Compressoren voor koelmachines: koelcompressoren: volumetrische machines - HW zuiger kleine installaties: roterende zuiger zeer grote installaties: turbo (of schroef, T<< p/p o >>) straalcompressor waterdampkoelmachines constructieve verschillen: damp gascompressoren aanzuigleiding - kleppen olieterugvoer op zuigleiding (fig n. 87-88) kleppen: 1) fluïdum is zwaar 2) vloeistofslag: kritisch (bv. overgangstoestanden) 1) ladingsverliezen daarom: 2 ρc Δ p =ζ ζ = 5 à 15 2 - goed geprofileerde klep ζ - doorstroomsnelheid klep c << concentrische meerdere ringenkleppen 2) vloeibare koelstof schade aan klep en zuigerveren druk compressorruimte beperken - kleppenplaat verplaatsbaar - belast met veren - klepzitting laten heffen (D ) materiaal: veerstaal - lichte platen in strip- of ringvorm + heffingsbegrenzer compressor 6 slide 1
Asafdichtingen: lekverliezen te vermijden: - naar buiten - indringen vochtige lucht (in kringloop) hermetische compressoren: aandrijvende elektrische motor + compressor in gasdicht omhulsel doorgangen: zuig- en persleiding, elektrische voeding probleem: koeling - onderhoud enkel voor kleine vermogens te vermijden: afdichting cilinderruimte, rond zuigerstang as met axiale beweging beter: krukasruimte + lage drukruimte koelinstallatie afdichting rond krukas beweging perfecte afdichting (voor agressieve koelstoffen, e.a.) glijringdichtingen met elastische balg compressor 6 slide 2
Overzicht compressoren voor grote industriële koelmachines: - open type afdichting: krukas van compressor (carterwand) aandrijving: uitwendig aangekoppelde motor - eerste machines (begin van vorige eeuw): NH 3 - (SO 2 ) - voedingsindustrie - schepen - CH 3 Cl - CO 2 zoals stoommachines: traaglopend (50 tr/min; c g = 1,5 m/s) zeer zwaar, zware kleppen, rechtstreekse aandrijving - vanaf 1930: halogeenkoelstoffen n: 750 à 1500 tr/min klepzuigers: grote doorstroomopp. - grote traagheidskrachten - sinds 1950: meercilinder in V of W - moderne: vermogen gammauitbreiding i = 2 16 compressor 6 slide 3
Detailstudie: carter en cilinders: perlitisch gietijzer gegoten (één stuk of samengebouwd (# staalplaat) cilinderbussen: nodulair gietijzer (uitwisselbaar) gechromeerd en genitreerd (geslepen en gehoond) kleppen: ring; meerdere ringen, strippen zuigers: aluminium legering + gietijzeren zuigerveren + olieschraapveer D << geen zuigerveren: spleetdichting 0.01 mm D > 200 mm spleet 0.1 mm (zuigerveren) waterkoeling betere smering (T wand ) meer isotherme compressie enkel voor NH 3 compressoren (T >>) luchtkoeling omdat T o laag is fig. 89 voorbeeld met W-opstelling (1500 tr/min) compressor 6 slide 4
Debietregeling: - expansiekraan: impuls van oververhitting kleine opening p o zeer laag η - compressordebiet regelbaar - n verbrandings- of gelijkstroommotor - schadelijke ruimte : weinig toegepast - openhouden zuigklep best systeem als i groot impuls v. drukverhouding over compressor rechtstreeks op vork die zuigklep openhoudt impuls van verdamperdruk p o openen zuigkleppen - openhouden gedurende gedeelte slag: niet compressor 6 slide 5
Compressoren met roterende zuigers: - meer en meer gebruikt; 1 ste trap (compact) - grotere drukverhouding dan voor gascompressor (T o ) - rolzuiger-, cellen-, schroefcompressoren - niet-gesmeerde schroefcompressoren (tot drukverh. 7) voor grote debieten (voordelen t.o.v. turbo) volum. machine - gesmeerde schroefcompressoren: tot drukverh. 25 (olie) lawaai, lek, T einde beter scrollcompressoren: voor kleine koelvermogens twee spiralen waartussen gas samengeperst membraancompressoren: volledige scheiding koelstof - olie labyrintcompressoren: voordelen olievrije werking turbocompressoren: slechts voor zeer grote debieten: > 5m 3 /s grote vermogens : > 1MW stoomstraalcompressoren: water als koelstof + aandrijvend fluïdum compressor 6 slide 6
Compressor voor middelgrote koelmachines P e 12 à 75 kw - half hermetisch type (fig. 91) vermogen beperkt door: koelingsmogelijkheden onderhoudsmogelijkheden voordeel: ontbreken van afdichting rond krukas geen uitwendige koppeling licht, compact tendens: n tot 3000 tr/min gebruik: klimatechniek compressor 6 slide 7
Kleine koelmachines P e < 12 kw 3 types < 3 kw hermetisch omhulsel, geen openingen huishouden, klima, met R22 mobiele koelinstallaties: koelinrichtingen vrachtwagens open type motor voertuig hermetisch en half - hermetisch motor gekoeld door koelstofdamp ook cellen- en rolzuigercompressoren compact - geluidslozer - overvloedige olietoevoer vb. fig. 92 smeerolie: ganse levensduur in compressor belangrijk: chemische stabiliteit olie stabieler als onverzadigde KWS compressor 6 slide 8