Voorontwerp instemmingsdecreet wijziging samenwerkingsakkoord betreffende invoering van een kilometerheffing voor vrachtwagens

Vergelijkbare documenten
ADVIES. Uitgebracht door de Raad van Bestuur op 8 april 2015

Voorontwerp van decreet houdende bepalingen tot begeleiding van de aanpassing van de begroting

Advies. Voorontwerp van decreet houdende bepalingen tot begeleiding van de begroting Brussel, 23 oktober 2015

Kilometerheffing voor Vrachtwagens * interregionaal Samenwerkingsakkoord

Draagvlak voor aanpassingen van de verkeersbelasting in Vlaanderen/België?

Samenwerkingsakkoord kilometerheffing voor vrachtwagens

Advies. Proefproject LZV s. Brussel, 24 juni Mobiliteitsraad

Voorontwerp van decreet houdende instemming met het samenwerkingsakkoord betreffende de financiering van de strategische spoorweginfrastructuren

Advies. Brussel, 20 september MORA_ADV_ _LZVs Mobiliteitsraad

Voorontwerp van decreet houdende wijziging van het decreet van 31 juli 1990 betreffende het publiekrechtelijk vormgegeven extern verzelfstandigd

Ontwerp van decreet houdende diverse bepalingen over het mobiliteitsbeleid, de openbare werken en het vervoer en het

Advies. Vergroening verkeersfiscaliteit lichte vracht en oldtimers. Brussel, 16 december 2016

Advies. Vermijdingsverkeer kilometerheffing vrachtwagens. Brussel, 23 februari 2018

stuk ingediend op 1216 ( ) Nr juni 2011 ( ) Ontwerp van decreet

Advies. Kilometerheffing voor vrachtvervoer. Brussel, 24 september Mobiliteitsraad

Advies. Ontwerpbesluit houdende het terugkommoment in het kader van de rijopleiding categorie B. Brussel, 22 juni 2018

VR DOC.0797/1

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

Briefadvies over de wijziging van het verdrag tot verbetering van de verbinding tussen het Julianakanaal en het Albertkanaal

De minister president van de Vlaamse Regering Vlaams minister van Buitenlands Beleid en Onroerend Erfgoed NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

Hoofdstuk 3 Beprijzing

nr. 123 van BJÖRN RZOSKA datum: 22 januari 2015 aan ANNEMIE TURTELBOOM Hervorming verkeersbelastingen - Stand van zaken - LPG-voertuigen

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING. Fiscale regularisatie niet uitsplitsbare bedragen.

Brussel, 30 maart Advies kmheffing. Advies. Over het standpunt van de Vlaamse Regering tot invoering van een kilometerheffing

De Herziening van de Eurovignetrichtlijn

Advies. Voorontwerp van decreet tot wijziging van het decreet van 20 april 2001 betreffende de organisatie van het personenvervoer over de weg

De rol en de impact van de MORAadviezen in het beleidsproces

Debat over de invoering van een kilometerheffing voor het goederenvervoer in Vlaanderen

Advies. Brussel, 28 oktober MORA_ADV_ _verkeersveiligheid_weginfrastructuur Mobiliteitsraad

VR DOC.1318/1BIS

ADVIES OVER HET VOORONTWERP VAN DECREET TOT WIJZIGING VAN DE BELASTING OP DE INVERKEERSTELLING (BIV)

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

VLAAMS PARLEMENT ONTWERP VAN DECREET

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

Belasting op de inverkeerstelling (BIV) en jaarlijkse verkeersbelasting - Oldtimers

Brussel, 23 april _advies_Aslasten. Advies

NOTA AAN DE LEDEN VAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

VR DOC.1079/1

Advies. Wijziging decreet lage-emissiezones. Brussel, 23 november 2018

KILOMETERHEFFING IN BELGIË

Voorontwerp van Besluit van de Vlaamse Regering betreffende het toegangsverbod tot de voertuigen van de VVM

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

VR DOC.0398/1BIS

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING. - Ontwerp van decreet houdende het terugkommoment in het kader van de rijopleiding categorie B - Definitieve goedkeuring

VR DOC.1111/2

VR DOC.0977/1BIS

Briefadvies. Complex Project Tussennota Complex Project Havengebied Antwerpen. Brussel, 24 juli 2018

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

VR DOC.0083/1BIS

BISNOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE LEDEN VAN DE VLAAMSE REGERING

RAAD VAN STATE afdeling Wetgeving

Advies. Omzetting EU-richtlijn hernieuwbare energie. Brussel, SERV, 26 januari 2011 Brussel, Minaraad, 3 februari 2011

Tarieven van de verkeersbelasting Vrachtwagens

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

KILOMETERHEFFING IN WALLONIË. 1. Welke voertuigen zijn onderhevig aan kilometerheffing? 2. Wat wordt verstaan onder MTM?

