Studiegids Specialisatie Verlichtingstechnologie Academiejaar 2014-2015 KU Leuven @ KAHO Sint-Lieven, Campus Gent Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen 1
Inhoud INHOUD 2 INLEIDING 3 WETTELIJKE BEPALINGEN 4 Toelatingsvoorwaarden 4 Afgeleverd attest 4 PRAKTISCHE UITWERKING 4 Inrichter van de cursus: Laboratorium voor Lichttechnologie 4 Infrastructuur 5 Website ondersteuning 5 Organisatie van de cursus 5 PROGRAMMA 6 Methodiek 6 Opbouw, inhoud en beoogd doel 6 Tijdsindeling 8 Evaluatie van de cursus en de lesgevers door de cursisten 8 INSCHRIJVINGSGELD EN SUBSIDIEMOGELIJKHEDEN 9 Betaling via KMO-portefeuille 9 2
Inleiding Deze studiegids wil u meer uitleg geven over de praktische organisatie van de opleiding Specialisatie Verlichtingstechnologie. Organisatie van de opleiding: Deze opleiding wordt georganiseerd door het Laboratorium voor Lichttechnologie van KU Leuven @KAHO Sint-Lieven, Campus Gent in het kader van het IWT VIS Traject Groen Licht Vlaanderen 2020 dat ondersteund wordt door het Vlaamse Innovatienetwerk en IWT. Voor verdere inlichtingen kan u steeds terecht bij: KU Leuven @ KAHO Sint-Lieven, Campus Gent Gebroeders De Smetstraat 1-9000 Gent Tel.: 09 265 86 18 (Dienst Voortgezette Opleidingen) 09 265 87 13 (Laboratorium voor Lichttechnologie) URL: http://dvo.kahosl.be (Dienst Voortgezette opleidingen) http://www.lichttechnologie.be (organisator) E-mail: heidi.poelman@hubkaho.be (administratie) catherine.lootens@kuleuven.be (inhoud) 3
Wettelijke bepalingen Toelatingsvoorwaarden De cursus richt zich tot ontwerpers, voorschrijvers, installateurs, energie- milieu en preventieadviseurs, aanbieders en gebruikers van verlichtingsinstallaties, kortom iedereen binnen de waardeketen die zich professioneel met verlichting bezighoudt. De klemtoon ligt op binnenverlichting. Er zijn geen specifieke toelatingsvoorwaarden. Deze cursus richt zich echter vooral tot houders van een Bachelor of Master diploma. Afgeleverd attest Elke cursist die regelmatig de sessies bijwoont ontvangt na afloop een attest van deelname met vermelding van de bijgewoonde sessies (% aanwezigheid). Indien de cursist succesvol het examen aflegt, zal dit ook worden vermeld op het attest. Het examen is enkel toegankelijk voor wie alle modules op regelmatige basis gevolgd heeft. Praktische uitwerking De Specialisatie Verlichtingstechnologie wordt ingericht door Groen Licht Vlaanderen2020, het IWT VIS traject binnen het Laboratorium voor Lichttechnologie, verbonden aan de Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen van KU Leuven @ KAHO Sint-Lieven, Campus Gent. Inrichter van de cursus: Laboratorium voor Lichttechnologie Het Laboratorium voor Lichttechnologie is ontstaan in 1997 n.a.v. de eerste HoBu-oproep. Het Laboratorium ondersteunt bedrijven bij de implementatie van lichttechnologische innovatieve ontwikkelingen. De belangrijkste activiteitsdomeinen zijn: Binnenverlichting Lichttechnologisch ontwerp: ontwerp van reflectoren, lenzen en filters m.b.v. ray-tracing "Appearance" van materialen: kleur, glans, textuur Lichtbronnen zoals leds en oleds Het Laboratorium voor Lichttechnologie beschikt ook over een uitgebreid assortiment van meetapparatuur, een absolute voorwaarde om de doelstellingen van verschillende projecten te kunnen vervullen. De meetfaciliteiten kwamen tot stand met de steun van het IWT en talrijke industriële partners. Het laboratorium is gespecialiseerd in spectrale optische metingen, uniek in Vlaanderen. Het Laboratorium wil enerzijds dienstverlening naar bedrijven verder uitbouwen (metingen uitvoeren, adviezen formuleren, beperkte studies uitvoeren) en anderzijds experimenteel onderzoek verder ontwikkelen, o.a. via doctoraatswerk. Momenteel zijn er een twintigtal personen (docenten, onderzoekers, adviseurs, dienstverleners) betrokken bij de werking van het Laboratorium. Vijf medewerkers behoren tot het onderwijzend personeel maar zijn hiervoor deeltijds vrijgesteld om onderzoek te begeleiden. 4
