Verslag van de 27 ste de overlegvergadering van faculteitsraad en bestuur Geesteswetenschappen op woensdag 30 maart 2011 Aanwezigen (raad) Aanwezigen (bestuur) Aanwezigen (bureau) Afwezig met bericht Verder afwezig Boers-Goosens, Gallée, Van der Hoff, Jens, Van Os (J.), Van Os (N.), De Rhoter, Seyed-Gohrab (vz), Sleutels, Waalkens Drees (vice-decaan), van Kuppevelt, Riel Bos (secretaris, verslag) Cremers, Francken, Gouman, Storm, Van Vleuten (raad) alsmede Van den Doel (bestuur) Gomez Aguiar, Mooi 1 Opening De vice-decaan opent de vergadering om 15.10 uur. 2 Vaststelling agenda De raad heeft drie onderwerpen voor de agenda aangedragen. Evaluatie van het toetsbeleid zal aan de orde komen in de aprilvergadering, in samenhang met de Onderwijs- en examenregelingen. Onder agendapunt 6. zullen problemen ten aanzien van diplomering en usis aan de orde komen. Een derde punt is de evaluatie van kerncurriculumonderwijs. De omgang met het kerncurriculumonderwijs ten principale is een onderwerp voor de langere termijn. Dat vergt voorbereiding, terwijl ook de effecten van maatregelen op zijn vroegst in 2012 / 13 kunnen worden gerealiseerd. De vice-decaan zegt toe op een later moment hierop terug te komen. De agenda wordt verder volgens concept vastgesteld. 3 Vaststelling verslag overlegvergadering 3.1 Verslag overlegvergadering 23 februari 2011 Tekstueel: p. 3. (5., r. 43, invoegen na blijven:) ; de opleiding kent al twee hoogleraren met een modern specialisme, dit zou dan een derde hoogleraarschap worden met deze inkleuring. p. 4. (7.a, r.50, invoegen aan het eind:) binnen de Leidse universiteit. De raad stelt het verslag met deze wijzigingen vast. Naar aanleiding van het verslag: p. 2. (4.a, r. 31 e.v.) Het College heeft voor een extern bureau gekozen omdat een goede evaluatie vraagt om een evaluator die op afstand staat en niet zelf partij is geweest. Zo n instantie is lastig binnen de universiteit te vinden. (4.b.) Van Os (N.) constateert dat er vanaf het moment dat onderwijsprogramma s formeel zijn vastgesteld nog een reeks van wijzigingen (in roostering, docent en / of onderwerp) optreedt. Ook blijkt er niet altijd voldoende coördinatie tussen opleidingen te zijn. Dit belast de operationalisering van de programma s 2011 / 12 zeer, in het bijzonder dan weer de ondersteunende staf. De vice-decaan herkent het beeld dat van Os schetst, ziet hier een actievere rol voor de instituten. Over de gehele linie constateert hij echter wel een verbetering in de organisatie van het onderwijs. Wat nu nog niet goed gaat, zal hij meenemen in de voorbereiding voor 2012 / 13. Overlegvergadering 30 maart 2011 / verslag 1
3.2 Besluitenlijst overlegvergadering 23 februari 2011 De raad stelt de besluitenlijst volgens concept vast. 3.3 Actiepuntenlijst overlegvergadering 23 februari 2011 De lijst zelf geeft geen aanleiding tot opmerkingen en vragen. De raad stelt prijs op een cumulatieve lijst. 3.4 Afwikkeling van besluiten en adviezen overlegvergadering 23 februari 2011 De rapportage geeft geen aanleiding tot opmerkingen of vragen. 4 Leids Register 2012 / 13 Het Leids Register bevat een reeks van formele informatie met betrekking tot het opleidingenaanbod (opleidingen, afstudeervarianten, doorstroom- en toelatingsregelingen, enz.). Vaststelling van het Register voor 2012 / 13 is op dit moment aan de orde met het oog op de start van de werving voor dit cursusjaar. De vice-decaan stelt voor dit onderwerp in drie delen te behandelen, BA-opleidingen, MA-opleidingen en deeltijdopleidingen. Voorts zijn er nog enkele bijzondere dossiers. BA-opleidingen Inzet voor het register is om het aantal afstudeerrichtingen te beperken; hierbij heeft het faculteitsbestuur zich in eerste instantie gericht op kleine en middelgrote opleidingen. Uitzonderingen daar zijn opleidingen waar het nodig is om zeer specifieke elementen in programma s zichtbaar te houden; een voorbeeld is de BA-opleiding