DE VERGROENING VAN DE

DE VLAAMSE MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED DE VLAAMSE MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

Advies. Subsidiebesluit. Brussel, 12 december SERV_ADV_ _algemeneregelssubsidies.docx

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

Tarieven van de verkeersbelasting Vrachtwagens

De (herziene) Europese Overeenkomst inzake adoptie van kinderen

2453 ( ) Nr januari 2014 ( ) stuk ingediend op. Ontwerp van decreet

DE VLAAMSE MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW NOTA AAN DE LEDEN VAN DE VLAAMSE REGERING

VLAAMS PARLEMENT ONTWERP VAN DECREET

Advies. over twee ontwerpen van decreet houdende Samenwerkingsakkoorden betreffende de interregionale mobiliteit van de werkzoekende.

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

RAAD VAN STATE afdeling Wetgeving

Stand van zaken interregionaal project kilometerheffing

Adviesvraag: voorontwerp van decreet tot wijziging van het decreet van 28 juni 1985 betreffende de milieuvergunning en van de Vlaamse Codex

VR DOC.0282/1BIS

A D V I E S Nr Zitting van dinsdag 24 februari

Vlaamse Regering.^SLT

VR 2016 DOC.0943/1BIS

BESLISSING (B) CDC-628E/26

Ontwerp van decreet. houdende wijziging van het tarief op het recht op verdelingen en gelijkstaande overdrachten

SARiV Advies 2012/29 SAR WGG Advies. 31 oktober 2012

DE VLAAMSE REGERING, Op voorstel van de Vlaamse minister van Mobiliteit en Openbare Werken, Vlaamse Rand, Toerisme en Dierenwelzijn;

Het Viapass project. Het systeem en de implementatie. Edward Claessens Oktober 2015

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

ADVIES UITGEBRACHT DOOR DE ECONOMISCHE EN SOCIALE RAAD VOOR HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST TIJDENS ZIJN ZITTING VAN 16 DECEMBER 2010.

VR DOC.0962/1BIS

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

Advies. Wijziging energieheffing. Brussel, 5 september 2016

DECREET STRATEGISCHE ADVIESRADEN goedgekeurd door het Vlaams Parlement op 9 juli 2003 HOOFDSTUK I. Definities en toepassingsgebied.

Advies. Over de conceptnota Vlaams strategisch spoorbeleid. Brussel, 20 juli VHC_ADV_ _Vlaamse_spoorstrategie

ADVIES. Ontwerp van milieuovereenkomst voor de afgedankte draagbare en industriële en autobatterijen en -accu s in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

vergadering C177 zittingsjaar Woordelijk Verslag Commissievergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

Transcriptie:

Advies Voorontwerp instemmingsdecreet wijziging samenwerkingsakkoord betreffende invoering van een kilometerheffing voor vrachtwagens Brussel, 21 april 2015 Mobiliteitsraad Wetstraat 34-36 1040 Brussel T +32 2 209 01 25 F +32 2 217 70 08 info@mobiliteitsraad.be www.mobiliteitsraad.be

Adviesvraag: Adviesaanvraag na de principiële goedkeuring van het voorontwerp van decreet houdende instemming met het samenwerkingsakkoord tot wijziging van het samenwerkingsakkoord van 31 januari 2014 tussen het Vlaamse Gewest, het Waalse Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest betreffende de invoering van de kilometerheffing op het grondgebied van de drie gewesten en tot oprichting van een publiekrechtelijk vormgegeven Interregionaal Samenwerkingsverband Viapass onder de vorm van een gemeenschappelijke instelling zoals bedoeld in artikel 92bis, 1, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen Adviesvrager: Minister Annemie Turtelboom Vlaamse minister van Begroting, Financiën en Energie Ontvangst adviesvraag: 30 maart 2015 Adviestermijn: bij hoogdringendheid - 10 werkdagen Goedkeuring/bekrachtiging raad: 21 april 2015 2