Het Laboratorium heeft contacten met tientallen Vlaamse bedrijven, universiteiten en andere kenniscentra en verenigingen. Deze contacten liggen dan ook aan de basis van het project Groen Licht Vlaanderen 2020. Mede-uitvoerders van het lopende project zijn WTCB, Tecnolec en Universiteit Hasselt. Infrastructuur De meeste sessies van de cursus Specialisatie Verlichtingstechnologie gaan door op KU Leuven @KAHO Sint-Lieven, Campus Gent, Gebroeders De Smetstraat 1, 9000 Gent (tel.: 09 265 86 18, e-mail: heidi.poelman@hubkaho.be). De praktijksessies gaan door in het Laboratorium voor Lichttechnologie, op hetzelfde adres. Voor de bereikbaarheid verwijzen wij u graag naar de website: http://iiw.kuleuven.be/gent/contactenadvies De cursisten beschikken er over een eigen lokaal dat voorzien is van alle moderne audiovisuele middelen. De cursisten kunnen gebruik maken van een ruime parking, restaurant, afdrukdienst, bibliotheek en internet. Vijf sessies (bedrijfsbezoeken) gaan door bij bedrijven. Elke cursist bevestigt zijn aanwezigheid. Er is geen gemeenschappelijk vervoer voorzien. Website ondersteuning De Dienst voor Voortgezette Opleidingen stelt een website als leerplatform ter beschikking aan de docenten en de cursisten op het URL-adres http://dvo.kahosl.be De ingeschreven cursisten ontvangen een paswoord van de hogeschool en krijgen per vorming: - overzicht van de leseenheden - lijst met de docenten en cursisten - mogelijkheid om de les te evalueren - lesplanningen - opdrachten en mogelijke examenvragen - mededelingen - downloads (aanvullend lesmateriaal) - Op de website http://dvo.kahosl.be vindt u informatie over de verschillende vormingen: Organisatie van de cursus - doelgroep en doelstelling - programma en organisatie - locatie - inschrijvingsmodaliteiten en kostprijs De cursus wordt georganiseerd door Groen Licht Vlaanderen 2020 binnen het Laboratorium voor Lichttechnologie van KU Leuven @ KAHO Sint-Lieven, Campus Gent. De contacten van de cursisten met de organisatoren verlopen via de Dienst Voortgezette Opleidingen (Heidi Poelman) en de cursuscoördinator (Catherine Lootens). 5
De Dienst Voortgezette Opleidingen staat in voor de logistiek, de plaatselijke organisatie, de verdeling van de cursussen, verzorgt alle briefwisseling en legt samen met de cursuscoördinator de contacten met de lesgevers. Programma Methodiek Na hoorcolleges wordt overgegaan tot praktische toepassingen onder de vorm van oefeningen, demonstraties en/of bedrijfsbezoeken. De docenten komen uit de onderzoeksgroep Laboratorium voor Lichttechnologie, de industrie en uit gespecialiseerde diensten inzake verlichtingsaspecten zoals lichtontwerp, armatuurontwerp d.m.v. raytracing software, lichtplanning d.m.v. planning software, De organisator dringt er bij de docenten sterk op aan dat ze voldoende ruimte laten voor een eigen inbreng van de deelnemers. Zo krijgen de deelnemers een verschillende benadering van de onderwerpen en een zo breed mogelijke kijk op de behandelde thema s. Opbouw, inhoud en beoogd doel Beoogd doel De verlichtingssector is in Vlaanderen een belangrijke economische speler. Naast de fabrikanten van lichtbronnen en verlichtingstoestellen, maken ook studiebureaus, architecten, distributiebedrijven, groothandelaars en elektro-installateurs er deel van uit. Minstens 95% van deze bedrijven zijn KMO s. De steeds sterker concurrerende Europese en geglobaliseerde markt dwingt de sector tot het zoeken naar nieuwe innovatie-opportuniteiten. Vanuit de energieproblematiek is duidelijk gebleken dat het elektrisch verbruik door verlichting verder zal moeten dalen. Dit kan gebeuren door het introduceren van nieuwe lichtbronnen zoals led, aangepaste optieken, intelligente sturingen en daglichttoetreding. Anderzijds worden de comforteisen voor verlichting steeds groter: well-being, sfeer, gezondheid en arbeidsomstandigheden zijn thema s die steeds belangrijker worden. Verlichting speelt hierbij een cruciale rol. Een belangrijk knelpunt om nieuwe producten en concepten te realiseren is de beperkte kennis en opleidingsgraad binnen de Vlaamse KMO s. Deze cursus wil tegemoet komen aan de beperkte opleidingsmogelijkheden in Vlaanderen. Via een modulair systeem trachten we flexibel in te spelen op de verschillende noden. Na vier succesvolle edities met telkens meer dan dertig deelnemers, wordt deze cursus opnieuw georganiseerd in het academiejaar 2014-2015. Opbouw, inhoud Het programma bestaat uit drie modules. Elke module omvat verschillende leseenheden. In totaal zijn er 25 avondsessies van 3u30, verdeeld over twee semesters (in totaal 75 uren). Module 1: Licht en Verlichting: Basiskennis (9 sessies) Module 2: Lichtbronnen en armaturen (8 sessies) Module 3: Verlichtingsontwerp (8 sessies) 6
De colleges van de eerste drie modules vinden meestal plaats op dinsdagavond vanaf 16u. De sessies worden opgesplitst in twee delen van 1u30, met een tussenpauze van 30 minuten (broodjeslunch). MODULE I: LICHT EN VERLICHTING: BASISKENNIS (9 AVONDSESSIES 27 UUR) 1 Wat is licht? 16/09/2014 (Guy Durinck Laboratorium voor Lichttechnologie) 2 Radio-fotometrie: basisgrootheden en relaties Deel 1 23/09/2014 (Peter Hanselaer Laboratorium voor Lichttechnologie) 3 Radio-fotometrie: basisgrootheden en relaties Deel 2 30/09/2014 (Peter Hanselaer Laboratorium voor Lichttechnologie) 4 Colorimetrie Deel 1 07/10/2014 (Frédéric Leloup Laboratorium voor Lichttechnologie) 5 Colorimetrie Deel 2 14/10/2014 (Frédéric Leloup Laboratorium voor Lichttechnologie) 6 Meten van licht en kleur theorie 21/10/2014 (Guy Durinck Laboratorium voor Lichttechnologie) 7 Bezoek Philips Lighting Application Centre - Eindhoven 04/11/2014 (Frans Konings Philips Lighting Benelux) 8 Meten van licht en kleur praktijk 1 11/11/2014 (Bart Van Giel e.a. Laboratorium voor Lichttechnologie) 9 Meten van licht en kleur praktijk 2 18/11/2014 (Bart Van Giel e.a. Laboratorium voor Lichttechnologie) MODULE II: ELEKTRICITEIT, LICHTBRONNEN EN ARMATUREN (8 AVONDSESSIES 24 UUR) 1 Basis Elektriciteit deel 1 (optioneel) 25/11/2014 (Wouter Ryckaert Laboratorium voor Lichttechnologie) 2 Basis Elektriciteit deel 2 (optioneel uitzonderlijk op donderdag) 27/11/2014 (Wouter Ryckaert Laboratorium voor Lichttechnologie) 3 Lichtbronnen deel 1 (Gasontladingslampen, bezoek aan Philips Turnhout) 02/12/2014 (Frank Van Der Kruijs Philips Lighting GBU HID) 4 Lichtbronnen deel 2 (led sessie 1) 09/12/2014 (Youri Meuret Laboratorium voor Lichttechnologie) 5 Lichtbronnen deel 3 (led sessie 2) 16/12/2014 (Youri Meuret Laboratorium voor Lichttechnologie ) 6 Randapparatuur lichtbronnen (werking, types) 06/01/2015 (Johan Bleumers Laboratorium voor Lichttechnologie) 7 Lichtregelsystemen (protocols: 1-10V, DALI, DMX, draadloos) 13/01/2015 (Raf Pauwels Tridonic Benelux) 7
8 Optisch armatuurontwerp 20/01/2015 (Guy Durinck Laboratorium voor Lichttechnologie) MODULE III: VERLICHTINGSONTWERP (8 AVONDSESSIES 24 UUR) 1 Verlichting versus standaarden, normen, wetgeving en regelgevingen 27/01/2015 (Catherine Lootens - Laboratorium voor Lichttechnologie) 2 Lichtfestival Gent bezoek met gids (optioneel uitzonderlijk op donderdag) 29/01/2015 (Toon Van den Abeele Laboratorium voor Lichttechnologie, gidsen stad Gent) 3 Verlichting en EPB - Daglichttoetreding, overzicht regelsystemen (hardware) 03/02/2015 (Peter D Herdt WTCB) 4 Systemen voor verlichting en noodverlichting (bezoek Etap Verlichting Malle) 10/02/2015 (Maarten Lahaye, Stef Potters Etap Verlichting) 5 Binnenverlichting functioneel lichtontwerp (basisregels) 24/02/2015 (Wouter Ryckaert Laboratorium voor Lichttechnologie) 6 Binnenverlichting functioneel lichtontwerp (praktijkvoorbeelden) 03/03/2015 (Jan Van Riel Trilux) 7 Buitenverlichting (bezoek Uitrusting