Flexstuderen aan Hogeschool Windesheim Inrichting van het experiment Zwolle, 17 mei 2017 1
Inhoud 1. Flexstuderen... 3 1.1. Context... 3 2. Belang voor Windesheim... 4 3. Inrichting van het experiment bij de Hogeschool Windesheim... 5 3.1. Start en duur van het experiment... 5 3.2. Voorwaarden voor aanmelding... 5 3.3. Aanmeldingsprocedure... 6 3.4. Onderwijs- en Examenregeling, reglement in- en uitschrijving en besluit collegegelden... 6 3.5. Rechten en plichten van de flexstudent... 8 3.6. Rechten en plichten Hogeschool Windesheim... 8 4. Administratie en financiën... 9 4.1. Financiële risico s... 9 4.2. Monitoring en evaluatie... 10 2
1. Flexstuderen 1.1. Context Naar aanleiding van een motie van de leden Mohandis en Duisenberg heeft de minister van OCW in december 2015 toegezegd een experiment eigen regie bij studiepuntbekostiging op te zetten. Met dit experiment wordt onderzocht in hoeverre meer flexibiliteit en maatwerk bij een studie kunnen ontstaan als studenten alleen hoeven te betalen voor de vakken die zij daadwerkelijk van plan zijn te volgen. De aanleiding van de motie was een plan van de LSVb ( Het nieuwe leren is flexstuderen ) met het doel om studenten meer regie te geven bij de bekostiging van hun studiepunten. Het nieuwe instellingplan van Windesheim voor de periode 2017-2021 benadrukt het belang van de student aan zet. Om hier invulling aan te geven is het cruciaal dat wij als instelling randvoorwaarden opstellen waarbinnen de student een persoonlijke leerroute kan vormgeven die zowel tegemoet komt aan zijn/haar talenten als de wensen van het werkveld. Deelname van Windesheim aan het experiment flexstuderen past bij de richting die de hogeschool inslaat en biedt de nodige ruimte om te experimenteren en hiervan te leren. 3
2. Belang voor Windesheim Mede onder invloed van de prestatieafspraken van 2012 heeft het onderwijs op de Nederlandse hboinstellingen (en daarmee ook bij Windesheim) onder druk gestaan door studiesuccesafspraken en rendementsdenken. Windesheim onderkent het belang van het vergroten van studiesucces: de instelling heeft de afgelopen jaren mooie stappen gezet om uitval te verlagen en studiesucces te vergroten, bijvoorbeeld door aandacht te schenken aan een studeerbaar curriculum en het op orde hebben van de benodigde randvoorwaarden voor het succesvol afronden van een opleiding. De prestatieafspraken hebben echter ook een keerzijde: in combinatie met de huidige bekostigingssystematiek is er meer en meer nadruk komen te liggen op het afronden van een voltijdsopleiding in vier of maximaal vijf jaar. Flexibiliteit voor studenten en eigen regie zijn hierdoor onder druk komen te staan. Zo zijn bijvoorbeeld veel opleidingen gestopt met februari-instroom vanwege het feit dat dit negatieve effecten had op het bachelorrendement. Naast het gedeeltelijk uit handen nemen van de regie van de student, is nadruk op studievoortgang niet altijd wenselijk voor diversiteit van de studentenpopulatie. Studenten die als eerste in hun familie studeren, studenten met een functiebeperking of een eigen bedrijf, studenten die een topsport beoefenen, nevenfuncties bekleden of mantelzorgtaken verrichten worden onevenredig getroffen door veel rendementsinterventies. Door deelname aan het experiment flexstuderen wordt beoogd te onderzoeken of het aanbieden van hoger onderwijs waarbij de student de mogelijkheid krijgt te betalen per studiepunt leidt tot: een toegankelijker aanbod van voltijds hoger onderwijs betere aansluiting bij de behoeften van studenten hogere tevredenheid van studenten meer ontplooiingsmogelijkheden voor studenten minder studieuitval. Studenten krijgen binnen dit experiment alleen keuzevrijheid qua studietempo. Het heeft geen invloed op de inhoud van de opleiding. Door deelname aan het experiment flexstuderen onderzoekt de hogeschool onder andere het volgende: Sluit betalen per studiepunt beter aan bij de behoefte van studenten? Wat is het effect op het studiesucces van de deelnemende studenten? Wat betekent het experiment voor de studenten, de opleidingen en onderwijslogistieke processen? Wat is de financiële impact voor de hogeschool? 4