Inhoud Krachtlijnen van het advies... 4 Advies... 6 1. Maatschappelijk participatietraject rond kilometerheffing respecteren... 6 2. Discrepantie tussen keuzes Vlaamse Regering en visie mobiliteitsmiddenveld... 8 3. Wijziging samenwerkingsakkoord... 10 3.1. Samenvatting van de adviesvraag... 10 3.2. Advies over de wijziging van het samenwerkingsakkoord... 11 3

Krachtlijnen van het advies De Vlaamse Regering vroeg de Mobiliteitsraad om advies over het instemmingsdecreet met het samenwerkingsakkoord van 27 maart 2015 dat het samenwerkingsakkoord tussen de Gewesten van 31 januari 2014 betreffende de invoering van de kilometerheffing voor vrachtwagens en tot oprichting van Viapass wijzigt. Op dit ogenblik heeft de Mobiliteitsraad onvoldoende zicht op de stand van zaken van het dossier wat een advies enkel over het instemmingsdecreet moeilijk maakt. De MORA formuleerde immers op 27 februari 2015 een advies over de randvoorwaarden van de kilometerheffing. In dit advies stelt de Raad vast dat er geen consensus is voor het systeem dat de Vlaamse Regering voorstelde. De Vlaamse Regering heeft nog niet teruggekoppeld op welke wijze ze met de randvoorwaarden van het middenveld zal omgaan. De opmerkingen in het advies van 27 februari 2015 blijven dus gelden. Naast de adviesprocedure liep er een overleg met betrokken actoren over tariefhoogtes, het wegennet waarop de kilometerheffing van toepassing zal zijn en over het flankerend beleid. Ook de resultaten van dit overleg zijn nog niet gekend bij het middenveld. Als derde aandachtspunt bevat het samenwerkingsakkoord een aantal principes die de Vlaamse Regering al dan niet kan gebruiken bij het vormgeven van de kilometerheffing. Naar het mobiliteitsmiddenveld communiceerde de Vlaamse Regering nog niet over de beleidskeuzes die ze zal maken. Door het ontbreken van een langetermijnkader zowel op het vlak van mobiliteit als fiscaliteit, kan de MORA deze keuzes ook niet inschatten. Deze elementen bemoeilijken het lopende participatieproces. De Mobiliteitsraad vraagt duidelijkheid over de keuzes van de Vlaamse Regering, de resultaten van het overleg en de timing en verdere stappen bij de concrete uitwerking van de kilometerheffing voor vrachtwagens. De MORA veronderstelt dat de beleidskeuzes zullen leiden tot aanpassingen aan het voorontwerp van decreet waarover de Mobiliteitsraad reeds adviseerde. De Raad vraagt om de wijzigingen aan hem te communiceren en de Raad de mogelijkheid te bieden hierover formeel te adviseren. Specifiek over de wijzigingen aan het samenwerkingsakkoord vraagt de MORA aan de Vlaamse Regering om: Te communiceren over haar beleidskeuzes De maatregel in te bedden in een langetermijnvisie op mobiliteit en fiscaliteit, die minstens een visie bevat op een sociaal-rechtvaardige beprijzing voor alle modi en een voorstel omvat voor het internaliseren van de externe kosten De verkeersfiscaliteit voor vrachtwagens te herzien met aandacht voor het vermijden van ongewenste effecten Geen tariefvariaties te voorzien naar tijd en plaats zolang de kilometerheffing alleen geldt voor goederenvervoer Eén tarief per voertuigcategorie te voorzien op het Vlaamse wegennet dat onder de kilometerheffing valt 4

De definitie van de vrijstellingen voor landbouwvoertuigen zodanig te formuleren dat ze rechtszekerheid biedt Ook vrijstellingen te voorzien voor voertuigen die uitsluitend bedoeld zijn voor het geven van opleidingen Rekening te houden met het in België geldende arbeidsrecht met betrekking tot de verantwoordelijkheid van de werkgever bij het subsidiair aanduiden van de bestuurder als belastingschuldige. 5

