Argus Uniforme registratie van vrijheidsbeperkende interventies in de Geestelijke Gezondheidszorg GGZ Nederland Ministerie van VWS Inspectie voor de Gezondheidszorg
Betere informatie over de gedwongen zorg en behandeling De meeste instellingen, toezichthouders, hulpverleners en patiënten waren al langer ontevreden over de manier waarop verantwoording wordt afgelegd over een van de meest ingrijpende zaken in de context van de hulpverleningsrelatie: het ondergaan van diverse vormen van fysieke en ruimtelijke vrijheidsbeperkende interventies. In het kader van het landelijke project Dwang en Drang heeft GGZ Nederland samen met de betrokken instellingen een nieuwe gegevensset ontwikkeld om deze ingrijpende vormen van zorg en behandeling te registreren. Deze gegevensset is de afgelopen jaren gebruikt door de instellingen die deelnamen aan het landelijke project. Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, de Inspectie voor de Gezondheidszorg en brancheorganisatie GGZ Nederland hebben zich verbonden in het doel de Argus gegevensset landelijk in te voeren naast de huidige registratie van vrijheidsbeperkende interventies en dwang in het kader van de Wet BOPZ. Deze gegevensset wordt eveneens gehanteerd in de basisset prestatieindicatoren en nagestreefd wordt de items uit de Argus gegevensset tezamen met de BOPZ registratie als basis te laten dienen voor de registratie in het kader van de Wet Verplichte Geestelijke Gezondheidszorg. In de gegevensset Argus worden separatie, afzondering en fixatie (en andere vormen van fysieke en ruimtelijke vrijheidsbeperkende interventies) en de toepassing van parenterale medicatie en vocht en voeding die wordt toegediend met fysiek verzet van de patiënt geregistreerd, ongeacht de juridische status van de patiënt. Hierdoor wordt inzicht verkregen in de daadwerkelijke omvang van deze interventies. Doel Doel van de gegevensset Argus is een gegevensset te introduceren in de geestelijke gezondheidszorg die meer valide en betrouwbare gegevens oplevert over daadwerkelijke vorm, aantal en duur van de interventies. Deze gegevens leveren accurate informatie die beschikbaar kan worden gemaakt voor managementinformatie, toezicht, wetenschappelijk onderzoek en transparantie-eisen op verschillende niveaus: patiënt, afdeling, instelling en land. Doel van de invoering van de gegevensset Argus is nadrukkelijk niet de zorgaanbieders en de Inspectie voor te schrijven hoe men de items uit de gegevensset registreert. Het doel is eenduidige gegevens, niet per se eenvormige registratie. Noot Er is in het streven te komen tot uniformiteit gekozen om geen verbijzondering op te nemen voor deelgebieden van de geestelijke gezondheidszorg, bijvoorbeeld gerontopsychiatrie of kinder- en jeugdpsychiatrie. Instellingen zijn volledig vrij aanvullende registratie te voeren van bij hen verleende zorg.
Argus gegevensset Meldingen binnen het kader van de wet BOPZ beschrijven de legitimeringsgronden voor het toepassen van vrijheidsbeperkende interventies; de Argus registratie geeft zicht op de daadwerkelijk toegepaste interventies. De Argus gegevensset bestaat uit de volgende items: A vorm van de toegepaste interventie B datum waarop vrijheidsbeperkende interventie is toegepast (dd,mm,jjjj) C tijdstip start episode / interventie (uu:mm) D tijdstip einde episode / interventie (uu:mm) E verzet: 1 = op eigen verzoek, 2 = geen verzet, 3 = verzet. Toelichting A Vorm van de toegepaste vrijheidsbeperkende interventie a