Mr. J.J. Dammingh OPSCHORTING (schuldeisersverzuim) 2017
OPSCHORTING Algemene regeling: afd. 6.1.7 BW. Eisen art. 6:52 BW: - verbintenis van schuldenaar - opeisbare vordering schuldenaar - schuldeiser komt niet na - samenhang ( connexiteit ). Art. 6:262 en 263 (wederkerige overeenkomsten). 2
Functies opschorting Pressie: Druk uitoefenen op wederpartij om de tegenvordering (behoorlijk) na te komen. Zekerheid: Zekerheid voor de voldoening (d.m.v. verrekening) van de tegenvordering. 3
Ammerlaan / Enthoven (NJ 2009 / 50) November 1998: Enthoven verkoopt installatie aan Ammerlaan. Koopprijs: 50.000. Februari 1999: Wortelverbranding a.g.v. defect aan installatie. Ammerlaan lijdt hierdoor schade. 4
Ammerlaan / Enthoven (2) Vordering Ammerlaan in conventie: Schadevergoeding (nader op te maken bij staat). Vordering Enthoven in reconventie: Nakoming (betaling koopprijs). Verweer Ammerlaan: opschorting. 5
Ammerlaan / Enthoven (3) Hof (in reconventie): Verwerpt beroep op opschorting omdat de omvang van de vordering (tot schadevergoeding) niet vaststaat. 6
Ammerlaan / Enthoven (4) Hoge Raad (4.6): Rechter moet onderzoeken of de tegenvordering bestaat en of de omvang daarvan opschorting rechtvaardigt. Zo nodig mag hij met voorshands oordeel volstaan. 7
Ammerlaan / Enthoven (5) Stel: Schadestaatprocedure mondt uit in: a) Vordering tot schadevergoeding ad 75.000 dan wel b) Vordering tot schadevergoeding ad 20.000 8
Ammerlaan / Enthoven (6) Hoge Raad: Blijkt achteraf dat de schuldenaar ten onrechte heeft opgeschort, dan is hij terstond in verzuim geraakt. Kortom: schuldenaar die de nakoming van een verbintenis opschort, doet dit op eigen risico. 9
CIA / Heredium Coöperatie (2016:2517) Koopovereenkomst 21 12 2007: Heredium Coöperatie (HC) verkoopt aandelen in Heredium Magnum BV aan CIA voor 22.500.000. Art. 12.1 (b): Verkoper zal overdrachtsbelasting in alle andere gevallen voldoen. Art. 17: boete ad 500.000. 10
CIA / Heredium Coöperatie (2) Levering aandelen aan CIA op 20 02 2008. Tot vermogen Magnum behoorde ook gebouw. Brief 22 12 2008: opschorting door CIA van betaling restant-koopprijs i.v.m. naheffingsaanslag. Naheffingsaanslag d.d. 10 02 2010. Arrest Hof 2012: vernietiging naheffingsaanslag. 11
CIA / Heredium Coöperatie (3) HC vordert veroordeling van CIA tot betaling restant-koopprijs + boete ad 500.000. Standpunt HC: CIA mocht betaling restant vanaf 2008 opschorten. Het gaat echter om de gevolgen wanneer achteraf blijkt dat ten onrechte is opgeschort. CIA heeft op eigen risico opgeschort. 12
CIA / Heredium Coöperatie (4) Hof: opschorting was gerechtvaardigd, CIA is niet in verzuim geraakt (geen boete verschuldigd). CIA moet wel 50 % van rentevoordeel over opgeschorte bedrag aan HC betalen. Cassatieklacht HC (in incidentele beroep): CIA door onterechte opschorting wel in verzuim. 13
CIA / Heredium Coöperatie (5) Hoge Raad (4.3): CIA beriep zich op opschorting i.v.m. vordering die derde (fiscus) stelde op haar te hebben. Indien dan de vordering van de derde achteraf ongegrond blijkt, brengt dit niet zonder meer mee dat de opschortende schuldenaar in verzuim geraakte. 14
CIA / Heredium Coöperatie (6) Hoge Raad (4.5): In de verhouding tussen partijen was HC de materieel belanghebbende bij het door CIA tegen de aanslag gevoerde verweer. De opschorting was dus ook achteraf gezien in de relatie tussen partijen gerechtvaardigd. 15
SCHULDEISERSVERZUIM Art. 6:58 BW: schuldeiser komt in verzuim wanneer hij belemmert dat schuldenaar kan nakomen. Art. 6:61 BW: - Verzuim schuldeiser maakt een einde aan het verzuim van de schuldenaar. - Gedurende schuldeisersverzuim kan 16 schuldenaar niet in verzuim geraken.
