Nieuwe stoffenlijsten in het waterbeheer - oppervlaktewater Waterrapportage-dag 10 december 2012 Jelka Appelman (IenM/DGMI) Gerrit Niebeek (WD), Max Linsen (WD), Ronald van Dokkum (WD), Marcel Kotte (WD), Susanne Wuijts (RIVM)
Opbouw 1. Doelstellingen chemie KRW implementatie nationaal 2. Aanpassing kader tbv opgave 2 de ronde sgbp 3. Herziening richtlijn prioritaire stoffen 4. Stoffenlijsten internationale stroomgebieden 5. Nationaal specifiek relevante stoffen en drinkwaterrelevante stoffen 6. Opgave bescherming drinkwaterbronnen 7. Samenvatting 2
1. Doelstellingen chemie KRW (1) nationale implementatie Wetgeving Milieukwaliteitseisen voor KRW-waterlichamen EU prioritaire (gevaarlijke) stoffen (art. 4 en 16) Bkmw 2009 (GCT) Specifiek verontreinigende stoffen (art. 4 KRW) - MR monitoring KRW 2010 (GET) Drinkwaterrelevante stoffen (art. 7.2 en 7.3 KRW) Bkmw 2009 Koppeling van milieukwaliteitseisen aan KRW-monitoringprogramma Toetsing op planniveau (huidige kwaliteit + voorziene ontwikkelingen) Art. 5 rapportage 3
1.Nationale implementatie chemie KRW (2) - emissie-immissie toets Vergunningplichtige puntlozingen van stoffen uit Bkmw & MR Maar ook voor andere nieuwe en vergeten stoffen, in NWP wordt hiervoor verwezen naar het Handboek Wet- en Regelgeving Waterbeheer En ook bruikbaar bij maatwerkvoorschriften bij algemene regels 4
2. Aanpassing randvoorwaarden voor opgave 2 de ronde sgbp 5
3. Herziening Richtlijn Prioritaire Stoffen - RPS 6
3. Voorstel Richtlijn Prioritaire Stoffen COM(2011) 876 MKN bestaande stoffen aangescherpt (PAK, PBDE, Pb en Ni) DEHP, Trifluralin en enkele PBDE s worden PGS 15 stoffen/stofgroepen toegevoegd MKN water en MKN biota ; geen MKN sediment MKN water voor organische stoffen: water-totaal MKN water Ni,Pb: bb conc. 7
Voorstel Richtlijn Prioritaire Stoffen COM(2011) 876 Toetsen aan MKN water,mac? MKN biota voor vis Fluoranteen, PAK, PBDEs. Dicofol, PFOS, Dioxines and dioxin-achtige PCBs, HBCDD, Heptachlor/heptachlor epoxide MKN andere matrix, optioneel. Wel aandacht voor QA/QC 8
3. Voorstel Richtlijn Prioritaire Stoffen COM(2011) 876 Aandacht voor u-pbt s Robuuste baseline voor 1 SGBP PBDE, Hg, PAK, TBT, Heptachlor + epoxide, HBCDD, PFOS, Dioxine+ Dioxine-achtige PCB Lange termijn trend analyse wordt uitgebreid Dicofol, PFOS,Quinoxifen, Dioxine + Dioxine-achtige PCB, HBCDD, Heptachlor + epoxide Watch-list Ondersteuning volgende selectie PS Dynamische lijst van x stoffen, op ca. 250 lokaties, 1 keer/jaar 9
3. Voorstel Richtlijn Prioritaire Stoffen COM(2011) 876 15 voorgestelde PS (incl. 6 PGS) Gewasbeschermingsmiddelen en biociden PS: Aclonifen, Bifenox, Cybutryne, Cypermethrin, Dichlorvos, Terbutryn Industriële chemicaliën en afvalproducten PGS: Dioxines and dioxine-achtige PCBs, HBCDD, PFOS Farmaceutische middelen PS: 17 alpha-ethinylestradiol (EE2), 17beta-estradiol (E2), Diclofenac 10