3. Inrichting van het experiment bij de Hogeschool Windesheim 3.1. Start en duur van het experiment De startdatum van het experiment is september 2017, voor de duur van zes studiejaren. Om het experiment uitvoerbaar te houden laat Windesheim voor studiejaar 2017-2018 maximaal 50 studenten deelnemen. Voordat de nodige proces- en systeemaanpassingen gerealiseerd zijn, zullen veel administratieve handelingen door medewerkers zelf moeten worden uitgevoerd en vastgelegd. Om dit proces te bewaken wordt er zo spoedig mogelijk een coördinator flexstuderen aangesteld. Na het eerste studiejaar gaat het maximale aantal deelnemers gefaseerd naar respectievelijk 100 en 500. Zie onderstaande tabel. Tabel 1: Maximale aantallen flexstudenten: instromend en cumulatief Instromende flexstudenten Cumulatieve max. aantal studenten** Jaar 1 2017-2018 Jaar 2 2018-2019 Jaar 3 2019-2020 Jaar 4 2020-2021 Jaar 5* 2021-2022 50 100 500 500 0 0 Jaar 6* 2022-2023 50 150 650 1150 1150 1150 * De AMvB bepaalt dat binnen het experiment tot uiterlijk 2021-2022 nieuwe instroom mogelijk is. ** In een situatie waarin alle studenten blijven deelnemen aan het experiment. 3.2. Voorwaarden voor aanmelding Het experiment richt zich op studenten die horen bij een van onderstaande doelgroepen: Studenten die gemotiveerd zijn om qua omvang van onderwijseenheden een persoonlijk leerroute te volgen Topsporters (Top) ondernemers Studenten met een functiebeperking Studenten met mantelzorgtaken Studenten met nevenfuncties (bestuursfunctie, medezeggenschap) Studenten mogen zich aanmelden voor het experiment als zij aan de volgende voorwaarden voldoen: Ingeschreven staan bij een voltijdse bacheloropleiding of een AD-programma. Het volledige wettelijke collegegeld verschuldigd zijn. Tweede of hogerejaars zijn en minimaal positief BSA-advies hebben gekregen. Indien meer studenten zich aanmelden dan het maximale aantal dat staat aangegeven in tabel 1, zal er een loting plaatsvinden. 5
3.3. Aanmeldingsprocedure In het eerste jaar van het experiment kan een student die voldoet aan bovenstaande voorwaarden en behoort tot een van de doelgroepen gebruik maken van de mogelijkheid zich als flexstudent in te schrijven. Het inschrijven gebeurt via mail. Windesheim zal deze mogelijkheid tijdig communiceren met de studenten uit de beoogde doelgroepen en hun studentbegeleiders. Indien meer studenten zich aanmelden dan het maximaal toegestane aantal zal een loting plaatsvinden. Inschrijving als flexstudent is alleen mogelijk voor het begin van het studiejaar. Vooralsnog kan een student zich niet tussentijds inschrijven als flexstudent als er zich onvoorziene omstandigheden (bijvoorbeeld ziekte) voordoen. Studenten krijgen binnen dit experiment de keuze een lager studietempo aan te houden dan nominaal en betalen daar evenredig collegegeld voor. Een hoger tempo is (zoals altijd) toegestaan zonder dat dit consequenties heeft voor de hoogte van het collegegeld. Het experiment heeft geen invloed op de inhoudelijke aspecten van de opleiding. Studenten die wensen deel te nemen aan het experiment worden nadrukkelijk geadviseerd om contact op te nemen met hun studentbegeleider, de decaan van het betreffende domein en de coördinator flexstuderen. Windesheim zal de betrokken medewerkers informeren over de inrichting van het experiment, zodat zij de studenten goed kunnen voorlichten. 3.4. Onderwijs- en Examenregeling, reglement in- en uitschrijving en besluit collegegelden In de instellings-oer voor studiejaar 2017-2018 komt een aanpassing in de vorm van een addendum betreffende het experiment. De tekst zal nog worden aangepast en vastgesteld. De aanpassingen betreffen inhoudelijk de volgende punten: Met studenten die van de instelling bericht hebben gekregen dat ze mogen deelnemen aan het experiment, wordt een leerovereenkomst afgesloten. De leerovereenkomst wordt voorafgaand of aan het begin van een semester gemaakt. Tussentijdse wijzigingen zijn mogelijk. In de leerovereenkomst staat minimaal: a. Welke onderwijseenheden voor hoeveel ec s de student gaat volgen. b. Wanneer de student deze onderwijseenheden kan toetsen c. Wanneer de student deze onderwijseenheden eventueel kan herkansen d. De details rondom betaling van het verschuldigde collegegeld De huidige regeling op het gebied van herkansen van tentamens en de geldigheidsduur van tentamenresultaten blijft gehandhaafd voor de flexstudent. Met betrekking tot de geldigheidsduur van tentamens is geen aparte regeling nodig, omdat de wet de beperking van de geldigheidsduur van tentamens anders dan wegens veroudering van de stof verbiedt. Volgend op de definitieve toestemming voor deelname aan het experiment wordt de regeling in- en uitschrijving en het besluit collegegelden aangepast. Deze reglementen bevatten in elk geval onderstaande onderdelen: Deelname aan flexstuderen is uitsluitend mogelijk voor de student die aanspraak heeft op inschrijving tegen het wettelijke collegegeld. Daarnaast dient hij/zij een positief BSA-advies te hebben ontvangen of een propedeuse te hebben behaald. 6
