INFILTRATIE-ONDERZOEK. locatie. DEMERTHOFJE (fase 2) te MAASTRICHT

Transcriptie

1 INFILTRATIE-ONDERZOEK locatie DEMERTHOFJE (fase 2) te MAASTRICHT

2

3 Infiltratie-onderzoek Demerthofje (fase 2) te Maastricht INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING UITVOERING WERKZAAMHEDEN INFILTRATIE-ONDERZOEK De doorlatendheid Infiltratiemetingen CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN... 5 BIJLAGEN Bijlage I Bijlage II Bijlage III Overzichtstekening Boorprofielen met beschrijvingen Meetresultaten infiltratiemetingen 13211b.BKK / MG

4 Infiltratie-onderzoek Demerthofje (fase 2) te Maastricht 1. INLEIDING In opdracht van Woningstichting Maasvallei is door BKK Bodemadvies bv te Meijel een infiltratie-onderzoek uitgevoerd voor het project Demerthofje fase 2 op het adres Sint- Josephstraat 71 te Maastricht. In de tekening hieronder is de locatie Demerthofje nader aangegeven. De locatie is kadastraal bekend onder gemeente Heer, sectie A, nummer 7127,met een totale oppervlakte van m 2. Binnen het perceel was voorheen sprake van een bedrijfslocatie (Patria Houtwarenfabrieken NV) met een braakliggende buitenplaats. Ongeveer 50 % van het oppervlak is bebouwd. De bebouwing wordt in het kader van het nieuwe bouwplan gesloopt, waarna de bestemming van het perceel zal worden gewijzigd in wonen. In het kader van de voorgenomen bestemmingsplanwijziging en de geplande nieuwbouw binnen het project dient inzicht te worden verkregen in de mogelijkheden om het hemelwater ter plaatse in de bodem te laten infiltreren. In het infiltratieonderzoek komen de navolgende aspecten aan bod waarbij inzicht wordt verkregen in de: in-situ doorlatendheid, k-waarde bepalen; beoordeling van het bodempakket tot maximaal 5 m-mv. Referentiekader De uitvoering van het infiltratie onderzoek is gebaseerd op de Leidraad Riolering, C2510 Doorlatendheidsonderzoek voor infiltratie en drainage, d.d. februari De boorwerkzaamheden zijn uitgevoerd conform de Beoordelingsrichtlijn voor veldwerk bij milieuhygiënisch bodemonderzoek (BRL SIKB 2000) met als toepassingsgebied protocol Opbouw van het rapport In het voorliggende rapport wordt verslag gedaan van de uitvoering en beoordeling van de veldwerkzaamheden ten behoeve van het infiltratieonderzoek. In hoofdstuk 2 worden de uitgevoerde veldwerkzaamheden beschreven. Hoofdstuk 3 geeft de resultaten van het infiltratie onderzoek weer en in hoofdstuk 4 worden de conclusies en de aanbevelingen vermeld b.BKK / MG 1