Advies Op 27 maart 2015 keurde de Vlaamse Regering het voorontwerp van decreet houdende instemming met het samenwerkingsakkoord tot wijziging van het samenwerkingsakkoord van 31 januari 2014 tussen het Vlaamse Gewest, het Waalse Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest betreffende de invoering van de kilometerheffing op het grondgebied van de drie Gewesten en tot oprichting van een publiekrechtelijk vormgegeven Interregionaal Samenwerkingsverband Viapass principieel goed. Ze vroeg hierover bij hoogdringendheid advies aan de MORA op 30 maart 2015. De MORA keurde dit advies goed tijdens zijn plenaire vergadering van 21 april 2015. De Mobiliteitsraad gaat in dit advies in op het belang van het maatschappelijk participatietraject en zijn verwachtingen ten aanzien van de Vlaamse Regering omtrent het kilometerheffingsproject. Daarnaast adviseert de Raad over de technische aspecten van het samenwerkingsakkoord van 27 maart 2015. 1. Maatschappelijk participatietraject rond kilometerheffing respecteren Het idee om verkeersgerelateerde belastingen te vervangen door een andere manier van beprijzen is niet nieuw. Er is voor het eerst sprake van in het Vlaamse regeerakkoord 2004-2009. Van bij de start van de uitwerking van mogelijke systemen door de Vlaamse Regering loopt er parallel een maatschappelijk debat met actoren uit het middenveld. Dit participatieproces is noodzakelijk gebleken om een kilometerheffing voor vrachtwagens gedragen te maken. Maatschappelijke randvoorwaarden voor kilometerheffing Voor het project kilometerheffing voor vrachtverkeer over de weg was 12 februari 2010 een belangrijke datum. Toen bundelde de Vlaamse Regering een aantal dossiers onder de noemer objectief doorrekenen van kosten voor mobiliteit. Het ging meer concreet over de invoering van een kilometerheffing voor vrachtwagens, vergroening van de belasting op inverkeerstelling (BIV) en de hervorming en eigen inning van de verkeersbelastingen. Daarmee gaf de Vlaamse Regering een signaal om werk te maken van een herziening van de verkeersfiscaliteit. De Vlaamse Regering besliste toen ook om de MORA op regelmatige basis te betrekken bij de stand van zaken van het dossier. Deze regeringsbeslissing leidde tot een directe betrokkenheid van de Mobiliteitsraad en tot een goede communicatie, transparantie, kennis en wederzijds begrip. Deze informatie-uitwisseling bleek daarenboven een meerwaarde voor de diverse adviesprocessen. Over de kilometerheffing voor vrachtwagens formuleerde de MORA ondertussen al vier adviezen. 6

In zijn adviezen van 2009 1 en 2010 2 vond de Mobiliteitsraad een draagvlak voor een kilometerheffingssysteem voor vrachtwagens. Dit draagvlak was verbonden aan een aantal maatschappelijke randvoorwaarden. De MORA leverde deze adviezen af vooraleer de Vlaamse Regering een definitieve beslissing nam voor de introductie van de kilometerheffing. Politiek akkoord van 21 januari 2011: goederen- en personenvervoer Een belangrijke stap in het realiseren van een systeem om kosten van mobiliteit objectief te kunnen doorreken was de ondertekening een politiek akkoord tussen de Gewesten over de hervorming van de verkeersbelastingen op 21 januari 2011. Dit akkoord bevatte: De invoering van de kilometerheffing voor vrachtwagens (ten laatste in 2013) De introductie van een tijdsgebonden gebruiksrecht voor weginfrastructuur voor lichte voertuigen, voorafgaand aan de eventuele inwerkingstelling van een kilometerheffing voor lichte voertuigen Hervorming van de verkeersbelasting en de belasting op de inverkeerstelling voor lichte voertuigen, die moet resulteren in een groenere autofiscaliteit Het organiseren van een proefproject kilometerheffing lichte voertuigen in de GEN-zone Het politiek akkoord koppelt een ander systeem van beprijzing van wegverkeer voor het goederen- en het personenvervoer aan elkaar. Dit was ook de context waarbinnen de MORA zijn debatten binnen de MORA voerde. Samenwerkingsakkoord van 31 januari 2014: principes kilometerheffing Op 31 januari 2014 ondertekenden de drie Belgische gewesten het samenwerkingsakkoord dat de gezamelijke invoering van een kilometerheffing voor vrachtwagens en de oprichting van Viapass mogelijk maakt. Het bevat de gemeenschappelijke principes waarmee de drie Gewesten rekening moeten houden bij de uitwerking van de kilometerheffing voor vrachtwagens. Bovendien engageren ze zich om de nodige gewestelijke wetgeving te voorzien om de realisatie mogelijk te maken. Het samenwerkingsakkoord geeft de Gewesten de vrijheid om een aantal elementen zelf in te vullen om beleidsaccenten eigen aan het Gewest te kunnen leggen. Het samenwerkingsakkoord creëert een wettelijke basis voor de invoering. De andere dossiers uit het politiek akkoord van 21 januari 2011 kennen nog geen wettelijke basis. Over het samenwerkingsakkoord adviseerde de Mobiliteitsraad op 18 oktober 2013 3. De Raad onderlijnde hierin opnieuw het belang van de maatschappelijke randvoorwaarden om tot een gedragen kilometerheffingssysteem te komen. 1 MORA, 2009, Advies over het standpunt van de Vlaamse Regering tot invoering van een kilometerheffing, 30 maart 2009 - www.mobiliteitsraad.be/node/2493 2 MORA, 2010, Advies over kilometerheffing voor vrachtvervoer, 24 september 2010 - www.mobiliteitsraad.be/node/3768 3 MORA, 2013, Advies over het samenwerkingsakkoord kilometerheffing voor vrachtwagens, 18 oktober 2013 - www.mobiliteitsraad.be/node/8777 7

