Voedingsbeleid Van Kindercentrum Watergraafsmeer Amsterdam KCWA KDV, BSO Uitgiftedatum: Juli 2009 Herzien: Mei 2016 Titel: Voedingsbeleid Documentnummer: 06.01 Proceseigenaar: Directeur
Inleiding Goede voeding is essentieel voor elk mens. We vinden het belangrijk dat kinderen leren dat goede voeding bijdraagt aan een goede gezondheid, zowel lichamelijk als geestelijk. Dit beleid bevat uitgangspunten met betrekking tot voeding binnen Kinderdagverblijf De Bibelebontseberg en de Buitenschoolse Opvang De Beukelseberg. Het eten in het kindercentrum wordt gezien als een sociaal groepsgebeuren. Het gaat niet alleen om het eten maar ook om het contact met elkaar. Het is een gezellig rustpunt op de dag. De maaltijd is een uitgelezen moment om elkaar verhalen te vertellen. De pedagogisch medewerker is attent op kinderen die iets willen zeggen, zij verdeelt de beurten en brengt nieuwe gespreksonderwerpen in. Een prettige maaltijd draagt bij aan het gevoel van welbevinden van het kind en aan sociale attentie, oftewel het aandacht hebben voor elkaar. De pedagogisch medewerkers hanteren een stimulerende houding ten aanzien van eten opeten, maar zullen eten en drinken nooit opdringen. Eten hoort iets leuks en aangenaams te zijn. Uitgangspunten eten en drinken Gezond voedingsaanbod Gevarieerde voeding en bewegen zijn belangrijk voor de ontwikkeling en het welzijn van kinderen. Kinderen zijn in de groei. Gezonde voeding en voldoende beweging draagt bij aan het voorkomen van (chronische) ziekten en overgewicht. Sporten en bewegen, liefst buiten, nemen dan ook een belangrijke plaats in bij ons. Daarnaast zorgen we voor een gezond en gevarieerd voedingsaanbod. We houden ons aan de richtlijnen van het voedingscentrum en de schijf van vijf. Wat wij hierin belangrijk vinden is om de hoeveelheid zout, suiker en verzadigd vet die kinderen binnenkrijgen te beperken. Daarnaast wordt er bij ons in principe niet gesnoept. Met feestdagen maken wij hierop een uitzondering. vaste momenten In het kinderdagverblijf en de buitenschoolse opvang wordt er op vaste momenten gegeten en gedronken. Het eten wordt met zorg bereid en aangeboden en er is een gevarieerde keuze aan broodbeleg. Er wordt geen eten opgedrongen aan de kinderen. De maaltijd verloopt in een rustige, ontspannen en gezellige sfeer aan een gedekte tafel. In principe bieden we de kinderen buiten de vaste eetmomenten geen (eigen) eten aan. Er kan altijd een uitzondering gemaakt worden voor bepaalde kinderen. Dit kan besproken worden met de pedagogisch medewerker op de groep, hij/zij zal checken of dit haalbaar is qua tijd en groepsgrootte. Op het kinderdagverblijf wordt in principe geen extra eten aangeboden na half 5, aangezien er dan 1 medewerker op de groep staat en de situatie het op dat moment niet toelaat. eigen keuze We stimuleren kinderen zoveel mogelijk om zelf te eten en te drinken. Ze mogen kiezen wat ze op hun brood willen en smeren ook hun eigen boterham als ze dat willen. Bij de buitenschoolse opvang wordt het eten gepresenteerd in buffetvorm: de etenswaren staan op uitnodigende wijze op tafel uitgestald en de kinderen kunnen zichzelf bedienen. Ten aanzien van het eten wordt er rekening gehouden met diëten, (geloofs)overtuigingen, allergieën en met wat kinderen echt niet lekker vinden. tafelmanieren De pedagogisch medewerkers eten met de kinderen mee en hebben een voorbeeldfunctie. Tafelmanieren zijn een belangrijk aandachtspunt en dienen om de sfeer aan tafel te verhogen. De
