HOOFDSTUK 2 De werking van het douanerecht 13

Algemene inhoud Reeks Fiscaal Compendium Ten geleide Voorwoord V VII IX DEEL I Douane Bibliografie 3 HOOFDSTUK 1 Inleiding 5 1. Definitie 5 2. Evolutie 5 3. Douane-unie 6 4. Gemeenschappelijke handelspolitiek 7 5. Gemeenschappelijke landbouwpolitiek 8 6. Toepasselijke wetgeving 8 7. Het douanegebied van de Gemeenschap 10 HOOFDSTUK 2 De werking van het douanerecht 13 1. Heffingsgrondslagen 13 1.1. Algemeen 13 1.2. Douanetarief 13 1.2.1. Algemeen 13 1.2.2. Het geharmoniseerd systeem 14 1.2.2.1. Algemeen 14 1.2.2.2. Afdelingen 14 1.2.2.3. Verdere opsplitsing 15 1.2.3. Het douanetarief van de Europese Unie 16 1.2.3.1. Gecombineerde nomenclatuur 16 1.2.3.2. Tarif intégré communautaire TARIC 22 1.2.3.3. BLEU gebruikstarief 22 1.2.4. Geschillen met betrekking tot goederenclassificatie 23 1.2.4.1. Bindende tariefinlichtingen (BTI) 23 1.2.4.2. Het Hof van Justitie 28 Kluwer Douane en accijnzen Inhoud - 1

1.3. Oorsprong van de goederen 28 1.3.1. Algemeen 28 1.3.2. Oorsprongsregels 29 1.3.2.1. Algemeen 29 1.3.2.2. Niet-preferentiële oorsprong 29 1.3.2.3. Preferentiële oorsprong 30 1.3.3. Bepaling van de oorsprong 32 1.3.3.1. Directe oorsprong 32 1.3.3.2. Indirecte oorsprong 32 1.3.3.3. No drawback-regel 34 1.3.3.4. Accessoires, vervangingsonderdelen, gereedschappen 34 1.3.3.5. Territorialiteitsbeginsel 35 1.3.3.6. Ontoereikende verwerkingen of bewerkingen die nooit oorsprong verlenen 35 1.3.3.7. Cumulatie 36 1.3.4. Bewijs van oorsprong 38 1.3.4.1. Algemeen 38 1.3.4.2. Certificaat inzake goederenverkeer EUR.1 39 1.3.4.3. Certificaat van oorsprong Form A 39 1.3.4.4. Factuurverklaring (TCDW) 40 1.3.4.5. Certificaat ATR 41 1.3.4.6. Geen certificaat vereist 41 1.3.4.7. Geldigheid 41 1.3.5. Bindende oorsprongsinlichtingen ( BOI ) 42 1.4. Douanewaarde 43 1.4.1. Algemeen 43 1.4.2. Waardebepaling van de goederen 45 1.4.2.1. Algemeen 45 1.4.2.2. Basismethode: transactiewaarde van de ingevoerde goederen 45 1.4.2.3. Methode 2: transactiewaarde van identieke goederen 56 1.4.2.4. Methode 3: transactiewaarde van soortgelijke goederen 57 1.4.2.5. Methode 4: deductieve of terugrekenwaarde 58 1.4.2.6. Methode 5: berekende waarde 61 1.4.2.7. Methode 6: Redelijke middelen 64 1.4.2.8. Verboden methodes 65 1.4.3. Procedure inzake douanewaarde 66 1.4.3.1. Aangifte 66 1.4.3.2. Waardeonderzoeken 67 1.4.3.3. Twijfel bij de douaneautoriteiten 67 1.5. Douanevrijstellingen 67 1.5.1. Algemeen 67 1.5.2. Persoonlijke goederen van natuurlijke personen die hun normale verblijfplaats van een derde land naar de Gemeenschap overbrengen 68 1.5.3. Goederen die worden ingevoerd ter gelegenheid van een huwelijk 68 Inhoud - 2 Douane en accijnzen Kluwer