4. Internationale stroomgebieden Ternationaal stroomgebiedrelevante stoffen Totesingslijsten Stroomgebiedrelevante stoffen art. 5 rapportage Monitoringslijsten Toetsingslijsten 11
4. Rijn ICBR Rijn stoffenlijst 2011 2014 Rijnstoffenlijst 2011 is vastgesteld ICBR document 189 www.iksr.org Toetsingslijst Emissie-imissie gegevens Bisfenol A, 1,4-dioxaan en acesulfaan (dw relevant) Nieuwe Rijnrelevante stoffen? 12
4. Rijn opbouw Rijnstoffenlijst 2011 en toetsingslijst Legenda: 1. Stoffen van het Rijnactieprogramma (RAP) 1987-2000 en/of van het programma Rijn 2020 2. Rijnrelevante stoffen (conform bijlage VIII KRW, 1-9) 3. Stoffen van bijlage IX KRW 4. Prioritaire (gevaarlijke) stoffen (bijlage X KRW) (4T)Prioritaire stoffen die conform artikel 3, lid 3 van richtlijn 2008/105/EG moeten worden gemonitoord met het oog op de analyse van langetermijntendensen 5. OSPAR-stoffen voor prioritaire actie 6. Drinkwaterrelevante stoffen (conform ICBR-rapport 161) 7. Door de IAWR voorgestelde drinkwaterrelevante stoffen 13
4. Rijn Rijntoetsingslijst De volgende stoffen worden gevolgd Toetsingslijst gewasbeschermings-middelen CAS-nr. industriële chemicaliën CAS-nr. azinfos-methyl (1) 86-50-0 bisfenol a 80-05-7 chloorpyrifos (4) 2921-88-2 4-chlooraniline (1,2) 106-47-8 dichloorvos (1,2) 62-73-7 1,4-dichloorbenzeen (1) 106-46-7 dimethoaat (2) 60-51-5 1,4-dioxaan (7) fenthion (1) 55-38-9 hexachloorbutadieen (4,4T) 87-68-3 fenitrothion (1) 122-14-5 pentachloorbenzeen (4T) 608-93-5 endosulfan / alfa-endosulfan (1,4,5) 959-98-8 C10-13-chlooralkanen (SCCP) (4T,5) 85535-84-8 parathion-ethyl (1) 56-38-2 parathion-methyl (1) 298-00-0 overige stoffen trifluraline (1,4,5) 1582-09-8 acesulfaam (7) 55589-62-3 14
4. Maas Maas stoffenlijsten Proces met als uitkomst: nieuwe Maasrelevante stoffen Input: Huidige Maasrelevante stoffen EU richtlijnen (KRW, bijlage X en voorstel herziening RPS) Monitoring internationaal stroomgebied Regionale/nationale inbreng (verdragspartijen en waarnemers) NB: Input is niet gegarandeerd output! 15
4. Maas monitoring internationaal stroomgebied Dicofol Meta-chloorfenylpiperazine (mcpp) Hexachloorbutadieen Hexachloorbenzeen Vanadium Titaan Kobalt Pyrazon (Chloridazon) Bisfenol-A Perfluoroctaansulfonaat (PFOS) Ethyleendiaminetetra-azijnzuur (EDTA) Mecoprop Bentazon α-amino-3-hydroxy-5-methyl-4-isoxazole propionzuur (AMPA) Glyfosaat 16
4.Maas inbreng verdragspartijen en waarnemers NL: uitkomst studie nieuwe stoffen/herziening stoffenlijsten RIWA is waarnemer Criterium: relevant/normoverschrijdend voor minimaal 2 verdragspartijen 17
5. Nationaal specifiek relevante stoffen Basis 76/464/EG basis voor MR Stroomgebiedrelevante stoffen Gewasbeschermingsmiddel en Naar de 2 de ronde sgbp - project Deselectie van stoffen in de MR Omzetten MTRs in MKN s Nieuwe stoffen 18