Derdenbeslag Stel: Schuldeiser van Crediteur legt onder Debiteur derdenbeslag (475 Rv). Vraag: Is Debiteur wettelijke rente aan Crediteur verschuldigd? 17
V. Staalduinen / Mr. Tiethoff (NJ 2012 / 445) Hoge Raad m.b.t. schuldeisersverzuim (3.4.3): - Beslag vóór intreden verzuim schuldenaar: in beginsel wel schuldeisersverzuim. - Beslag na intreden verzuim schuldenaar: in beginsel geen schuldeisersverzuim. 18
Voorbeeld Debiteur D dient op 01 11 2016 10.000 aan crediteur C te hebben betaald: A) Schuldeiser S legt op 14 10 2016 onder D beslag (i.v.m. vordering ad 13.000 op C). B) Schuldeiser S legt op 14 11 2016 onder D beslag. 19
Van Lenningh / Van Dijk (RvdW 2016 / 1004) V. Lenningh draagt in 1989 economische eigendom pand over aan V. Dijk. Juridische levering zodra V. Dijk ƒ 150.000 zal hebben voldaan. Bedongen rente: 7 % op jaarbasis. Dagvaarding V. Dijk 27 06 2007: juridische levering tegen betaling van hetgeen is verschuldigd. 20
Van Lenningh / Van Dijk (2) Brief V. Lenningh d.d. 20 08 2007: buitengerechtelijke ontbinding overeenkomst. Hof: schuldeisersverzuim V. Lenningh doordat hij in dagvaarding vervatte aanbod niet heeft aanvaard. Veroordeling V. Lenningh tot levering pand. V. Dijk moet rente betalen tot aan de leveringsdatum. 21
Van Lenningh / Van Dijk (3) Klacht V. Dijk in incidentele cassatieberoep: intreden schuldeisersverzuim had tot gevolg dat bedongen rente niet langer was verschuldigd. Hoge Raad (5.3.1 5.3.4): honoreert klacht. Schuldenaar wordt tijdens schuldeisersverzuim geen bedongen rente verschuldigd. 22
Opschorting & schuldeisersverzuim Art. 6:59 BW: Schuldeiser voldoet niet aan verplichting waardoor wederpartij opschort. Art. 6:54 sub a BW: Opschorting niet geoorloofd voor zover nakoming door wederpartij wordt verhinderd door schuldeisersverzuim. 23
Tyco / Delata (NJ 2012 / 584) O.g.v. overeenkomst uit 2002 levert Delata jaarlijks Easy software aan ADT (= Tyco). Delata stuurt op 29 01 2007 factuur ad 68.000 aan ADT voor diensten over 2007 (betalingstermijn: uiterlijk 12 03 2007). 24
Tyco / Delata (2) Brief ADT (Tyco) d.d. 16 03 2007: Beroep op opschorting. Delata vordert in rechte 68.000 van Tyco. CvA Tyco: opschorting (6:263 BW). 25
Tyco / Delata (3) ADT (Tyco) zou niet hebben mogen opschorten indien de niet-nakoming door Delata het gevolg zou zijn geweest van de niet-betaling van de factuur door ADT. Dat was i.c. echter niet aan de orde. 26
Gegevens docent Mr. J.J. Dammingh Radboud Universiteit Nijmegen: J.Dammingh@jur.ru.nl 2 BW Advocaten: 27 dammingh@2bwadvocaten.nl