5 Infiltratie-onderzoek Demerthofje (fase 2) te Maastricht 2. UITVOERING WERKZAAMHEDEN Op 10 augustus 2013 zijn door BKK Bodemadvies bv de infiltratiewerkzaamheden verricht. Voorafgaand aan het infiltratie-onderzoek heeft voor de locatie Sint Josephstraat 71 een verkennend bodemonderzoek plaatsgevonden. Hiervoor zijn op 8 augustus 2013 elf boringen verricht, waarvan 7 boringen zijn doorgezet tot in de ondergrond. Dit vanwege de aanwezigheid van een stedelijke ophooglaag waarin bodemvreemde bijmengingen met kolengruis, puin- en baksteenresten zijn aangetroffen (zie tekening in bijlage I). Aangezien de infiltratievoorziening wordt aangelegd binnen een diepte van 0,5 tot 2,0 m- mv, is het van belang om binnen deze diepte de doorlatendheid (k-waarde) te bepalen. Hierbij dient het bodemprofiel wel geschikt te zijn, waarbij er geen sprake is van een visueel verontreinigde stedelijke ophooglaag. Binnen het perceel zijn aan de hand van de verkregen bodemprofielen uit het verkennend bodemonderzoek, twee infiltratielocaties geselecteerd, waarbinnen infiltratiemetingen kunnen worden uitgevoerd. Hierbij is de keuze gemaakt om de infiltratieboringen te plaatsen nabij boring 04 en 09. Ter plaatse van zowel INF01 als INF02 is getracht om de boring te verrichten tot 2,0 m- mv maar vanwege de aanwezigheid van grind/silex zijn deze infiltratieboringen gestuit op respectievelijk 1,5 en 1,4 m-mv. Uit het boorprofiel van peilbuis 01 wordt afgeleid dat vanaf de diepte van 2,0 tot 4,0 m- mv een pakket met matig tot grof grind wordt aangetroffen. Het freatisch grondwater bevindt zich op 2,9 m-mv. Van de boringen INF01 en INF02 is een bodemprofiel opgesteld. De bodemopbouw ter plaatse van INF01 wordt omschreven als zwak tot sterk zandige leem en ter plaatse van INF02 is vanaf maaiveld tot 0,6 m-mv een pakket aangetroffen bestaande uit matig fijn, zwak siltig, matig grindig/baksteen en zwak beton. Het traject daaronder bestaat uit zwak zandige leem, zwak grind/silex. Binnen de infiltratielagen zijn geen bodemvreemde bijmengingen aangetroffen. Voor eventueel aanvullend onderzoek (SCG) zijn van deze bodemlagen (INF01: 0,5-1,5 m-mv en INF02: 0,6-1,4 m-mv) monsters samengesteld. Een detailfoto van het opgeboorde materiaal van boring 04 en 09 uit het verkennend bodemonderzoek zijn hieronder weergegeven. De locaties van de boringen zijn opgenomen in bijlage I en de profielen van de boringen zijn opgenomen in bijlage II. Boring 04. Boring b.BKK / MG 2

6 Infiltratie-onderzoek Demerthofje (fase 2) te Maastricht 3. INFILTRATIE-ONDERZOEK 3.1. De doorlatendheid De waterdoorlatendheid is onder andere afhankelijk van de bodemgesteldheid (het bodemtype, en aanwezigheid en de hoeveelheid van grote holten, scheuren en/of gangen in de grond) van de locaties. Tevens is het niveau van het grondwater van belang. Uit de literatuur blijkt dat er verschillende methodieken en diverse interpretatiemogelijkheden zijn om de doorlatendheid van een bodem te bepalen. Voor het bepalen van de waterdoorlatendheid in het veld wordt gebruik gemaakt van de Falling head-methode. De doorlatendheid van de bodem wordt berekend met de volgende formule: k = 1,15 x R x (log (h o + R/2) -log (h t + R/2)) / t k R h o h t t : doorlatendheid (meter/dag); : straal van het boorgat (m); : hoogte waterkolom in het boorgat bij de start van de meting (m); : hoogte waterkolom in boorgat na meting tijdseenheid (m); : tijdsduur meting (dag). Falling head De Falling head test kan worden toegepast voor het bepalen van de doorlatendheid in de grond van zowel boven de grondwaterstand (onverzadigde zone) als van de grond beneden de grondwaterstand (verzadigde zone). Voor deze bepaling wordt een boorgat met een diameter van 10 cm gemaakt tot de gewenste einddiepte waarin een filterbuis wordt geplaatst. De einddiepte kan boven of onder de grondwaterspiegel liggen. Vervolgens wordt een hoeveelheid water toegevoegd aan de infiltratiebuis* totdat de bodem rondom de peilbuis volledig is verzadigd. Na voldoende voorverzadiging verhoogt een reservoir of pomp eenmalig de grondwaterspiegel in het boorgat. De exacte verhoging is afhankelijk van het traject waarover u de doorlatendheid wilt bepalen en de grondsoort. Maar de verhoging moet zo n 3 à 6 x de diameter van het boorgat bedragen. De gewenste waterkolom bedraagt bij voorkeur 5 keer de diameter van het boorgat (dus circa 50 cm waterkolom bij een diameter van 10 cm). Bepaal het hoogteverschil als gevolg van het zakken van het waterniveau per tijdseenheid (startend vanaf 1, 2, 4, 8, 16, 32 seconden, etc.). Dit onderzoek is gebaseerd op fysische grootheden. De resultaten worden in het veld verkregen. Vervolgens meet de veldmedewerker met een datalogger of vlotter (semi-) continue de daling van de waterspiegel ten opzichte van een referentieniveau. Na de proef boort hij door tot minimaal een diepte van de helft van de toegevoegde waterkolom in het boorgat. * De doorlatendheid van de filterbuis is vele malen groter dan de doorlatendheid van de bodem zodat deze geen (noemenswaardige) invloed heeft op de doorlatendheidsmeting. De doorlatendheid wordt geclassificeerd volgens de in tabel 1 vermelde gradaties b.BKK / MG 3

