BZN Sociale Projecten verbindt en versterkt mensen. De dienst Sociale Projecten van Bond zonder Naam heeft als missie om te werken aan de wortels van de marginaliteit. Dit doen we door voeling te hebben met mensen in de marge, door netwerken op te bouwen, door de problematieken terug te geven aan de samenleving en door nieuwe initiatieven te nemen. Door het betrekken van mensen die zelf aan de rand van onze samenleving leven, verhogen we onze ervaring en kunnen we op gepaste wijze ingaan op hun noden. Zij zijn immers de ervaringsdeskundigen. Daarenboven is het voor hen een mogelijkheid om ervaring op te doen en om capaciteiten in te zetten en te verhogen. Op die manier is het vaak een springplank naar de reguliere arbeidsmarkt. In 2010 engageerden we 127 mensen uit het doelpubliek (allochtone armen) in de werking van de BZN Sociale Projecten: in het Onthaal, het Kookproject, de Sociale Kruidenier, het Houtatelier, de Conversatiegroepen, Wat hebben de BZN Sociale Projecten het voorbije jaar gerealiseerd? Eigen BZN initiatieven. BZN Café zonder Bier. In 2010 ontving het Café in 213 openingsmomenten van 17:00 tot 22:00 uur en 104 openingsmomenten van 15:00 tot 22:00 uur 9.792 bezoekers, vooral generatiearmen en daklozen. Er werden tal van activiteiten aangeboden: 39 dinsdagactiviteiten, een maandelijkse maaltijd voor gemiddeld 39 cafébezoekers per keer, 2 wedstrijden met 46 deelnemers, 10 andere activiteiten (minigolf, weekend, daguitstap, fotozoektocht, wandeling) met 283 deelnemers in totaal. Daarnaast werden tijdens het jaar ook: 2 bijeenkomsten met de doelgroep georganiseerd (29 deelnemers) als luister- en inspraakmoment voor de werking, 9 vrijwilligersbijeenkomsten georganiseerd met 118 deelnemers, 68 hulpverleningsinterventies gedaan naar de doelgroep toe en hielpen 38 mensen uit de doelgroep mee aan de werking van het BZN Café zonder Bier. 1
BZN Café zonder Bier ging zich doorheen 2010 nog meer verbinden in netwerken van soortgelijke werkingen: straathoekwerk, overleg met andere basiswerkingen zoals de Steenhouwer, De Vaart, t Vlot, enzovoort. Het Café werkte ook mee aan het aanbod van de Antwerpse winteropvang en bood op die manier een onderkomen voor daklozen tijdens de koude dagen. Op 15 oktober 2010 werd ook een terugkomdag georganiseerd voor alle vrijwilligers die doorheen de jaren hun inzet hebben verleend aan de werking. Het werd een deugddoend weerzien met een 45-tal deelnemers. BZN Sociale Dienst. Elke donderdagvoormiddag van 8:30 tot 10:30 uur kunnen mensen in armoede langskomen met allerlei hulpvragen. Per voormiddag kunnen we luisteren naar 16 hulpvragen. Er werden 443 nieuwe dossiers opgemaakt. In 598 hulpverlenende gesprekken kwamen we in contact met 263 mannen, 266 vrouwen en 341 kinderen, waaronder: 64 verschillende nationaliteiten 301 nieuwe dossiers 283 dossiers zonder inkomen 237 dossiers van mensen zonder papieren 236 vragen om voedselhulp 93 vragen naar financiële hulp 247 vragen naar informatie en advies Mensen die een dossier bij de BZN Sociale Dienst hebben, kunnen nadien ook op afspraak langskomen. In 2010 hadden we op die manier 806 opvolgingsgesprekken en volgden we 317 dossiers verder op. Door al deze gesprekken houden we onze voeling met de binnenkant van de marginaliteit actueel en komen we de uitsluitingsmechanismen op het spoor. In de BZN Sociale Dienst waren vorig jaar 7 vrijwilligers betrokken. Ze werkten mee tijdens de permanentie en in het systeem van opvolgingsgesprekken. Ook 3 doelgroepvrijwilligers werden betrokken in het Onthaal en de opvolgingsgesprekken. In de nasleep van de regularisatieperiode 2009 werd in 2010 verder aandacht besteed aan de opvolging van deze dossiers. 16 van de 163 dossiers kregen een positief antwoord. De meeste van de dossiers zijn op dit moment nog in behandeling en kregen nog geen uitspraak. Voor hen is het nog bang afwachten. 2