pedagogisch medewerker treedt stimulerend en corrigerend op bij het aanleren en consolideren van tafelmanieren. De groep kan het kind tot steun zijn. Bijvoorbeeld: Als iedereen aan tafel zit dan is het gezellig om erbij te zitten en zien eten doet eten. algemene tafelafspraken We hanteren een aantal algemene tafelafspraken, zoals: - goed kauwen en rustig eten - wachten met eten, tot iedereen een portie heeft - wachten aan tafel tot iedereen klaar is * - uit een voorafgemaakte selectie mag het kind zelf kiezen wat hij/zij op zijn/haar brood/cracker/in je beker wilt - eerst proeven voordat je zegt dat je iets niet lust - broodkorstjes worden wel gepromoot maar niet opgedrongen - brood en drinken worden tegelijk aangeboden *In de regel blijven de kinderen aan tafel tot iedereen klaar is, maar met deze regel wordt soepel omgegaan. Als een kind er (nog) niet aan toe is zich overeenkomstig de regels te gedragen dan wordt er creatief naar oplossingen gezocht die passen bij het kind. Tot slot mogen verschillende groepen eigen, specifieke (leeftijds-)gebonden afspraken aan de algemene afspraken toevoegen. Snoepen Er wordt niet gesnoept op het kinderdagverblijf en de buitenschoolse opvang. Met feestdagen, zoals Sinterklaas, Kerst en Pasen maken wij een kleine uitzondering op de regel, voor zover dat mogelijk is. Wij proberen de hoeveelheid suiker, zout en verzadigd vet die kinderen dan binnenkrijgen zoveel mogelijk te beperken. Baby s, borstvoeding en bekers Wij kunnen baby s zowel afgekolfde borstvoeding geven, als kunstvoeding. Het is aan de ouders welke keuze zij maken. Wij gebruiken kunstvoeding van het merk Nutrilon, op verzoek kunnen ook andere merken kunstvoeding worden aangeschaft. Borstvoeding wordt volgens strenge richtlijnen bewaard en verwarmd. (zie werkinstructie Flessenvoeding) Vanaf een maand of 9 stimuleren we de kinderen om uit een tuitbeker te drinken en bij de overgang van de baby- naar de peutergroep moet dat een gewone beker zijn. Brood De kinderen krijgen volkoren brood te eten. De boterhammen worden besmeerd met een biologische margarine. Als beleg bieden wij de volgende producten aan: Appelstroop, pindakaas, halvajam, smeerkaas, kaas, (halal) kipfilet, kalkoenfilet, beenham en vegetarische smeerworst. De boterhammen worden niet overdadig besmeerd met beleg. Een dun laagje is meer dan voldoende. Om inspiratie op te doen voor broodbeleg kun je hier kijken: http://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/gezonde-voeding-en-voedingsstoffen/wat-is-gezond-enlekker-broodbeleg-.aspx