7 Infiltratie-onderzoek Demerthofje (fase 2) te Maastricht Tabel 1: Overzicht classificatie doorlatendheid. Doorlatendheid (meter/dag) Gradatie < 0,01 Zeer slecht (ZS) 0,01 0,10 Slecht (S) 0,10-0,50 Matig (M) 0,50 1,0 Vrij goed (VG) 1,0-10 Goed (G) >10 Zeer goed (ZG) 3.2. Infiltratiemetingen Vooraf aan de infiltratiemetingen is de bodem verzadigd met water. Voor leemgronden wordt een geschatte doorlatendheid tussen de 1 en 0,1 m/dag aangehouden, waardoor voor de verzadiging van de bodem een tijdsduur van 35 minuten is aangehouden. Aan de hand van de meetresultaten worden de horizontale k-waarden voor de onverzadigde zone berekend. De meetresultaten en de berekende k-waarden zijn opgenomen in bijlage III. De onderzoeksresultaten zijn in tabel 2 samengevat. Tabel 2: Onderzoeksresultaten doorlatendheidsbepalingen. Infiltratie Tijdsduur Meting kgem-waarde kgem-waarde 2 meetreeksen Beoordeling (sec) (m/dag) (m/dag) ZG/G/VG/ M/S INF01: Meetreeks 1 Meetreeks ,3 9,3 9,3 G INF02: Meetreeks 1 Meetreeks ,45 0,74 0,60 VG Uit de resultaten blijkt dat op basis van de classificatie in de doorlatendheid (zie tabel 1) de bodem ter plaatse van infiltratieboring INF01 en INF02 als vrij goed tot goed doorlatend wordt beoordeeld b.BKK / MG 4

8 Infiltratie-onderzoek Demerthofje (fase 2) te Maastricht 4. CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Voor de realisatie van een toekomstige infiltratievoorziening is middels onderhavig infiltratie-onderzoek inzicht verkregen in de doorlatendheid van de bodem. Hiertoe zijn een 2-tal infiltratieboringen INF01 en INF02 binnen het projectgebied verricht. Van de boringen INF01 en INF02 is een bodemprofiel opgesteld. Het bodemtype ter plaatse van de infiltratielagen bij INF01 en INF02 bestaat overwegend uit zwak zandige leem. Het traject daaronder bestaat uit zwak zandig leem met een zwakke bijmenging van grind en/of silex. De infiltratieboringen zijn gestuit op een harde ondergrond (grind/silex) op een diepte vanaf 1,4 á 1,5 m-mv. In het verkennend bodemonderzoek van BKK Bodemadvies bv (rapport 13211a) is vastgesteld dat het freatisch grondwater wordt aangetroffen op een diepte van 2,9 m-mv. Uit de meetresultaten volgens de Falling head-methode blijkt dat op basis van de classificatie in de doorlatendheid de bodem ter plaatse van boring INF01 en INF02 (traject 0,5-1,5 m-mv) als vrij goed tot goed doorlatend wordt beoordeeld. De onderzochte bodempakketten ter plaatse van de aan te leggen infiltratievoorziening binnen het projectgebied bieden vrij goede tot goede mogelijkheden om het hemelwater te infiltreren. Er dient rekening gehouden te worden met de aanwezigheid van een grindpakket vanaf circa 2,0 m-mv, welke een zeer positieve invloed kan hebben op de k-waarde. Het is derhalve ook aan te bevelen om bij de inrichting van de infiltratievoorziening rekening te houden met de aanwezigheid van het grindpakket in de ondergrond b.BKK / MG 5