In het eerste jaar van het experiment (studiejaar 2017-2018) is deelname alleen mogelijk voor studenten die zich aanmelden voor het september-semester. Conform de AMvB is het tarief per studiepunt 1/60 deel van het wettelijke collegegeld, verhoogd met 15%. Voor studiejaar 2017-2018 kost een studiepunt volgens deze berekening 38,45. De instelling is verplicht om het bedrag per studiepunt met 15% te verhogen voor deelname aan het experiment, zodat gedurende de looptijd van de pilot de voorwaarden voor flexstuderen gelijk zijn bij alle deelnemende instellingen. De opslag van 15% in de AMvB is ontleend aan het oorspronkelijk voorstel van de LSVb. Deze toeslag is bedoeld als tegemoetkoming voor extra administratieve lasten. Artikel 17m van de AMvB geeft de flexstudent het recht om gedurende het jaar, volgens door Windesheim te stellen procedurele regels, alsnog over te stappen op voltijdscollegegeld. De student betaalt dan naar rato de resterende duur van het studiejaar. In het totaal is dit bedrag niet meer dan het wettelijk collegegeld plus 15% Studenten die willen deelnemen aan het experiment flexstuderen moeten zich voor 14 juni 2017 aanmelden via een nader bekend te maken mailadres. Ze horen voor 22 juni of ze in aanmerkingen komen deelname. Deze deadline geldt niet voor de aanmelding van de te volgen onderwijseenheden. Indien de student uiteindelijk niet voldoet aan de voorwaarde van een positief BSA-advies of een behaalde propedeuse kan de student niet deelnemen aan het experiment. Indien na de aanmeldingsdeadline blijkt dat er meer aanmelders zijn dan het maximale aantal studenten, vindt er een loting plaats. Loting geschiedt door middel van de random formule van Excel. Om zoveel mogelijk flexibiliteit te bieden is de minimale inschrijvingseis voor de flexstudent 1 onderwijseenheid per semester. De flexstudent schrijft zich voor aanvang van het onderwijs in voor de gewenste onderwijseenheid(en) de opleiding op dat moment aanbiedt. De student schrijft zich hiermee in voor het te volgen vak, de bijbehorende toetsen en een herkansing. Daarnaast meldt de student zich via de reguliere procedure aan voor de studie bij Windesheim. Een student die is geaccepteerd als flexstudent heeft het recht om zich gedurende de looptijd van het experiment jaarlijks opnieuw als flexstudent aan te melden (tot en met studiejaar 2022-2023). Dit recht vervalt als de flexinschrijving in een bepaald studiejaar wordt stopgezet c.q. de student zich niet opnieuw aanmeldt voor het experiment in een nieuw studiejaar. Hogeschool Windesheim behoudt zich het recht voor om tussentijds met het experiment te stoppen. Hiermee vervalt ook voor studenten die een of meerdere jaren hebben meegedaan aan het experiment de mogelijkheid om zich alsnog als flexstudent in te schrijven. De AMvB bepaalt dat nieuwe studenten zich gedurende vier studiejaren kunnen inschrijven voor het experiment (tot en met 2020-2021). Op basis van de tussenevaluatie van OCW en de hogeschool zelf kan Windesheim besluiten de openstelling eerder te sluiten. Een dergelijk besluit zal in goed overleg met OCW plaatsvinden. De AMvB beschrijft een aantal afwijkingen ten opzichte van de WHW: o De flexstudent mag in afwijking van WHW artikel 7.34, eerste lid sub a en b, niet deelnemen aan andere vakken dan waarvoor hij heeft betaald. Als blijkt dat de student heeft deelgenomen aan meer vakken dan is afgesproken zal dit in rekening worden gebracht middels een naheffing. o De flexstudent heeft in afwijking van de WHW artikel 7.48, geen recht op substitutie van het betaalde collegegeld of een deel daarvan gedurende het jaar. In het geval een student als gevolg van overmacht een reeds gepland en betaald vak toch niet 7