Midden-Oostenstudies, waar de drie talige hoofdstromen Arabisch, Nieuwperzisch en Turks zichtbaar blijven in afstudeerrichtingen. In aanvulling op het document meldt de vice-decaan het wegvallen van de varianten bij Kunstgeschiedenis, Nederlandse taal en cultuur en Wereldgodsdiensten. Voorts wordt ook de samenvoeging van Slavische talen en culturen en Ruslandkunde zichtbaar in het document. Van Os (J.) wijst op het grote aantal afstudeerrichtingen bij Geschiedenis. De vicedecaan meldt dat de aandacht in het terugbrengen van het aantal afstudeerrichtingen bij kleinere en middelgrote opleidingen lag; daar is de spanning tussen diversificatie en doelmatigheid het sterkst. Geschiedenis heeft een aanzienlijke instroom; dat borgt een zekere doelmatigheid. Op de wat langere termijn wil het bestuur hier ook de grotere opleidingen in ogenschuw nemen. De raad juicht dit toe; het huidige beeld maakt een nogal onevenwichtige indruk. Van Os (N.) vraagt naar het effect van wijzigingen in het Register en in de Onderwijs- en examenregeling. Studeert de student af onder de afstudeerrichting waar hij aan begon of onder een richting die bestaat in het jaar van afstuderen. De vice-decaan zegt doe dat dit nagezocht wordt; hij verwacht overigens dat de effecten beperkt zijn, het gaat hier om een administratieve vereenvoudiging. MA-opleidingen Het voorstel is in belangrijke mate het product van de eerdere discussie over de brede MAopleidingen; als zodanig biedt het dan ook weinig nieuws. Het minst doorzichtig zijn, vanwege de gelijke benamingen, wellicht de drie op Azië gerichte opleidingen. De eerste is een eenjarige opleiding, die de opvolger is van de oude opleidingen voor India en Tibet en voor Indonesië, waaraan nu thematische afstudeerrichtingen zijn toegevoegd. Voorts is er de tweejarige onderzoeksma en tot slot een andere tweejarige opleiding die de opvolger is van de tweejarige opleidingen voor China, voor Japan en voor Korea. Een verandering is het verleggen van het doorstroomrecht voor abituriënten van de BA voor Japan naar de eenjarige MA (de situatie voor China en Korea blijft ongewijzigd). Een reden voor deze wijziging ligt in het beperkte aantal uitwisselingsplaatsen voor het verplichte Japanverblijf. Naar verwachting zullen in de toekomst maximaal 15 (mogelijk tot 20) studenten per jaar in de Japanse afstudeerrichting van deze tweejarige MA kunnen instromen. Van Os (J.) vraagt of het verleggen van het doorstroomrecht zo maar mogelijk is. De vice-decaan antwoordt dat dit kan. Vanzelfsprekend hebben faculteit en opleiding maximale Overlegvergadering 30 maart 2011 / verslag 2
zorgvuldigheid in acht proberen te nemen: alle BA-studenten zijn hierover geïnformeerd per brief en voorts heeft er ook een informatieve bijeenkomst plaatsgevonden (daar was de opkomst één student). Overigens kunnen abituriënten van de BA voor Japan nog steeds in de tweejarige MA, afstudeerrichting voor Japan verder, al moeten zij dan wel de selectieprocedure door. Deeltijdopleidingen De deeltijdopleidingen staan door externe regelgeving rond inschrijvingen onder druk. Opleidingen geven op verschillende manieren invulling aan deze variant, soms met alleen avondonderwijs, in ander gevallen met aanschuifonderwijs overdag, en ook wel met een combinatie van beide. De gekozen vorm is mede bepalend voor de doelmatigheid en de financiële gezondheid ervan. Verder spelen specifieke omstandigheden ook hun rol. Het faculteitsbestuur staat voor het moment op het standpunt dat opleidingen zelf het best kunnen beoordelen wat verstandig is. De vice-decaan verwacht dat de discussie over de deeltijdopleidingen en hun vormgeving nog niet voorbij is; hij zou niet verbaasd zijn als de aanschuifvariant overdag uiteindelijk de dominante vorm wordt. Bijzondere dossiers: Archivistiek Met het voorstel nu wordt voortgebouwd op eerdere plannen voor een zelfstandige MAopleiding. Met het oog op de korte