Separatie Het voor verzorging, verpleging en behandeling insluiten van een patiënt, in een speciaal daarvoor bestemde en door de minister als separeerverblijf goedgekeurde afzonderlijke ruimte. De dagelijkse verzorgingsmomenten van de patiënt die plaatsvinden in de voorruimte van het separeerverblijf of in de sanitaire voorziening die erbij hoort worden beschouwd als onderdeel van de separatie en niet als een onderbreking ervan. NB: Verblijf van een patiënt in een separeerverblijf met een open deur wordt niet aangemerkt als separatie. b Afzondering Hieronder wordt verstaan het voor verzorging, verpleging en behandeling insluiten van een patiënt in een speciaal daarvoor bestemde afzonderingskamer. Een afzonderingskamer is een prikkelarm ingerichte eenpersoonskamer met bed, tafel, stoel, kledingkast en wasgelegenheid. Afzondering vindt nooit plaats op de eigen slaapkamer. De dagelijkse verzorgingsmomenten van de patiënt die plaatsvinden in de voorruimte van de afzonderingskamer of in de sanitaire voorziening die erbij hoort worden beschouwd als onderdeel van de afzondering en niet als een onderbreking ervan. c Fixatie Hieronder wordt verstaan het beperken van een patiënt in zijn bewegingsmogelijkheden, hetzij door toepassing van mechanische hulpmiddelen dan wel door het fysiek vasthouden. Fixatie heeft de intentie dat de patiënt zijn/haar plaats niet kan verlaten of bepaalde ledematen niet kan bewegen. Met behulp van mechanische hulpmiddelen zoals riemen, banden, gordels, wordt hij/zij vastgebonden in een stoel of een bed, of door middel van hekken, transparante
schotten of tentbed vastgebonden of beperkt in de bewegingsmogelijkheden in een bed. Fysieke fixatie behelst het vasthouden van een patiënt door één of meerdere verpleegkundigen/ hulpverleners. De verzorgingsmomenten, waarbij de patiënt (even) wordt losgemaakt om zich te wassen, te eten en voor toiletgebruik, worden beschouwd als onderdeel van de fixatie en niet als een onderbreking ervan. d Parenterale medicatie Parenterale medicatie is alle medicatie die de patiënt buiten het maagdarmkanaal wordt toegediend, bijvoorbeeld injectie of infuus. e Vocht en voeding De voeding of het vocht wordt per os of parenteraal toegediend. f Andere vrijheidsbeperkende interventies Hieronder vallen andere dan de hierboven genoemde fysieke of ruimtelijke vrijheidsbeperkende interventies die de patiënt met een therapeutische intentie ondergaat (bijvoorbeeld verplicht verblijf in een andere individuele ruimte). B Datum waarop vrijheidsbeperkende interventie is toegepast (dd,mm,jjjj) De datum waarop een vrijheidsbeperkende interventie is toegepast, wordt vastgelegd. C Tijdstip start interventie (uu:mm) Het tijdstip van de start van de episode / interventie wordt vastgelegd. Dit kan meerdere keren per dag zijn. Het tijdstip wordt vastgelegd met een minimale nauwkeurigheid van 10 minuten. D Tijdstip einde interventie (uu:mm) Het tijdstip van einde episode / interventie wordt vastgelegd. Het tijdstip wordt vastgelegd met een minimale nauwkeurigheid van 10 minuten. E Verzet 1 op eigen verzoek het initiatief voor de interventie gaat uit van de patiënt. 2 geen verzet het initiatief voor de interventie gaat uit van de hulpverlener; de patiënt stemt hiermee in of verzet zich niet zichtbaar dan wel merkbaar. 3 verzet het initiatief voor de interventie gaat uit van de hulpverlener; de patiënt verzet zich fysiek, verbaal, of merkbaar dan wel zichtbaar nonverbaal tegen de interventie.