2. Discrepantie tussen keuzes Vlaamse Regering en visie mobiliteitsmiddenveld Het voorontwerp van decreet betreffende de invoering van een kilometerheffing voor vrachtwagens, principieel goedgekeurd door de Vlaamse Regering op 13 februari 2015, geeft voor het eerst formeel de concrete beleidskeuzes aan over de verschillende aspecten van de kilometerheffing in Vlaanderen. Invulling MORA-randvoorwaarden noodzakelijk De Mobiliteitsraad stelt in zijn advies 4 van 27 februari 2015 vast dat het systeem waarvoor de Vlaamse Regering koos op 13 februari 2015 sterk afwijkt van het systeem waarvoor hij een draagvlak heeft gevonden. Daarom vindt de Mobiliteitsraad geen consensus voor dit systeem. Dit advies blijft nog steeds geldig. In het advies geeft de Raad aan dat hij voorstander blijft van de invoering van een kilometerheffingssysteem voor vrachtwagens indien aan een aantal randvoorwaarden is voldaan. De Mobiliteitsraad herhaalt deze randvoorwaarden die hij in zijn vorige adviezen aanreikte om een draagvlak te vinden bij alle actoren. De Raad stelt immers voor om te starten met een eenvoudig, maatschappelijk haalbaar, gebruiksvriendelijk en betrouwbaar systeem waarbij de Vlaamse Regering: Vertrekt vanuit een Vlaamse mobiliteits- en fiscaliteitsvisie en de kilometerheffing inbedt in een algemene mobiliteitsvisie over alle modi en verkeersnetwerken heen en in een beleidsvisie op Vlaamse fiscaliteit De verschillen tussen de gewesten tot een minimum beperkt: dit impliceert zo homogeen mogelijke tarieven, met minimale verschillen in hoogte Begint op een beperkt wegennet om de invoering maatschappelijk haalbaar te maken. Ze moet de keuze voor dit wegennet maken op basis van objectieve en transparante criteria en via een participatietraject. Dit geldt ook voor eventuele aanpassingen aan het netwerk. Voorziet in een handhaving met een hoge pakkans Tariefhoogtes bepaalt die maatschappelijk aanvaardbaar en gedragen zijn. Uit de door de MORA gevraagde impactstudie moet blijken welke tariefhoogtes haalbaar zijn, rekening houdend met de doelstellingen van de kilometerheffing Het aantal vrijstellingen beperkt Een flankerend beleid uitrolt dat zowel overgangsmaatregelen als structurele maatregelen omvat De opbrengsten besteedt aan de verbetering van het mobiliteitssysteem in zijn geheel, inclusief de remediëring van externe kosten, en infrastructuur De effecten van de kilometerheffing opvolgt en data verzamelt over de vrachtwagenstromen op het wegennet. In de adviestekst staat een verdere verduidelijking van deze randvoorwaarden. 4 MORA, 2015, Advies over het voorontwerp van decreet betreffende de invoering van een kilometerheffing voor vrachtwagens, 27 februari 2015 - www.mobiliteitsraad.be/node/9707 8