termijnen heeft het faculteitsbestuur ervoor gekozen het toentertijd gemaakte dossier te gebruiken; een deel daarvan is nu niet meer relevant, nu gaat het immers om een afstudeerrichting. De voorgestelde afstudeervariant richt zich op archieven in klassieke vorm en onderscheidt zich hiermee nadrukkelijk van de meer digitaal gerichte opleiding aan de UvA. Op een vraag van Sleutels antwoordt de vice-decaan dat het faculteitsbestuur voor het aanbieden van het programma als afstudeervariant kiest omdat alleen dan een koppeling aan het archiefdiploma A mogelijk is: zonder formele afstudeerrichting dus geen civiel effect. Boers acht de kwalificatie Historische archivistiek wat royaal. Het programma impliceert een concentratie op 19 de- en 20 ste- eeuws materiaal, terwijl de benaming een in tijd bredere focus en dus ook materiaal als handschriften suggereert. Zij geeft het bestuur in overweging naam en inhoud meer met elkaar in overeenstemming te brengen. Hierbij pleit zij voor een bredere signatuur voor de variant, juist omdat de deskundigheid relevant voor oudere archieven op de tocht staat. Van Os (N.) wijst erop dat er ook elders in de faculteit relevante expertise aanwezig is; zij geeft in overweging deze ook bij de afstudeervariant te betrekken. Voorts pleit zij ervoor de toelating zo in te richten dat ook anderen dan afgestudeerden met een BA-diploma Geschiedenis kunnen instromen. Bijzondere dossiers: International Studies Dit is een nieuwe afstudeerrichting onder de MA International relations. Reden om deze te ontwikkelen ligt in de komst van de BA International Studies; de nieuwe variant is de doorstroommogelijkheid voor deze BA. Het programma is zo opgezet dat het bij een voldoende grotere belangstelling zonder al te veel moeite diverser van inhoud kan worden. Van Os (J.) is enigszins verrast; deze afstudeervariant lijkt wel erg dicht tegen de MA International Relations en Organisations van Sociale Wetenschappen aan te liggen. Hij vraagt naar de doelmatigheid en wenselijkheid van het voorstel. De vice-decaan wijst erop dat de nieuwe afstudeervariant een eigen focus heeft die onderscheidend is ten opzichte van wat Sociale Wetenschappen aanbiedt. Naar verwachting zal ons programma zich ook op een meer internationale studentengroep richten. Verder leiden beide programma s tot verschillende diploma s (MA versus MSc). Op grond hiervan kunnen beide programma s probleemloos naast elkaar bestaan. Raad en bestuur zijn het eens dat het zaak is in de werving zorgvuldig veilig te stellen dat de eigen signatuur van ons programma goed en effectief over het voetlicht komt. Met het oog hierop verdient het aanbeveling nog eens naar de werfkracht van de kerncursussen te kijken. De raad stelt met het bij acclamatie aannemen van advies 57 het voorstel volgens concept vast. Overlegvergadering 30 maart 2011 / verslag 3
5 Medewerkerstevredenheidsonderzoek De portefeuillehouder Bedrijfsvoering opent met de mededeling dat het voorliggende document een eerste versie van een plan van aanpak voor de uitkomsten van het medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) bevat. Het bestuur bespreekt dit met de raad, ook in zijn functie van medezeggenschaporgaan voor de staf, mede ook om de raad de gelegenheid voor inbreng in het plan te geven. Sleutels beziet het MTO en ook dit plan met enig cynisme. Veel van wat minder goed uit het onderzoek komt, is ter plekke bekend en kan ook alleen door actie daar opgelost worden. Hij heeft zijn twijfels over de zin van een meer centrale aanpak. Gallée vraagt naar de respons in het MTO en de betrouwbaarheid van de uitkomsten. De portefeuillehouder Bedrijfsvoering wijst erop dat het MTO een universitaire operatie is. Dit was de eerste keer dat de universiteit zo n onderzoek hield; hiermee is dit onderzoek dan ook een leerproces voor de gehele organisatie. Het is goed zich te realiseren dat een onderzoek als dit minder gunstige