Schréder, Bornem) 10/03/2015 (Christophe Devos Uitrusting Schréder) 8 Conceptueel lichtontwerp, methodiek en praktijk (bezoek STAM, Gent) 17/03/2015 (Koert Vermeulen ACT Lighting) Tijdsindeling De opleiding start op dinsdag 16 september 2014. De meeste sessies gaan door op KU Leuven @ KAHO Sint-Lieven, Campus Gent van 16u00 tot 19u30 telkens op dinsdagavond (met uitzondering van enkele sessies). De avondsessies worden in twee delen opgesplitst van elk 1u30, met een tussenpauze van 30 minuten (broodjeslunch). Er wordt een inhaal lesdag voorzien op dinsdag 24 maart 2015. Bij bedrijfsbezoeken wordt het uur en de routebeschrijving later medegedeeld. Ze gaan meestal door op dinsdagnamiddag vanaf 13u30, tenzij anders wordt afgesproken. Uitzonderlijk en optioneel is op donderdag 29/01/2015 ook een bezoek aan het lichtfestival gepland. Evaluatie van de cursus en de lesgevers door de cursisten Per leseenheid wordt door de cursisten individueel op de webstek een waardeoordeel gegeven. Het betreft een evaluatie van de inhoud van de les, de manier van lesgeven, de kwaliteit van de syllabus en de bruikbaarheid van de gegeven stof. De gegevens worden verwerkt en indien nodig door de cursuscoördinator (Catherine Lootens) met de betrokken docenten besproken. De regelmatige aanwezigheid van de cursuscoördinator laat toe eventuele tekorten of overlappingen op te sporen en zorgt voor een constante bijsturing. 8
Inschrijvingsgeld en subsidiemogelijkheden De cursus is modulair opgebouwd. Het inschrijvingsgeld bedraagt: Module 1 Module 2 Module 3 Volledige cursus Inschrijvingsgeld 700 700 700 1.800 Volgende kortingen zijn van toepassing:. 15% korting als lid van Groen Licht Vlaanderen 25% korting (als lid Groen Licht Vlaanderen en meer dan 2 personen ingeschreven) 10% korting (meer dan 2 personen ingeschreven) In de prijs zijn begrepen: deelname aan de sessies, cursusteksten en/of hand-outs en koffie/lunchpauzes. Inschrijven kan enkel via de website van de Dienst Voortgezette Opleidingen (DVO): http://dvo.kahosl.be > industriële wetenschappen > verlichtingstechnologie U betaalt het inschrijvingsgeld na ontvangst van de factuur. U kan steeds schriftelijk annuleren tot 14 dagen voor de start van de cursus. De annuleringskosten bedragen dan 50 euro. Na deze datum bent u het volledige deelnamebedrag verschuldigd. Voor de aanvang van de opleiding, kan u zich ook kosteloos laten vervangen door een collega die voldoet aan de inschrijvingsvereisten. Elke annulering of vervanging van de aangemelde persoon moet steeds SCHRIFTELIJK worden gemeld aan het secretariaat van de dienst Voortgezette opleidingen. Betaling via KMO-portefeuille U kan voor deze opleiding gebruik maken van subsidies d.m.v. de KMO-portefeuille. Dit betekent dat de opleiding voor 50% wordt betaald door de Vlaamse Gemeenschap, mits u aan de gestelde voorwaarden voldoet. De projectaanvraag kan gebeuren tot maximum 14 kalenderdagen na de aanvang van de opleiding. U kan de aanvraag al opstarten voor ontvangst van de factuur. Het erkenningsnummer van de instelling te vermelden bij de projectaanvraag wordt later nog meegedeeld (is in aanvraag). Gelieve ook de naam van de cursist en de opleiding bij de projectaanvraag te vermelden om een vlotte behandeling mogelijk te maken. Inlichtingen over KMO-portefeuille: http://kmo-portefeuille.be 9
Samenwerking met KU Leuven @ KAHO Sint-Lieven, Campus Gent Dienst Voortgezette Opleiding (DVO) http://dvo.kahosl.be http://www.kuleuven.be/campus/atkaho Laboratorium voor Lichttechnologie www.lichtechnologie.be Groen Licht Vlaanderen 2020 www.groenlichtvlaanderen.be De andere projectpartners Groen Licht Vlaanderen 2020 www.tecnolec.be http://www.wtcb.be/homepage/index.cfm?cat=bbri&sub=laboratory&pag=lab_daylight Met de gewaardeerde steun van IWT en het Vlaams Innovatienetwerk http://www.uhasselt.be/advancedretaildesign www.iwt.be www.innovatienetwerk.be 10