Duidelijkheid nodig over de stand van zaken van het dossier De adviesvraag aan de MORA was niet het enige lopende consultatieproces. Tijdens de hoorzitting 5 in de Commissie Mobiliteit en Openbare Werken van het Vlaams Parlement van 19 maart 2015 over het MORA-advies, gaf de Vlaamse minister bevoegd voor Mobiliteit en Openbare Werken aan dat er nog overleg loopt met betrokken actoren. Met het eindrapport over deze overlegronde zal de minister aan de Regering een mandaat vragen voor verdere onderhandelingen met de betrokken partners. Op basis van de verdere onderhandelingen zal hij nagaan hoe het decreet en het systeem kunnen aangepast worden in functie van slimme mobiliteit maar vooral gebaseerd op het principe dat de vervuiler betaalt. De visie van de MORA op de kilometerheffing voor vrachtwagens hangt sterk af van de wijze waarop met de Vlaamse Regering rekening houdt met de randvoorwaarden vermeld in zijn advies van 27 februari 2015. Het is voor de Mobiliteitsraad onduidelijk welke wijzigingen de Vlaamse Regering nog zal aanbrengen aan het ontwerp van decreet betreffende de kilometerheffing en in welke mate ze rekening houdt met het MORAadvies en de resultaten van het overleg. De Mobiliteitsraad heeft hierover nog geen feedback ontvangen van de Vlaamse Regering. De Raad heeft ook geen zicht op welke beleidskeuzes de Vlaamse Regering zal maken over de gewijzigde elementen in het samenwerkingsakkoord. Deze elementen maken het voor de Mobiliteitsraad moeilijk om een technisch advies te geven over het samenwerkingsakkoord omdat ook hierover de keuze van de Vlaamse Regering niet gekend is. Dit heeft mee te maken met het ontbreken van een visie op lange termijn op mobiliteit en fiscaliteit waarin deze maatregel past. De Mobiliteitsraad vraagt duidelijkheid over de keuzes van de Vlaamse Regering, de resultaten van het overleg en de timing en verdere stappen bij de concrete uitwerking van de kilometerheffing voor vrachtwagens. De MORA veronderstelt dat de beleidskeuzes zullen leiden tot aanpassingen aan het voorontwerp van decreet waarover de Mobiliteitsraad reeds adviseerde. De Mobiliteitsraad vraagt om de eventuele wijzingen aan hem te communiceren en de Raad de mogelijkheid te bieden hierover opnieuw formeel te adviseren. De MORA wil nogmaals wijzen op het belang van transparantie en een goede communicatie om te werken aan draagvlak. Hij roept de Vlaamse Regering daarom op om te blijven communiceren met het mobiliteitsmiddenveld en de andere betrokken actoren om het vertrouwen in het proces te versterken. 5 Vlaams Parlement, 2015, Woordelijk verslag commissievergadering, Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken, 19 maart 2015, p. 3-32, versie voor eindredactie 9