uitkomsten oplevert op aspecten waar een faculteit of instituut geen greep heeft; daar kan men dan ook geen of lastig actie op ondernemen. De respons was hoog, voor Geesteswetenschappen hoger dan het universitaire gemiddelde. Het totaalbeeld dat uit de rapportage naar voren komt is misschien niet op alle fronten wat men zich zou wensen, maar, als men in gedachten neemt dat het MTO kort na de fusie en reorganisaties (Letteren, Kunsten) is afgenomen, is het beeld eigenlijk niet zo negatief. Opvallend is dat soms negatieve oordelen op een bepaalde vraag niet gesteund worden door vergelijkbare oordelen op verwante vragen in het onderzoek. De portefeuillehouder Bedrijfsvoering meldt dat een van de zorgwekkender uitkomsten van het onderzoek ligt op het vlak van de sociale veiligheid; de ondersteunende staf, meer in het bijzonder die met een baliefunctie, heeft van doen met een niet altijd passende bejegening door leden van de wetenschappelijke staf. De raad deelt het standpunt van het bestuur dat dit een ongewenste situatie is, al herkent niet eenieder zich in deze situatie. Boers constateert dat ook de scores op het vlak van gezondheid niet altijd positief zijn. Op een vraag van de voorzitter antwoordt de portefeuillehouder Bedrijfsvoering dat actie zo veel mogelijk daar genomen moet worden waar eenheden (instituten en diensten, secties daarvan, de faculteit, de universiteit) zelf kunnen sturen. Voor gerichte actie moet natuurlijk eerst helder zijn waar zich het onderliggende probleem bevindt. Een eerste stap is dan hoe dan ook de identificatie hiervan. Overigens stelt het faculteitsbestuur dit type problemen ook aan de orde in het tweewekelijkse overleg met de wetenschappelijk directeuren. Een belangrijk thema in de uitkomsten van het MTO ligt in de werkdruk. In dit kader pleit Boers voor de ontwikkeling van een faculteitsbrede systematiek voor de bepaling van de onderwijstaken en -belasting van leden van de wetenschappelijke staf; zij heeft ook behoefte aan inzicht in hoe onderwijsinspanningen van medewerkers zich vertalen in gerealiseerde EC s. Van Os (N.) brengt in dat bij Sociale Wetenschappen dit een terugkerende thema is in de Resultaat- en Ontwikkelingsgesprekken. Een rekenmodel kan dan een nuttig instrument zijn; ook de voorzitter van de raad pleit voor de ontwikkeling van een rekenmodel. De vicedecaan begrijpt de wens tot ontwikkeling en hantering van en uniform systeem, maar acht dit gelijktijdig, juist vanwege de grote diversiteit, weinig zinvol. Als vuistregel zou men er vanuit mogen gaan dat bij een voltijdse aanstelling vier à vijf cursussen per semester een redelijke onderwijsbelasting opleveren Sleutels valt hem bij waar het duidelijke reserve in de ontwikkeling van een rekenmodel betreft; dit is specifiek iets wat om een lokale aanpak vraagt, binnen instituten heeft men meestal, ook zonder een model, een heel goed beeld hoe hoog de docentbelasting van afzonderlijke medewerkers is. Van Os (N.) constateert dat het voor de raad lastig is een beeld te krijgen hoe de situatie (beleid en uitvoering) in de verschillende instituten is; tegelijkertijd hebben die instituten niet een medezeggenschapsorgaan als de raad voor de faculteit is. Sleutels deelt haar opvatting, wat dit laatste betreft, niet geheel; in een raad van advies of een instituutsraad is er een Overlegvergadering 30 maart 2011 / verslag 4