1.5.4. Persoonlijke goederen, verkregen in het kader van een erfopvolging 69 1.5.5. Uitzetten, studiebenodigdheden en andere roerende goederen van scholieren en studenten 70 1.5.6. Zendingen met een te verwaarlozen waarde 70 1.5.7. Door particulieren aan particulieren gerichte zendingen 70 1.5.8. Kapitaalgoederen en andere uitrusting, ingevoerd ter gelegenheid van het verleggen van activiteiten van een derde land naar de Gemeenschap 71 1.5.9. Producten die door landbouwproducenten uit de Gemeenschap zijn verkregen op in een derde land gelegen landerijen 72 1.5.10. Zaaigoed, meststoffen en producten voor de behandeling van bodem en gewassen, welke door landbouwproducenten uit derde landen worden ingevoerd om te worden gebruikt op aan deze landen grenzende landerijen 73 1.5.11. Goederen die deel uitmaken van de persoonlijke bagage van reizigers 73 1.5.12. Voorwerpen van opvoedkundige, wetenschappelijke of culturele aard en wetenschappelijke instrumenten en apparaten 74 1.5.13. Proefdieren en voor onderzoek bestemde biologische of chemische stoffen 74 1.5.14. Therapeutische stoffen van menselijke oorsprong en testsera voor de vaststelling van bloed- en weefselgroepen 74 1.5.15. Instrumenten en apparaten bestemd voor medisch onderzoek, het stellen van medische diagnosen of de verrichting van medische behandelingen 75 1.5.16. Referentiestoffen voor de kwaliteitscontrole van geneesmiddelen 75 1.5.17. Farmaceutische producten, gebruikt ter gelegenheid van internationale sportevenementen 76 1.5.18. Goederen voor instellingen met een liefdadig of filantropisch karakter en voorwerpen voor blinden en andere gehandicapten 76 1.5.18.1. Goederen voor algemene doeleinden 76 1.5.18.2. Goederen ten bate van gehandicapten 77 1.5.18.3. Goederen ten bate van slachtoffers van rampen 77 1.5.19. Als eerbewijs verleende onderscheidingen en beloningen 78 1.5.20. Geschenken ontvangen in het kader van internationale betrekkingen 79 1.5.21. Goederen, bestemd om door vorsten en staatshoofden te worden gebruikt 79 1.5.22. Voor klantenwerving ingevoerde goederen 80 1.5.22.1. Monsters van goederen met onbeduidende waarde 80 1.5.22.2. Drukwerk en voorwerpen voor reclamedoeleinden 80 Kluwer Douane en accijnzen Inhoud - 3

1.5.23. Producten die worden gebruikt of verbruikt tijdens tentoonstellingen en dergelijke 81 1.5.24. Goederen die worden ingevoerd met het oog op onderzoek, analysen of proefnemingen 82 1.5.25. Zendingen voor instellingen die bevoegd zijn ter zake van de bescherming van auteursrechten of de bescherming van industriële of commerciële eigendom 84 1.5.26. Documentatiemateriaal van toeristische aard 84 1.5.27. Diverse bescheiden en voorwerpen 85 1.5.28. Hulpmateriaal voor de stuwing en bescherming van goederen tijdens vervoer 86 1.5.29. Strooisel, foerage en voedermiddelen voor dieren tijdens hun transport 86 1.5.30. Brandstoffen en smeermiddelen in motorvoertuigen te land en in containers voor speciale doeleinden 86 1.5.31. Materiaal voor de aanleg, het onderhoud of de verfraaiing van gedenktekens of begraafplaatsen van oorlogsslachtoffers 88 1.5.32. Lijkkisten, lijkurnen en grafornamenten 88 2. Binnenbrengen van goederen in het douanegebied van de Gemeenschap 89 2.1. Summiere aangifte 89 2.1.1. Algemeen 89 2.1.2. Termijnen 90 2.1.2.1. Via de zee 90 2.1.2.2. Via de lucht 91 2.1.2.3. Per spoor 91 2.1.2.4. Over de weg 91 2.1.3. Risicoanalyse 91 2.1.4. Douanetoezicht 94 2.2. Aanbrengen van goederen bij de douaneautoriteiten 94 2.2.1. Algemeen 94 2.2.2. Douanebestemmingen 95 2.3. Douaneaangifte 96 2.3.1. Algemeen 96 2.3.2. Manieren om een douaneaangifte te doen 96 2.3.2.1. Schriftelijke aangifte (art. 62 t.e.m. 76 CDW en art. 198 t.e.m. 221 TCDW) 97 2.3.2.2. Elektronische aangifte (art. 77 CDW en art. 222 t.e.m. 224 TCDW) 100 2.3.2.3. Mondelinge aangifte (art. 225 t.e.m. 229 en art. 794 TCDW) 100 2.3.2.4. Enige andere handeling, aanvaard als aangifte (art. 230 t.e.m. 234 TCDW) 101 2.3.2.5. Postverkeer (art. 237 en 238 TCDW) 101 2.3.3. Vereenvoudigde procedures 101 2.3.3.1. Algemeen 101 Inhoud - 4 Douane en accijnzen Kluwer