kan volgen, kan er een beroep worden gedaan op de hardheidsclausule van de regeling in- en uitschrijving. Artikel 17f van de AMvB geeft Windesheim de mogelijkheid om af te wijken van artikelen 7.51 t/m 75i WHW (profileringsfonds). Windesheim maakt vooralsnog geen gebruik van deze mogelijkheid. 3.5. Rechten en plichten van de flexstudent Op hoofdlijnen heeft de flexstudent dezelfde rechten en plichten als de reguliere student. Het onderscheid ligt in essentie alleen in de hoogte van het te betalen collegegeld. Voor opleidingen houdt dit in dat er inhoudelijk geen verschil is tussen de twee groepen studenten. Aan deelname aan de pilot zijn voor de studenten ook verplichtingen verbonden. Zo legt de AMvB in artikel 17m lid 3, de verplichting op aan de flexstudent om informatie te verschaffen die noodzakelijk wordt geacht in het kader van de evaluatie en effectmeting van het experiment. De flexstudent dient in te stemmen met het feit dat hetgeen over hem wordt vastgelegd in de systemen met betrekking tot de studentenadministratie kan worden gebruikt voor de evaluatie door OCW en de instelling zelf. Tevens dienen de studenten eventuele aanvullende vragenlijsten over het experiment van Windesheim te beantwoorden. Indien de student niet deelneemt aan deze enquêtes verliest hij het recht op inschrijving als flexstudent in het volgende studiejaar. 3.6. Rechten en plichten Hogeschool Windesheim Met inachtneming van het betreffende AMvB richt het bestuur van de Hogeschool Windesheim het experiment flexstuderen naar eigen inzicht in. Het CvB kan in verband met het experiment flexstuderen ten aanzien van een deelnemende student afwijken van de artikelen waarin de financiële ondersteuning vanuit het profileringsfonds is vastgelegd (7.51 tot en met 7.51i WHW). Concreet betekent dit dat indien nodig het profileringsfonds gebruikt kan worden voor financiële ondersteuning van flexstudenten. Windesheim kan de manier waarop het collegegeld wordt betaald door deelnemende studenten naar eigen inzicht regelen. Studenten behouden hierbij de mogelijk om het collegegeld gespreid te betalen. 8
4. Administratie en financiën Gezien het experimentele karakter van de pilot zal in het eerste studiejaar de administratie omtrent het flexstuderen veelal handmatig worden uitgevoerd onder leiding van de coördinator flexstuderen. Tijdens het eerste jaar van het experiment wordt bekeken hoe deze handelingen kunnen worden verwerkt in de systemen. 4.1. Financiële risico s De flexstudent wordt voor de loop van het experiment aangemerkt als volbekostigd. Deze beslissing is genomen door OCW om de pilot praktisch uitvoerbaar te houden. Door deelname aan het experiment loopt Windesheim een financieel risico vanwege het mislopen van een gedeelte van het collegegeld van de deelnemende studenten. Gezien het experimentele karakter van flexstuderen zijn deze extra kosten moeilijk voorspelbaar. Onderstaande inschatting (tabel 2) gaat uit van de aanname dat deelnemende studenten gemiddeld een studielast van 30 ec per jaar zullen kiezen oftewel 50% van het reguliere aantal studiepunten. Daarnaast gaat dit rekenmodel ervan uit dat 75% van de aangemelde studenten de maximale looptijd van het experiment als flexstudent zullen blijven volgen. Het bijhouden van de daadwerkelijke financiële consequenties voor de instelling zal een onderdeel zijn van de monitoring en evaluatie. Tabel 2: Inschatting financiële risico s voor de hogeschool vanwege derving van collegegeldinkomsten tijdens het experiment flexstuderen. Jaar 1 2017-2018 Jaar 2 2018-2019 Jaar 3 2019-2020 Jaar 4 2020-2021 Jaar 5** 2021-2022 Instromende flexstudenten 50 100 500 500 0 0 Jaar 6** 2022-2023 Cumulatief aantal studenten Reguliere collegegeld (2017-2018) Min. collegegeld bij 30 ec* Mogelijke gederfde inkomsten voor de instelling 50 137 612 987 862 862 K 100 K 275 K 1.228 K 1.980 K 1.729 K 1.729 K 58 K 158 K 706 K 1.138 K 994 K 994 K 42 K 117 K 522 K 842 K 735 K 735 *Het rekenmodel gaat ervan uit dat de flexstudenten zich inschrijven voor 30 ec per studiejaar en cumulatief 75% van de studenten blijft meedoen aan het experiment. De aanname is dat studenten bij een gemiddelde van 30 ec per jaar, totaal 6 jaar over de hoofdfase doen. ** in jaar 5 en 6 kunnen geen nieuwe studenten meer deelnemen aan het experiment. 9
4.2. Monitoring en evaluatie Artikel 17g van de AMvB geeft aan dat OCW een opdracht aan een externe partij zal verstrekken om het experiment te evalueren. Windesheim zal eveneens intern de eigen pilot monitoren en evalueren. Daartoe zal een plan van aanpak worden geschreven. 10