gremium dat materieel een rol als die van de raad zou kunnen vervullen. De portefeuillehouder Bedrijfsvoering wijst erop dat hier specifiek een taak voor de faculteitsraad ligt; het is aan de raad hier een zinvolle invulling aan te geven. De voorzitter wijst op de grote verschillen tussen instituten; deze constatering is voor hem aanleiding om meer het contact met de instituutsraden te zoeken. Van Os (N.) vraagt aandacht voor de tijd die medewerkers nodig hebben om invulling te geven aan functies als het raadslidmaatschap; de leiding van de eenheid heeft niet altijd voldoende oog hiervoor. Wat de kleinere punten betreft vraagt Boers aandacht voor de prijsstelling door het UFB. De portefeuillehouder Bedrijfsvoering antwoordt dat dit een zaak van het College en het UFB is, waar de faculteit geen greep op heeft. 6 Stand van zaken usis Ter tafel ligt de rapportage over het eerste voortgangsadvies in het kader van het BSA voor 2010 / 11. Na eerder problematische adviesrondes, lijkt het nu soepeler, zij het nog niet feilloos, te lopen. Van Os (N.) wijst erop dat ook hier extra inspanning van de medewerkers van Onderwijs- en Studentzaken nodig is geweest. Zij vraagt hier aandacht voor. Ook de producties van diploma s en hierbij behorende bijlagen door usis loopt niet feilloos; de productie van deze documenten is nogal bewerkelijk. Het bestuur zegt voor de volgende vergadering een rapportage op dit punt toen. Rond deze tijd realiseert de Universiteit Leiden de noodzakelijke koppeling van usis met StudieLink. Met het oog hierop is usis een week lang niet beschikbaar. Op zich is dit niet een bijzonder ingewikkelde operatie, maar er zullen wel kleine problemen opduiken. 7 Mededelingen 7.1 Ontwikkelingen rond Veerman, de bezuinigingen en de samenwerking van de Zuid- Hollandse universiteiten Sinds de laatste vergadering zijn er niet veel ontwikkelingen te rapporteren. Op 22 maart jl. hebben faculteitsbestuur en instituten in een heidag bezien welke koers men kan volgen ten aanzien van de ontwikkelingen die nu over ons komen. Voor de samenwerking van de Zuid- Hollandse universiteiten is het verkennen van mogelijkheden voor onderzoeks- en onderwijssamenwerking, waar de insteek is aan onderzoekszijde te beginnen. Geesteswetenschappen in dit kader is vooral (maar niet exclusief) Leiden. Over en weer is sprake van complementariteit tussen de drie universiteiten; deze biedt kansen, voor Geesteswetenschappen liggen deze buiten de directe eigen kring. Voor de bezuinigingen is het wachten op verdere kabinetsvoorstellen en op de (universitaire) Kadernota. Vooralsnog zijn er geen indicaties voor grote koerswijzigingen. Boers wijst op de procedure die studenten bij de rechter hebben aangespannen over de maatregelen rond het langstuderen. Het is afwachten wat hieruit komt. Deze procedure richt zich primair tegen de rijksoverheid, maar raakt de universiteiten daarbij natuurlijk wel. 7.2 Agenda s vergaderingen faculteitsbestuur 7.3 Lijsten van ingekomen stukken 7.4 Lijsten van verzonden stukken 7.5 Besluitenlijsten vergaderingen faculteitsbestuur Overlegvergadering 30 maart 2011 / verslag 5
8 Rondvraag en beantwoording rondvraag Van Os (N.) informeert naar het introductieprogramma voor nieuwe medewerkers. Zij vraagt of er niet een facultair initiatief gewenst is. De portefeuillehouder Bedrijfsvoering antwoordt dat de universiteit vier keer per jaar een programma biedt; medewerkers hoeven dus niet lang te wachten. Het programma bevat een facultaire component. Op dit moment maakt Personeel en Organisatie plannen voor een facultaire introductie van nieuwe medewerkers. Als terzijde wijst zij erop dat recent de website van Personeel en Organisatie vernieuwd is. Jens meldt dat in de kandidaatstelling voor haar partij de CSL achter de namen van de kandidaten niet de studierichting is vermeld. Bos bevestigt dit; de CSL heeft op zijn kandidatenlijst achter alle studenten de kwalificatie Geesteswetenschappen vermeld, dit is zo overgenomen in het proces-verbaal van de kandidaatstelling. Van Os (J.) vraagt aandacht voor de geldinzameling voor de getroffenen van aardbeving, tsunami en problemen met een kerncentrale in Japan. De portefeuillehouder Bedrijfsvoering vindt dit een sympathieke actie, maar is ook geïnteresseerd in wat het doel ervan is. 9 Sluiting De vice-decaan sluit de vergadering om 17.45 uur. 11 mei 2011 A.A. Seyed-Gohrab, voorzitter. L.J. Bos, secretaris. Overlegvergadering 30 maart 2011 / verslag 6