9 Infiltratie-onderzoek Demerthofje (fase 2) te Maastricht BIJLAGEN 13211b.BKK / MG

10 Infiltratie-onderzoek Demerthofje (fase 2) te Maastricht BIJLAGE I Overzichtstekening 13211b.BKK / MG

11

12 Infiltratie-onderzoek Demerthofje (fase 2) te Maastricht BIJLAGE II Boorprofielen met beschrijvingen 13211b.BKK / MG

13 Legenda (conform NEN 5104) grind klei geur Grind, siltig Klei, zwak siltig geen geur zwakke geur Grind, zwak zandig Klei, matig siltig matige geur sterke geur Grind, matig zandig Klei, sterk siltig uiterste geur Grind, sterk zandig Klei, uiterst siltig olie geen olie-water reactie zwakke olie-water reactie Grind, uiterst zandig Klei, zwak zandig matige olie-water reactie sterke olie-water reactie Klei, matig zandig uiterste olie-water reactie zand Zand, kleiïg Klei, sterk zandig p.i.d.-waarde >0 >1 Zand, zwak siltig Zand, matig siltig leem Leem, zwak zandig >10 >100 >1000 >10000 Zand, sterk siltig Leem, sterk zandig monsters Zand, uiterst siltig geroerd monster overige toevoegingen ongeroerd monster zwak humeus veen Veen, mineraalarm matig humeus overig bijzonder bestanddeel Veen, zwak kleiïg sterk humeus Gemiddeld hoogste grondwaterstand grondwaterstand Veen, sterk kleiïg zwak grindig Gemiddeld laagste grondwaterstand slib Veen, zwak zandig matig grindig water Veen, sterk zandig sterk grindig peilbuis blinde buis casing hoogste grondwaterstand gemiddelde grondwaterstand laagste grondwaterstand bentoniet afdichting filter

14

15

16

17

18 Infiltratie-onderzoek Demerthofje (fase 2) te Maastricht BIJLAGE III Meetresultaten infiltratiemetingen 13211b.BKK / MG

19 Soort meting: Falling Head Projectnummer: 13211b Projectnaam: Maastricht, Demerthofje fase 2 t=0 seconde Meetploeg: JW/JH Datum: ,55m meetpunt Infiltratieboring: INF01 +0,55 m Projectgegevens diepte boring: 1,5 m-mv grondwaterstand: 2,5 m-mv hoogte meetpunt: 0,55 m+mv maaiveld diameter boorgat: 0,1 m 0 m vlotter Meting met/zonder filter Lengte filter: 1 m -0,5 m Meetafstand t.o.v. vlotter 60 cm-meetpunt Meetreeks 1 Tijd (vanaf vlotter (meting -1,0 m filter begin meting) t.o.v. meetpunt) vlotter meting = hoogte k-waarde sec. cm meter waterkolom na t (s) 1 60,0 0,600 1, ,2 0,602 1,448 2,9 4 60,4 0,604 1,446 2,9-1,5 m 8 60,6 0,606 1,444 2, ,1 0,611 1,439 2, ,2 0,632 1,418 2, ,9 0,709 1,341 5, ,5 0,945 1,105 8, ,0 1,210 0,840 8, ,4 1,604 0,446 9, ,7 1,927 0,123 10,4 k-gemiddeld 9,3

