Procedure CMA1/A. Staalname v/h vaste deel v/d aarde Coördinatie kwaliteitsborging OVAM.
Representativiteit een must!
Procedure CMA1/A.1 Het vaste deel van de aarde Leidraad voor het uitvoeren van boringen Leidraad voor het nemen van bodemstalen Dwingende, richtinggevende en informatieve richtlijnen Verantwoordelijkheden worden toegewezen aan: ebsd Uitvoerder onderzoeksverrichtingen (veldwerker) 4
Keuze boortechniek Selectie o.b.v. Lokale bodemopbouw Diepte grondwatertafel Gewenste te bereiken boordiepte Aanwezigheid van antropogene verstoringen Aanwezigheid van nature moeilijk doorboorbare afzettingen Snelheid van uitvoering Kostprijs Geschiktheid bij het bepalen van vluchtige parameters Vereiste type staalname mogelijk maken Geroerd / ongeroerd Tabel 1: geschikte boormethodes 5
6
(6) een gedetailleerde beschrijving van het bodemprofiel is niet mogelijk (9) met aqualock systeem (10) in cohesieve bodems en bij deelstaalname d.m.v. steekboorsetje (al dan niet in combinatie met methanolconservering) (11) geen staalname voor analyse 7
Keuze boortechniek: Zo weinig mogelijk verstoring fys/chem eigenschappen van de bodem Boordiameter moet toelaten voldoende representatieve staalname uit te voeren Bij het aanboren van dunne bodemlagen, moet de diameter voldoende groot worden gekozen om een minimale, representatieve hoeveelheid bodemstaal te kunnen nemen Staalnametoestel uit RVS of ander chemisch inert materiaal Andere aspecten: Bereikbaarheid Aard van het terrein (type geologie, ophoging, verharding, ) Kostprijs 8
Uitvoeren van boringen Verspreiding van bodemverontreiniging moet vermeden worden Externe contaminatie moet vermeden worden Kruiscontaminatie moet vermeden worden Enkel kern mag bemonsterd worden Materiaal dat in contact is geweest met boorgatwand moet verwijderd worden Opeenvolgende uitvoeringen van minst naar meest vervuilde zone (indien mogelijk) Smering van draadverbindingen van steun- en voerbuizen is verboden Gebruik van boormodders en toeslagstoffen is verboden 9
Ter hoogte van kernzones: Toegelaten technieken: Verbuisde handmatige boringen (al dan niet verloren casing) Steekboren Sonisch boren met aqualock systeem Verbuisde pulsboringen (PP-plaatsing opvolging door ebsd vereist) Versmering moet vermeden worden: Avegaarboringen zijn niet meer toegelaten 10
Beoordeling uitgevoerde boring(en) Visuele waarnemingen Organoleptische waarnemingen GEEN actieve geurwaarnemingen maar passieve geur gewaarwordingen ( veiligheid uitvoerder) PID-metingen zijn objectiever (indien correct uitgevoerd) dan geurwaarnemingen Waarneming moeten zo volledig mogelijk worden geregistreerd (ter plaatse) Lithologische bepaling (voeltest) Olie-waterpan: vaststellen puur product Olieroodtest: vaststellen puur product 11
Zuiverheid van de materialen Al het gebruikte materiaal moet vrij zijn van contaminatie en bodemmaterialen van (een) voorgaande boring(en) Gebruik van reinigingsmiddelen wordt sterk aanbevolen Voldoende naspoelen Bij boringen in sterk verontreinigde gronden en in puur product moet het reinigingswater worden opgevangen en correct worden afgevoerd 12
Staalname bodem Enkelvoudige monsters puntstalen: Enkel kern mag bemonsterd worden Materiaal in contact met boorgatwand moet verwijderd worden Max. interval 0,5 m Geen laagvermenging toegestaan Samengestelde monsters Mengmonsters: Analyse op vluchtige verbindingen VERBODEN! Bodemonderzoeken Max. 3 deelstalen Max. interval 0,5 m per deelstaal Deelstalen met verontrenigingsgraad opmengen verboden Uit meerdere boringen toegelaten indien onverdacht Deelstalen representatief voor deel van de bodemlaag waaruit genomen 13
Samengestelde monsters Mengmonsters: Grondverzet Samengesteld per bodemlaag Samengesteld per hoop / partij uitgegraven bodem Deelstalen met waarneembaar verontreinigingsgraad mogen niet gemengd worden Deelstalen representatief voor deel van de bodemlaag / hoop uitgegraven bodem waaruit genomen Mengstalen samenstellen voor analyse op vluchtige verbindingen is niet toegestaan! 14
Samenstellen van mengmonsters Mengen Homogeniseren (facultatief) Enkel indien reduceer- of verdeelstap noodzakelijk is Aggregaten losmaken Buitenzijde ophopen naar midden afplatten herhalen of Van hoop naar hoop scheppen Reduceren monsterhoeveelheid verdelen (facultatief) Statische spleetverdeler Kwateren 15
Staalname i.f.v. analyse op vluchtige verbindingen Toegelaten technieken zie tabel 1 ongeroerde staalname Recipiënten onmiddellijk afsluiten geen head space Toepassing edelmanboor enkel toegestaan in cohesieve bodems (in combinatie met steeksetje al dan niet met methanolconservering) Deelstaalname mag enkel in labo behalve toepassing steeksetje (daar waar dit lithologisch gezien mogelijk is!) Stalen mogen niet worden open gespreid op folie, etc (vervluchtiging moet vermeden worden) Tijdstip tussen aanboren en bemonsteren tot een STRIKT minimum te beperken Mengstalen zijn VERBODEN! 16
Staalname voor analyse op vluchtige verbindingen d.m.v. Steekbusmonsternameset 17
18
Wat wordt verstaan onder vluchtige verbindingen? Stoffen opgenomen in procedure CMA3/E oplosmiddelen specifiek Monocyclische aromatische en gehalogeneerde verbindingen met kookpunten gaande van -30 C tot 218 C VOCl's (incl. VC) BTEX Styreen Hexaan / Heptaan / Octaan MTBE Chloorbenzenen 19
Indicatieve Screening Ter bepaling van de mogelijke aanwezigheid van puur product Minerale olie Vluchtige verbindingen BTEX VOCl's Ter bepaling en selectie van staalname-intervallen Zakjes-methode met PID-meter Screening o.b.v. Sudanrood of Olierood Opgelet poeder verwaaiing Poeder = TOXISCH! Olie-op-water test met oliedetectiepan 20
Staalname in weinig tot niet cohesieve bodems Steekapparaat met monsterbuis 21
Opleiding staalname Bodem cfr. Procedure CMA1/A.1 Ingericht door VITO i.s.m. OVAM Locatie Gebouw TAP Boeretang 282, 2400 Mol Data: 22, 27 en 29 maart 2012 (1 dag) Electronisch inschrijven tot 12 maart 2012 www.vito.be/evenementen Aantal deelnemers beperkt tot 20 per opleidingsdag 22
Inhoudelijk: Theoretisch gedeelte (VM) Inleiding: doelstelling en opzet Staalname bodem Do's & Don'ts Staalname bodem: principes keuze boormethode plaatsing boringen Staalname bodem: basisrichtlijnen, afwerking boorgat & site, rapportering Praktijk gedeelte (NM) Bodemstaalname voor analyse op vluchtige verbindingen Profielbeschrijving Toepassing PID-metingen, olierood en olie-op-watertest Plaatsing liners en substaalname grouting 23
Bedankt voor uw aandacht Zijn er nog vragen?