BZN Gevangenenactie. In 2010 bezorgden we 7.532 geschenkpakketten aan evenveel gevangenen in 26 gevangenissen in Vlaanderen en Brussel. Tijdens het jaar corresponderen we met 13 gevangenen en krijgen we regelmatig telefonische vragen over dit thema. De BZN Gevangenenactie wordt maximaal gedragen door de samenleving. Gedurende het ganse jaar, en in het bijzonder in de aanloop naar de decemberactie, sturen mensen uit alle hoeken van het land die deze actie willen ondersteunen, ons materiaal waarmee we de pakketten vullen. Het inpakken gebeurt door een groep van 15 vrijwilligers. In 2010 koppelden we deze gevangenenactie aan de publiekscampagne Vertel ons je verhaal. Deze campagne heeft tot doel de gevangenen te betrekken rond een thema en het resultaat van hun respons terug te geven aan de bredere samenleving. Via een antwoordkaart peilden we naar de ervaringen van gevangenen rond gesprekken tussen slachtoffer en dader. We ontvingen een 60-tal reacties die als basis dienen voor een verhaal dat uitgewerkt wordt in de vorm van een Graphic Novel en in 2012 gepubliceerd zal worden. Deze actie is opgezet in samenwerking met o.a. Steunpunt Algemeen welzijnswerk, De Rode Antraciet, de Vlaamse beleidsmedewerkers in de gevangenis, de Letterbak, Suggnomé, de gevangenisbibliotheken in Vlaanderen en Brussel. Projecten in samenwerking. Filet Divers vzw. Filet Divers vzw wil mensen met geschonden basisrechten, en in het bijzonder mensen zonder papieren, respectvol benaderen. Naast concrete hulp wil Filet Divers hen oproepen om hun stem te laten horen en mee te participeren. Filet Divers vzw is gegroeid vanuit een samenwerkingsverband tussen Bond zonder Naam Sociaal vzw, De Loodsen vzw, De Acht vzw, Het Wagenwiel vzw, PSC openhuis vzw en CAW De Terp. In 2009 werd de vzw Filet Divers opgericht. Binnen Filet Divers kwamen we wekelijks in contact met mensen in armoede, vooral vluchtelingen en mensen zonder papieren. Tijdens 150 openingsmomenten ontvingen we ongeveer 7.000 mensen in nood. Onthaal- en ontmoetingsruimte. In de Onthaal- en ontmoetingsruimte gingen 27 vrijwilligers in gesprek met mensen in armoede. Er werd informatie aangeboden, koffie, thee en mensen werden aangesproken om deel te nemen aan activiteiten, petities, acties, enz. 3
Sociale Kruidenier. De Sociale Kruidenier werkt samen met verschillende organisaties (CAW De Terp en De Mare, Straathoekwerk, Sociale Dienst Bond zonder Naam, Open Huis PSC, St Antonius, Caritas, enz.). Tevens is er een samenwerking op Antwerps vlak met OCMW en ACW. Op Vlaams vlak trekt het de werking van de vzw Sociale Kruideniers Vlaanderen. In de Sociale Kruidenier worden noodzakelijke levenswaren (voeding en verzorgingsartikelen) aangeboden tegen lage prijs. We kochten een koelinstallatie om de verse producten zoals fruit, groenten en brood op een degelijke wijze te kunnen bewaren. Zo zorgen we ervoor dat er minder wordt weggesmeten. Om meer Sociale Kruideniers te openen in Vlaanderen timmerden we mee aan de weg tot de vorming van de vzw Sociale Kruideniers Vlaanderen. Er werd een missie, visie en minimale kwaliteitseisen geformuleerd in samenspraak met het Vlaams netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen en het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk. In dit kader was er ook een gesprek met Carrefour Brussel en de Waalse en Brusselse Sociale Kruideniers. Met een groep studenten van de Master Business Administration te Antwerpen werd er gewerkt rond aankoop, logo, PR en marketing. Gratis internet. Binnen de werking van Filet Divers kunnen kansarme mensen gebruik maken van gratis internet. Twee computers, die in 2010 werden vervangen, staan hiervoor ter beschikking van de bezoekers in de Onthaal- en ontmoetingsruimte en worden dagelijks gebruikt. Tevens is er een onthaalmedewerker die kan aangesproken worden om mensen wegwijs te maken met het internet. Op aanvraag gaat hij ook op zoek naar beschikbare woningen en vacante betrekkingen. Deze dienst wordt door de bezoekers zeer gewaardeerd. De ruilmuur. Vele mensen willen mensen in moeilijkheden helpen. Vaak staat een hulporganisatie in het midden, tussen hulpgever en hulpvrager. Met de ruilmuur trachten wij deze twee met elkaar in verbinding te stellen zodat een hulpgever effectief in contact komt met een hulpvrager. Hieruit kunnen nieuwe netwerken ontstaan die ondersteunend kunnen werken. Via de ruilmuur stelden ongeveer 160 mensen een vraag naar tweedehandsmateriaal. 61 mensen kregen wat ze vroegen. Langs aanbodzijde kregen we ongeveer 110 aanbiedingen. 95 objecten werden geruild. 4