2.3.3.2. Onvolledige aangifte 102 2.3.3.3. Vereenvoudigde aangifte 104 2.3.3.4. Domiciliëringsprocedure 105 2.3.4. Wijziging van de aangifte 105 2.3.5. Ongeldig maken aangifte 106 2.3.6. Controle van de aangifte 106 2.3.6.1. Vóór de vrijgave 107 2.3.6.2. Controle na de vrijgave 109 2.3.7. Aansprakelijkheid van de aangever 109 2.4. Geautoriseerde marktdeelnemer ( AEO ) 110 2.4.1. Algemeen 110 2.4.2. Hergebruik van gegevens bij vereenvoudigde procedures 111 2.4.3. Vooraf in kennis stellen van voorgenomen fysieke controle 111 2.4.4. Indienen van een beperkt aantal gegevens bij summiere aangiften 111 2.4.5. Minder fysieke controles en controles van bescheiden 112 2.4.6. Aanvragen van een AEO-certificaat 112 2.4.6.1. Vestigingsplaats aanvrager 112 2.4.6.2. Voorwaarden en criteria voor de afgifte van een AEO-certificaat 113 2.4.6.3. Procedure voor de aanvraag van AEO-certificaten 116 2.4.6.4. Rechtsgevolgen van AEO-certificaten 118 2.4.7. Schorsing 118 2.4.7.1. Algemeen 118 2.4.7.2. Procedure 119 2.4.7.3. Gevolgen van de schorsing 120 2.4.7.4. Schorsing op verzoek 121 2.4.8. Intrekking van het AEO-certificaat 121 3. Douaneregelingen 122 3.1. Algemeen 122 3.2. Het in het vrij verkeer brengen 123 3.2.1. Algemeen 123 3.2.2. Verlies van de communautaire status 124 3.3. Uitvoer 124 3.3.1. Algemeen 124 3.3.2. Exporteur 124 3.3.3. Procedure 125 3.3.3.1. Summiere aangifte bij uitgang 125 3.3.3.2. Aangifte ten uitvoer 126 3.3.4. Kantoor van uitgang Kantoor van uitvoer 128 3.4. Douanevervoer 130 3.4.1. Algemeen 130 3.4.2. Regeling extern douanevervoer (art. 91 t.e.m. 97 CDW) 131 3.4.3. Regeling intern douanevervoer (art. 163 t.e.m. 165 CDW) 132 Kluwer Douane en accijnzen Inhoud - 5