5. Aanpassing lijst nationaal specifiek relevante stoffen Deselectie van stoffen: geen potentieel risico voor mens en milieu (monitoringsgegevens, risicogetallen, emissies en gebruik) Basis: Toetsing meetgegevens 2006 2009, KRWmonitoringpunten, gegevens Rijks- en regionale wateren Uitkomst: Ongeveer 70 stoffen (van de 160) kunnen worden afgevoerd. RIVM rapport 601714022/2012 (Smit en Wuijts, 2012) (www.rivm.nl) Daarnaast zijn MTR s omgezet in MKN conform KRW-methodiek Nationaal kader = svz; publicatie lijst eind januari 2013 De in het verleden vastgestelde normen en eventuele andere informatie blijft dan ook net als nu toegankelijk via de website Risico s van Stoffen www.rivm.nl/rvs 19
5. Nationaal specifiek verontreinigende stoffen nieuwe stoffen De watchlist bevat (nieuwe) stoffen die een probleem kunnen gaan vormen voor de ecologie of de drinkwaterfunctie van oppervlaktewater, maar waarvan nog onvoldoende bekend is om vast te stellen of normstelling en/of vastlegging in het Bkmw of de MR gewenst is. ongeveer 25 stoffen in selectieproces voor aandachtsstoffenlijst op basis van gegevens RIWA en WD Factsheets: overzicht van gebruik en emissies, meetgegevens, humane- en ecotoxicologie (CD-ROM, bijlage bij) RIVM rapport 601714022/2012 (Smits en Wuijts, 2012) 20
5. Resultaat NL watchlist Categorie 1: stoffen die in aanmerking komen voor BKMW en/of de Regeling Monitoring KRW (carbamazepine, metformine, metoprolol, amidotrizoїnezuur (contrastvloeistof)) landelijke monitoring Categorie 2: stoffen met mogelijke risico s voor zowel drinkwaterfunctie als ecologie (benzatriazool, bisphenol A, DEET) Categorie 3: stoffen met mogelijke risico s voor drinkwaterfunctie: Advies voortzetting monitoring RIWA en WD water (1,4-dioxaan, lincomycine, MTBE, pentoxifylline, fenazon, sotalol, sulfamethoxazool) Categorie 4: stoffen met mogelijke risico s voor ecologie/mens: chloorxylenol, dichlofluanide, galaxolide, ivermectine) Voor categorie 2 en 4: advies aan de drinkwaterbedrijven en de waterbeheerders om de relevantie van deze stoffen te bepalen in hun beheersgebied en mee te nemen in screenings- of onderzoeksmonitoring. 21
6. Opgave oppervlaktewater bestemd voor de bereiding van drinkwater Basis 75/440/EG Bkmw onvoldoende afgestemd op drinkwaterregeling Onvoldoende ingespeeld op werkelijke probleemstoffen Svz in Nationaal Kader Publicatie lijst januari 2013 22
6. Gebiedsdossiers drinkwaterwinningen Inzicht in de kwaliteitsrisico s bij een winning bij alle betrokken partijen (feitendocument) Zodat door bevoegde partijen effectieve (beschermings)maatregelen kunnen worden getroffen Kwetsbare winningen en oppervlaktewaterwinningen 2012 Afspraak: input 2 de ronde sgbp Evaluatie gereed in april 2013 23
7. Samenvattend randvoorwaarden chemie voor opgave 2 de ronde SGBPs Vrijwel zeker: prioritaire stoffen, nationaal relevante stoffen, kader oppervlaktewater bestemd voor de bereiding van dw Svz: nationaal kader Mogelijk later nog aanpassingen: drinkwaterrelevante stoffen volgend uit gebiedsdossiers, internationale stroomgebiedrelevante stoffen Publicatie lijsten eind januari 2013 op Helpdesk Water 24