Nederlandse conversatiegroepen. 11 medewerkers gingen aan de slag in evenveel Nederlandse conversatiegroepen. 72 deelnemers maakten gebruik van dit aanbod. Voorwaarde is dat deze cursisten beschikken over een kaart voor de Sociale Kruidenier en ook zijn ingeschreven voor een cursus Nederlandse taal georganiseerd door officieel erkende leergangen. De Nederlandse conversatie is op die manier een aanvulling. Het Kookproject. In het Kookproject kunnen doelgroepvrijwilligers hun kunsten tonen op vlak van de bereiding van maaltijden. 15 vrijwilligers uit België, Ethiopia, Marokko, Congo, Mongolië, Azerbeidzjan, Armenië, Pakistan, Nepal, Eritrea en Syrië gingen hiermee aan de slag. Elke 2e en 3e woensdag van de maand werd een maaltijd bereid voor een 30-tal vrijwilligers. Tevens werd er gekookt voor bezoekende groepen, festiviteiten en occasionele gebeurtenissen. Vluchtelingenwerk. Op Antwerps niveau werd op 9 momenten overlegd met verschillende verenigingen die actief zijn met vluchtelingen. Deze samenwerking concentreerde zich vooral rond: de nasleep van de regularisatieperiode 2009 de toegankelijkheid van minderheden tot stedelijke diensten de interne migratie in Europa en hoe we hier op kunnen inspelen de toepassing van de regeling dringende medische hulp Daarenboven is er speciale aandacht gegaan naar: de regeling van woonstcontrole bij regularisatieaanvragers de toepassing van het winteropvangplan voor minderheden de aanbieding van sociale tewerkstelling aan pas geregulariseerden de oriëntering van mensen zonder papieren de creatie van een info punt voor Europese migranten Het Platform Noodhulp onder Protest. Noodhulp onder Protest is een platform van noodhulpverlenende organisaties in Groot-Antwerpen. Het platform is een plaats van overleg en afstemming en organiseerde 3 bijeenkomsten in 2010 rond: selectiecriteria controles door BIRB (de BIRB voert controles uit op noodhulporganisaties die gratis Europese goederen zoals melk, rijst, spaghetti enzovoort aanvragen) de acties van Stop Armoede nu 5
Stop Armoede nu. Stop Armoede nu is een Antwerps samenwerkingsverband tussen Bond zonder Naam, ACW en ACVAntwerpen, PSC CAW de Terp, Welzijnszorg, Samenlevingsopbouw Antwerpen Stad, De Loodsen vzw en het Antwerps Platform voor Generatiearmen. Bedoeling is om het thema van armoede blijvend op de agenda van de gemeenteraadsleden te krijgen. Tevens is het de bedoeling om de decenniumdoelstellingen te vertalen op lokaal vlak. In 2010 hadden er 8 acties plaats aan het Antwerpse gemeentehuis: 25/01 start actie 12/02 rond OCMW Begroting 01/03 rond crisis 26/04 rond gevangenen 25/05 rond kinderarmoede 21/06 rond allochtone armoede 20/09 rond wonen 20/12 rond welzijnszorg Daarnaast werden er 5 overlegmomenten met de fracties van de gemeenteraad georganiseerd rond de aangekaarte thema s. De stuurgroep kwam 4 keer samen in het voorjaar en organiseerde 2 denkmomenten in het najaar om de werking op de toekomst af te stemmen. Beweging voor Kinderen zonder Papieren (BVKZP). 2010 was het Europees Jaar tegen de Armoede. De BVKZP maakte gebruik van de gelegenheid om enkele beleidsvoorstellen te ontwikkelen die het mogelijk maken om ook kinderen zonder wettig verblijf op te nemen als doelgroep van het armoedebeleid. Verder gaat ook 2010 de geschiedenis in als jaar waarin de rechten op opvang van kinderen zonder wettig verblijf op grote schaal geschonden werden door de Belgische regering. De politieke impasse maakt het erg moeilijk om regeringen hiervoor aanspreekbaar te maken. 2010 is het tweede jaar op rij dat er in België geen enkel kind werd opgesloten in een gesloten centrum voor vreemdelingen zonder wettig verblijf. De resultaten van het nieuwe alternatief (terugkeerwoningen) voor detentie zijn goed. Ongeveer 75% van de gezinnen in deze woonunits keert vrijwillig terug naar het land van herkomst. Daarom is het jammer dat de Belgische regering ondanks druk van ngo s geen werk maakt van een wettelijke verankering van het principe geen kind achter de tralies. De opvangcrisis zet de regering ertoe aan om meer druk te zetten op gezinnen zonder wettig verblijf om vrijwillig terug te keren naar hun land van oorsprong. 6