3.4.4. De procedure 132 3.4.4.1. Bij het kantoor van vertrek 132 3.4.4.2. Bij het kantoor van bestemming 133 3.4.4.3. Nasporingsprocedure 133 3.4.4.4. Aansprakelijkheid van de aangever 134 3.4.4.5. Zekerheidsstelling 135 3.4.4.6. Toegelaten afzender 137 3.4.4.7. Toegelaten geadresseerde 138 3.4.4.8. New Computerized Transit System ( NCTS ) 138 3.4.5. TIR-regeling 140 3.4.5.1. Algemeen 140 3.4.5.2. Werkwijze van TIR 141 3.4.6. ATA Carnet 143 3.5. Actieve veredeling 144 3.5.1. Algemeen 144 3.5.2. Het schorsingssysteem 145 3.5.3. Het terugbetalingssysteem 146 3.5.4. Equivalente goederen 146 3.5.5. Vergunning 147 3.5.6. Identificatie 149 3.5.7. Boekhouding en administratie 150 3.5.8. Overbrenging 150 3.5.9. Opbrengst en toerekenen 151 3.5.9.1. Opbrengstpercentage 151 3.5.9.2. Hoeveelheidssleutel 151 3.5.9.3. Waardesleutel 152 3.5.10. Compenserende intrest 153 3.5.11. Werking van de regeling Termijn 154 3.6. Passieve veredeling 155 3.6.1. Algemeen 155 3.6.2. Vergunning 157 3.6.3. Uitwisselingsverkeer 158 3.6.4. Opbrengst en toerekenen 160 3.6.4.1. Opbrengstpercentage 160 3.6.4.2. Hoeveelheidssleutel 160 3.6.4.3. Waardesleutel 161 3.6.5. Termijnen 162 3.6.5.1. Bij beëindiging van de regeling 162 3.6.5.2. Bij voorafgaande invoer 162 3.6.6. Vrijstelling van rechten 163 3.6.6.1. Algemeen 163 3.6.6.2. Bijzondere situaties 163 3.6.7. Waarde 164 3.6.7.1. Algemeen 164 3.6.7.2. Vrijstelling bij herstellen 165 Inhoud - 6 Douane en accijnzen Kluwer

3.6.7.3. Vrijstelling bij be- of verwerken; gemiddelde en definitieve rechten bij invoer 165 3.6.8. Identificatie 166 3.6.9. Boekhouding en administratie 166 3.7. Behandeling onder douanetoezicht 167 3.7.1. Algemeen 167 3.7.2. Economische voorwaarden 167 3.7.3. Vergunning 168 3.7.4. Overbrenging 170 3.7.5. Beëindiging van de regeling 170 3.7.5.1. In het vrij verkeer brengen van de behandelde producten 170 3.7.5.2. In het vrij verkeer brengen van de invoergoederen in ongewijzigde staat of tussenproducten 171 3.7.5.3. In het vrij verkeer brengen met preferentiële tariefbehandeling 171 3.7.6. Vernietiging onder douanetoezicht 172 3.7.7. Opbrengsten en toerekenen 172 3.7.7.1. Algemeen 172 3.7.7.2. Hoeveelheidssleutel 173 3.7.7.3. Waardesleutel 173 3.8. Douane-entrepots 174 3.8.1. Algemeen 174 3.8.2. Soorten entrepots 175 3.8.3. Plaats van het douane-entrepot 175 3.8.4. Vergunning 176 3.8.5. Werking 177 3.8.5.1. Aangifte van de goederen 177 3.8.5.2. Opslag 177 3.8.5.3. Overbrengen van goederen 179 3.8.5.4. Uitslag 179 3.8.5.5. Gezamenlijke opslag 179 3.8.6. Aansprakelijkheid 179 3.9. Tijdelijke invoer 180 3.9.1. Algemeen 180 3.9.2. Volledige vrijstelling van invoerrechten 180 3.9.3. Gedeeltelijke vrijstelling van invoerrechten 181 3.9.4. Vergunning 181 3.9.5. Termijn 183 3.9.6. Beëindiging van de regeling 184 3.9.7. Controle 185 3.10. Vrije zones vrije entrepots 185 3.10.1. Algemeen 185 3.10.2. Plaats 186 3.10.3. Controle 186 3.10.4. Werking 186 3.10.5. Voorraadadministratie 188 Kluwer Douane en accijnzen Inhoud - 7