3. Wijziging samenwerkingsakkoord De gezamenlijke principes van de kilometerheffing over de drie Gewesten zijn vastgelegd in het samenwerkingsakkoord van 31 januari 2014. Bij de verdere concretisering van de kilometerheffing voor vrachtwagens bleken er nog enkele technische en inhoudelijke aanpassingen nodig. Deze zijn opgenomen in een nieuw samenwerkingsakkoord dat het samenwerkingsakkoord van 31 januari 2014 wijzigt. De Vlaamse Regering vraagt de MORA om advies over het instemmingsdecreet met het nieuwe samenwerkingsakkoord. De drie Gewesten ondertekenden dit samenwerkingsakkoord op 27 maart 2015. 3.1. Samenvatting van de adviesvraag Het samenwerkingsakkoord van 27 maart 2015 bevat 10 artikelen. Deze gewijzigde of toegevoegde artikelen bevatten volgende aanpassingen aan het samenwerkingsakkoord van 31 januari 2014: Gewijzigde definities van voertuig en tariefzone De tariefformule wordt gewijzigd zowel voor de kilometerheffing als retributie als die voor de kilometerheffing als belasting: De correctiefactor voor onnauwkeurige GPS-metingen wordt niet meer vermeld in het samenwerkingsakkoord. Het tarief kan nu ook gemoduleerd worden naar tijd en plaats. Voertuigen van 12 ton behoren tot de gewichtsklasse 12 ton tot 32 ton. Er kan een afwijkend tarief voorzien worden voor zeer grote vrachtwagens (meer dan 32 ton) op overige gewestwegen en gemeentewegen met een tarief hoger dan nul eurocent 6. De wijzigingen over de tariefstructuur hebben tot doel om de Gewesten de mogelijkheid te bieden om tarieven in overeenstemming te brengen met hun beleidsaccenten. Het aanmerken van de bestuurder van een voertuig als belastingschuldige die enkel subsidiair kan worden aangesproken tot voldoening van de verschuldigde kilometerheffing en desgevallend de administratieve boetes. Overtredingen van de kilometerheffing binnen eenzelfde tijdvak vanaf de eerste vaststelling van inbreuk worden gebundeld en kunnen maximaal één administratieve boete tot gevolg hebben. Bij de vrijstelling voor landbouw-, tuinbouw-, visteelt- en bosbouwvoertuigen wordt de definiëring van voertuigen die af en toe gebruik maken van de openbare weg geherformuleerd. De gewesten kunnen vrijblijvend de jaarlijkse verkeersbelasting voor leasingvoertuigen wijzigen voor voertuigen die onderworpen zijn aan de kilometerheffing. 6 Het samenwerkingsakkoord voorziet tariefvariaties in functie van het wegtype. De drie wegtypes waarvan kan worden gedifferentieerd zijn: autosnelwegen en autosnelwegringwegen, overige gewestwegen met een tarief hoger dan nul eurocent en gemeentewegen met een tarief hoger dan nul eurocent. 10

Het handhavingspersoneel van de gewesten mag bij een wegcontrole (en alleen dan) niet alleen de eigen openstaande administratieve boetes innen maar ook automatisch de openstaande vorderingen van andere gewesten. Schrappen van de forfaitaire heffing die een gebruiksrecht voor 24h op het ganse Belgische wegennet introduceerde. 3.2. Advies over de wijziging van het samenwerkingsakkoord De Mobiliteitsraad onderlijnt dat de Vlaamse Regering de kilometerheffing best invoert als een eenvoudig, betrouwbaar en gebruiksvriendelijk systeem. Vanuit dit standpunt bekijkt hij de wijzigingen aan het samenwerkingsakkoord. Onduidelijkheid over keuzes van de Vlaamse Regering Het samenwerkingsakkoord biedt de Gewesten de contouren aan waarbinnen zij een kilometerheffingssysteem kunnen ontwikkelen. De aanpassingen die gebeuren in het samenwerkingsakkoord zijn niet onmiddellijk van toepassing in alle drie Gewesten. Het is aan de Gewesten zelf om te bepalen welke principes en op welke wijze ze deze omzetten in regelgeving. Het opnemen van de principes gebeurt op vraag van minstens één Gewest of omdat het technisch en/of juridisch nodig is. Het is voor de Mobiliteitsraad niet duidelijk welke beleidskeuzes de Vlaamse Regering gaat maken vertrekkend van de principes. Het inpassen van de maatregel in een langetermijnbeleid is nodig om de beleidskeuzes te duiden. De Mobiliteitsraad is vragende partij om de kilometerheffing in te passen in een beleid op lange termijn zowel omtrent mobiliteit als omtrent fiscaliteit. Zo n beleid moet minstens een visie bevatten op een sociaal-rechtvaardige beprijzing voor alle modi en een voorstel omvatten voor het internaliseren van de externe kosten van alle modi. Herziening verkeersfiscaliteit De MORA vindt het positief dat de Vlaamse Regering als doelstelling opneemt dat de jaarlijkse verkeersbelasting als belasting op voertuigbezit wordt vervangen door een kilometerheffing voor vrachtwagens als een eerlijkere gebruiksbelasting. Het is een concrete toepassing van het de gebruiker betaalt-principe. In zijn vorige adviezen heeft de Mobiliteitsraad aangegeven dat hij verwacht dat bij het invoeren van een kilometerheffing voor vrachtwagens de Vlaamse Regering de jaarlijkse verkeersbelasting vermindert. De MORA vraagt om voor voertuigen boven 12 ton de Europese minimumtarieven te hanteren en verkeersbelasting af te schaffen voor voertuigen tussen 3,5 ton en 12 ton. Het vermijden van ongewenste effecten bij het hervormen van de verkeersbelastingen is voor de MORA een belangrijk aandachtspunt. De MORA vraagt de Vlaamse Regering om de nodige maatregelen te nemen om ongewenste effecten te vermijden. Zo mag de hervorming niet leiden tot onder meer het creëren van vermijdingsgedrag naar andere routes en verschuivingen tussen voertuigcategorieën bij die categorieën die 11