Drinken Wij drinken melk, thee en water op de groepen. Wij bieden geen limonadesiroop of diksap aan. Limonadesiroop en diksap bevatten veel calorieën en suikers en dit vergroot de kans op overgewicht en tandbederf. Als ouders dit thuis wel doen is dat prima, maar wij gaan hier niet in mee. De volgende producten bieden wij niet aan: Wij bieden geen gewone smeerkaas aan. Hier zit namelijk veel zout in. Als alternatief geven we ERU Smeerkaas, met minder zout. Wij bieden geen (smeer)leverworst aan. In (smeer)leverworst zit namelijk veel vitamine A. Het kan schadelijk zijn als een kind structureel teveel vitamine A binnenkrijgt. Aangezien het kind thuis al (smeer)leverworst zou kunnen krijgen, bieden wij uit voorzorg geen (smeer)leverworst aan. Als alternatief kan vegetarische smeerworst gegeven worden. Wij geven kinderen geen producten van rauw vlees, zoals filet américain, ossenworst, carpaccio of niet-doorbakken tartaar. Wij geven ook geen rauwe of voorverpakte gerookte vis. Hierin kunnen ziekmakende bacteriën zitten. De kinderen wordt in ieder geval 1 beker drinken per keer aangeboden. Wanneer de kinderen geen melk mogen of willen, krijgen zij lauwe thee of water aangeboden. Water mag de hele dag door worden gedronken. Vanaf de leeftijd van 6 maanden tot 12 maanden krijgt een kind opvolgmelk. Het kind krijgt in principe nog geen gewone melk tot hij 12 maanden is. Daarin zit te weinig ijzer en goede vetten en te veel eiwit. Als ouders gerichte bezwaren hebben dan kijken we naar maatwerk. Een kind hoeft bij ons de beker niet helemaal leeg te drinken. Als een kind de beker niet leegdrinkt, heeft hij simpelweg geen dorst. Tussendoortjes (fruit en crackers) De kinderen krijgen verse groente en fruit op de opvang. De baby s krijgen een gepureerde fruithap van vers fruit en de kinderen vanaf ongeveer 7/8 maanden krijgen verschillende stukjes fruit aangeboden in een bakje. Daarbij krijgen de kinderen een beker water of lauwe thee te drinken. Bij de BSO wordt het fruit op een bord uitgestald en mogen de kinderen hier zelf van pakken. Bij het eten van crackers hebben de kinderen keuze uit rijstwafel, volkoren knäckebröd en volkoren cracottes. Deze worden belegd met hartig of zoet beleg met daarbij een beker water of thee. Eetritme KDV 9.30 u fruit & thee of water 11.30 u boterham & halfvolle melk (of water) 15.00 u cracker, soepstengel of rijstwafel & yoghurt 17.00 u vanaf 1 jaar groente (paprika/wortel/tomaat/komkommer), baby s onder de 1 jaar soepstengel & water BSO 9.30 u fruit & thee of water 12:00 u boterham & halfvolle melk (of water) 15:30 u crackers 17:00 u fruit en groente Feest en trakteren Een verjaardag betekent feest en bij zo n verjaardag komt vaak een traktatie kijken. Er kan zowel een niet-eetbare traktatie als een eetbare traktatie aangeboden worden. Wij vinden het belangrijk dat de eetbare traktaties zo gezond mogelijk zijn. We vragen ouders dan ook om traktaties zo klein mogelijk
te houden en niet te calorierijk te maken. Voor jonge kinderen is een traktatie al snel een hele maaltijd. De pedagogisch medewerkers kunnen eventueel tips geven voor een gezonde traktatie. Kijk voor tips voor KDV en BSO ook op: http://www.voedingscentrum.nl/nl/mijn-kind-en-ik/dreumesen-peuter/mijn-kind-gaat-naar-het-kinderdagverblijf.aspx en http://www.voedingscentrum.nl/nl/mijn-kind-en-ik/alles-over-gezond-eten-voor-kinderen-van-4-13- jaar/traktaties-en-kinderfeest.aspx