3.10.6. Uitslag van de goederen 188 3.11. Wederuitvoer, vernietiging en afstand doen van goederen 189 3.11.1. Algemeen 189 3.11.2. Wederuitvoer 189 3.11.3. Vernietiging van goederen 190 3.11.4. Afstand van de goederen aan de Schatkist. 191 4. De douaneschuld 191 4.1. Ontstaan van een douaneschuld 191 4.2. Omstandigheden waarin een douaneschuld ontstaat 191 4.2.1. Algemeen 191 4.2.2. Douaneschuld bij invoer 192 4.2.3. Douaneschuld bij het onregelmatig binnenbrengen in de Gemeenschap 192 4.2.4. Douaneschuld bij onttrekking aan het douanetoezicht 193 4.2.5. Douaneschuld bij niet voldoen aan verplichtingen die voortvloeien uit een douaneregeling 194 4.2.6. Douaneschuld bij verbruik of gebruik van goederen in een vrije zone of een vrij entrepot 195 4.2.7. Douaneschuld bij uitvoer 195 4.2.7.1. Regelmatige uitvoer 196 4.2.7.2. Uitvoer zonder aangifte 196 4.2.7.3. Niet-nakoming van voorwaarden bij uitvoer met gehele of gedeeltelijke vrijstelling van uitvoerrechten 196 4.2.8. Douaneschuld bij verboden goederen 197 4.3. Hoofdelijkheid van de douaneschuld 197 4.4. Tijdstip van begroting van de douaneschuld 197 4.5. Plaats waar de douaneschuld ontstaat 198 4.6. Invordering van de douaneschuld 199 4.6.1. Inleiding 199 4.6.2. Boeking en mededeling van de douaneschuld 199 4.6.2.1. Algemeen 199 4.6.2.2. Termijn van boeking 199 4.6.2.3. Mededeling van de schuld 201 4.7. Navordering van de douaneschuld 201 4.8. Tenietgaan van de douaneschuld 202 4.8.1. Betaling van de douaneschuld 202 4.8.2. Kwijtschelding van de douaneschuld 202 4.8.3. Goederen onder een douaneregeling 203 4.8.4. Goederen op onregelmatige wijze binnengebracht 204 4.9. Terugbetaling van de douaneschuld 204 4.9.1. Algemeen 204 4.9.2. Gronden tot terugbetaling 205 4.9.2.1. Algemeen 205 4.9.2.2. Terugbetaling op grond van artikel 236 CDW 205 4.9.2.3. Terugbetaling op grond van artikel 237 CDW 207 Inhoud - 8 Douane en accijnzen Kluwer

4.9.2.4. Terugbetaling op grond van artikel 238 CDW 208 4.9.2.5. Terugbetaling op grond van artikel 239 CDW 209 4.9.2.6. Artikel 900 TCDW 210 4.9.2.7. Artikel 901 TCDW 212 4.9.2.8. Artikel 903 TCDW 214 4.9.2.9. Artikel 904 TCDW 215 4.9.2.10. Door de Commissie te nemen beschikkingen 215 DEEL II Accijnzen Bibliografie 219 HOOFDSTUK 1 Algemeen 221 1. Definitie 221 2. Nationale wetgeving 221 3. Begrippen 222 3.1. Soorten accijnzen: communautaire en nationale accijnzen 222 3.2. Aan de nationale accijns gelijkgestelde belastingen 224 3.2.1. Verpakkingsheffing 224 3.2.2. Milieuheffing 224 3.2.3. Controleretributie 224 3.2.4. Bofas-bijdrage 225 3.2.5. Fapetro-bijdrage 225 3.3. Ad valorem en specifieke accijnzen 225 3.4. Gewone en bijzondere accijns 225 3.5. Accijnsgebied 225 3.6. Accijnsdefinities 226 3.7. Vergunning 227 HOOFDSTUK 2 Werking van de accijnzen 231 1. Verschuldigdheid 231 1.1. Uitslag tot verbruik 231 1.2. Tijdstip van uitslag tot verbruik 231 1.3. Schuldenaren van de accijnzen 233 1.4. Plaats van ontstaan accijnsschuld bij onregelmatigheden tijdens overbrenging 234 2. Productie, verwerking en voorhanden hebben van accijnsgoederen 235 2.1. Algemeen 235 2.2. Overbrenging van accijnsgoederen onder schorsing 236 2.2.1. Algemeen 236 2.2.2. Elektronisch administratief document (e-ad) 237 Kluwer Douane en accijnzen Inhoud - 9