Onder welke condities registreren De interventies zoals hierboven beschreven onder (A) dienen onder de volgende condities te worden geregistreerd: Separatie wordt onder alle condities geregistreerd. Afzondering wordt onder alle condities geregistreerd. Fixatie wordt onder alle condities geregistreerd. Parenterale medicatie deze interventie wordt uitsluitend geregistreerd indien de toediening gepaard gaat met fysiek verzet. Vocht / Voeding deze interventie wordt uitsluitend geregistreerd indien de toediening gepaard gaat met fysiek verzet. Andere (fysieke of ruimtelijke) vrijheidsbeperkende interventies deze interventies worden geregistreerd indien het initiatief voor de interventie uitgaat van de hulpverlener. Interventies en onderbrekingen Episode vormt de eenheid van registratie. Een interventie als separatie, fixatie of afzondering kan één of meer episodes bevatten. Te rapporteren aantallen separatie, afzondering of fixatie, zijn gebaseerd op het aantal interventies. Ook de duur wordt berekend op basis van interventies ; de duur wordt gerapporteerd in uren. Interventies kunnen maximaal 24 uur onderbroken worden; indien de hervatting plaatsvindt binnen 24 uur, geldt dit als een nieuwe episode binnen dezelfde interventie. Indien de onderbreking langer dan 24 uur duurt, start een nieuwe interventie. Schematisch te registeren gegevens u Schematische eenheden van registratie u
Schematisch te registreren gegevens parenterale vocht / separatie afzondering fixatie anders medicatie voeding datum start interventie (dd-mm-jjjj) starttijd interventie (uu:mm) eindtijd interventie (uu:mm) verzet op eigen verzoek geen verzet verzet fysiek fysiek te registreren gegevens niet te registreren gegevens
Schematische eenheden van registratie dag 1 (dd-mm-jjjj) dag 2 (dd-mm-jjjj) dag 3 interventie 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 starttijd 07:30 12:00 14:15 19:00 00:00 11:00 14:15 18:00 17:30 eindtijd 09:00 14:00 18:00 23:59 9:00 13:00 17:00 20:00 episode episode interventie: separatie, afzondering, fixatie, anders parenterale medicatie/ interventie: vocht en voeding met fysiek verzet 23:59 g 00:00 voortzetting episode in dag 2
Rapportages De verzamelde gegevens uit de Argus gegevensset bieden op verschillende niveaus van aggregatie duidelijkheid over de duur en aantal episoden en de vorm van vrijheidsbeperkende interventies: Patiënt welke vrijheidsbeperkende interventies, hoe vaak en de duur in een bepaalde periode. Zorgeenheid welke vrijheidsbeperkende interventies, hoe vaak, de duur en bij hoeveel patiënten in een bepaalde periode. Instelling welke vrijheidsbeperkende interventies, hoe vaak, de duur, bij welke patiënten en op welke zorgeenheden in een bepaalde periode. Landelijk welke vrijheidsbeperkende interventies, hoe vaak, de duur en bij hoeveel patiënten in een bepaalde periode zijn toegepast.
Stuurinformatie Stuurinformatie wordt mede verkregen door de gegevens van de Argus-set te relateren aan aanvullende gegevens als opname-aantal en -duur, reden van opname, diagnose. Voorbeeld 1 terugkoppeling team Voorbeeld 2 terugkoppeling management Voorbeeld 3 landelijke ontwikkelingen u u u
Voorbeeld 1: terugkoppeling team Doel: het verlengen van de onderbrekingsduur ten opzichte van de separatieduur % 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec uit in
Voorbeeld 2: terugkoppeling management Doel: reductie van het aantal interventies jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec separatie afzondering fixatie medicatie anders Voorbeeld 3: landelijke ontwikkelingen Doel: 10% minder separatie per jaar jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec aantal duur
De Wet BOPZ wordt voor de sector Geestelijke Gezondheidszorg binnen afzienbare tijd vervangen door de Wet verplichte ggz (Wvggz). Deze wet zal voor de zorgaanbieder zowel meldingsverplichtingen (aan de commissie verplichte ggz), als ook registratieverplichtingen bevatten. De meldingsplicht geldt voor bepaalde beslissingen; de registratieplicht geldt voor de feitelijke uitvoering van vrijheidsbeperkende interventies. Met het in werking treden van de nieuwe wet Wvggz zal de Argus gegevensset ingepast worden in de registratie- en meldingsverplichtingen. Argus is een gegevensset voor de uniforme registratie van vrijheidsbeperkende interventies. Vertrekpunt bij de registratie is de toepassing van interventies die de vrijheid van handelen van een patiënt beperken, zoals separatie, afzondering, fixatie en de gedwongen toediening van medicatie, vocht of voeding. De gegevensset levert een belangrijke bijdrage aan betrouwbaar registreren en het samenstellen van relevante stuurinformatie die bruikbaar is om het toepassen van vrijheidsbeperkende interventies te reduceren en te verbeteren. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, de Inspectie voor de Gezondheidszorg en brancheorganisatie GGZ Nederland hebben zich verbonden in het doel de Argus gegevensset landelijk in te voeren.