Bijlage 1 - Richtlijnen hoeveelheden Voedingscentrum Wij houden ons aan de richtlijnen van het Voedingscentrum. Onderstaand een overzicht in de verschillende leeftijdscategorieën. Gemiddelde hoeveelheden Onderstaande tabel geeft de gemiddelde dagvoeding van kinderen per leeftijdsgroep weer. Dit is de dagvoeding die kinderen nodig om alle voedingsstoffen binnen te krijgen. Dit is inclusief het eten en drinken dat kinderen s morgens en s avonds thuis krijgen. De hoeveelheden zijn gemiddeldes en dienen als richtlijn voor pedagogisch medewerkers en ouders. De hoeveelheden passen wij aan op de behoeften van elk kind. Productgroep 1 tot 4 jaar 4 tot 9 jaar 9 tot 13 jaar Groente 1-2 opscheplepels (50-100 gram) 2-3 opscheplepels (100-150 gram) 3-4 opscheplepels (150-200 gram) Fruit 1-2 stuks (150 gram) 1-2 stuks (150 gram) 2 stuks (200 gram) Brood 2-3 sneetjes 3-4 sneetjes 4-5 sneetjes Aardappels of Rijst/ pasta/ peulvruchten 1-2 stuks of 1-2 opscheplepels (50-100 gram) 2-3 stuks of 2-3 opscheplepels (100-150 gram) 3-4 stuks of 3-4 opscheplepels (150-200 gram) Melk(producten) 2-3 bekertjes (300 ml) 2 normale bekers (400 ml) 3 normale bekers (600 ml) Kaas ½ plak (10 gram) ½ plak (10 gram) 1plak (20 gram) Vlees(waren), vis, ei en 50-60 gram 60-80 gram 80-100 gram vleesvervangers Margarine/halvarine voor op brood 5 g/sneetje (dieet)margarine 5 g/sneetje halvarine (10-15 gram) 5 g/sneetje halvarine (10-15 gram) (10-15 gram) Vloeibare bak- en braadproducten/olie 1 eetlepel (15 gram) 1 eetlepel (15 gram) 1 eetlepel (15 gram) Drinken 750 ml (inclusief melk) 1 liter (inclusief melk) 1-1,5 liter (inclusief melk) Extra s 100 kcal 200 kcal 200-300 kcal
Bijlage 2 Bestellijst KDV Albert Heijn Product Soya yoghurt voor kids tot 1 jaar Biologische magere yoghurt Biologische halfvolle melk Biologische margarine voor op brood Kipfilet Kalkoenfilet Beenham Vegetarische smeerworst (2x p.mnd) Magere knakworstjes (bij uitzondering!) Magere knakworstjes rund (bij uitzondering!) AH Pindakaas (grote pot) 30+ kaas in plakken ERU Kids Smeerkaas (minder zout) Zaanse snijder volkoren Halva jam AH Appelstroop (grote pot) AH Meergranen Rijstwafels Volkoren beschuit Volkoren Soepstengels Wasa volkoren knäckebröd (afwisselen met cracottes) Volkoren cracottes (afwisselen met knäckebröd) Thee/groene/vruchten/rooibos Eieren Groente voor kids vanaf 1 jaar Tomaat Komkommer Paprika Wortels Let op het seizoen wat betreft fruit! Appels Sinaasappels Banaan Peer Kiwi Meloen Aardbeien per doosje Aantal Uitzonderingen Allergie/geloofsovertuiging Alpro Soya Nature Vegetarische kruiden paté Halal kipknakworst Halal kipfilet Aantal
Bijlage 2 - Bestellijst BSO Albert Heijn Product Biologische halfvolle melk Biologische halvarine voor op brood Kipfilet Kalkoenfilet Beenham Vegetarische smeerworst (max. 2x p.mnd) Magere knakworstjes (bij uitzondering) Magere knakworstjes rund (bij uitzondering) AH Pindakaas 30+ kaas Plakken ERU Kids Smeerkaas (minder zout) Zaanse snijder volkoren AH Appelstroop (grote pot) Volkoren Rijstwafels Volkoren beschuit Wasa knäckebröd volkoren Thee/groene thee/rooibos/vruchten Eieren Komkommer Tomaat Paprika Wortels Let op het seizoen wat betreft fruit! Appels Sinaasappels Banaan Meloen Kiwi Peer Aardbeien per doosje Uitzonderingen bij allergie of geloofsovertuiging Alpro Soya Nature Alpro Soya Yoghurtvariatie Alpro Soya minarine Vegetarische kruiden paté Halal kipknakworst Halal kipfilet Aantal Aantal