2.2.3. Zekerheidsstelling bij overbrenging onder schorsing 239 2.3. Overbrenging van accijnsgoederen en accijnsheffing na uitslag tot verbruik 240 2.3.1. Verkrijging door particulieren 240 2.3.2. Hier te lande voorhanden hebben 242 2.3.3. Vereenvoudigd geleidedocument 242 2.3.4. Overbrenging van accijnsgoederen in één lidstaat gebruik makend van het grondgebied van een andere lidstaat 243 2.3.5. Afstandsverkopen 244 2.3.6. Vernietiging en verliezen van reeds ten verbruik uitgeslagen accijnsgoederen 245 2.3.7. Onregelmatigheden tijdens de overbrengingen van ten verbruik uitgeslagen accijnsgoederen 246 2.4. Terugbetaling en kwijtschelding 247 2.4.1. Verzoek 247 2.4.2. Termijn voor verzoek tot terugbetaling 248 2.5. Navordering 249 DEEL III Procedure Bibliografie 253 HOOFDSTUK 1 Douanestraf(proces)recht 255 1. Inleiding 255 2. Vaststelling van misdrijven 255 2.1. Bevoegde personen 255 2.2. De onderzoeksbevoegdheden van de douaneautoriteiten 256 2.2.1. Algemeen 256 2.2.2. Volgrecht 257 2.2.3. Zich documenten doen voorleggen 257 2.2.4. Visitaties op goederen, vervoermiddelen en personen 258 2.2.5. Huiszoekingen 259 2.2.5.1. Huiszoeking in de tolkring 259 2.2.5.2. Huiszoeking buiten de tolkring 260 2.2.5.3. Huiszoeking met instemming 261 2.2.5.4. Huiszoeking inzake accijnzen 261 2.2.6. Zaken in beslag nemen 261 2.2.7. Inlichtingen bij andere administraties 262 2.2.8. Internationale samenwerking 262 2.2.9. Opstellen proces-verbaal 264 2.2.10. Vervolging van de misdrijven 265 2.2.10.1. Uitoefening van de strafvordering 265 2.2.10.2. Gerechtelijk onderzoek 266 Inhoud - 10 Douane en accijnzen Kluwer

2.2.10.3. Terechtzitting 266 2.2.10.4. Rechtsmiddelen tegen een vonnis van de correctionele rechtbank 267 2.2.10.5. Burgerlijke vordering 268 2.2.10.6. Transactie 268 2.2.11. Bestraffing 269 2.2.11.1. Geldboetes 269 2.2.12. Moreel element bij douanemisdrijven 270 HOOFDSTUK 2 Geschillen met betrekking tot beslissingen van de douaneautoriteiten 273 1. Algemeen 273 2. Administratief bezwaar 273 3. Gerechtelijk verhaal 275 4. Invordering van een schuld 275 4.1. Recht van dadelijke uitwinning 275 4.2. Rechtstreekse dagvaarding 276 5. Zekerheden 277 5.1. Roerend voorrecht 277 5.2. Wettelijke hypotheek 277 Trefwoordenregister Kluwer Douane en accijnzen Inhoud - 11