20 Soort meting: Falling Head Projectnummer: 13211b Projectnaam: Maastricht, project Demerthof fase 2 t=0 seconde Meetploeg: JW/JH Datum: ,55 m meetpunt Infiltratieboring: INF01 +0,55 m Projectgegevens diepte boring: 1,5 m-mv grondwaterstand: 2,5 m-mv hoogte meetpunt: 0,55 m+mv maaiveld diameter boorgat: 0,1 m 0 m Meting met/zonder filter Lengte filter: 1 m vlotter -0,5 m Meetafstand t.o.v. vlotter 80 cm-meetpunt Meetreeks 2 Tijd (vanaf vlotter (meting -1,0 m filter begin meting) t.o.v. meetpunt) vlotter meting = hoogte k-waarde sec. cm meter waterkolom na t (s) 1 80,0 0,800 1, ,6 0,806 1,244 10,0 4 81,7 0,817 1,233 14,2-1,5 m 8 83,4 0,834 1,216 14, ,1 0,861 1,189 13, ,1 0,911 1,139 12, ,2 1,012 1,038 12, ,0 1,130 0,920 9, ,2 1,322 0,728 8, ,3 1,643 0,407 8, ,1 1,931 0,119 9,8 k-gemiddeld 9,3

21 Soort meting: Falling Head Projectnummer: 13211b Projectnaam: Maastricht, project Demerthof 2 fase t=0 seconde Meetploeg: JW/JH Datum: ,65 m meetpunt Infiltratieboring: INF02 +0,65 m Projectgegevens diepte boring: 1,4 m-mv grondwaterstand: 2,5 m-mv hoogte meetpunt: 0,65 m+mv maaiveld diameter boorgat: 0,1 m 0 m vlotter Meting met/zonder filter Lengte filter: 1 m -0,5 m Meetafstand t.o.v. vlotter 70 cm-meetpunt Meetreeks 1 Tijd (vanaf vlotter (meting -1,0 m filter begin meting) t.o.v. meetpunt) vlotter meting = hoogte k-waarde sec. cm meter waterkolom na t (s) 1 70,0 0,700 1, ,0 0,700 1, ,1 0,701 1,349 0,8-1,5 m 8 70,1 0,701 1,349 0, ,3 0,703 1,347 0, ,5 0,705 1,345 0, ,9 0,709 1,341 0, ,8 0,718 1,332 0, ,6 0,736 1,314 0, ,2 0,762 1,288 0, ,5 0,855 1,195 0,6 k-gemiddeld 0,45

22 Soort meting: Falling Head Projectnummer: 13211b t=0 seconde Projectnaam: Maastricht, project Demerthof fase 2 Meetploeg: JW/JH +0,65 m meetpunt Datum: ,65 m Infiltratieboring: INF02 Projectgegevens diepte boring: 1,4 m-mv grondwaterstand: 2,5 m-mv hoogte meetpunt: 0,65 m+mv maaiveld diameter boorgat: 0,1 m 0 m vlotter Meting met/zonder filter Lengte filter: 1 m -0,5 m Meetafstand t.o.v. vlotter 80 cm-meetpunt Meetreeks 2 Tijd (vanaf vlotter (meting -1,0 m filter begin meting) t.o.v. meetpunt) vlotter meting = hoogte k-waarde sec. cm meter waterkolom na t (s) 1 80,0 0,800 1, ,1 0,801 1,249 1,7 4 80,1 0,801 1,249 0,8-1,5 m 8 80,4 0,804 1,246 1, ,7 0,807 1,243 1, ,2 0,812 1,238 1, ,1 0,821 1,229 1, ,2 0,832 1,218 0, ,7 0,857 1,193 0, ,6 0,906 1,144 0, ,5 0,965 1,085 0,7 k-gemiddeld 0,74