In de strijd tegen kinderarmoede is onderwijs de meest essentiële schakel. Op 23 maart ging de studiedag Kinderen zonder Papieren door die georganiseerd werd door de werkgroep kinderen zonder papieren van het Departement Algemeen Onderwijsbeleid van de stad Antwerpen, waar BVKZP in zetelt. Er waren 90 deelnemers van 25 verschillende Antwerpse scholen. Veel maatschappelijk werkers, zorgleerkrachten, leerlingenbegeleiders, maakten duidelijk dat informatie over gepaste hulpverlening aan gezinnen zonder wettig verblijf onontbeerlijk is. De werkgroep pikte het signaal op en gaat nu op zoek naar een manier om een onderwijsregisseur aan te stellen voor Antwerpse scholen. Onze educatieve strip Het Geheim van Youssef was in 2010 toe aan een tweede druk. De verkoop is dus een groot succes. Vrijwilligers gingen er op uit om de strip te promoten voor onderwijspersoneel en ontwikkelden een participatief inleefspel. Vier keer werd een voorstelling gegeven voor (zorg)leerkrachten. BVKZP werkt nog steeds aan een financiële regeling voor de schoolkosten van kinderen zonder wettig verblijf en stellen de school centraal als zorgpunt voor deze kinderen. Omwille van de aanhoudende opvangcrisis sloot BVKZP zich aan bij het Opvang Oriëntatiepunt (OPO), een alternatief van verschillende ngo s en eerstelijnsorganisaties uit Brussel. In OPO kunnen asielzoekers en gezinnen zonder wettig verblijf die geen plaats in een opvangcentrum toegewezen krijgen van Fedasil, terecht voor een correcte doorverwijzing naar juridische en sociale ondersteuning. s Middags kunnen ze er terecht voor een warme maaltijd. Vanaf begin november was de BVKZP wekelijks een halve dag aanwezig op het OPO. 2010 stond in het teken van de strijd tegen armoede binnen de Europese Unie. Bovendien was België dit jaar voorzitter van de Unie en maakten zij van kinderarmoede prioriteit. Om de inclusie van kinderen zonder wettig verblijf in de strijd tegen armoede te promoten was de BVKZP aanwezig op de Europese conferentie Who cares? Roadmap for a recommendation to fight child poverty 02/09-03/09), georganiseerd door Staatssecretaris Philippe Courard (Armoedebestrijding en Maatschappelijke Integratie). Onze beleidsvoorstellen rond onderwijs, gezondheidszorg, integratie, werden daar voorgesteld aan het publiek. De conferentie was een succes: Undocumented children werden opgenomen in de eindverklaring die door de drie Europese voorzitters ondertekend werd. Ook de Kinderrechtencoalitie werkte dit jaar rond armoede. Als actief lid zorgde de BVKZP ervoor dat ook hier kinderen zonder wettig verblijf aan bod kwamen. O.a. op de verschillende Open Fora die doorheen het jaar werden georganiseerd. De verschillende beleidsvoorstellen rond gezondheidszorg, onderwijs, inburgering, werden breed verspreid via een Vlaamse en Federale eisenbundel. 7
Sensibiliseren Via allerlei acties trachten we mee een ruimer publiek te engageren. Bond zonder Naam steunde deze acties op één of andere wijze (materieel, personeel, financieel) en participeerde hier aan. Datum 13/10/2010 01/12/2010 25/01/2010 12/02/2010 01/03/2010 26/04/2010 25/05/2010 21/06/2010 20/09/2010 20/12/2010 20/06/2010 27/11/2010 Wie/Wat Actie van verzet tegen extreme armoede te Antwerpen Soep op de stoep-actie aan Delhaize rond thema Welzijnszorg: allochtone armoede en arbeid Stop armoede nu rond Europees jaar van de armoedebestrijding Stop armoede nu actie rond de OCMW Begroting Stop armoede nu actie rond de impact van de crisis op mensen in armoede Stop armoede nu actie rond armoede en ex-gevangenen Stop armoede nu actie rond kinderarmoede Stop armoede nu actie rond allochtone armoede Stop armoede nu actie rond wonen op de private huurmarkt Stop armoede nu rond allochtone armoede en arbeid Umbrella-march in het kader van de wereldvluchtelingendag Petitieactie Vluchtelingenwerk Vlaanderen rond de opvangcrisis van asielzoekers Contacteer ons Bond zonder Naam Sint-Jacobsmarkt 39 2000 Antwerpen +32 3 201 22 10 bzn@bzn.be Bond zonder Naam is ISO 9001 gecertificeerd. 8