grenzen aan een andere MTM-klasse. Gezien de kilometerheffing een belasting is, moet deze ook billijk en rechtvaardig zijn in het hele gewest. De Raad vraagt om een goede en transparante effectopvolging te voorzien om eventuele bijsturingen op een objectieve manier mogelijk te maken. Geen tariefvariaties naar tijd en plaats Het samenwerkingsakkoord voert het begrip tariefzone in en staat toe om tarieven te variëren naar tijd en plaats. De Mobiliteitsraad is geen voorstander van het variëren van de tarieven van de kilometerheffing naar tijd en plaats zolang de kilometerheffing enkel geldt voor vrachtvervoer over de weg. Omdat vrachtverkeer slechts een minderheidspercentage uitmaakt van het verkeer op de weg zal enkel door vrachtwagens een verhoogd tarief aan te rekenen op bepaalde tijden en locaties, de impact op de congestie nagenoeg onbestaand zijn. Tariefvariaties naar tijd en plaats maken het systeem mogelijk minder eenvoudig en gebruiksvriendelijk. Bovendien maakt dit het bijna onmogelijk om op voorhand de kostprijs van een rit te bepalen, wat een belangrijk nadeel is voor de gebruikers. De MORA heeft in zijn vorige adviezen aangegeven voor een systeem te zijn dat op termijn mobiliteitssturend is wanneer voor alle modi, zowel voor personen- als goederenvervoer, een systeem voor een rechtvaardige beprijzing bestaat. Op dat ogenblik kan een variatie naar tijd en plaats overwogen worden. Dit kan voor het mobiliteitsmiddenveld enkel via een objectieve en transparant proces dat gekoppeld is aan een participatietraject. Eén tarief op het Vlaamse wegennet Het samenwerkingsakkoord voorziet de mogelijkheid om vrachtwagens zwaarder dan 32 ton meer te belasten op de overige gewestwegen en gemeentewegen met een tarief hoger dan nul eurocent. De Mobiliteitsraad vraagt om op het volledige wegennet dat onder de kilometerheffing zal vallen per voertuigcategorie slechts één tarief te hanteren. De Raad kiest hiervoor omdat de basis van de kilometerheffing een infrastructuurheffing is, een vergoeding voor het gebruik van de infrastructuur met een rechtstreekse link tussen de belasting van het wegennet en het te betalen tarief. De infrastructuurcomponent in de tariefformule moet onafhankelijk zijn van het type weg. Vrijstellingen Het samenwerkingsakkoord wijzigt de definitie van de vrijstellingen van landbouw-, tuinbouw-, visteelt- en bosbouwvoertuigen. De MORA vindt echter dat de voorwaarden van de vrijstellingen weinig nauwkeurig omschreven zijn en vreest voor rechtsonzekerheid bij de verdere invulling. De MORA pleit in deze voor eenvoud en consistentie tussen de gewesten. In zijn advies van 27 februari 2015 heeft de Mobiliteitsraad gevraagd om ook voor opleidingsvoertuigen een vrijstelling te voorzien. De Raad herhaalt zijn vraag aan de Vlaamse Regering om voor voertuigen uitsluitend bestemd voor opleidingen een vrijstelling te voorzien in het decreet betreffende de kilometerheffing. 12

Samenwerking tussen de gewesten Voor het maatschappelijk draagvlak is een goede handhaving zeer belangrijk. De MORA vindt het bijgevolg positief dat het samenwerkingsakkoord toelaat dat gewesten bij wegcontroles niet alleen de eigen openstaande administratieve geldboetes kunnen innen, maar ook automatisch de openstaande geldboetes van de andere gewesten. Dit leidt tot een efficiëntere effectieve inning. Verantwoordelijkheid van de chauffeur Het samenwerkingsakkoord voorziet de mogelijkheid om de bestuurder van een voertuig subsidiair aan te duiden als belastingschuldige. De Mobiliteitsraad neemt hiervan akte maar vindt dat hier rekening gehouden moet worden met het in België geldende arbeidsrecht met betrekking tot de verantwoordelijkheid van de werkgever. 13