

Welke pensioenrechten heb ik? Gebruik het nieuwe stroomdiagram! Met regelmaat wordt de vraag gesteld: op welk pensioen heb ik nu precies recht? En waar is het geld uit de regelingen van het verleden gebleven? Om u een handje te helpen, vindt u op de website van het pensioenfonds, www.pensioenfondssabic-ip.nl, (onder Statuten en Reglementen) een stroomdiagram. Het stroomdiagram stelt u een aantal vragen over leeftijd en uw moment van indiensttreding. Vervolgens kunt u zien onder welke regeling u valt. Het stroomdiagram maakt op een eenvoudige manier duidelijk waarop iedere werknemer recht heeft. Ook laat het diagram u aan de hand van voorbeelden zien, waar u in de verschillende pensioendocumenten kunt vinden op welk pensioen u recht heeft. Door simpel te klikken op de regelingen verschijnt er een beknopte toelichting met voorbeelden. Heeft u nog vragen? Pensioenfonds SABIC-IP hoopt dat dit stroomdiagram u helpt om beter inzicht te krijgen in de verschillende regelingen die op u van toepassing zijn. Als u vragen heeft over het stroomdiagram of over uw individuele situatie kunt u altijd contact opnemen met de consultants. Zij helpen u graag verder! U kunt hen bereiken op (050) 582 79 66. Bewaar de uitgaven van uw PensioenPraat. Er staat steeds!belangrijke informatie in. PensioenPraat 11

Samenstelling deelnemersraad Voorzitter Huib van den Durpel, Sabic-IP, ADC II, 2e etage huib.vandendurpel@sabic-ip.com, (0164) 29 22 45 Vice-voorzitter Gerrit op den Dries, SABIC-IP, BPA II Waarnemend secretaris Jan van Es, gepensioneerde Overige deelnemers Peter van Tilburg, SP Mfg BoZ Shift B - EU Arnold van Valen, Maintenance Planner Ben Jonker, Technology Analytical Day Technician Ed Schlarmann 1 vacature Administratie Carla Ligtenberg-Noordhuizen, vrijwilliger carla.ligtenberg-noordhuizen @sabic-ip.com, (0167) 56 43 07 Nuttige links over pensioenen Wilt u meer informatie over pensioenen? Kijk dan eens op de volgende websites. www.pensioenkijker.nl De website www.pensioenkijker.nl is een onafhankelijke, niet commerciële informatiebron. Er staat een groot aantal organisaties achter. Zij doen dit, omdat ze vinden dat de Nederlander meer moet nadenken over zijn pensioen. www.ombudsmanpensioenen.nl Als u een probleem heeft met uw pensioen kunt u dit voorleggen aan de Ombudsman Pensioenen. Kijk eerst op www.ombudsmanpensioenen.nl. TKP gaat verhuizen Het postadres is: Ombudsman Pensioenen Postbus 93560, 2009 AN Den Haag Telefoon (070) 333 89 65 Op www.pensioenfondssabic-ip.nl vindt u meer nuttige links. Samenstelling verantwoordingsorgaan Willem Grin Joop Tillema Peter Broers Huib van den Durpel Bernard Klazema Jan van Es Het verantwoordingsorgaan bestaat uit vertegenwoordigers namens de werkgever, de werknemers en de gepensioneerden. Het orgaan beoordeelt het door het bestuur gevoerde beleid, de gemaakte beleidskeuzes en de naleving van de principes van Goed Pensioenfonds Bestuur. De pensioenuitvoerder van Pensioenfonds SABIC-IP, TKP, gaat verhuizen. In verband met de verhuizing is de pensioendesk op vrijdag 23 oktober niet bereikbaar, excuses voor eventuele overlast. De contactgegevens van Pensioen- Pensioendesk Correspondentieadres TKP Postbus 501, 9700 AM Groningen Bezoekadres TKP Stationsplein 9, 9726 AE Groningen Contactpersonen TKP (pensioendesk) Roelof de Wal en Jakob Pronk Telefoon pensioendesk TKP (050) 582 79 66 fonds SABIC-IP blijven gelijk, alleen het bezoekadres verandert. Het bezoekadres wordt: TKP Pensioen BV Europaweg 27 9723 AS Groningen E-mailadres pensioendesk TKP consultants@tkppensioen.nl Internetadres TKP www. tkppensioen.nl Helpdesk Delta Lloyd (Geflex/Gesave) Informatie over beleggingsbeleid: (020) 597 61 00 Informatie over uw saldo: (020) 597 63 00 PensioenPraat 12